Jacques Morize, akkerbouwer, coöperatiebestuurder en burge
meester te Meancé, onder de rook van La Loupe
leen maar statistisch. Een feit is wel dat in de inko
mens van boer tot boer, van streek tot streek en van
produkt tot produkt, grote verschillen zijn.
In de Orne, landbouwkundig laat dit gebied zich best
vergelijken met ons land, gaat het de laatste tien jaar
de boeren relatief slecht. Tot 1973 vertoonden de
agrarische inkomens een gelijkwaardige groei met
vergelijkbare beroepen. In 1974, nat en koud, was het
slecht met de mais en de melk. Het jaar 1976 is ook in
de Orne berucht door de droogte. Vorig jaar had een
zeer slecht voorjaar. Als een streek door extreme
weersomstandigheden wordt getroffen kan de Franse
overheid die tot rampgebied (sinistré) verklaren. Dan
kan met overheidssteun geld worden geleend tegen de
halve rente (5 a 6 procent) met een aflossingstermijn
van zeven jaar.
In Jurrius zijn ambtsgebied werden 4200 leningen
aangevraagd, daarvan zijn maar 10 geweigerd. Voor
80 procent zijn geen garanties inzake de kredietver
strekking aanwezig. Er is administratief ook heel wei
nig greep op de boer als ondernemer. Is zijn bruto
jaaromzet minder dan 500.000 franc (200.000 gulden)
dan is de boer niet verplicht een boekhouding te heb
ben. Slechts tien procent van de boeren heeft dan ook
een boekhouding en nog eens 3 a 4 procent doet dat
vrijwillig. Wie geen boekhouding heeft betaalt een
vast bedrag aan belasting per ha. Wie meer uit zijn
land haalt wordt daar zelf beter van.
De prijs van de landbouwgrond is in de Orne gemid
deld 25 a 30.000 franc per ha (10 a 12.000 gulden). Bij
verkoop van een bedrijf gaat er ook een bedrag „on
der de tafel" door. Wij hoorden bedragen noemen
van 10 a 25.000 franc per ha (4000 tot 10.000 gulden),
maar daarover haalt Jurrius zijn schouders op.
Als wij hem inlichten over de financiële situatie bij de
Nederlandse boeren en hun kredietmoeilijkheden, is
zijn mening dat het wat dat betreft in de Orne beter met
de boeren is gesteld. Er is veel minder geïnvesteerd in
nieuwe gebouwen, de boeren namen geen risico en moe
ten nu doorgaan met de, vaak eeuwenoude en veel ar
beid vragende, bedrijfsgebouwen. In Bretagne zijn meer
zorgen over verstrekte leningen als gevolg van nieuw
bouw.
Verdubbeld
Op Jacques Morize zijn visitekaartje staat „agricul-
teur". Zijn bedrijf heeft de naam La grand maison en
ligt dicht bij La Loupe. Behalve dat hij boer is op een
akkerbouwbedrijf van 200 ha grootte, is Morize presi
dent van de coöperatieve aankoopvereniging. Dat
laatste lijkt meer inhoud te hebben dan gewoon voor
zitter van een coöperatie te zijn. In de gebouwen van
de aankoop-(graan-)coöperatie heeft hij een goed ge
meubileerde werkkamer. Aan alles is te zien dat daar
de dagelijkse zaken van het bedrijf worden geregeld.
Jacques Morize is ook president van de werktuigenco-
operatie en eveneens de president van een soort wa
terschap. Hij is tevens burgemeester van een gemeen
te met 450 inwoners.
Wat is er op zijn bedrijf veranderd tijdens het 25-jarig
bestaan van de EG? Voor Morize is het belangrijkste
dat de tarwe-opbrengst per ha is verdubbeld, van
3000 naar 6000 kg. Het inkomen is echter achtergeble
ven, want de groei van de onkosten overtrof verre de
prijsverhoging. Je moet 5000 kg tarwe per ha rekenen
voor het aan je zelf toe is, aldus Morize. Er zijn twee
zaken die hem dwars zitten: de onkosten van de socia
le verzekeringen en het slechte weer vanaf 1976. Tar-
weverbouwers zijn er ook in soorten, vindt hij: de ene
boer haalt wel 1000 kg tarwe meer van een hectare.
Morize somt de verschillen met 25 jaar geleden op:
toen 7 arbeiders, nu één plus zoon van de boer en va
der zelf als hij niet hoeft te vergaderen. De 120 melk
koeien, die ook aan vlees wel wat opbrachten, zijn
verdwenen; er is geen enkel stuks vee meer op het be
drijf. Er was geen personeel meer voor het melken en
veeverzorgen. In 1957 was het bedrijf: 1/2 gras, 1/4
(zomer)gerst, 1/4 tarwe. Nu is het bouwplan 2/3 tar
we, 10 procent erwten, 10 procent koolzaad en 10 pro
cent maanzaad. Het werktuigenpark ziet er als volgt
uit: maaidorser (4,40 meter), Lely kunstmeststrooier,
5 schaarploegen etc. en 3 trekkers van 150, 100 en 60
pk.
Het kantoorgebouw van Crédit Agricole te A lengon.
29
