TABEL* VAN DE BELANGRIJKSTE GROENBEMESTINGSGEWASSEN
voor zomerinzaai
De aktie "Zuidwest, bodembest", die enige tijd geleden door de Rijks-
landbouvNvoorlichtingsdienst met veel succes werd georganiseerd; ligt
bij iedere akkerbouwer nog vers in het geheugen.
Door deze aktie werden vele akkerbouwers zich ervan bewust dat de
struktuurverbetering van de grond de nodige aandacht verdient. Dit
heeft geresulteerd in een belangrijk grotere uitzaai van groenbemes-
ters.
Waarom groenbemesters?
In de akkerbouw worden steeds ho
gere eisen gesteld aan de vrucht
baarheid van de grond. Een zeer be
langrijk kenmerk van de bodem
vruchtbaarheid is het humusgehalte
van de grond, ook wel het organische
stofgehalte genoemd. Het humusge
halte heeft een gunstige invloed op
de struktuur van de grond. Voor de
moderne akkerbouwer is het nood
zakelijk - wil hij hoge opbrengsten
per ha oogsten - het organische stof
gehalte van de grond op peil te hou
den of te verhogen.
Een goede voorziening van organi
sche stof is dan ook een noodzaak.
Volgens onderzoek vindt er jaarlijks
een afbraak plaats van ca. 2% van de
in de grond aanwezige voorraad.
Aanvulling van deze 2% organische
stof is noodzakelijk om de gronden
in konditie te houden.
Het opbrengstniveau van de gewas
sen is van grote invloed op het ren
dement van een akkerbouwbedrijf.
Erg belangrijk is een goede verzor
ging van grond en planten.
In de praktijk is duidelijk gebleken
dat op bedrijven waar regelmatig
groenbemesting wordt toegepast
aanmerkelijk hogere opbrengsten
worden verkregen dan op bedrijven
die weinig of geen groenbemesters in
het bouwplan hebben opgenomen.
Voordelen van groenbemesting
De wortels, speciaal die van raai-
grassen, binden de gronddeeltjes
geruime tijd, ook na het onder-
ploegen.
Er wordt verse organische stof
aan de grond toegevoegd.
Een hoger organisch stofgehalte
betekent minder last van droogte.
Op kleigronden wordt een hoger
poriënvolume verkregen en een
beter verkruimelde grond.
In nazomer en herfst beschutting
van de grond tegen felle zonne
stralen en slagregens.
Het zaaien van een groenbemester in
het voorjaar onder dekvrucht ver
dient de meeste aanbeveling.
Groenbemesters zaaien onder dek
vrucht
Wintergranen, zomergranen en vlas
zijn de belangrijkste dekvruchten
voor groenbemesters. In het bouw
plan van de akkerbouwer neemt het
gewas wintertarwe momenteel een
belangrijke plaats in.
Welke groenbemesters zaaien?
Voor de voorjaarsinzaai kan een
keuze gemaakt worden uit 2 hoofd
groepen, nl. grassen en klavers. In
bepaalde streken worden reeds
mengsels van gras en klavers inge
zaaid als groenbemester. De sla-
gingskansen van gras zijn gemiddeld
groter dan van klavers. Gras stelt wat
geringere eisen aan de struktuur. Het
voordeel van gras is ook dat het meer
mogelijkheden biedt voor chemische
onkruidbestrijding. zowel in de dek
vrucht als in de stoppel.
Engels raaigras, ideale groenbemes
ter
Van de raaigrassen is Engels raaigras
de meest ideale groenbemester en
wel om de volgende redenen:
- Het groeit minder hoog op in de
dekvrucht dan Italiaans raaigras,
geeft toch praktisch dezelfde
drogestofopbrengst, terwijl de
beworteling intensiever is.
Het kan gemengd met zomer
graan worden gezaaid. Dit bete
kent besparing van één arbeids-
gang en grotere kans op een gun
stig zaaibed.
Het geeft geen risiko's met door
schieten en zaadvorming in de
herfst en men heeft een korter
- gewas onder te ploegen.
Onder wintergraan dient Engels
raaigras zo vroeg mogelijk te worden
gezaaid (maart/april).
Aanvankelijk werd voor groenbe
mesting Italiaans raaigras tetraploïd
gebruikt, doch de laatste jaren zien
wij een toename in het gebruik van
Engels raaigras tetraploïd.
Een aantrekkelijke bijkomstigheid is
dat het benodigde zaaizaad per ha
van Engels raaigras tetraploïd dit
seizoen aanmerkelijk goedkoper is
dan Italiaans raaigras tetraploïd.
Voor de landbouwers die de op
brengst van de groenbemester d.w.z.
de groene massa in de herfst willen
verkopen, is de drogerij volgens onze
laatste informatie meer geïnteres
seerd in Engels raaigras dan in Ita
liaans raaigras.
TETILA Italiaans raaigras tetraploïd
Alhoewel uit het bovenstaande
blijkt, dat Engels raaigras in opmars
is. wordt er in de praktijk nog veel
Italiaans raaigras gebruikt.
Tetila is één van de rassen Italiaans
raaigras dat veel gebruikt is als
groen bemestingsgewas onder dek
vrucht. Het verdient geen aanbeve
ling Tetila in het voorjaar gen^engd
met zomergraan uit te zaaien, omdat
het dan te hoog in de dekvrucht
groeit. Eventueel kan Tetila in zo
mergraan worden gezaaid, en wel als
het graan 3 a 5 blaadjes heeft. Een
erg vroege zaai vergroot de kans op
doorschieten en zaadvorming.
Klavers
Volgens onderzoek is de opbrengst-
verhogende werking van klaver
vooral op de volgvrucht suikerbieten
gemiddeld beter dan van een gras
groen bemester. Klaver is een stik
stofverzamelaar. Dit kan een bespa
ring betekenen op het volggewas.
Rode klaver is zowel geschikt voor
dekvrucht winter- als zomergraan.
Een voordeel van witte klaver is dat
het minder hoog in de dekvrucht
groeit dan rode klaver.
Zaaitijd klavers
Onder wintergraan dienen klavers in
het voorjaar vroeg te worden gezaaid
(maart/april). Bij zomergraan ver
dient het aanbeveling de klaver de
zelfde dag te zaaien als zomergraan
of zo kort mogelijk daarna. De zaai
tijd is echter mede afhankelijk van de
onkruidbestrijding die eventueel in
de dekvrucht moet worden toege
past.
Zaaien
Bij machinale rijenzaai wordt in het
algemeen een gelijkmatiger stand
verkregen. Het verdient aanbeveling
de raaigrassen ca. 3 cm diep te zaai
en. De klavers dienen echter ondiep
te worden gezaaid, niet dieper dan
ca. 1 cm. Bij breedwerpig zaaien is
ineggen noodzakelijk.
Nieuwe ontwikkelingen in de groen
bemesters voor zomerinzaai
De laatste jaren wordt er op de
kweek bedrijven gewerkt aan rassen
van bladrammenas die resistent zijn
tegen het bietencystenaaltje. Ditzelf
de geldt ook voor gele mosters,
waarvan eveneens rassen worden
gekweekt die deze resistentie bezit
ten. In de toekomst kan dit voor ak
kerbouwers met een groot areaal
suikerbieten ongetwijfeld van belang
worden.
Markt- en zaaizaadsituatie van de
groenbemesters voorjaar 1983
Tetraploïd Italiaans raaigras is in
Nederland nog altijd een veel ge
zaaide groenbemester. De zaaizaad-
prijzen van deze grassoort zijn in de
loop van 1982 op een hoog niveau
terechtgekomen. De handel in dit
artikel is de laatste maanden erg
Groenbemesters
Voederwikken
Alexandrijnse klaver
Lupinen
Facelia
Bladrammenas
Gele mosterd
Italiaans raaigras
Westerwolds raaigras
TABEL* VAN DE BELANGRIJKSTE GROENBEMESTINGSGEWASSEN
gezaaid onder dekvrucht
Groenbemesters
Geschikte dekvruchten
Zaaitijd
Zaaizaad kg
Rode klaver
Witte kuituurklaver
Engels raaigras
tetraploïd
Italiaans raaigras
tetraploïd
Tarwe
Vlas
Gerst/Haver/Tarwe
Tarwe/Gerst/Haver
mrt./apr
mrt./apr
mrt./apr
aPrjuni
Zaaizaad kg
juli/10 aug.
juli/10 aug.
juli/15 aug.
juli/20 aug.
10 aug./eind aug.
10 aug./eind aug.
juli/20 aug.
juli/1 sept.
100 (9U-125)
30 (25-40)
160 (150-170)
8 (6-12)
15 (12-20)
15 (10-16)
25 (20-30)
40 (30-50)
Hel wortelstelsel van klaver. Aan de bolletjes is duidelijk te zien dat klaver een
stikstofverzamelaar is hetgeen een besparing kan betekenen voor het volggewas
(foto D.J. v.d. Have).
Gegevens uit de Beschrijvende Rassenlijst voor Landbouwgewassen 1983.
Gegevens uit de Beschrijvende Rassenlijst voor Landbouwgewassen 1983.
rustig geweest. Desondanks handha
ven de prijzen zich. Zoals het er
thans naar uitziet, zullen de aanwe
zige voorraden van Tetila tetraploïd
Italiaans raaigras in de loop van dit
seizoen vlot geplaatst worden.
Van Engels raaigras tetraploïdkan
gemeld worden dat de beschikbare
voorraden beperkt zijn. In de ko
mende maanden zal men met stij
gende prijzen rekening dienen te
houden. Desondanks blijft tetraploïd
^Engels raaigras per hektare nog een
voordelige groenbemester.
De handel in bovengenoemde gras
zaden voor groenbemesting speelt
zich geheel af in de kwaliteit Waar
dering 1, d.w.z. volgens monsteron-
derzoek vrij van kweek en duist.
Van de klavers voor groenbemesting
is rode klaver de belangrijkste. Dit
seizoen is er een schaarste aan rode
klaver, speciaal bekende Rassenlijst-
en Noordfranse selekties zijn slechts
beperkt leverbaar.
De zaadoogst van 1982 was één van
de kleinste van de laatste jaren. Dit
heeft tot gevolg dat de prijzen van
het rode klaverzaad dit seizoen be
langrijk hoger zijn dan de laatste ja
ren. Naast de bekende selekties
wordt er thans ook laatbloeiende ro
de klaver aangeboden voor groen
bemesting. Van de witte klaver zul
len de grootbladige selekties in
voorjaar 1983 praktisch niet lever
baar zijn. De selekties van de beken
de witte kuituurklaver zijn in vol
doende mate beschikbaar.
G.D. van der Kuyl
8
