Landbouwprodukten duurder
KNLC kommentaar
Wisselend beeld
over geld
en goed
Hoe gaan we de zaken regelen met de
bedrijfsopvolger? (XI)
Spaarzaamheid wordt bestraft
Amro-bank introduceert leidraad voor
investeringen in land- en tuinbouw
Knotwilgen en
knotpopulieren
beschermd
In de voorgaande 10 artikelen is er uiteengezet, waar we rekening mee
moeten houden bij de bedrijfsoverdracht. Wanneer het bedrijf is over
genomen of men deelgenoot is geworden in de maatschap, zal het
bedrijf optimaal beheerd moeten worden. Een goede opleiding vooraf is
ten zeerste noodzakelijk, daarbij valt te denken aan de Middelbare
Landbouwschool. Cursussen volgen op technisch, economisch en so
ciaal terrein is en blijft noodzakelijk. Het aanbod dienaangaande is
ieder jaar groot.
Hulpmiddelen bij het ondernemer
zijn
Er zijn voorlichtingsdiensten van de
landbouworganisaties en het Rijk.
Maar er gebruik van. Er zijn gewas
studieclubs en dierstudieclubs waar
men van elkaar als ondernemer veel
kan leren. Er zijn mogelijkheden van
deelboekhoudingen die een goed in
zicht geven in uw bedrijfsvoering. Er
is een fiscale boekhouding die er niet
alleen is om uit te rekenen hoeveel
belasting en/of premieheffing u
moet betalen, nee. mits goed ge
bruikt geeft ze u een inzicht in uw
bedrijfsvoering. Er is een mogelijk
heid nadere gegevens te verkrijgen
via melkcontrole gekoppeld aan een
krachtvoergiftadvies.
Er zijn mogelijkheden de grond te
laten onderzoeken in verband met
bemestingsadviezen. Hoe denkt u
over kuilvoederonderzoek om de
juiste voedergift te bepalen. Ten be
hoeve van de veeverbetering is er een
K.I. Er zijn proefbedrijven die het
bezoeken meer dan waard zijn, en
waar op praktijkschaal plant- en
dieronderzoek wordt gedaan, zeer
vaak toepasbaar in de praktijk. Er
zijn afzetmogelijkheden voor uw
produkten, ondersteun datgene wat
gezamenlijk is opgezet.
De opbrengstprijzen van veehouderijprodukten en tuinbouwprodukten in de
open grond waren in het tweede kwartaal van 1982 aanzienlijk hoger dan
vorig jaar in de overeenkomstige periode. De prijzen van de produkten van de
glastuinbouw lagen echter beneden het niveau van vorig jaar. Bij de ver
bruikte goederen en diensten stegen de prijzen van vee voor mestdoeleinden
en van meststoffen in de loop van het tweede kwartaal het meest, terwijl
veevoeders nauwelijks in prijs stegen.
Dit blijkt o.a. uit de prijsindexcijfers van opbrengsten en verbruik in de
landbouw. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft daarvan voorlopige
cijfers tot en met juni 1982 gepubliceerd.
Het prijsindexcijfer van de rundveehouderijprodukten (inkl. schapen en
paarden) was in juni 1982 met 9% gestegen t.o.v.juni 1981. In vergelijking met
de laatste maand van het eerste kwartaal 1982 bedroeg de stijging 3%. De
prijzen van produkten van de intensieve veehouderij waren in juni 1982 met
10% gestegen t.o.v.juni 1981, maar t.o.v. maart 1982 iets gedaald (-2%). De
produkten van de glastuinbouw brachten in juni 1982 minder op dan in juni
van het vorig jaar (- 11%). De hoge prijzen voor fruit van de open grond
zorgden ervoor dat het prijsindexcijfer van de opengrondstuinbouw in juni
1982 16% hoger was dan in juni 1981 en 11 hoger dan aan het eind van het
eerste kwartaal van dit jaar. Het prijsindexcijfer van de totaal-opbrengsten in
de landbouw lag in juni 1982 vooral door seizoensinvloeden 7% lager dan in
maart 1982; t.o.v. 1981 was er echter een stijging van 6% tot 126 punten. Bij de
verbruikte goederen en diensten waren in juni 1982 de prijzen van vee voor
mestdoeleinden zowel t.o.v.juni 1981 als t.o.v. maart 1982 het meest gestegen
met respektievelijk 28% en 7%.
Het prijsindexcijfer van brandstoffen is in een jaar tijd met 20% gestegen,
terwijl de meststoffen 9% duurder werden in dezelfde periode.
Van veevoeders steeg het prijsindecijfer met 1,6% t.o.v.juni 1981.
Prijsindexcijfers van de opbrengsten en van het verbruik van goederen en
diensten in de land- en tuinbouw, inkl. b.t.w. (1975 100) 1)
Artikelgroepen en hoofdgroepen
1981
3)
1982
3)
jaar
april
mei
juni
mrt
april
mei
juni
Totaal opbrengsten
123
126
128
119
135
131.
135
126
Rundveehouderijprodukten(inclschapen
en paarden)
128
12U
128
128
135
135
137
139
Produkten intensieve veehouderij
11h
107
107
107
120
lil»
117
118
Akkerbouvprodukten
111
113
139
1U8
Produkten van de glastuinbouv(incl.
champignons
137
178
156
113
168
167
1U8
101
Produkten tuinbouw open grond
138
133
182
1U9
156
158
220
173
Totaal verbruik goederen en diensten
(excl. afschrijvingen)
136
Veevoeders
128
127
128
129
130
130
131
131
Meststoffen
137
128
131
11»3
1U5
11.1
11.1»
156 I
Brandstoffen
261
256
250
2U7
293
303
30l<
296
Onderhoudskosten
U.6
1U6
11.6
11»6
152
152
I5U
151»
Aankoop vee voor mestdoeleinden
106
92
95
98
117
111»
121
125
Zaaizaad, poot- en plantgoed 2)
133
Gewasbeschermingsmiddelen 2)
115
Werk door derden 2)
HO
Overige kosten 2)
1UU
1) De indexcijfers geven het prijsverloop weer van een aantal artikelen (prijs-
representanten) samengevoegd tot artikelgroepen en hoofdgroepen.
2) Kostenfaktoren waarvoor alleen jaarprijzen beschikbaar zijn.
3) Voorlopige cijfers, uitgezonderd de prijsindexcijfers voor het verbruik 1981.
Teneinde meer duidelijkheid te krij
gen in de komplexe investerings-pro-
blematiek in de land- en tuinbouw
heeft het Landbouw Ekonomisch In
stituut (LEI) in opdracht van de Am-
ro Bank onlangs een studie verricht.
Op basis van dit onderzoek heeft de
bank een publikatie uitgegeven onder
de titel "Investeringsbeslissingen in
Land- en Tuinbouw".
Naast een schets van de algemene
problematiek gaat de brochure in op
het verschil in aanpak bij kleinere en
grotere projekten en wordt er ruim
aandacht besteed aan het investe
ringsplan en de financiering.
Met name bij de grotere investerin
gen wordt ingegaan op aspekten
zoals het wel of niet kunnen aan
vaarden van de risiko's, het verken
nend bespreken van de plannen, de
snelle technologische ontwikkelin
gen, de service van leveranciers, de
bekwaamheid van de ondernemer,
diens persoonlijke voorkeur en de
inpassing van de nieuwe investering
in het totale bedrijfsplan. Ook wordt
Er zijn mogelijkheden voor een goe
de financiering, aangepast aan uw
bedrijfs- en gezinssituatie, een goed
financieringsplan dat u zelf opmaakt
desnoods samen met uw voorlichter
is nodig. U kunt een samenwerking
aangaan met de loonwerker of colle
ga's om kostenbesparend te werken.
U kunt een vrijwillige kavelruil toe
passen op vrijwillige basis met colle
ga's om de omstandigheden waar
onder u produceert te verbeteren. U
zult nu waarschijnlijk zeggen; "Heb
je nu alle hulpmiddelen bij het be
heer van de onderneming opge
somd"? Mijn antwoord is nee, er zijn
er nog veel meer. Zoek ze zelf eens
op; Vervolg het rijtje eens? "Ge
bruikt iedereen dan deze hulpmid
delen niet"?, zult u vragen. Eerlijk
gezegd; "Velen gebruiken ze, maar
zeer velen maken er nog geen ge
bruik van of in onvoldoende mate".
Vragen diegenen die beschikken
over de hulpmiddelen zich wel eens
af of ze ze goed gebruiken? Voor mij
staat vast dat de verschillen in kg-
opbrengsten - melkopbrengsten e.d.
steeds groter worden, en de kosten
eveneens. Jonge beginnende onder
nemer hou dit in de gaten. De leus:
"Niet meer, maar beter", geldt nog
en zal dit nog vele, vele jaren doen.
Ouders geef je hem-haar de gele
genheid!
J.Markusse
Op het afgelopen jaar zal door boeren
en tuinders zeer verschillend worden
teruggekeken. Zoals ook de laatste
LEI-prognose van de bedrijf suit kom
sten laat zien, zullen enerzijds veel
bedrijven 1982 als een goed boerenjaar
ervaren, terwijl anderzijds voor een
belangrijke groep bedrijven er sprake
is van ronduit slechte bedrijfsuitkom-
sten. Globaal een positieve ontwikke
ling )n melkveehouderij en varkens
houderij, een wat wisselend beeld in de
akkerbouw met als negatieve uit
schieter de veenkoloniën en ronduit
slechte resultaten in glastuinbouw,
fruitteelt en pluimveehouderij.
Wel zal 1982 de geschiedenis ingaan
als een jaar met uitzonderlijk goede
kg-opbrengsten. Voor heel wat bedrij
ven ligt hier ook de basis van de gun
stige bedrijf suit komsten. Immers, met
de prijsvorming was het maar matig
tot slecht gesteld. Het is nu wel duide
lijk dat de Brusselse verhogingen van
dit voorjaar lang niet helemaal in de
boerenprijs zullen zijn terug te vinden.
Dat geldt voor melk, maar zeker ook
voor suiker en granen. Zorgelijk is
vooral de prijsontwikkeling op onze
tuinbouwveilingen. Nog steeds blijken
de aanvoeren te groot om bij de wat
stagnerende vraag, meer kostendek
kende prijzen mogelijk te maken. In
feite is er sprake van een gat tussen
opbrengsten en kosten van zeker zo 'n
Op familiebijeenkomsten worden
vaak financiële zaken besproken. Zo
is o.a. een dankbaar onderwerp van
gesprek: hoe kunnen het spaargeld
en de winst bij verkoop van het eigen
huis van opa en oma worden veilig
gesteld voor ze naar een verzor
gingstehuis gaan?
In brede kring bestaat wel begrip
voor pogingen van ouderen hun ver
mogen voor opname in een verzor
gingstehuis op te maken of weg te
werken. Velen vinden het onrecht
vaardig dat zij anders de pensionprijs
zelf moeten betalen en eerst hun geld
moeten opmaken, terwijl anderen
die in het verleden ruim geleefd
hebben en zich geen zorgen hebben
gemaakt voor de oudedag, op kosten
van de gemeenschap dezelfde ver
zorging genieten. Dat verwijt geldt
niet voor alle ouderen die voor het
verblijf in een verzorgingstehuis een
beroep moeten doen op de bij
standswet. Er zijn velen die in het
verleden geen bezit hebben kunnen
vormen, terwijl ook de pensionprij-
zen dermate hoog zijn geworden dat
vijf en tachtig procent van de bewo
ners van verzorgingstehuizen zijn
aangewezen op de bijstandswet. Zij
moeten hun AOW en hun pensioen
geheel inleveren en krijgen dan per
maand 243,50 zakgeld (echtparen
422,65). Alleenstaanden met een
eigen vermogen mogen maximaal
4.600,— voor zichzelf houden,
echtparen maximaal ƒ9.200,— Het
meerdere moeten ze eerst redelijk
besteden voor hun verzorging, waar-
dieper ingegaan op het prognotise-
ren van de financiële konsequenties.
Tevens geeft de brochure twee prak
tijkvoorbeelden. Bij het eerste geval
gaat het om de keuze te investeren in
mestvarkens of leghennen. Een
tweede voorbeeld toont de overwe
gingen die een ondernemer in de
glastuinbouw doet besluiten ener
giebesparende voorzieningen te tref
fen.
na ze eveneens bijstand kunnen
aanvragen en voor eenzelfde zakgeld
in aanmerking komen.
Het wegwerken van het eigen ver
mogen is echter minder eenvoudig
dan men vaak denkt. De sociale
diensten zijn daar de laatste tijd heel
wat strenger in geworden.
Vroeger ging men hooguit twee jaar
terug om na te gaan hoeveel geld ie
mand zelf heeft gehad en wat daar
mee gebeurd is. Nu kijkt men al vijf
jaar terug. Degenen die bijstand
aanvragen en vroeger zelf geld heb
ben gehad moeten aantonen dat ze
dat redelijk hebben besteed en niet
over de balk hebben gegooid. Zeker
als ze in die periode konden voorzien
dat ze op korte termijn in een ver
zorgingstehuis opgenomen zouden
moeten worden.
Principieël misschien onrechtvaar
dig, maar de oplossing van dit pro
bleem zal niet eenvoudig zijn.
A. Michaël
De Eerste Kamer der Staten-Gene-
raal heeft op 7 december j.l. zonder
hoofdelijke stemming de wijziging
van de Boswet aanvaard, die onder
verantwoordelijkheid van de minis
ter van landbouw en visserij tot stand
is gekomen.
De wijziging geeft Provinciale Staten
en Gemeenteraden de bevoegdheid
regels te stellen ter bescherming van
knotwilgen en knotpopulieren in
wegbeplantingen en in eenrijïge be
plantingen langs of op landbouw
grond.
De inwerkingtreding van de wijzi
ging zal twee dagen na publikatie in
het Staatsblad plaatsvinden.
tien procent, wat vooral veel zwaar
gefinancierde bedrijven aan de rand
van de afgrond brengt. Lichtpunt voor
de tuinbouw, maar ook voor andere
sektoren, is de verwachting dat in het
komend jaar met stabiliserende en
mogelijk teruglopende energiekosten
gerekend kan worden, terwijl ook de
sterk gedaalde rente steeds positiever
op de kostenontwikkeling gaat uit
werken. Dit laatste is zeker ook van
belang voor jonge agrariërs, die voor
bedrijfsovername staan. We hopen in
1983 zo snel mogelijk een stuk verdere
verbetering te kunnen realiseren, wat
de ftskale behandeling van bedrijfso
vernames tegen agrarische waarde be
treft, alsmede versterking van betaal
bare kredietfaciliteiten. Dat is hard
nodig om er voor te zorgen dat er vol
doende bedrijfsovernames kunnen
worden gerealiseerd. Binnen EG-ver
band heeft de Nederlandse landbouw
zijn positie ruimschoots weten te kon-
solideren. En ondanks een wat terug
lopende wereldmarkt, kon daardoor in
1982 weer een nieuw exportrekord
worden gevestigd.
Dat is een prestatie die voor de suk
kelende Nederlandse ekonomie een
stevige opkikker betekent. Des te
onaangenamer zijn we dit najaar dan
ook getroffen door een regeerakkoord,
waarin de belangen van land- en tuin
bouw zwaar werden aangetast. In
1983 zullen we er als georganiseerde
landbouw dan ook bovenop moeten
zitten waar het gaat om het veilig
stellen van de zo belangrijke kern van
het landbouwbeleid, gericht op verbe
tering van de produktiestruktuur van
onze bedrijven en verdere verbetering
van het zelfstandigondernemerschap.
Intussen zijn tegen het eind van dit
jaar de eerste schermutselingen rond
om het markt- en prijsbeleid voor
1983/ '84 weer aan de gang. Het lijkt
erop dat we als Nederlandse boer, me
de gezien de gedeeltelijke afbraak van
onze positieve grenskompensaties, niet
te hoge verwachtingen moeten hebben
van de uiteindelijke prijsverhogingen
die netto overschieten. Als het aan de
Europese Kommissie ligt komen we
zeker niet verder dan één tot twee
procent. Afgezien van het te lage per
centage van deze gemiddelde verho
ging, is vooral een forse mcb-afbraak
van gelijke omvang als voor West-
Duitsland voor ons onverteerbaar.
Wel van groot belang is dat de Kom
missie niet denkt aan maatregelen die
tot een verdere differentiatie van hef
fingen en prijzen leiden, die vooral
onze gespecialiseerde, intensieve be-*
drijven zou benadelen. Toch wordt het
met de toenemende verschillen in ont
wikkeling binnen Europa, steeds
moeilijker om een gemeenschappelijk
landbouwbeleid overeind te houden.
Wat dat betreft is een doorbraak naar
een meer gemeenschappelijk sociaal-
ekonomisch beleid in de EG hard no
dig. Helaas lijkt bij iedereen vandaag
de dag het eigen hemd van de ekono-
mische malaise nader dan de rok der
Europese solidariteit. Dat wij 1983
toch met enig vertrouwen tegemoet
zien, komt dan ook niet vanuit het
Europees perspektief maar veeleer
vanuit de situatie in eigen land, waar
de start van een meer fundamentele
aanpak van onze sociaal-ekonomische
problemen nu lijken te zijn gemaakt.
Het zal er daarbij vooral om gaan of
dit kabinet er in slaagt de steeds ver
st ikkender wordende greep van de
overheid op onze gehele samenleving
wat losser te maken. Terugdringing
van de druk der kollektieve lasten en
vermindering van het geheel der bu-
reaukratische regels zijn daarbij de
hoofdzaken. Misschien dat er dan ook
meer optimisme komt binnen onder
nemend Nederland. Nog steeds heb
ben we immers uitstekende papieren
om ons als een der welvarendste lan
den ter wereld te handhaven. Ik hoop
dat u na goede kerstdagen met het
nodige vertrouwen en in goede ge
zondheid 1983 zult kunnen binnen
stappen.
Luteijn
3
