De akkerbouw in
Noord-Brabant en de
Z L.M. -manifestatie
Waar is het naar toe
gegaan
Blik naar de toekomst
Resumé
Blik op het verleden
De ouderen herinneren zich nog
wel de beelden van vroeger, waar
de veulens dartelden rond de
grazende fokmerries in het wei
land bij de hofstede.
Op de boerderij is het paard ge
durende een periode van ca. 30
jaar (1935 - 1965) geleidelijk aan
verdrongen door de trekker met
toebehoren.
Op het terrein van de bestrijding
van onkruid en plagen, de plan
tenveredeling en de teelttechniek
zijn veel suksessen geboekt. De
boer heeft daarmee ook zijn voor
deel kunnen doen.
Wat de mechanisatie betrelt
kunnen hier worden genoemd het
maaidorsen, de precisiezaai bij
suikerbieten en stamslabon^n, de
nauwere rijenzaai bij granen en
tevens de sleufloze drainage.
De overgang van dierlijke trek
kracht naar mechanisering is voor
tieproces beter te beheersen.
In de loop der jaren is de oor
spronkelijke korrelopbrengst
van 5000 kg per ha ondertus
sen al een heel eind gestegen
in de richting van de theore
tisch maximaal berekende
ƒ7.500.- kosten per ha komt
de jaarlijkse totale kostenpost
voor een akkerbouwbedrijf
van 35 ha uit op een bedrag
van 262.500,-. In het alge
meen mag men hierbij aante
kenen dat de boer nog onvol-
ir. J.A.H. Haenen
deelte van het akkerbouwgebied
heeft ruilverkaveling plaatsge
vonden en op een nog groter ge
deelte is de ruilverkaveling in
Ruilverkaveling en landschapsbouw
De suikerbieten brachten toen ca.
33 ton op met 15% suiker en de
tarwe ongeveer 2100 kg per ha. In
die tijd was de aanzet voor ingrij
pende verbeteringen in de be
drijfsvoering echter al gegeven.
Enige voorbeelden als toelich
ting:
de rijenkultuur vond meer in
gang en met nieuwe schoffel-
apparatuur kon het onkruid
beter worden bestreden
wegens de uitbreiding van de
suikerbietenteelt, die hoge
eisen aan de grond stelt, en de
verandering in de vruchtwis
seling nam het gebruik van
kunstmest toe
het telen van zaaizaad en
pootgoed voor vermeerdering
kwam meer in de belangstel
ling
Het draineren, dat bij de aanleg
hoge uitgaven vergt, vond echter
minder toepassing dan voorstan
ders aanvankelijk hadden ge
hoopt.
Uit het bovenstaande komt naar
voren dat er toentertijd in de ak
kerbouw ook al de nodige dyna
miek zat. De op het bedrijf beno
digde trekkracht c.q. energie
werd geleverd door het trekpaard.
De paardenfokkerij was bij dit
alles de muziek van het bedrijf.
i hand in hand
de akkerbouwer inklusief gezin
en bedrijf zeer ingrijpend ge
weest. Paardeknechten en overig
personeel hebben met het paard
eveneens de boerderij verlaten.
Het is goed hierbij te bedenken
dat momenteel in de landbouw
de eerste stappen zijn gezet op het
pad van de mechanisering naar
de automatisering.
Bij wintertarwe, aardappelen,
suikerbieten, gerst e.a. zijn in
de zestiger jaren onder gun
stige omstandigheden de
maximale gewasopbrengsten
berekend. Deze^ theoretisch
berekende maximale gewas
opbrengsten lagen toen glo
baal gesteld twee keer zo hoog
als de gewasopbrengsten in de
praktijk. De akkerbouwer is in
de zeventigerjaren bij de teelt
van wintertarwe steeds meer
gaan letten op het aantal
planten per m2, het aantal
aren per m2, het aantal korrels
per aar en het korrelgewicht.
Deze komponenten bepalen
uiteindelijk de korrel-op
brengst per ha. De Feekes-
schaal met de diverse groei-
stadia is in de praktijk even
eens goed bekend. Kortom de
akkerbouwer is er bij winter
tarwe in geslaagd het produk-
Paardenfokkerij, de muziek van het bedrijf
korrelopbrengst van KX000 kg
per ha. In vergelijking met
wintertarwe is de stijging van
het opbrengstniveau bij aard
appelen, suikerbieten, gerst
e.d. in de laatste jaren veel
minder spektakulair geweest.
In de toekomst gaat het er
derhalve om bij deze gewas
sen evenals bij wintertarwe
het produktieproces beter on
der de knie te krijgen. De ge
wasopbrengsten per ha zullen
dan ongetwijfeld sterk kun
nen stijgen.
De kosten op het akkerbouw
bedrijf zijn in de loop der ja
ren opgelopen. Uitgaande van
doende op de hoogte is hoe
deze' hoge kostenpost ver
deeld is over werktuigen, be
mesting, bestrijdingsmidde
len, arbeid, loonwerk etc. op
zijn bedrijf. In dit verband is
het voor de boer en ook voor
de boerin een goede zaak om
in de naaste toekomst via het
geautomatiseerde boekhoud
systeem de kostenbewaking
op hun bedrijf op de voet te
volgen.
De akkerbouw in Noord-Brabant
is in beweging. In een groot ge-
uitvoering of in voorbereiding.
Efficiënt bedrijfsbeheer en goede
verkaveling gaan in de praktijk
gemakkelijk hand in hand.
In de toekomst gaat het op het
akkerbouwbedrijf nietzo zeer
om meer hektares, maar veel
meer om een beter bedrijfsbe
heer. Dit laatste houdt tevens in
een betere beheersing van het
produktieproces en verhoging
van de kwaliteit.
De grilligheid van de natuur in de
vorm van overmaat aan regen,
hagel, kou of anderszins is echter
nooit te voorzien. Dit kan het
bestek geheel doorkruisen.
Ir. J.A.H. Haenen
111111
Bij de rijenkultuur kon het onkruid met de schoffelmachine beter worden bestreden
In het Gedenkboek van de
Z.L.M., geschreven door Dr. P.J.
Bouman, staat op pag. 462 het
volgende: "De besprekingen wa
ren in 1894 vooral gewijd aan de
paardenfokkerij en de suikerbie
tenteelt, twee bronnen van in
komsten, die velen enige kom-
pensatie boden voor de zware
verliezen, geleden in de tarwe-
bouw en veehouderij. Men kon
nog niet weten dat de toen heer- i
sende krisis haar dieptepunt had j
bereikt en dat betere tijden voor j
de deur stonden".
Voor velen is de Z.L.M.-manifes
tatie naast tentoonstelling tevens
een ontmoetingsplaats. Vrienden
en bekenden van weleer en nu be
groeten er elkaar. Over de goede
oude tijd, de huidige situatie en
ook over de toekomst wordt dan
heel wat afgepraat. Dit gebeurt
met betrekking tot de akkerbouw
ook in dit artikel.
10
17 juni 1983 manifestatiebijlage
