"Een mens mag toch niet hele dagen
alléén met geld en bedrijif bezig zijn?!
ZLM-Hoofdbestuurslid Piet Risseeuw:
De familie
Risseeuw
In het kader van een serie
interviews met nieuwe leden in
het Hoofdbestuur van de
Z.L.M. hebben we onlangs een
bezoek gebracht aan het fraaie
bedrijf van de familie Piet
Risseeuw aan de Bosweg onder
Cadzand. Een gezin dat veel
waarde hecht aan menselijke
kontakten en aan wonen en
leven in harmonie met de
omg.eving. Hun bedrijf dat in
maatschap gevoerd wordt door
vader en zoon Peter, is
gemengd van aard: akkerbouw
in kombinatie met
stierenmesterij. Vooral over
wonen en werken gaat dit
verhaal.
In het verste uithoekje van ons
land in het Zuidwesten ligt in het
grensgebied met België de Vroege
Oudelandse polder. Met veel an
dere - meest kleine polders - in de
Middeleeuwen vanuit de Zeeuws-)
Vlaamse stadjes Aardenburg,
Sluis en Cadzand veroverd op de
zee. Poldertje na poldertje wat nu
nog duidelijk terug te vinden is in
de vele lage dijkjes die door het
overigens vlakke landschapen lo
pen als aderen op een hand. In
oorsprong een zanderig laaglig-
gend kustgebied waarop geduren
de vele eeuwen door de getijbewe
gingen van de zee een in dikte va
riërende vruchtbare laag klei van
50 tot 70 cm is afgezet.
In dit moeras- en bosachtig kust
gebied werd in 1758 - aan wat nu
niet toevallig de Bosweg heet -
langs een slingerende stroomrug
een hoogte opgeworpen. Daarop
werd, zo blijkt uit de archieven een
houten boswachterswoning ge
bouwd dat in 1828 om niet nader
bekend geworden reden nog eens is
verbouwd. In die forse boerenhoe
ve woont het ZLM-hoofdbe-
stuurslid de heer P. Risseeuw met
zijn gezin.
Bijzonder fraai, zoals woning en bedrijfsgebouwen van de familie Risseeuw daar liggen in het groen.
terug: "We zouden dit huis en
deze plaats voor geen bungalow
willen ruilen. Je hecht eraan. We
zijn hier geboren en getogen en
we hebben hier veel dingen zien
veranderen. Het is een stukje van
jezelf geworden".
Landschapsvriendelijk
Toen Sara M. Risseeuw-Le
Clercq (49) en Piet Risseeuw (51)
in 1957 trouwden en het bedrijf
overnamen van vader A.A. Ris
seeuw was er geen sprake van dat
de groensingel voor huis en be
drijf zou worden opgeruimd en
de windsingel moest uiteraard
blijven staan. De paar weitjes
rondom gingen niet voor de
P Risseeuw neemt binnen de taakverdeling vooral het werk voor de mest-
stieren op zich.
De woonstee ligt enige tientallen
meters van de weg, en is rijkelijk
versierd met bloemen en strui
ken. Voor en opzij ligt een wei
landje waar kalveren de schaduw
van enige hoge bomen hebben
opgezocht. Rechtsvoor bevindt
zich de moestuin en een kleine
boomgaard. Een duidelijk met
smaak en respekt voor kuituur en
natuur ingerichte leefomgeving.
Als ik binnenkom - na de be
groeting maak ik daarover een
opmerking. Mevrouw Risseeuw
"zeg maar Sara", komt hier bij
het eerste kopje koffie meteen op
ploeg. De woning werd wel ge
moderniseerd maar de balken
kwamen weer in zicht. Vanuit een
landschapsvriendelijke opvatting
werd in 1979 ook besloten een
nieuwe schuur niet te zetten op de
plaats van een oude. Nee, de uit
1900 daterende houten schuur
werd gespaard en de nieuwe -
voor de mesterij - bewust wat
achteruitgezet zodat de moderne
schuur nu vanaf de weg nauwe
lijks zichtbaar is. Daarmee heb
ben ze de harmonie tussen de be
staande bouw en de omgeving
kunnen bewaren.
De familie Risseeuw woont al
vanaf 1929 op het bedrijf aan de
Bosweg, anderhalve kilometer
buiten Cadzand.
Verspreid
Toen A.A. Risseeuw sr. het be
drijf kocht was het 22 ha. groot. In
de loop der jaren is het steeds
groter geworden tot thans 40 ha
waarvan 8 ha pacht. De grootste
helft van de grond ligt om de
boerderij, de kleinste helft verder
weg tot zelfs 7 km van de huiska
vel. De verschillende kavels zijn
niet zo groot en liggen zeer ver
spreid zodat van een optimale si
tuatie beslist geen sprake is. Over
de kwaliteit van de grond heeft
Risseeuw niet te klagen. De pol
ders zijn meest zo rond de 40%
afslibbaar met naar de buiten
kanten tegen de vroegere dijken
verdrogingsverschijnselen als ge
volg van de dunne laag klei daar.
Dat de Oudelandse Polder in de
volksmond ook wel Tarwepolder
wordt genoemd is veelzeggend.
Hier komen dank zij het klimaat
en de vruchtbare grond regionaal
gezien de hoogste tarweopbreng-
sten voor, hertelt Risseeuw*
Hard gewerkt
Piet en Sara Risseeuw hebben
sinds ze zich ruim 26 jaar geleden
aan de Bosweg vestigden, hard
gewerkt aan de op- en uitbouw
van het bedrijf. Zoals op veel ak
kerbouwbedrijven viel Sara
vooral in tijdens de drukke
oogstperiodes. Zij kregen drie
kinderen, twee jongens en een
meisje. De oudste zoon Adrie,
werd niet gegrepen door het boe
renvak maar ging naar Delft en
studeerde eraf in de wiskunde.
Hij zit nu in militaire dienst. De
22-jarige zoon Peter bleek wel
aangestoken door het agrarische
virus en bezocht met goed gevolg
de MAS in Schoondijke. Sinds
vorig jaar vormt hij "Op en top
een boer, dat wordt de opvolger"
- een maatschap met vader Ris
seeuw. Dochter Jacqueline (17)
heeft tot nu toe geen blijk gege
ven van overmatig veel belang
stelling voor het agrarisch bedrijf
en bezoekt de school voor VWO
in Oostburg.
Sinds Peter - "dat is nu al weer 4
jaar geleden" - van school is en
zich volledig inzet voor het be
drijf, hoeft Sara Risseeuw op het
bedrijf nauwelijks nog te helpen
en kan zij zich geheel wijden aan
de siertuin, de moestuin en de
kleine boomgaard. Zij wordt daar
bij geholpen door de 84-jarige
Risseeuw sr. die trouw iedere dag
nog 2 keer op de fiets uit Retran-
chement aankomt. Naast een be
hulpzame hand voor zijn
schoondochter vormen de kalve
ren in de wei ook een vast onder
deel van zijn bezoek.
Onder een goedkeurende keuvel
legt hij ze wat gras voor of spreidt
wat hooi uiteen. Ook de "andere"
opa de heer Le Clercq komt re
gelmatig langs. Om een hand uit
te steken en natuurlijk voor een
praatje en een kopje koffie of
thee.
Stierenmesterij
Na de vorming van de maatschap
tussen vader en zoon Risseeuw
ging zich een probleem voor
doen: in feite was er op het be
drijf een overkapaciteit aan ar
beid. Piet Risseeuw daarover:
"We hebben toen goed alle mo
gelijkheden op een rijtje gezet.
Uiteindelijk vonden we dat we
moesten kiezen uit: óf er een an
dere tak bijhalen, óf er iets bij
doen bij en voor derden. We
hebben gekozen voor het eerste.
Vooral ook omdat we wel erva
ring hadden met dieren besloten
we het bedrijf te voorzien van een
tweede poot: een stierenmeste
rij"
Het fiskale- en investeringskli
maat was uitnodigend. Besloten
werd de stal met een kapaciteit
voor 100 stieren zelf zoveel mo
gelijk te bouwen. Enkel de span
gen en het dak zijn door een aan
nemer gezet. "Maar het was, zo
bekend Risseeuw nog moe wor
dend als hij eraan denkt, een hele
klus. Het moest tussendoor ge
beuren en mijn zoon en ik zijn
daar ruim een jaar druk mee be
zig geweest." In 1980 was de
nieuwe stal klaar.
Verwevenheid
Inmiddels is Peter thuisgekomen
van het land. Hij is druk aan het
ploegen maar komt gewoontege
trouw tussen de middag thuis om
te eten en even de post door te
nemen. Op mijn vraag in welke
mate de akkerbouwpoot en de
mestveehouderijpoot bijdragen
in het uiteindelijke bedrijfsinko-
men ontspint zich tussen beide
maatschapsleden een diskussie
over plussen en minnen en over te
verrekenen posten tussen de bei
de takken onderling. Een diskus
sie die zich voortzet aan tafel
waaraan ik met de bekende
Vlaamse vanzelfsprekendheid
ook moet plaatsnemen.
Ze vinden elkaar na de tweede
kom soep op een bijdrage van
ongeveer akkerbouw en 'A
mestveehouderij. Bij de start van
de mestveehouderij is meteen een
taakverdeling tussen vader en
zoon gemaakt. Peter neemt de
akkerbouwpoot voor zijn reke
ning en vader Risseeuws eerste
verantwoordelijkheid is het
mestvee. Uiteraard springen ze
wanneer dat noodzakelijk is voor
elkaar in. Verder neemt Peter de
reparatie van het machinepark
voor zijn rekening terwijl vader
Risseeuw vooral het timmerwerk
in bedrijfsgebouwen en woning
op pakt. Een taakverdeling die
uitstekend voldoet zo vinden bei
de. Een interessant aspekt op dit
gemengde bedrijf is de verwe
venheid tussen de beide bedrijf
stakken. Zo leveren, legt Peter
uit, de stieren per jaar zo'n 800 tot
1000 m3 drijfmest voor de akker
bouwpoot. Deze wordt met een
eigen giertank op vooral de mais
en aardappelen uitgereden. Ris
seeuw: "we zijn daar erg tevreden
mee want die bemesting heeft een
gunstige invloed op de struktuur
van de grond en deze wordt ook
vochthoudender wat hier voor
menig perceel geen overbodige
Grootvader A.A. Risseeuw komt
iedere dag een handje helpen.
10
11 november 1983
