Werkgroep Relatie Landbouw - Industrie
zet zich in voor een schoon produktie-milieu
Kern en Keur
Zure regen
Werkgroep Relatie
Landbouw - Industrie
Bedreiging voor de
Landbouw
(Konsept-)bezwaarschrift
Ook milieuorganisaties
Bodemvervuiling door de
landbouw
P-j- zuid
geluid
In een onlangs gehouden vergadering heeft de Gewestelijke Raad van het Landbouwschap besloten bezwaar
aan te tekenen tegen het verlenen van diverse milieuvergunningen voor de te bouwen kolencentrale van de
PZEM in Borssele. Uit het bezwaarschrift spreekt een grote bezorgdheid over de toenemende belasting van
lucht en bodem met zwavel- en stikstofverbindingen, fluor en diverse zware metalen waaronder cadmium,
kwik, lood en arseen.
Wie de krant ook maar een beetje regelmatig leest weet dat de PZEM na een lange periode van vooronder
zoek en overleg diverse vergunningen heeft aangevraagd voor het ombouwen van de huidige konventionele
elektriciteitscentrale in Borssele. De nu op gasgestookte centrale moet daarbij voor kolenstook geschikt
worden gemaakt.
h-üjc-
REDAKTIE/SEKRETARIAAT: AD PHERNAMBUCQ.
JEUGDWERKBURO ZEELAND, KORTE KERKSTR. 10, 4461 JE GOES
Wie de krant ook maar een beetje
leest en met een half gesloten oog wel
eens de t.v. aan heeft weet ook dat de
problematiek van de "zure regen"
momenteel erg veel aandacht krijgt.
De stervende bossen in Duitsland en
de dode bossen in Zweden zijn in
middels even bekend als Lekkerkerk.
Lekkerkerk - en vele andere voor
beelden van ernstige bodemveron
treiniging die ons land rijk is - is, hoe
erg ook, een nog tamelijk begrensd
probleem. Zure regen is echter een
probleem dat zich mondiaal uitstrekt
met enkele koncentratiepunten in de
Westerse industriegebieden en de
omgeving daarvan. Zure regen kan
wel eens uitgroeien tot het milieu
probleem van deze eeuw. Het zijn
naast andere bronnen vooral (kolen-
gestookte) elektriciteitscentrales die
als grote boosdoeners worden aan
gemerkt.
De werkgroep Relatie Landbouw
industrie van het ZAJK houdt zich
nu al twee jaar bezig met de gevolgen
die de industriële vervuiling kan
hebben voor het produktiemilieu
van de boer. Het gaat hierbij des
vooral om de aantasting van de lucht,
de bodem en het bodem- en grond
water. De Werkgroep, die uit een
zestal jonge boeren uit Zuid- en
Noord-Beveland bestaat, richt zich
daarbij vooral op de industriën in het
.Sioegebied. Daarbij wordt steeds
mauw samengewerkt met verschil
lende studenten die in kader van hun
studie al gewoon uit persoonlijke
belangstellingen regelmatig onder
zoekswerk verrichten voor de werk
groep. Vorig jaar is daarbij een eerste
inventarisatie tot stand gekomen van
de belangrijkste vervuilende stoffen
die in het Sioegebied vrijkomen. Ook
werd daarbij zo mogelijk aangege
ven wat de effekten van verschillen
de stoffen zijn op de landbouwge
wassen. Omdat de lijst van stoffen en
het aantal merendeels nog onbeken
de effekten zo groot bleek heeft de
werkgroep eind vorig jaar besloten
zich te richten op één speciale zaak:
de ombouw van de PZEM-centrale
op kolen. Deze keus werd ook ge
maakt door de mogelijkheid om zelf
ook invloed uit te oefenen op de be
sluitvorming rond de bouw van de
centrale en de milieuvoorwaarden.
De aandacht van de werkgroep is
daarbij vooral uitgegaan naar de
uitstoot van S02 (zwaveldioxyde),
NOx (stikstofoxiden) en vlregas (vele
verschillende stoffen, waaronder
zware metalen). Om iets meer te we
ten over de effekten van S02 en NOx
die beide zure regen veroorzaken
heeft werkgroep onder meer een be
zoek gebracht aan bet IPO (Instituut
Planteziektekundig Onderzoek) in
Wageningen waar momenteel on
derzoek wordt verricht naar de ge-
kombineerde effekten van deze stof
fen samen met 03 (ozon) op planten.
Uit de gesprekken met verschillende
medewerkers van het I.P.O. en uit
diverse verslagen van andere ónder-
zoeken bestond langzaam maar ze
ker een verontrustend beeld over de
gevolgen van deze stoffen op het
milieu. Al snel bleek dat niet alleen
bossen te lijden hebben maar dat ook
de landbouw ernstig wordt bedreigd.
Kwaliteitsaantasting en produktie-
derving (minder opbrengst) blijken
voor de landbouw reeële gevaren.
Omdat de ombouw van de PZEM-
7 oktober 1983
centrale een aanzienlijke uitstoot van
stoffen als S02, NOx, fluor en di
verse zware metalen tot gevolg zal
hebben besloot de werkgroep de ge
hele problematiek onder de aan
dacht te brengen van de georgani
seerde landbouw in Zeeland. Via het
Z.A.J.K.-bestuur is de gewestelijke
raad van het Landbouwschap op de
hoogte gebracht van de bezorgdheid
onder jonge boeren over de gevolgen
van de ombouw van de centrale. Als
gevolg op de brief van het ZAJK is er
tussen de werkgroep en de raad een
gedachtenwisseling op gang geko
men over de aard en de ernst van de
problematiek. De onderlinge ge
sprekken en diskussies waren voor de
raad aanleiding te besluiten een spe
ciale Landbouwschapswerkgroep in
te stellen om nadere stappen tegen
de vergunningverlening aan de
PZEM te bespreken. In deze werk
groep kon zeer snel en efficiënt ge
werkt worden omdat de ZAJK
werkgroep al veel informati had ver
zameld. Na twee werkgroepbijeen
komsten, waarin dhr. Gerritse van
het Landelijk Landbouwschap de
problematiek van de zware metalen
benadrukte, kon een koncept-be-
zwaarschrift worden opgesteld
waarmee de provinciale raad on
langs akkoord ging.
Vermeldenswaard in dit kader is dat
naast het Landbouwschap ook di
verse milieuorganisaties bezwaar
schriften hebben ingediend. Dat is
op zich natuurlijk niet verwonderlijk,
maar wie de tekst van de verschil
lende bezwaarschriften naast elkaar
legt zal opmerken dat er een grote
mate van eensluidendheid bestaat
naar inhoud en toonzetting van de
bezwaren van landbouw- en mi
lieuorganisaties. De belangen van
beide lopen hier parallel. Wellicht
hebben beide belangengroepen el
kaar in de toekomst vaker iets te
bieden waardoor een goede samen
werking beider belangen ten goede
kan komen.
Afgezien van het uiteindelijke resul
taat van de verschillende bezwaren
kan gesteld worden dat de werk
groep Relatie Landbouw-Industrie
een belangrijke bijdrage heeft gele
verd in de belangenbehartiging van
de gehele landbouw. Daarbij heeft
de werkgroep zich verdienstelijk ge
maakt door het onder de aandacht
brengen van de milieuproblemen
voor de landbouw. Via enkele be
langrijke bijdragen in een Rotonde
nummer over een schoon produktie
milieu en een artikel in de land-
bouwmaand zijn velen die nauw be
trokken zijn bij het wel en wee van de
landbouw zich bewust geworden van
een voor nu en in de toekomst be
langrijk probleem.
De werkgroep heeft besloten om zich
in het komend seizoen ook te richten
op de vervuiling van de bodem door
de landbouw zelf. Door het toene
mend gebruik van bedrijfsexterne
inputs als veevoer, kunstmeststoffen
en biociden brengt ook de boer vele
milieu-schadelijke stoffen in zijn ei
gen produktie-milieu. Er is alle reden
om te vragen wanneer dit terug op
eigen bord komt. Ook wat dit betreft
is het beter vooruit te lopen dan af te
wachten.
De werkgroep Relatie Landbouw
industrie wordt vanuit het ZAJK
begeleid. Wie meer wil weten over de
werkgroep of over de problematiek
van de verontreiniging van het Iand-
bouwproduktiemilieu kan terecht bij
bovengenoemd redaktieadres.
redaktie bank tegels
Er is weer een nieuwe uitgave van "Kern en Keur", het kaderblad voor
de Plattelands Jongeren Gemeenschap Nederland (PJGN) en de Kat
holieke Plattelands Jongeren Nederland (K.P.J.N.). Deze uitgave is
geheel gewijd aan het onderwerp "Ontwikkelingssamenwerking". In de
inleiding op dit nummer staat het volgende:
Van ontwikkelingshulp naar samen
werking
Vroeger noemde iedereen het ont
wikkelingshulp. Dit sloot aan bij het
beeld, dat wij - het ontwikkelde wes
ten - van hen - de achtergeblevenen,
hadden. We moesten hen toch hel
pen om ook beschaafd te worden.
Net zo beschaafd als wij waren. We
hielpen hen met allerlei akties opge
zet vanuit missie en zending. Ook op
ekonomisch gebied waren er kon
takten: dit werd vaak niet als hulp
bestempeld.
Koffie- theeplantages, katoen, spe
cerijen werden door westerlingen
opgezet. Men was er meer op gericht
om het westen zo goedkoop mogelijk
deze produkten te verschaffen, en
minde'r op het ontwikkelen van een
goed produktiesysteem voor de in
heemse bevolking. Inmiddels is er
wel wat veranderd. De missie is wat
eigentijdser en ook koloniën zijn er
nauwelijks meer. Een 'nieuwe term,
ontwikkelingssamenwerking, doet
opgang. Wat mensen daaronder
precies verstaan is nogal wisselend.
Wel staat vast dat samen iets onder
nomen moet worden en ook dat dat
dan geyolgen moet hebben voor bei
de partijen.
Binnen de plattelandsjongerenorga
nisaties is de afgelopen jaren al veel
aandacht aan de ontwikkelingspro
blematiek geschonken; al was het
maar omdat een daartoe speciaal
gesubsidieerde beroepskracht aan
wezig was. In deze Kern en Keur
willen we, rekening houdend met de
ervaringen die daarmee opgedaan
zijn, wat meer vertellen over ontwik
kelingslanden en over ontwikke
lingssamenwerking.
In het allereerste deel laten we je wat
kennismaken met de situatie in ver
schillende derde-wereldlanden: hoe
wonen de mensen, hoe is hun cul
tuur. en wat weten we als gewone
Nederlanders daarvan.
In het daaropvolgende deel gaan we
wat dieper in op een aantal facetten,
zoals de ekonomische situatie in
derde wereldlanden, en wat deze met
het westen te maken heeft. Het hon-
gerprobleem, de voedselsituatie hier
en daar, afgewisseld met interviews
en spelmogelijkheden komen aan
bod.
In het stukje over gezondheidszorg in
de derde wereld kun je lezen Jat de
hulp die we hun geven lang niet al
tijd even onbaatzuchtig en gezond-
makend is. Ook komt de rol van de
kerk in ontwikkelingslanden, en het
recente bezoek van de paus aan
Midden-Amerika, ter sprake.
We proberen niet te blijven steken in
het vertellen hoe het allemaal in el
kaar zit. Verschillende mogelijkhe
den worden aangegeven hoe je zelf -
hier in Nederland - ook iets kunt
doen.
En Kern en Keur zou Kern en Keur
niet zijn, als we ook niet een aantal
suggesties zouden geven hoe je in je
afdeling een avond op een leuke
manier over dit onderwerp kunt or
ganiseren.
Ontwikkelingssamenwerking: het
lijkt misschien een wat moeilijk on
derwerp, maar dis je dit nummer
doorbladert, kom je ongetwijfeld
dingen tegen die je wel zullen inte
resseren.
Als je hulp wilt hebben bij het orga
niseren van een of meerdere avond
en zou je behalve door de suggesties
in dit nuer lezen, ook kontakt op
kunnen nemen met de gewestelijke
en provinciale sekretariaten.
In een aantal gebieden zijn er im
mers aparte NCO-werk(st)ers.
Veel leesplezier en succes.
Ook de P.J.Z.-afdelingen, die aan
avond aan dit onderwerp zouden
willen besteden, kunnen voor het
organiseren daarvan de hulp inroe
pen van het provinciale sekretariaat.
In deze uitgave worden een aantal
mogelijkheden aangegeven om in de
afdeling wat dieper op het thema
ontwikkelingssamenwerking in te
gaan.
Enkele zijn:
Spel "Werelddelen" (Novib)
Dit spel is een reis om de wereld,
waarbij je in verschillende wereld
delen een opdracht moet uitvoeren.
Die opdracht houdt meestal in datje
een antwoord op een probleem moet
zoeken. Het spel gaat er vanuit dat er
overal behoefte bestaat aan samen
werking en dat landen en volkeren
van elkaar kunnen leren. Het geeft
een goede indruk van de problemen
die er in de wereld zijn, met de na
druk op die van de Derde Wereld.
Daar zijn ze meestal het schrijnendst.
Problemen als ondervoeding, grond
stoffen, energieverbruik. groot
grondbezit, analfabetisme, werkge
legenheid en politieke gevangenen
komen aan bod. Omdat je elkaar ook
kunt tegenwerken, zit er voldoende
spanning in. Je kunt het spelen met
een klein clubje van 6 tot 10 perso
nen. Bij KPJ-Arnhem is er een ex
emplaar, verder kun je het zelf aan
schaffen via NOVIB.
Rollenspel Uitbuitania
Er is een rollenspel gemaakt, waarin
de verschillende soorten en vormen
van hulp aan ontwikkelingslanden,
centraal staan. Verschillende beste
dingen van ontwikkelingsgelden, elk
gepushed door belanghebbenden,
moeten tegen elkaar afgewogen
worden.
Dit spel is al eerder met zeer positie
ve ervaringen door KPJ'ers gespeeld.
Via KPJ-Tilburg of Arnhem kun je
dit rollenspel aanvragen.
Fotospel NOVIB
In deze Kern en Keur staan al wat
foto's hieruit afgedrukt. Eén set fo
to's bestaat uit 21 exemplaren. Door
verde te praten over wat voor jou in
deze foto's de ontwikkelingsproble
matiek het beste weergeeft, kan aan
leiding zijn tot een zeer boeiende
diskussie.
Het fotospel is beschikbaar bij
KPJN, PJGN en KPJ-Arnhem en
Tilburg.
Projekten Nieuwe Wereld
Een aantal projekten voor het beste
den van geld zowel hier als daar
moeten besproken en verdedigd
worden. Dit moet leiden tot een
keuze voor het beste projekt. De
projekten zijn zeer konkreet. Te be
stellen bij KPJ-Tilburg, Arnhem,
KPJN en "PJGN.
Ons Voedsel - produktenprojekt
Veel van ons voedsel is afkomstig uit
Derde Wereldlanden: koffie, thee,
tabak, margarine, specerijen, enz.
Ook andere produkten zoals katoen,
olie aluminium worden van daaruit
bij ons ingevoerd. Er is een pro
gramma-aanbod ontwikkeld over de
dagelijkse dingen die we gebruiken
afkomstig uit Derde Wereldlanden
en de achtergronden daarbij.
Gedurende een eerste avond, wordt,
uitgaande van je eigen dagmenu,
gevraagd: welke voedingsstoffen ge
bruik je? Is het voldoende, te veel?
Gedurende een tweede avond wordt
wat onderzoek gedaan naar de le
vensloop van het voedsel op je bord.
Waar komt het vandaan, hoe wordt
het geproduceerd? Een derde avond
kan uitgebreider ingegaan worden
op onder welke omstandigheden dit
produkt in de Derde Wereld nu pre
cies tot stand komt. Wat is de rol van
kleine boeren, grootgrondbezitters,
en multinationals? Van daaruit kan
nagegaan worden welke invloed "de
handel" heeft op de prijs die door
ons als konsumenten betaald wordt
en het loon van de arbeider/boer in
de Derde Wereld. Tenslotte probe
ren we te bekijken hoe de problemen
die gezien worden hierbij, opgelost
zouden kunnen worden en wat je er
zelf aan zou kunnen doen. Voor
meer informatie over dit produkten
projekt kun je kontakt opnemen met
KPJ-Tilburg of Arnhem.
De leden van de P.J.Z., die deze uit
gave van Kern en Keur willen heb
ben of iets meer met het thema ont
wikkelingssamenwerking willen
doen kunnen hiervoor kontakt op
nemen met het provinciaal sekreta
riaat te Zevenbergen.
P.J.Z.-AGENDA
7 oktober - Afdeling Walcheren: or
ganiseert een dropping. Vertrek
punt: Café Tramzicht. Stationstraat
.8 te Domburg. Vertrektijd: 21.00
uur. Eventueel vervoer kan geregeld
worden.
8 oktober - Afdeling Oost Zeeuws-
Vlaanderen: gaat zaalvoetballen
tegen de familie Putten. Plaats
sporthal te Axel. Aanvang 20.00 uur.
Opgeven bij Ina de Pooter
(01153-2257).
13 oktober - Afdeling Bladel: houdt
een bowlingavond in de "Flying
Bowling" aan de Oostlaan te Veld
hoven.
14 oktober - Afdeling Tholen: houdt
een Algemene Ledenvergadering in
de Gouden Leeuw te Scherpenisse.
Aanvang: 20.00 uur.
15 oktober - Afdeling Tholen: start
weer haar eigen bowling (kompeti
tie) in Familyland te Hoogerheide.
Aanvang 21.00 uur.
14, 15 en 16 oktober - Afdeling West
Zeeuws-Vlaanderen: gaat op bezoek
bij de Gelderse afdeling Ruurlo.
Opgeven bij Miranda (01170-2310),
Hans (01171-1283) of Peter
(01179-1306).»
21 oktober - Afdeling Oost Zeeuws-
Vlaanderen: gaat bowlen in de
Vlaanderenhal te Sas van Gent. Tijd:
20.00 uur - 22.00 uur. Entréé f 4,50.
1 november - 3 C.J.Ö./West
Zeeuws-Vlaanderen: organiseert een
danskursus. Deze kursus zal bestaan
uit 15 lessen op dinsdag. Kosten zijn
ƒ110,— per persoon. Opgave bij
Peter Risseeuw, Bosweg 2, 4506 HG
Cadzand tel. 01179-1306.
19
