De teelt van konsumptie-
aardappelen en het inkomen
AKTIE ZUIDWEST
AARDAPPELEr
Nieuwe tweediepploeg
tabel 3 is het saldo van konsumptie-
aardappelen vergeleken met enkele
andere akkerbouwgewassen. Hierbij
is steeds uitgegaan van gemiddelde
opbrengsten en prijzen. Per bedrijf is
het dus mogelijk dat hierin grote
verschillen in optreden. Tevens is
vooralle gewassen uitgegaan van een
saldo bij loonwerk, waarbij voor
loonwerk de kosten van zaaien of
poten en het oogsten zijn opgeno
men.
Het saldo van konsumptie-aardap-
pelen is gemiddeld iets hoger dan dat
van de meeste andere genoemde ge
wassen. De verschillen van saldo
binnen het gewas aardappelen, als
gevolg van kg-opbrengsten en prij
zen, zijn echter veel groter dan de
saldoverschillen tussen de gewassen.
Samenvatting
Een goede bruto geldopbrengst per ha
is de belangrijkste voorwaarde voor
een goed rendement van de kon-
sumptie-aardappelteelt. De hoogte
van de kg-opbrengst is door de teler
gemakkelijker te beïnvloeden dan de
prijsvorming. Verhoging van de kg-
Konsulentschappen voor de Akker
bouw en de Rundveehouderij in
Zuidwest Nederland
Serie Aardappelen nr. 18
opbrengst is de beste mogelijkheid
voor de teler om het rendement van
de teelt te verbeteren.
De verschillen in kg-opbrengst en
toegerekende kosten tussen de bedrij
ven zijn groot. Het gemiddelde saldo
van konsumptie-aardappelen ligt iets
boven het saldo van de meeste andere
gewassen. Worden lage kg-opbreng
sten behaald, dan zijn deze meestal
niet voldoende om de toegerekende
kosten te vergoeden.
Indien de kg-opbrengst per ha op een
goed niveau ligt, dan kan de teelt van
aardappelen een belangrijke bijdrage
leveren in het behalen van een goed
inkomen door de akkerbouwer.
De bedrijfstakdeskundige Akker
bouw,
ing. J.A.M. Withagen
Tabel 2 Toegerekende kosten van 1 ha konsumptie-aardappelen (Bintje)
Pootgoed
Bemesting
Gewasbescherming
Diversen
1.050,-
857,-
570,-
188.—
Totaal A
Loonwerk*:
Poten en rijenfrezen
Rooien en afvoeren
2.665,-
300,
1.340,
Totaal B
Bewaren (exkl. gebouwen):
Stroom, kiemremming enz.
Renteverlies
1.685,
350,
300,
Totaal C
650.
Totaal Toegerekende kosten (A -I- B -I- C)
Op basis van de BOVAL.
ƒ5.000,-
Tabel 5 Saldo per ha van enkele akkerbouwgewassen
Gewas
Bruto geld-
opbrengst/ha
Toegerekende
kosten
Saldo loonwerk
Consumptie-aardappelen
Wintertarwe
Suikerbieten
Zaaiuien
Knolselderij
Graszaad
8.500,=
4.140,=
6.000,=
6.750,=
8.050,=
4.410,=
5.000,=
1.?40,=
2.350,=
3.885,=
4.640,=
2.080,=
3.500,=
2.400,=
3.650,=
2.895,=
3.410,=
2.330,=
Bruto en netto kg-opbrengsten per ha in de laatste 10 jaar in het zuidwesten
24
Bruto
Netto
1972
1974
1976
1978
1980
1982
tijd
Bron: CBS; definitieve oogstraming
8
Voor de telers van pootaardappelen
op lichtere gronden is het een pro
bleem om wat de ontvellingen en de
bezetting van de aardappelknollen
met lakschurft betreft aan de eisen
van de Nederlandse Algemene Keu
ringsdienst te voldoen. Veelal moet
een keuze worden gemaakt tussen
veel ontvellingen en weinig lak
schurft of weinig ontvellingen en
veel lakschurft.
Volgens de praktijk zou de afname
van de ontvellingsgevoeligheid wor
den versneld en het niveau van de
lakschurft worden verlaagd wanneer
het loof wordt getrokken i.p.v.
doodgespoten. In deze publikatie
zijn ae wijze en de resultaten van een
onderzoek, dat door het IMAG en
het Laboratorium voor Bodemziek-
ten te Assen is uitgevoerd, naar deze
invloeden weergegeven.
Uit dit onderzoek blijkt dat na loof-
trekken de tendens aanwezig is dat
het verloop van de ontvellingsgevoe
ligheid langzamer is en het niveau van
de lakschurftbezetting lager ligt. Op
met R. solani besmette gronden is het
na doodspuiten onmogelijk en na
looftrekken binnen een beperkt aan
tal dagen wel mogelijk om aan de
gestelde normen te voldoen.
Per l juli 1983 introduceerde Rumptstad B.V. te Stad aan 't Haringvliet een
nieuw type ploeg. Het gaat hierbij om een z.g. tweediepploeg die ingezet kan
worden om een nog efficiëntere voorbewerking uit te voeren vóór het gron-
dontsmetten.
Met deze ploeg, die geleverd gaat worden in 6-, 7- en 8-scharige uitvoering,
kan men tot op injektiediepte ploegen, waarbij een speciaal ontwikkelde
voorschaar er voor zorgt dat de bovenste laag, variërend van 3 tot 5 cm, onder
in de veur wordt gebracht.
Juist in deze laag bevindt zich na het aardappelrooien de grootste koncen-
tratie aaltjes. Er wordt van uitgegaan dat het gas op grotere diepte effektiever
hierop in zal werken.
Daarom heeft Rumptstad op verzoek van Proefboerderij De Handelaar en
Onderzoeks-/Praktijkmensen deze z.g. tweediepploeg ontwikkeld. De twee-
diepploegen kunnen ook als normale stoppelploeg ingezet worden!
De ploegen zijn vanaf heden leverbaar via de bekende kanalen, Cebeco
Handelsraad in Steenwijk en G.W. van Driel van Dorsten b.v. in Hoofd
dorp.
15 juli 1983
De geldopbrengst
Kg-opbrengst maal de prijs levert de
bruto geldopbrengst. In grafiek 1 is
de gemiddelde kg-opbrengst per ha
van de laatste 10 jaar in het Zuid
westen weergegeven. Het blijkt dat
er tussen de jaren grote verschillen in
de gemiddelde kg-opbrengst per ha
zijn. De spreiding in kg-opbrengst
per ha tussen de bedrijven binnen
een jaar is echter nog groter. Afwij
kingen van 10 ton/ha zowel naar
boven als beneden komen elk jaar
voor. Dit is eveneens gebleken in het
Faktoranalyse-onderzoek in 1979 en
1980 in de Hoeksche Waard.
De schommeling bij de prijzen tus
sen de jaren en binnen een jaar zijn
eveneens zeer groot. In grafiek 2 is
het gemiddelde prijsverloop voor de
verschillende maanden in de periode
1959 t/m 1976 weergegeven.
Bij de prijs speelt de uitbetaling naar
kwaliteit een steeds grotere rol.
Hierdoor kan een prijsverschil van
ca. 15% ontstaan. In één van de vori
ge artikelen is op de uitbetaling naar
kwaliteit nader ingegaan.
In tabel 1 is de bruto geldopbrengst
vermeld bij verschillende kg-op
brengsten en verschillende prijzen.
maand
Bron: Produktschap voor Aardappelen
Ook de kosten van bewaring spelen mee!
De Toegerekende Kosten
De toegerekende kosten zijn die
kosten welke direkt aan het gewas
Tabel 1
örijzen
Bruto geldopbrengst/ha bij verschillende kg-opbrengsten en
Prijs in ct.
Kg-opbrengsten in tonnen per ha
30
40
50
15
4.500,=
6.000,=
7.500,=
20
6.000,=
8.000,=
10.000,=
25
7.500,=
10.000,=
12.500,=
Uit deze tabel blijkt niet alleen de
invloed van de prijs op het rende-'
ment, maar ook vooral de invloed
van de kg-opbrengst. Verschillen in
geldopbrengst van ƒ3.000,— tot
5.000,— per ha als gevolg van ver
schillen in kg-opbrengst komen elk
jaar voor. De individuele teler kan
wel invloed uitoefenen op de hoogte
van de kg-opbrengst, echter nauwe
lijks op de prijsvorming.
kunnen worden toegerekend. Hier
toe behoren de kosten van pootgoed,
bemesting, gewasbescherming, loon
werk, bewaarkosten (exkl. gebou
wen) en overige toegerekende kos
ten. Evenals bij de opbrengsten ko
men ook hierbij grote verschillen
voor. Zo bleken b.v. op de L.E.I.-ak-
kerbouwbedrijven in het zuidweste
lijk zeekleigebied in 1981/82 op de
bedrijven van 40-60 ha de kosten
voor gewasbescherming te liggen
tussen ƒ331,- en 864,- per ha.
Ook de andere bedrijfsgrootteklas-
sen en de andere kostensoorten ver
tonen een soortgelijk beeld. In tabel
2 staan toegerekende kosten voor 1
ha konsumptieaardappelen, ras
Bintje, vermeld. Diverse gegevens
hebben betrekking op een meerjarig
gemiddelde.
Het saldo
Het saldo wordt verkregen door de
bruto geldopbrengst te verminderen
met de toegerekende kosten. Uit
gaande van dezelfde toegerekende
kosten betekent dit bij verschillende
prijzen en kg-opbrengsten (zoals
vermeld in tabel 1dat het saldo van
1 ha aardappelen uiteenloopt van
min 500,— tot plus 7.500,— In
zojuist verschenen
De bruto geldopbrengst en de kos
ten bepalen samen het rendement
van ook de aardappelteelt. Verho
ging van de kg-opbrengst en/of
verlaging van de kosten verbeteren
het rendement. Verhoging van de
kg-opbrengst is gemakkelijker te
realiseren dan verlaging van de
kosten. In deze serie waren reeds
meerdere artikelen gericht op het
verhogen van de kg-opbrengst. In
dit artikel wordt getracht de cijfers
op een rijtje te zetten.
Prijsontwikkeling per maand in de jaren 1959 t/m 1976
prijs in ct.
XX) kg
opbrengsten/ha
44
