I.R.S. doet onderzoek naar
vóórkomen en de bestrijding
van Rhizomania in Nederland
Belangstelling
paperpotsysteem
in Noordoosten
groot
Vaktentoonstelling van uien en
bewaarkool in Broeker Veiling
Teelt van
Brouwgerst
De virusziekte Rhizomania die wordt overgebracht door de bodemschimmel Polymyxa betae komt bij
suikerbieten vooral in de landen rond de Middellandse Zee en midden Europa voor. De eerste meldingen
stammen uit Italië en vervolgens heeft de ziekte zich uitgebreid tot o.m. Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en
Joegoslavië. De schimmel Polymyxa betae kwam ook in een aantal noord-europese landen vrij regelmatig
voor, maar bevatte daar meestal niet het virus (Beet Necrotic Yellow Vein Virus) dat nu juist het overgrote
deel van de schade veroorzaakt. Reeds zes jaar geleden was er echter al een vermoeden dat Rhizomania in
Nederland voorkwam, maar het virus kon niet aangetoond worden. Vorig jaar bleek echter dat suikerbieten
van verdachte bedrijven wel virus bevatten. De uiterlijke verschijnselen van deze ziekte zijn namelijk zo
weinig specifiek, dat het in veel gevallen vrijwel onmogelijk is om alleen op grond hiervan een zekere
diagnose te stellen.
Symptomen en schade
Vanaf juni kunnen zich gespreid in
de tijd de volgende symptomen
voordoen:
1. Sterke vertakking van zijwortels,
die steeds opnieuw afsterven,
waardoor dichte rijen viltige
wortels o'ntstaan, die gepaard
gaan met een ribbigheid van de
penwortel (vandaar de naam
Rhizomania worteldolheid)
(foto 1)
2. Bij doorsnede van de penwortel
kleuren de vaatbundels bruin
door verstopping van de vaten.
(foto 2)
3. Spits en gekruld blad, dat diffuus
geel- tot witachtig verkleurt en
versneld afsterft, (foto 3)
4. Op de gekrulde en vervormde
bladeren ontstaan langs de ner
ven geel-witte vlekken, die later
V in elkaar overvloeien en tenslotte
bruin verkleuren (foto 4 en 5).
5. De planten blijven achter in hun
ontwikkeling en vertonen bij
droogte een versnelde verwel
king.
Lichtgele vlekken in een bietenperceel kunnen wijzen op Rhizomania.
bleking een groot aantal oorzaken
kan hebben. Daarom is het noodza
kelijk dat van verdachte bietenplan-
ten zijwortels worden onderzocht op
het voorkomen van virus.
vende a -amino N. In landen met een
subtropisch klimaat kunnen suiker-
verliezen tot 90% voorkomen, maar
ook in ons land behoort een op-
brengstverlies in orde van grootte
van 50% beslist niet tot de onmoge
lijkheden.
De rustorganen van deze schimmel
kunnen voor zover bekend tenminste
8 jaar levenskrachtig blijven. Er zijn
in het buitenland gevallen bekend
waarbij gedurende deze periode
geen waardgewas werd verbouwd en
bij de eerstvolgende bietenteelt weer
zware schade is opgetreden.
Aangezien de optimumtemperatuur
van deze schimmel bij 25 gr.C. ligt,
bestaat er meer kans op een vroege
en dus zware aantasting tijdens war
me zomers. Dit kan de reden zijn
waarom vorig jaar de schade op be
smette percelen vrij groot is geweest.
Bij een kouder weertype zal deze ze
ker minder ernstig zijn.
Mogelijkheden voor bestrijding
Er is nog geen bestrijdingsmethode
gevonden, die voldoende effektief en
tevens rendabel is. Grondontsmet-
ting met dichloorpropeen of metam-
natrium is onvoldoende werkzaam,
al geeft het wel een zekere op
brengstverhoging.
Toepassing van conventionele fun-
giciden heeft nog minder resultaat
omdat deze onvoldoende door de
bouwvoor kunnen worden verdeeld.
Ervaringen in het buitenland leren
dat de schade kan worden beperkt
door te zocgen voor een doorlatend
profiel en een goed funktionerende
drainage.
Beregening, infiltratie en irrigatie
bevorderen de infektiekansen en die
nen zoveel mogelijk te worden ver
meden. De schimmel kan namelijk
in een vochtig milieu de wortel snel
ler binnendringen. Voorts zijn alle
teeltmaatregelen gunstig die een
snelle groei van het jonge bieienge-
was bevorderen.
Er zijn min of meer tolerante bieten
rassen ontwikkeld die weinig schade
van de aantasting door Rhizomania
ondervinden, maar het opbrengstni
veau van deze rassen is nog onvol
doende.
Aan mogelijkheden voor de bestrij
ding van deze ziekte wordt thans,
zowel nationaal als internationaal,
veel onderzoek verricht.
Het vaststellen van de verspreiding in
Nederland
Momenteel is op een beperkt aantal
percelen Rhizomania met zekerheid
aangetoond, maar er zijn er belang
rijk 'meer waar zich verdachte ver
schijnselen hebben voorgedaan.
Wanneer zich komend seizoen ver
schijnselen in Uw bietenpercelen
voordoen, die wijzen in de richting
van Rhizomania, dan kunt U kontakt
opnemen met de buitendienstfunk-
tionaris van de suikerindustrie of
medewerker van de RLVD die, na
beoordeling van de symptomen, een
monster van de aangetaste bieten zal
nemen. Dit zal worden opgestuurd
naar het IRS, waar bietenwortels met
behulp van een serologische toets
HÜ
drs. W. Heijbroek, I.R.S.
(ELISA) op de aanwezigheid van
(Beet Necrotic Yellow Vein) Virus
worden onderzocht.
Voor eventueel te nemen maatrege
len is het belangrijk het versprei
dingsgebied van Rhizomania in Ne
derland zo goed mogelijk vast te stel
len.
Drs. W. Heijbroek
I.R.S.
Gekroesd blad met witgele vlekken
langs de nerven is specifiek voor Rhi
zomania.
Sterke wortelbaardvorming.
Het komt vaak voor dat in het veld
zich slechts enkele van deze vijf
symptomen voordoen en met name
de onder punt 4 genoemde, de enige
die karakteristiek zijn voor het virus,
worden slechts sporadisch aange
troffen. De overige zijn niet speci
fiek; verkleuring van de vaatbundels
en sterke vertakking van het wortel
stelsel (baardvorming) komen ook
bij aantasting door bietecysteaaltjes
voor. Wellicht ten overvloede ver-
meldèn wij dat bladvergeling of ver-
Worteldoorsnede met bruinverkleu-
ring van de vaatbundels.
De omvang van de schade hangt
sterk af van het tijdstip waarop de
plant wordt geïnfekteerd, de hoe
veelheid virus die in de grond aan
wezig is, de bodemtemperatuur en
de vochtigheid. Door de versterkte
zijwortelvorming treedt er een re-
duktie van het wortelgewicht op,
maar veel karakteristieker is een
verlaging van het suikergehalte, die
gepaard gaat met een hoog gehalte
aan Na, bij een meestal gelijk blij-
Biet met gekrulde bladeren als gevolg van Rhizomania.
13 januari 1984
De CZAV biedt de tarwetelers een
alternatief in de vorm van een meer
jarige (1985 t/m '87) teeltovereen
komst voor de teelt van brouwgerst.
De prijs, zo meldt de koöperatie is
aantrekkelijk en biedt een stuk ze
kerheid die bij andere gewassen
doorgaans niet te verkrijgen is.
De afdeling Landbouwkundige Za
ken van de Suiker Unie heeft in het
afgelopen jaar proeven gedaan met
het uitplanten van bieten in paper
pots. Wanneer men de kosten en ba
ten van deze teeltwijze afzet tegen de
gewone uitzaai dan, zo is gebleken,
moet de meeropbrengst met het pa
perpotsysteem aan bieten en suiker
een bedrag van 760,— tot 1280,—
overschrijden. Dit wordt bereikt met
een meeropbrengst van 7 tot 12 ton
bieten per ha. De gemiddelde mee
ropbrengst bij het paperpotsysteem
was het afgelopen jaar 13,4 ton en dit
betekent dus dat de paperpottoepas-
sing een positief resultaat heeft op
geleverd.
Oppervlakte verdrievoudigd
Het paperpotprojekt van Suiker
Unie werd vorig jaar opgezet met de
bedoeling er tenminste drie jaar aan
te werken. De resultaten van 1983
betekenen dat de S.U.-medewerkers
en de telers waar de vergelijkings-
Voor het promoten van de ui
biedt de vaktentoonstelling in de
Broeker Veiling een uitstekende
gelegenheid. Het wordt een jaar
lijks evenement. De tentoonstel
ling vindt plaats op donderdag 5,
vrijdag 6 en zaterdag 7 april 1984.
Donderdag 5 april 's avonds om
19.30 uur vindt de opening en
prijsuitreiking plaats. Vrijdag 6
april is er een symposium, geor
ganiseerd door het NIVAA, over
onze ui, waar de teelt, de verede
ling, de kwaliteit, de export en de
konkurrentie-positie aan de orde
worden gesteld.
Wat mpet een teler of kweekbe-
drijf nu doen en waar moet men
op letten als men voor deze ten
toonstelling wil inzenden. Men
kan zich opgeven bij de St. Broe
ker Veiling, Postbus 1 te Broek op
Langedijk, postkode 1720 AA,
tel. 02260 - 3807. De inzending is
op woensdag 4 april van 8.00 tot
17.00 uur. Ingezonden moet wor
den 20 kg 40/60 kg en 20 kg 60/80
kg. Toegestaan is een nauwere
sortering toe te passen b.v. 20 kg
50/56 en 20 kg 70/75, als maar
binnen de maat 40/60 en 60/80
gebleven wordt. Op de Broeker
Veiling worden de uien door de
inzender in een uniforme baal
verpakt en als een hoorn des
overvloeds gepresenteerd. Er kan
deelgenomerf worden met gele,
witte en rode uien. De jury be
staat uit de heren: J.L. Koert (oud
adj.dir. van de SNUiF), S. Entius
(dir. veiling L O), P. Bruin (hfd.
keurm. NAKG). De jury keurt
onder nummer en let op unifor
miteit, vorm, hardheid, huidvast
heid, kleur, sortering,, presentatie
en algemene indruk. Bij de opga
ve dient het ras vermeld te wor
den, alsmede uw bank- en giro-
rek. no., want de ingezonden uien
en/of kool worden zaterd. 7 april
om 11.00 uur ter plekke geveild,
de opbrengst wordt dan op uw
rekening gestort. Er worden
meerdere prijzen beschikbaar
gesteld. Alsmede een wisselprijs
welke speciaal is vervaardigd
voor deze tentoonstelling. Dege
ne die bewaargroente wenst in te
zenden kan hierover alle inlich
tingen ontvangen van de St.
Broeker Veiling.
velden worden aangelegd nog beter
gemotiveerd zijn bun hun werk aan
dit projekt in 1984.
In het Noordoosten is de belangstel
ling voor paperpots zo groot, dat
Suiker Unie besloten heeft om een
tweede machinelijn aan te schaffen.
De telers kunnen nu naast de verge
lijkingspercelen van 1 hektare,
waarvoor Suiker Unie de kosten
draagt, nog een wat grotere opper
vlakte paperpotbieten uitplanten
tegen een vergoeding voor gebruik
van de apparatuur en de overige
kosten (paperpots, potgrond). Naar
verwachting zal het areaal dat door
Suiker Unie wordt uitgeplant daar
door boven de 50 ha komen.
