Schoonheid is niet
De verbeelding
De verleiding
Geurende en geurige
planten
Vogels en vlinders
Beveland b.v.
C.J. Nouse
Kerst bijlage pag. 17
Wie de rubriek tuintips de laatste
maanden heeft gevolgd, heeft
daarin met name kunnen lezen
over mooie planten. Planten, die
op een of andere manier uitmunten
door schitterende bloemen, fraaie
vormen of ander soortige schoon
heid. En ofschoon schoonheid in
een tuin uitermate belangrijk is,
schoonheid alleen is niet genoeg.
Een goed samengestelde tuin biedt
een veelvoud aan gewaarwordin
gen. In zo'n tuin ondergaan ook de
andere zintuigen hun prikkelin
gen. In zo'n tuin voelen ook andere
levensvormen zich thuis.
De dagen rond kerst en nieuwjaar
zijn bij uitstek geschikt om te
overdenken in hoeverre we onze
tuinen zouden kunnen aanpas
sen. We moeten ons daarbij pro
beren te verbeelden hoe die tuin
er uit zou moeten of kunnen zien.
En daarbij niet alleen aan mooie
planten en fel gekleurde bloemen
denken, maar ons de boom ver
beelden waarin straks een vogel
nestelt en zingt en.waardoorheen
de zon haar spel van licht en
schaduw speelt. We stellen ons de
zwoele zomeravonden voor
waarin de geuren van weldadige
rozen, rankende kamperfoelies en
maagdelijk witte jasmijnen zich
zoet vermengen. We horen het
ritselen van de bladeren aan de
lange halmen van het Chinese riet.
Vlinders laven zich aan de bloe
men die we met het oog op hun
komst hebben geplant. In de vij
ver gonst het van leven. Het hel
dere water weerspiegelt een wit
bewolkte hemel. Een kleine bron
murmelt zachtjes sprankelend
water en spat droppen als zilve
ren parels in het rond.
Zo ongeveer bedoelen we die an
dere dingen dan schoonheid. Al
gaan ze natuurlijk vaak samen.
Een tuin waarin we zo'n veelvoud
aan gewaarwordingen kunnen
ervaren, waarin alle zintuigen tot
beleving worden geprikkeld, zo'n
tuin verrukt niet alleen het oog,
maar ook het hart.
Net als bij mooie vrouwen (en
voor vrouwen geldt dat wellicht
voor mooie mannen) is het ook
bij het kiezen van planten moei
lijk om de verleiding van
schoonheid te weerstaan en te
letten op andere waardevolle ei
genschappen. De prachtige kleu
renfotografie is daar mede debet
aan, want in plantenplatenboe-
ken en geïllustreerde kwekersca
talogi wordt haast uitsluitend nog
schoonheid gedemonstreerd. Wie
aan de hand daarvan een keuze
moet maken gaat dan gemakke
lijk voorbij aan planten die om
andere redenen de moeite van het
aanplanten waard zijn.
In het besef dat ook de rubriek
tuintips het vizier nogal eens op
de ijdelheid richt, willen we op
het eind van het jaar nog wat
goéd proberen te maken door te
wijzen op een aantal planten die
niet uitsluitend omwille van hun
schoonheid onze aandacht ver
dienen.
Parfum wordt in de cosmetica-
winkels peperduur betaald. En
eigenlijk, is het daarom onvoor
stelbaar hoe weinig we ons in de
tuin door de heerlijke geuren van
talloze bloemen laten verrukken.
Hoe weinig we in dat opzicht ge
bruik maken van onze natuur
lijke hulpbronnen. Het beschrij
ven van geuren is een nog hache
lijker zaak dan het beschrijven
van schoonheid. Geur appeleert
aan gevoelens en is verbonden
met herinneringen. Zo herinner
ik me als de dag van gisteren de
zoete geur van de toen bloeiende
meidoorns op de avond dat ik de
eerste keer een meisje naar huis
mocht brengen. Ieder jaargetijde
heeft haar eigen geurmelange.
Lijsterbes, voer voor vogels
Als in het vroege voorjaar de
vochtige aarde nieuw leven gaat
ademen vermengen zich de geu
ren van verterende bladeren met
het frisse parfum van het maarts-
Pioenrozen en tal van heesterro
zen zijn later in mei aan de beurt
en hun geuren vermengen zich
met die van meidoorn en jasmijn,
van seringen en kamperfoelie-
Duifkruid
viooltje. Het bitterzoete perper-
boompje bloeit in een bed van het
geurige lieve-vrouwe-bedstroo. In
april bezwangeren de vroeg-
bloeiende sneeuwballen de lucht.
struiken, van anjertjes en primu
la's.
In dè zomer weten we van de
welriekende rozen en rankende
klimkamperfoelie, van phloxen
Sterkgeurende sneeuwballen
Sedum
en lavendel en van salie en da
mastbloem. Verrassend geurig is
in de herfst de olijfwilg terwijl de
toverhazelaar en de viburnum
fragrans zich hartje winter geurig
manifesteren.
Extra geurig zijn de planten in de
kruidenhoek, vooral als we ze
aanraken verspreiden ze hun
vaak indringende geur. Planten
als basilicum, marjolein, rozema
rijn, salie en tijm zijn daarvan
bekende voorbeelden.
In de natuur verdwijnen door
talrijke oorzaken verschillende
levensvormen. In de tuin wat ex
tra aandacht besteden aan plan
ten die een gunstige invloed heb
ben op de ontwikkeling van het
dierenleven om ons huis is daar
om voor de hand liggend.
We planten bomen als uitvalsba
sis voor de vogels en we kiezen
dichtgroeiende en besdragende
heesters om ze te voorzien van
nestgelegenheid en voedsel. Als
het even kan planten we wat van
die heesters als een vogelbosje
bijéén.
Geschikte planten voor zo'n vo
gelbosje zijn onder andere gel-
derse roos, dwergmispels, vuur-
doorns, hulst, zuurbes, lijsterbes,
en struikkamperfoelie.
Vlinders, hommels, bijen en an
dere insecten vormen een be
langrijke schakel in het bestui-
vings- en bevruchtingsproces.
Vliegend van bloem tot bloem
peuren ze nectar uit de bloemkelk
waarbij ze kleverig stuifmeel van
de meeldraden van de ene bloem
overbrengen op de stamper van
een andere. Sommige planten
vallen bij insecten extra in de
smaak en zijn daarom bij
uitstek geschikt om te worden
aangeplant. Het bekendste voor
beeld is wellicht de vlinderstruik,
een heester waar met name het
kleine vosje zich bij tientallen te
gelijk ophoudt. Maar er zijn er
meer. Vroeg in het voorjaar vor
men planten als bergenia, allys-
sum en arabis de eerste nectar-
bron. Later worden onder andere
anjertjes, kattekruid, brunel, ja-
cobsladder en papaver graag be
zocht. In de zomer zijn phlox, sa
lie, lavendel, kaasjeskruid en
duifkruid voorbeelden van ge
liefde planten. In de herfst ten
slotte worden de bloemen van de
bolklimop, sedum en herfstasters
opvallend druk bezocht.
Pioenroos
