nieuws uit brussel
LEI-prognose:
Aanzienlijke daling van
bedrijfsuitkomsten verwacht in
veehouderij en noordelijke
akkerbouw
Nederlandse veehouder moet
vijf procent minder melken
Europese top faalde vlak bij akkoord
superheffing
Aanzienlijke verschillen door vrije produkten
(Jan Werts, Athene)
Maandag, in de loop van de dag, zijn de tien hoogste Europese rege
ringsleiders het in verregaande mate eens geworden over het zuivel-
probleem. Maar op het laatste moment werd een spaak in het wiel
gestoken. Voor het eerst kwam men tot de vaststelling van een maxi
male hoeveelheid melk, waarvoor in 1984 nog de normale Europese
garantie geldt. Daarboven moet de veehouder twee kwartjes per liter
strafheffing aan "Brussel" betalen. Via een volgens premier Lubbers
"slim compromis" is men er in Athene in geslaagd om de landen die
sedert 1980 veel meer melk gingen produceren en de anderen die daarbij
achterbleven, op één lijn te brengen.
Van de totale melkproduktie in de
EG van momenteel op jaarbasis cir
ca 103 miljoen ton, wordt in 1984 99
miljoen ton gegarandeerd. Daarbo
ven geldt dus de strafheffing volle
dig. Op basis van dit onderdeel uit
het landbouwpakket mag nu ieder
land zelf kiezen of het z'n huidige
melkproduktie met vijf procent ver
mindert, danwel uitgaat van de pro-
duktiestroom van 1981 en daar max
imaal twee procent bovenop zet. De
Nederlandse melkproduktie zal in
1984 na verwachting de dertien mil
joen ton passeren. Daarvan wordt in
deze formule maximaal 12,2 miljoen
ton gegarandeerd. Zouden de boeren
in Nederland de produktie niet met
de vereiste vijf procent terugbren
gen, dan moeten zij volgens eerste
berekening volgend jaar driehon
derd miljoen gulden strafheffing aan
Brussel afdragen.
Premier Lubbers noemt dit "buiten
gewoon zwaar naar de boeren toe".
Maar de Nederlandse regering kan
hiermee toch wel leven, zo voegde hij
daar in Athene aan toe. Men is het
over het zuivelprobleem uiteindelijk
echter niet eens geworden in verband
met de uitzonderingen die diverse
landen, Ierland voorop, vragen. In
het algemeen hebben zowel de Ne
derlandse president als zijn be
windsman van Buitenlandse Zaken
van den Broek er hier voor gepleit
om het pakket bezuinigingen in het
landbouwbeleid zoals dat door de
Europese Commissie destijds is ge
formuleerd, zoveel mogelijk intakt te
houden. Zodat dat in 1984 op een
totaal aan verwachte uitgaven van
dik veertig miljard gulden voor de
landbouw, ruwweg vijf miljard
wordt bezuinigd.
In het pakket bezuinigingen waaro
ver men het dus in verregaande mate
eens was geworden, zitten nog enkele
andere zaken die voor de Neder
landse agrariër pijnlijk aankomen:
De huidige melkheffing van twee
procent (over alle melk dus bere
kend) gaat naar drie procent:
Het voorgesteld bevriezen of
slecht zeer magertjes verhogen
van de graanprijzen zou door
gang vinden;
De superzware heffing op inten
sieve veehouderij komt evenmin
te vervallen;
Gedurende tenminste één jaar
wordt de inlevering van magere
melkpoeder via de overheid ge
schorst:
Bestaande monetaire kompensa-
ties, waarvan ook het Nederland
se agrarische bedrijfsleven voor
deel heeft, worden afgebroken.
Dit hele pakket, zo dienen wij wel te
onderlijnen, is uiteindelijk niet door
de top aanvaard. Maar het zal toch,
zo zeggen landbouwdeskundigen
namens minister Braks in Athene
aanwezig, wel een grote rol gaan
spelen bij het overleg om uit de Eu
ropese krisissituatie te geraken.
"De konsequentie van het niet slagen
van deze topkonferentie is een ge
voel van teleurstelling. Zoals gebrui
kelijk in dit leven is er dan de nood
zaak voor verantwoordelijke mensen
om toch naar een oplossing te zoe
ken. Het estafette-stokje van de Eu
ropese samenwerking gaat nu van
Griekse handen over in die van de
Franse president Mitterand. Alleen
al aan zijn hoge titel is hij verplicht er
iets goeds van te maken".
Met deze tamelijk berustende analy
se heeft een vermoeide premier
Ruud Lubbers dinsdagmiddag in
Athene het vrijwel totaal mislukken
van de Europese topkonferentie toe
gelicht. In de Griekse hoofdstad zou
men, na maandenlang diplomatiek
voorbereidend werk. tegelijk een
oplossing hebben moeten vinden
voor de vijf knellende problemen die
de Europese samenwerking verstik
ken: Contributies aan Brussel, Brit
se-Duitse bijdrage, bezuinigingen
landbouwpolitiek, uitbreiding finan
ciële middelen (BTW) en toetreding
van Spanje en Portugal. De gedachte
om al deze sleutelvragen gekombi-
neerd aan te pakken, was op de vo
rige topkonferentie in Stuttgart ge
boren. Volgens Lubbers zal men de
komende maanden ook op die stra
tegie blijven voortborduren.
Unaniem waren de politieke leiders
dinsdagmiddag in het Zappion-pa-
leis te Athene tegenover de interna
tionale pers in hun oordeel: Europa
zit in een diepe krisis. Algemeen put
men daaruit echter tegelijk de hoop
dat het gezonde verstand door de
krisissituatie geprikkeld zal worden.
President Mitterand, vanaf komend
nieuwjaar dus voor zes maanden
voorzitter van de Europese Raad,
zegt het zo: "Wij zijn bereid tot
offers. Laten wij de krisis aangrijpen
om er zo snel mogelijk het beste van
te maken".
IJzersterke Lubbers
Zondagavond in lente-achtig Athene
(achttien graden Celsius) hadden wij
de stellige indruk een pure land-
bouw-bijeenkomst bij te wonen. Dat
is eigenlijk zo gebleven. Voor het
eerst in de ruim 25-jarige historie van
de Europese samenwerking, hebben
de tien hoogste nationale, politieke
leiders zich drie dagen lang gebogen
over uitermate technische kanten
van de landbouwpolitiek. Lubbers
verklaarde maandag het gevoel te
hebben "hier monopoly te spelen".
Jan Werts
De ministers werden volgens hem
dol van steeds weer nieuwe cijfers,
waarmee Britten en Duitsers de dis-
kussies bemoeilijken.
De Belgische premier Martens be
klaagde zich over zoveel technische
details. Zo niet Lubbers. Nooit tevo
ren hebben wij een Nederlandse mi
nister-president op een Europese top
de landbouwproblemen zó vakkun
dig zien beheersen. Minister Van den
Broek van Buitenlandse Zaken bleef
daar overigens niet bij achter. Den
Uyl, noch van Agt zouden dit Lub
bers verbeterd hebben. Toch was hij
zondag hier grieperig gearriveerd.
Bovendien verloor hij geleidelijk aan
zijn stem, "hij is de beste uit het hele
stel", zo moet een van de weinigen
die zich ook in de vergaderzaal
mocht begeven, op een gegeven mo
ment gezegd hebben.
Lubbers heeft ook hardop gespecu
leerd over de belangrijkste oorzaken
voor het falen van de tien regerings
leiders. Belangrijk is voor hem het
nieuwe gegeven, waarbij Italië, via
de onverwacht en onverzettelijk op
tredende socialistische premier
Craxi, en ook Griekenland niet mee
willen doen aan noodzakelijke be
zuinigingen. Die betreffen dus met
name het landbouwbeleid. Verder
was de Britse premier mevrouw Tat-
cher wellicht hier gekomen met de
gedachte dat het nog te vroeg is om
zaken te doen.
Lubbers meent verder dat met de
komst van Griekenland en Ierland in
de EG als nog minder ontwikkelde
landen de volgens hem volkomen
verkeerde gedachte heeft postgevat,
dat dc Gemeenschap is opgericht om
financiën over te hevelen van rijke
naar armere partners. Daartoe re
kende zich in Athene dan uitdruk
kelijk ook Italië. Nederland. Enge
land, Denemarken en Duitsland ac
cepteerden bij hun optreden duide
lijk de noodzaak om voor de land
bouwbevolking hardaankomende
bezuinigingen door te voeren. Dit
echter alleen wanneer dan ook op
produkten buiten met name de zui-
velsektor (in de zuidelijke landen)
ingeleverd wordt, aldus de Neder
landse minister-president. Hij schet
ste hoe Ieren, Grieken, Italianen en
als gevolg daarvan wellicht ook zelfs
de Fransen aandrongen op uitzon
dering van de melkheffing.
Industriële landbouw
Nieuw verschijnsel in Athene was
dat na Engeland, Nederland en in
mindere mate ook West-Duitsland
en Denemarken, nu plotseling
Frankrijk ook bereid is bezuinigin
gen te aanvaarden in het landbouw
beleid. Volgens hem moet niet langer
het beleid worden gerealiseerd met
als uitkomst een bepaald op te bren
gen budget. In tegendeel, juist het
budget moet ieder voorjaar voortaan
bepalen wat er aan beleid gedaan
kan worden, zo luidt de nieuwe koers
in Parijs.
Bij dit alles past de toelichting dat
Nederland, België, Denemarken en
Luxemburg ieder vorig jaar ruwweg
650 miljoen gulden overhielden aan
het EG-lidmaatschap. Dit dus na af
trek van alle BTW-lasten en grens-
heffingen. Alle voorstellen die voor
zitter van de konferentie Papan-
dreos, de Britten en de Duitsers hier
gedurende drie dagen over de tafel
schoven, komen er op neer dat in de
toekomst die winst van de kleinere
partners tengunste van met name
Engeland, de Bondsrepubliek en de
armere deelnemers moet worden af
geroomd.
opbrengsten. De kosten stijgen
slechts in geringe mate.
Op de grotere akkerbouwbedrijven
in het Centraal- en Zuidwestelijke
kleigebied wordt een stijging van de
arbeidsopbrengst per ondernemer
voorzien met gemiddeld 40.000,-
In het Noordelijk kleigebied, waar
de schade aan de oogst groter is dan
de stijging van de opbrengstenprijzen
wordt een daling van het bedrijfsre
sultaat verwacht van gemiddeld
ƒ20.000.— In de Veenkoloniën,
waar geen vrije produkten in het
bouwplan voorkomen, daalt de ar
beidsopbrengst per ondernemer met
f 15.000.-.
De bedrijfsuitkomsten in de Landbouw tonen in 1983/84 overwegend dukten - consumptieaardappelen. Deze uitgave kan uitsluitend worden
een teleurstellend beeld. Dat is een gevolg van de extreme weersom- pootaardappelen en uien - als ook besteld "door overschrijving van
standigheden voor de melkveehouderij en de akkerbouw en van de voor suikerbieten. Vanwege de re- 11.- op postrekening no.
ongunstige prijsverhoudingen in de intensieve veehouderij. Het natte gionale verschillen in de samenstel- 41.22..35. t.n.v. het Landbouw-Eco-
voorjaar en de droge zomer hebben geleid tot lage kg-opbrengsten van ''n8 van ^et bouwplan veroorzaken nomisch Instituut te Den Haag. Ver
akkerbouwgewassen en een ongunstige verhouding tussen melkgift en met, name ,deze P"JssbJgingen een meld dient te worden: Zend uitgave
I. i i i sterk uiteenlopend beeld van de geld- no. PR: 14-83/84.
voederaankopen per koe. In de melkveehouderij en de veenkoloniale 6
akkerbouw heeft dit verstrekkende gevolgen voor het bedrijfsresultaat
Gemiddelde arbeidsopbrengst in guldens per ondernemer op pachcbjsis I)
omdat op deze bedrijven geen compensatie plaatsvindt door hogere
opbrengstprijzen. Dat is voor een aantal belangrijke produkten in de cn>c«re bedrijven
klei-akkerbouw wel het geval. Overigens zullen tussen de bedrijven on- Noordt— Centraal Zuidwest. Veen- Klei- Vcen-
derling zeer grote verschillen in uitkomsten optreden. akkkruouw ujk uoi- kioi- ki< i- koto- gcbic- k<»io-
.li gebied gebied gebied men den men
Voor de varkenshouderij wordt door teruglopende opbrengstprijzen en
hogere voederprijzen een sterke achteruitgang van de bedrijfsuitkom- cultuurgrond 6i ha 42 ha 52 ha 52 ha 24 ha 26 ha
sten voorzien. In de leghennenhouderij en de slachtkuikenhouderij zal 1979/80 9.100 42.000 40.100 29.500 15.900 11.200
naar verwachting zelfs vrijwel geen beloning voor de ingezette arbeid 21.800 04.500 63.400 21.100 19.100 ^5.200
overschieten. 19S2/33 2) bo.ooo 65.000 65.000 40.000 22.000 17.000
Dit blijkt uit de binnenkort door het LEI te publiceren prognoses van 400001??!???"l???
bedrijfsuitkomsten over het lopende boekjaar (mei 1983 t/m april
1984).
Crotere bedrijven Kleinere bedrijven
Melkveehouderij 350,- per koe achteruitgaat. De I üïïdë- Zl'Zl- 'ÜZÏZ c™^-
De langdurige regenval en de daar- arbeidsopbrengst per ondernemer mklkvtk- lijk kiei- i i jk bodr., dc bedr., be- de bc-
opvolgende droogteperiode heeft de daalt daardoor op de grotere bedrii- houokkij en vecnvei- weide- zandge- zan-.ige- drij- drij-
ruwvoedervoorziening sterk negatief ven aanzienlijk met bijna ™1??li????
beïnvloed. Om de melkgift op peil te ƒ20.000.-. cultuurgrond 14 ha 291... 27 im 24 ha 16 i>a u ha
houden moest in het voorjaar en de
zomer veel extra krachtvoer worden Akkerbouw j 2fZ IVZ "iSS WZ tiSS
verstrekt. Naar verwachting loopt de In de akkerbouw blijven de kg-op- 1 os 1 /«2 43.200 24.900 41.400 34.100 15.200 9.900
produktiviteit met 4% achteruit en brengsten ten opzichte van het eun- 1982/83 2) 50.000 39.000 as.000 3a.000 ia.000 '*-2??
/C7 "'yifiswii upuuiw Vdii «Cl gu 1 1983/84 3) 26.000 22.000 30.000 16.000 12.000 7.000
worden de produktiemiddelen 4% stige voorgaande jaar gemiddeld -
duurder waardoor de produktiekos- 20% achter. Daarbij komen aanzien-
ten met 8% stijgen. De opbrengsprij- lijke verschillen voor tussen de ge-
zen van melk en rundvlees worden bieden. Doordat ook in andere lan-
slechts 2% hoger geraamd. Een en den de oogst slecht is worden even
ander heeft tot gevolg dat het be- wel belangrijk hogere prijzen ver-
drijfsresultaat gemiddeld met wacht voor zowel de z.g. vrije pro-
li Op eigenaarsbasis zijn de kosten aanmerkelijk hoger.
Voor 1983/84 wordt dat verschil op de grotere akkerbouwbedrijven reaamd
op ca. 425,— per ha en op de grotere weidebedrijven op ca. 525.- per ha.
2) Voorlopige uitkomsten.
3) Prognose.
5
