N a of reeds t'idens de maisoogst
wordt er uite: nai d al weer gezorgd
voor he* nieuwe gewas. Een bepaald
percentage van de akkers wordt na
de oogst gebrand, waarbij alle mais-
stro wordt verbrand, op een ander
deel van de akkers daar wordt het
maisstro in de grond gewerkt. Vroeg
ploegen is belangrijk, voordat de
grond door de zon te veel uitdroogt
en te hard wordt. Juist omdat in de
afgelopen jaren de oogstperiode te
lang duurcle' en er daardoor te veel
trekkers bezet waren kon er van die
vroege grondbewerking niet zoveel
komen.
H
D e vraag zal bij velen opkomen, is
zo'n bedrijf nu rendabel. Het ant
woord is ja. Is het optimale reeds
bereikt dan luidt het antwoord nee.
Er valt nog veel te verbeteren zowel
op het gebied van opbrengsten als op
dat van het drukken van de kosten.
Enkele cijfers over het afgelopen
oogstjaar 1981/82 illustreren het
volgende. Het areaal 860 ha mais en
100 ha bonen. De totale inkomsten
bedroegen 7.538.228,— Tanzaniaan-
se Shillings (1 T Sh ƒ0,30). De
totale uitgaven waren 4.792.436,—
Netto winst 2.745.791,—
M,
M,
Machinepark
Machine onderhoud;
zwakke plek
Arbeidsbezetting
Invloed op omgeving
Financieel gezond bedrijf
Mais bespaart deviezen
Tanzaniaanse Shillings
wisselen voor guldens!
De Farm, een eigen wereldje
Nederlands geld welbesteed
De farm heeft een tamelijk uitge
breid machinepark, maar omdat er
eigenlijk slechts één hoofdgewas
wordt geteeld kan er toch betrekke-
'lijk eenvoudig worden gewerkt.
Jammer is het dat door allerlei om
standigheden er teveel verschillende
soorten machines zijn waardoor dat
extra kosten ten aanzien van de on
derdelen voorziening met zich mee
brengt. Er zijn 12 normale 70 pk
wieltrekkers en één 110 pk County.
Er zijn twee Caterpillars, een D5 en
een D6. In de toekomst zullen die
wellicht vervangen worden door
zware wieltrekkers. Dat die Ca
terpillars er nu zijn ligt aan het feit
dat ze moesten worden gebruikt voor
de ontginning van de gronden. Naast
deze trekkrachtbronnen zijn er van
zelfsprekend de verschillende werk
tuigen, zoals ploegen, eggen, zaai-
machines, spuit en wiedapparatuur,
cultivators en landbouwwagens.
De stroomvoorziening bestaat uit
generatoren, terwijl de drinkwater
voorziening bestaat uit een elektri
sche onderwaterpomp die op een
diepte van circa dertig meter in een
boorgat hangt.
- et is échter juist het machinepark
dat de zwakke plek vormt in het be
drijf. Om met moderne technische
apparatuur om te gaan is niet ieders
werk. Zeker nog niet het werk van
een eenvoudige man die zelf thuis
zijn veld nog met de schop bewerkt.
Zolang alles nieuw is dan blijft het
wel draaien, maar zodra het mate
riaal al wat ouder wordt dan komen
de problemen. Daarnaast moet men
bedenken dat speciaal door het vaak
onjuiste gebruik de machines en
trekkers sneller slijten dan we in Ne
derland gewend zijn. Een frappant
voorbeeld hiervan vormt de manier
van afschrijven zoals die voor o.a.
trekkers geldt. Men schrijft 33% per
jaar af, met andere woorden na drie
jaar is de trekker afgeschreven. Men
kan zich afvragen of mechanische
landbouw met zulk een instelling ei
genlijk wel mogelijk is?
Nog afgezien van goed of slecht ge
bruik, onderdelen zijn er nu eenmaal
nodig. Bijna al cjie onderdelen moe
ten met harde valuta worden ge
kocht. Het land heeft aan harde va
luta een groot tekort en vergunning
om deze valuta ook te besteden wor
den door de Centrale Bank met
mondjesmaat en na langdurig on
derzoek afgegeven. Gevolg is dat
men vaak ontzettend lang op de on
derdelen moet wachten. Voor Mbozi
Maize Farm is dat probleem er nog
niet omdat via Nederlandse valuta,
die beschikbaar zijn in het kader van
het hulpprogram, wel onderdelen
kunnen worden gekocht. Het uur van
de waarheid komt echter nader w. nt
voor het seizoen '83/'84 is er geen
harde valuta meer beschikbaar ia
het hulpprogram en zal Tanzania
zelf voor geld moeten zorgen. Of da t
goed zal aflopen is nog de grote
vraag. Goede Vnonteurs zijn schaars.
Wanneer ze-erg goed zijn dan wor
den ze gefnakkelijk weggelokt naar
de stad en kunnen we op de farm
weer van voren af aan beginnen.
Extra salaris betalen is niet mogelijk
omdat de lonen strak vast liggen via
overheidsmaatregelen. Een ander
lastig punt voor een goed kontinu
management op de farm zijn de
kursussen die regelmatig aan mede
werkers worden verstrekt. Het lijkt
vreemd om een negatief effekt te
zien in het volgen van langdurige
kursussen. Toch is het zo. want goede
mensen krijgen beurzen aangeboden
A lie reparaties moeten op het bedrijf zelf worden uitgevoerd. In geen velden of wegen is er een goede dealer met een service
dienst te vinden.
om in Europa of Amerika te gaan
studeren. Plotseling valt er dan een
gat op de boerderij in kennis en er
varing. De vervanger is vaak van
minder allooi met alle gevolgen van
dien.
Het is onvermijdelijk. Ofschoon niet
direkt op schrift gesteld, toch heeft
Nederland wel duidelijk door laten
klinken dat ze niet gediend is van
steeds maar wisselend management.
Tot nu is daar gehoor aan gegeven en
is Mbozi Maize Farms voorzien van
een goede manager die nu ervaring
op kan bouwen op een en het zelfde
bedrijf.
aan gelegen dat dit grote gemecha
niseerde mammoet bedrijf ook ten
voordele is van de omliggende Uja-
maa dorpen. In het kader van deze
situatie wordt er door Mbozi assis
tentie verleend aan die dorpen in de
vorm van adviezen, grondbewer
king, zaaizaad, kunstmest en hulp bij
b.v. het bouwen van voorraadschu
ren. Deze hulp wordt zeer gewaar
deerd. Nederland heeft voor deze
assistentie een apart bedrag van
60.000 gulden beschikbaar gesteld in
fase twee. Hierin is ook een bedrag
voor medikamenten opgenomen om
de bewoners van het bedrijf en de
Voor de trekkers is nog geen onderdak en deze slapen daarom het hele jaar door
buiten. Op de voorgrond de werkplaatsvoerman.
Er werkgn op het bedrijf 56 vaste
arbeidskrachten, waaronder trekker-
chauffeurs, bouwlieden, monteurs,
accountants en klerken. Daarnaast is
er erg veel daglonerswerk. De piek
wordt gevormd gedurende de oogst,
met als absolute uitschieter septem
ber 1982 toen er 16.000 mandagen
werden geregistreerd. Dagloners
krijgen het minimumloon dat 17.60
Tsh bedraagt. In dit opzicht is het
bedrijf de grootste werkgever in de
verre omtrek. Op dit gebied zou er
nog heel wat te bezuinigen zijn. Ar
beid is betrekkelijk goedkoop. Men
kan met de huidige maisprijzen één
man 10 dagen laten werken voor de
opbrengst van 90 kg mais (1 zak).
Wanneer de dagloner echter efficiënt
gebruikt kan worden heeft het ook
een gunstig effekt in de vorm van
werkgelegenheid voor de omgeving.
De leiding bestaat uit een manager
met direkt daaronder de hoofd veld-
opzichter. met daaronder twee veld-
opzichters die ieder een gebied van
500 ha onder hun toezicht hebben.
Zij op hun beurt worden weer bij
gestaan door enkele veldassistenten.
Daarnaast is er een chef-accountant
voor de financiële zaken bijgestaan
door een kassier en enkele hulpac-
countants.
De werkplaats(garage) wordt geleid
door de chef werkplaats met zijn staf
aan monteurs en wat ze hier noemen
"sleuteljongens". Dan hebben we in
dft stadium van opbouw ook nog de
bouwafdeling met aan het hoofd de
bouwopzichter en zijn groep met
metselaars en timmerlieden.
Er is de Nederlandse regering veel
omliggende dorpen van eerste medi
sche hulp te kunnen voorzien. Op het
bedrijf is een eenvoudig ziekenhuisje
met een medisch-assistent en enkele
verpleegsters.
Van de winst is de afschrijving nog
niet berekend. Ruwweg zou die voor
het afgelopen seizoen 1 miljoen shil
ling bedragen. Verder moet er bij
worden aangetekend dat de op
brengsten kant nog niet volledig is,
want bij het afsluiten van de boeken
was nog niet alle mais verkocht.
Wanneer dat wel het geval zou zijn
geweest dan had het bedrijf ruim 3
miljoen shilling winst gemaakt.
De opbouw van de kosten ziet er als
volgt uit: (in de kosten zijn alle mo
gelijke kosten inbegrepen die in het
afgelopen oogstjaar werden ge
maakt):
Veldkosten 40,19%
Werkplaats 2,63
Transport 5,25
Verkoop 1,26
Administratie 14,23
63,56%
Winst 36,44%
Van de totale kosten maken de
loonkosten 31,71% deel uit. Wanneer
die loonkosten worden verdeeld zien
we het volgende:
Veldkosten 22.04%
Werkplaats 1,72%
Administratie 7.95%
Totaal 31,71%
In deze loonkosten zijn ook de dag
loners begrepen.
Er is het afgelopen seizoen gemid
deld 4800 kg mais per ha gedorsen.
Het moet mogelijk zijn om met de
zelfde kosten zeker een opbrengst
van 5300 kg per ha te behalen. Zo
juist is bekend gemaakt door de re
gering dat de maisprijs met onmid
dellijke ingang is verhoogd van 1,75
Tsh tot 2,20 Tsh per kilo. Deze ver
hoging zal echter ook worden ge
volgd door een verhoging van de
kunstmest en bestrijdingsmiddelen
prijs. Toch blijft er voor Mbozi Mai
ze Farms een vrij zonnige toekomst
wat de winstpositie betreft.
Het moet ook nog in dit licht worden
bezien, doordat er mais wordt ge
produceerd hoeft in ieder geval dat
deel niet meer te worden geïmpor
teerd en wordt zodoende een aan
zienlijk bedrag aan harde valuta
bespaard.
"V oor het oogstjaar 1983/84 stelt
Nederland geen harde valuta meer
beschikbaar voor de aankoop van
machine onderdelen. Men gaat er
terecht van uit dat het bedrijf zelf in
staat moet zijn om in deze kosten te
voorzien. Het bedrijf zou dat gezien
de financiële situatie ook wel kunnen
wanneer de Tanzaniaanse shilling
vrij kon worden omgewisseld tegen
b.v. de Nederlandse gulden. Dit
laatste is echter onmogelijk omdat
het Tanzaniaanse geld alleen bin
nenlandse waarde heeft. In de prak
tijk zal de farm dan ook ongetwijfeld
in grote moeilijkheden raken omdat
het vrijwel zeker is dat de Tanza
niaanse Centrale Bank niet genoeg
harde valuta heeft. Zelfs al zou er een
kleine hoeveelheid harde valuta be
schikbaar zijn dan nog zal de proce
dure om het te verkrijgen een einde
loze lijdensweg zijn.
Mbozi Maize Farm mag op een der
gelijke manier niet aan haar lot wor
den overgelaten. Nederland kan het
volgende doen. Ons land financiert
vele projekten in Tanzania, waarvoor
op heel veel plaatsen lokale kosten
worden gefinanciërd. Dus Neder
lands geld wordt omgewisseld voor
Tanzaniaanse shillings. Wanneer
Mbozi Maize Farm een bepaald be
drag in lokale valuta aan een derge
lijk projekt zou overmaken, dan zou
Nederland dat zelfde bedrag in Ne
derlands geld beschikbaar kunnen
houden om de broodnodige onderde
len te kopen. Het zou een totaal
nieuwe benadering zijn, maar het kan
werken. Het heeft weinig zin om eerst
een aantal jaren alles op alles te zet
ten om een boerderij te ontwikkelen
en daarna de zaak weer in de soep te
laten draaien. Zonder nazorg gaat het
bedrijf wellicht ten onder...!
bozi Maize Farms is een
wereldje op zichzelf. Een dorpje, een
leefgemeenschap erg geïsoleerd. Het
is de bedoeling dat alle vaste mede
werkers hier een eigen huisje van de
farm krijgen. Een deel van de men
sen woont reeds in een stenen huisje.
De meesten echter wachten nog op
de bouw van hun woninkjes. Zolang
wonen ze in tijdelijke zeer eenvou
dige onderkomens. Gedurende fase
2 van de Nederlandse hulp wordt er
voorzien in de voltooïng van de be
huizing. De werkers van het bedrijf
zijn tevreden. De verdiensten zijn
vastgelegd in een soort CAO, maar er
bestaat de mogelijkheid om wat ex
tra's te verdienen door de verbouw
van mais op een eigen akker. Iedere
werker krijgt één acre van het be
drijf. Daarnaast kan men ook trek
kers en werktuigen huren van het
bedrijf en een groter areaal verbou
wen. Hiervan wordt veel gebruik ge
maakt en er wordt goed aan de op
brengst verdiend. Huishuur hoeft
niet betaald te worden. Water en
elektriciteit zijn vrij. Zo nu en dan
wordt er geslacht en is er gelegenheid
om vlees te kopen. Zondags gaat er
een vrachtwagen naar Vwawa, 48 km
van het bedrijf, en kan men bood
schappen doen. Voor meer dagelijk
se dingen is er de koöperatieve win
kel op het bedrijf. Verder is er een
Gemeenschapshuis, waar zo nu en
dan films worden vertoond. Men kan
er iedere avond terecht voor een
praatje, een spelletje en een drankje.
De kinderen van de werknemers
gaan naar de lagere school in een
naburig dorp (12 km). Het bedrijf
zorgt voor transport. Sinds kort is er
ook een kleuterschooltje op de farm.
I?
Onze woning
omenteel is het een feit, dat
Mbozi Maize Farm de beste en de
grootste maisboerderij in het hele
land is. Dat wil niet zeggen dat men
er nu helemaal is. Op tal van punten
dient er nog heel wat te verbeteren,
maar men is duidelijk op de goede
weg. De farm heeft een uitstekende
pers. Ofschoon ook het geld in Ne
derland schaars is, en ook daar ieder
dubbeltje twee keer omgedraaid
moet worden voor het wordt uitge
geven, vinden wij, dat het geld bes
teed aan Mbozi Maize Farm uitste
kend terecht komt en Tanzania op
een voortreffelijke manier helpt om
op eigen benen te komen te staan.
Mbozi, november 1982
Marinus van Wezel
11
