Feestelijk folkloregebak
op de kersttafel, misschien
kunt u het zelf bakken i
Kerstbijlage pag. 7
Terwijl op Pasen het ei favoriet is
op tafel, is er de krans op kerst.
Hoe die krans zo op de kersttafel
gekomen is? De krans is een in de
kloosterbakkerijen van de vroege
middeleeuwen gemetamofor-
seerd model uit het heidense
"zonnerad". Omstreeks onze
kersttijd brachten onze voorou
ders immers offers ter ere van het
grote licht, de zon en dat deden ze
in de vorm van een ronde koek
met een^at er in, een rad dus, de
voorvorm van onze krans. Aan
vankelijk is dat slechts een met
honing gezoete 'broodkoek' ge
weest, pas in later tijd is het een
luxe banketbakkers-werkstuk ge
worden. dat zowel van feuillité-
deeg gevuld met amandelspijs
vervaardigd wordt, alsook van
cake, gevuld met rode kersen.
Soms ook als gebakstuk of taart
in een ringvorm gebakken.
Naast de krans is er nog altijd het
speciale kerstbrood dat onze
aandacht vraagt, de 'duivekater'.
Een merkwaardige naam met een
even uitzonderlijke vorm, een
scheenbeenmodel.
Onze germaanse voorouders
brachten ook offers aan de godin
Ferchta en de door haar geredi
geerde geestenscharen. Men
dacht deze godin in de vorm van
een kat en daarom werden aan
vankelijk kateroffers gebracht.
Bak de gebakkrans af in een ma
tige oven van ongeveer 180"C.
op stand 4) Baktijd is ongeveer 45
minuten. Na het bakken de krans
uit de vorm lossen en voor het
serveren licht met poedersuiker
bestuiven.
Duivekater
350 gram patentbloem, 60 gram
gist, 6 gram (twee theelepeltjes)
zout, 100 gram volle melk, 50
gram ei (1 stuks), 20 gram ei
dooier 1 stuks) 60 gram boter, 30
gram suiker, raspselvan 1 citroen,
half theelepeltje kaneel, half
theelepeltje foeli, klein scheutje
rum.
Los de gist op in de lauwe melk en
meng er de bloem door onder
toevoeging van het ei en de ei
dooier, de boter, de suiker en de
smaakstoffen. Maak hiervan een
stevig, glad deegje en laat dit ge
durende 20 minuten rijzen. Vorm
er dan een gladde bol van en laat
deze bol nog eens 20 minuten rij
zen onder afdekking met een vel
plastic om ko.rstvorming te voor
komen. Vorm daarna de bol tot
een scheenbeenmodel, zoals de
iLÜUf Chiiuii tfinimni toMfnfhwY»
Een Zeeuwse duivekater, geflankeerd door een "kossewaegen (kerstweg-
ge) - linksonder en een kerst timp - rechts boven - welke nog in verschillende
bakkerswinkels te koop zijn.
Gevulde boterkrans voor de kersttafel versierd met hulsttakjes en sterren
van marsepein.
U kunt ook een keus maken door
één van beide te bakken.
Gevulde boterkrans (kan ook ge
bakken worden in een 'wonder-
pan')
200 gram boter, 200 gram bas
terdsuiker, 200 gram ei (4 stuks) 3
gram 1 lepeltje) zout, raspsel
eieren, tenslotte het bakmeel en
de rhum doormengen. Verdeel
nu de helft van het beslag over de
bodem der gesmeerde kransvor-
mige "wonderpan", leg in het
midden, tegen elkaar de rode
kersen en breng de andere helft
van het beslag over de kersen (zie
foto).
Later werden de bloedige offers
vervangen door afbeeldingen van
een kat of een deel daarvan in
brood. De 'duivekater' nu (van
duivel en kater afgeleid) heeft het
scheenbeeomodel, een deel van
het oorspronkelijke offervoor-
werp.
Misschien is het teveel om de
beide folkloristische gebaksoor
ten op Uw kersttafel te brengen.
van 1 citroen, 10 cl. rhum, 2 gram
1 theelepeltje) vannillesuiker,
100 gram bloem, 100 gram zelf
rijzend bakmeel, rode kersen en
iets poedersuiker.
Maak de boter zacht tot smeuig
en roer ze luchtig, voeg de suiker,
het zout, de vanillesuiker en het
citroenraspsel toen. Daarna twee
eieren doorkloppen, vervolgens
de bloem, daarna de twee overige
Een Vlaamse Vollaard, die vroeger in Belgisch Vlaanderland, maar ook in
ons Zeeuws Vlaanderen werd gebakken. Er zijn zeker nog oude bakkerijen
waar dit gebak nog wordt vervaardigd.
gesmeerde bakplaat zetten. Be
strijk daarna het oppervlak met
eistrijksel en laat het geheel ruim
een half uur tot drie kwartier rij
zen. Met een scherp gilettemesje
sierlijke lijnen insnijden zoals de
foto laat zien.
De duivekater afbakken in war
me oven van plm. 220°C.
stand 6 a 7) gedurende plm. 40
minuten
Noord Hollandse duivekater zoals
ze nog bij tienduizenden in Nieu-
wendam en de Zaanstreek over de
toönbank gaan.
Inplaats van een gevulde boterkrans kan men ook een gewone cakekrans
maken met een vulling van rode kers.
volgende schets aaznaangeeft;
koppen insnijden en invouwen
tot knobbels:
Vervolgens de duivekater op een
