Bedrijfshygiëne: basis voor goede
gezondheid van onze dieren
Vervolgonderwijs na de
Middelbare Agrarische
School.
Scheren
Wat kunnen de oorzaken
zijn van vuile koeien?
Welke maatregelen kunnen
worden genomen?
Verzorging van de boxen
Wat doen we om de
vruchtbaarheid en de
tussenkalftijd binnen
aanvaardbare grenzen te
houden?
Verzorging jongvee
Algemene punten
Teeltcursussen over aardappelen en bieten.
Voor gezonde kalveren: een frisse, schone stal.
goed administratiesysteem bij te
houden.
De vruchtbaarheid - ziektekaarten of
koekalender voldoet uitstekend.
Zeer zeker heeft begeleiding door uw
dierenarts zin of anders gezegd:
moet de dierenarts alleen maar op
onze bedrijven komen, wanneer zich
problemen voordoen?
Op de Proefboerderij is de tussen-
kalftijd en het percentage definitief
Door de eeuwen heen heeft men, ook in de veehouderij, te kampen gehad met allerlei ziekten en plagen. Naarmate het
aantal stuks vee op een bedrijf groter wordt, neemt het ziekterisiko toe en zullen extra maatregelen ter voorkoming van
ziekten noodzakelijk zijn. Onder deze maatregelen neemt de bedrijfshygiëne een belangrijke plaats in, zowel in als
buiten de stal. In het navolgende komt aan de orde wat er zoal op ROC-Cranendonck ten behoeve van een goede hygiëne
gebeurt.
Bij het opstallen worden de melk
koeien geschoren. Per uur kan men 2
l/i k 3 koeien scheren. De tijd, die
hiervoor nodig is, wordt tijdens de
winterperiode ruimschoots vergoed.
Hierdoor zullen de dieren minder
last krijgen van huidziekten als
schurft en schimmel en zal ook on
gedierte als luizen e.d. minder kans
krijgen. Daardoor krijgt men scho
nere koeien, wordt voorkomen dat
koeien nat staan ten gevolge van
zweten en blijven uiers en spenen
schoner. Het melken wordt veel
aangenamer, hygiënischer en de
voorbehandeling behoeft geen tijd
rovende bezigheid te worden.
Enkele dagen na scheren wordt een
schurftbehandeling uitgevoerd.
Denk er om, dat dit na een week
herhaald wordt. Bij voorkeur wordt
een hogedrukspuit gebruikt. T.g.v.
het scheren zijn nog nooit negatieve
effekten waargenomen.
Deze maatregelen, gekombineerd
'met een goede ventilatie, waarbij
steeds de ventilatiekleppen geopend
zijn, ook bij vriezend weer, waarbor
gen een gezonde en een goed uit
ziende veestapel.
a. Roosterslapers, overbezetting.
b. Te weinig verzorging van de lig
plaats.
c. Onjuist uitgevoerde ligboxvloer.
d. Foutieve afstelling van de box.
e. Verkeerde ventilatie.
f. Morsen van drinkwater.
g. Klauwgebreken.
Voorkome overbezetting: Op de
Proefboerderij komen geen rooster
slapers voor. Goede bereikbaarheid
van de boxen middels ruime door
gangen.
Door een van de medewerkers wordt
elke dag 2 maal de mest uit de ligbox
en van de rand van de roosters achter
de box verwijderd. Steeds moet
zaagsel of strooisel voorradig zijn om
de natte plekken bij te strooien.
Minstens iedere 14 dagen moet
zaagsel of strooisel aangevuld wor
den. De achterrand van de box wordt
maandelijks ontsmet met een 2%
formalineoplossing.
Eenmaal per jaar worden alle stallen
gereinigd met behulp van een hoge
drukspuit en daarna ontsmet met een
3% formaline-oplossing. Het totale
gebeuren van alle losse delen ver
wijderen, het reinigen en het weer in
orde maken van de stal vraagt 50
minuten per box per jaar. Komende
winter worden zaagsel en strooisel
als boxvulling met elkaar vergeleken.
Let u wel eens op de afstelling van de
schoftboom, neusboom e.d.?
Wordt steeds voldoende aandacht
besteed aan de ventilatie? Wees niet
bang om frisse lucht in de stallen te
laten. Op de Proefboerderij zijn de
ventilatiekleppen nooit gesloten.
Laat de minimum-temperatuur
maar beneden het vriespunt komen,
maar zorg wel voor een droge stal. In
vochtige, natte stallen treedt meer
aanhechting van mest en vuil op.
Ook neemt de kans op uierontste
king en huidaandoening toe.
Om klauwgebreken of afwijkingen
zoveel mogelijk te voorkomen, wor
den als routinemaatregelen de klau
wen van de dieren 2 maal per jaar
gekontroleerd en zonodig bekapt.
Vóór het opstallen moet dit karwei
geklaard zijn om de behandelde die
ren in de weide (zachte bodem) nog
Cranendonck
te gewennen aan de veranderde
stand. De stinkpootinfekties zijn in te
dammen door de koeien door een
voetbad te laten lopen. Op Cranen
donck gebeurt dit per 14 dagen êp 3
achtereenvolgende dagen met 3%
formaline-oplossing. De laatste jaren
is de uitstoot ten gevolge van klauw-
gebreken 1%.
Al deze opgesomde maatregelen
zorgen ervoor dat de koe met een
schoon uier naar de melkstal komt.
Een droge, krachtige voorbehande
ling is dan voldoende. De melkstal
moet geen wasserette worden. Op de
Proefboerderij wordt in principe niet
gedipt of gesprayed, omdat het te
veel extra arbeid vraagt in een
draaimelkstal. Wél worden bescha
digde tepels gezalfd of gedipt. Na het
melken van een koe met uierontste
king wordt het melkstel direkt in een
ontsmettingsemmer gedompeld.
Bij het droogzetten worden alle
koeien met langwerkende antibiotica
behandeld om de uiers te bescher
men tegen mastitis.
Voor het afkalven wordt de koe, wel
ke vooraf gereinigd en ontsmet is, uit
de koppel gehaald en op een daarvoor
geschikte plaats gezet, bijvoorbeeld
afkalfstal of box.
Het achterstel wordt tijdens het af
kalven enkele malen ontsmet met Ci-
topogeen. Ook worden bij hulp de
handen en arm gewassen en ontsmet.
Vergeet niet trektouwtjes, vee-appa
raat en vervoermiddel vooraf goed te
reinigen en te ontsmetten!
Het afkalven moet zo hygiënisch
mogelijk verlopen omdat nu reeds
uw aandacht gericht moet zijn op de
volgende tussenkalftijd. Een gezond
dier kan 24 uur na de geboorte terug
in de koppel. Nooit zou er een ge
boorte binnen de koppel plaats mo
gen vinden. In de natuur zondert het
dier zich ook enigszins af om de ge
boorte rustig te kunnen laten verlo
pen.
Door één van de medewerkers wor
den tussen de melktijden in, de die
ren 3 x gekontroleerd op tochtigheid,
witvuilen enz. Er is veel voor te zeg
gen omdat op vastgestelde tijdstip
pen te doen, bijvoorbeeld om 9.00
uur 's morgens wanneer de koeien
aan het voerhek staan, om 12.00 uur
en 's avonds na 20.00 uur. Het lijkt
veel en moeilijk uitvoerbaar, maar
zeer zeker de moeite waard.
Ook hier geldt: Het vele is niet goed,
maar het goede is veel. Op dit ge
beuren kunt u een zeer grote invloed
uitoefenen, maar nooit zonder een
drachtig voor de laatste 3 jaar 365,
368, 375 dagen respektievelijk 94, 92,
92%.
Bij het opstellen wordt het jongvee
geschoren en enkele dagen nadien
behandeld tegen schurft en luis. De
ze behandeling wordt met een week
herhaald. Deze werkwijze, samen
met een goede ventilatie, geeft een
goed verzorgde jongveestapel te zien.
Bij uitzondering moet in de loop van
de winter nog ingegrepen worden om
schurft e.d. te bestrijden. Bij het op
stallen wordt mest onderzocht op het
vóórkomen van eieren van maag
darmwormen. Te dikwijls blijkt een
ontwormingskuur noodzakelijk te
zijn. Zeer zeker is het raadzaam om
tijdens de weideperiode aan meston-
derzoek te doen. Alle dieren, die
voor de eerste maal naar buiten gaan,
worden tegen longworm geënt. Bij de
eisen die aan onze dieren gesteld
worden, mag geen dag groeivertra
ging optreden. Onze MRIJ-vaarzen
kunnen en moeten na afkalven op
2.0 jaar leeftijd, meer dan 500 kg
wegen om niet teleur te stellen in de
melkproduktie.
Om pinkengriep te voorkomen wor
den alle jonge dieren geënt. Doordat
er meer dieren op onze bedrijven zijn
gekomen, zal er in de toekomst meer
aandacht besteed moeten worden
aan preventie (voorkómen). Er is
maar één opfoksysteem en dat is te
zorgen dat het dier gezond blijft.
Tochtigheidscontrole: 3x per dag loont de moeite!
Door de heer A. Romme,
bedrijfsleider op
ROC-Cranendonck.
Voor de kalverenopfok wordt de
speenmethode toegepast. Direkt na
de geboorte krijgt het kalf tot 1
liter biest en wordt de navel ontsmet
met een jodiumoplossing. De eerste
biestmelk heeft een hoger gehalte
aan anti-afweerstoffen. De eerste 2
weken wordt het kalf individueel en
vervolgens tot het einde van de
melkperiode in een ingestrooide
groepshok gehuisvest. Afgelopen
winter is er onderzoek gedaan met
een Russisch vaccin ter bestrijding
van ringworm (schurft), naar alle
waarschijnlijkheid biedt dat goede
mogelijkheid.
Tijdens de laatste winterperiode
hebben zich te veel problemen voor
gedaan. Op een leeftijd van 3 weken
komen long- en luchtwegenafwij
kingen voor en daardoor versnelde
ademhaling. Voor deze kalveren is
de groei beduidend beneden de
norm van 650 gr/dag geweest. Voor
de komende winterperiode zal een
onderzoek ingesteld worden door het
CDI te Lelystad. Door de hoge vee
bezetting binnen onze bedrijven
neemt de kans op infektie/koppel-
ziekte toe.
Opgeruimd is netjes
Op Cranendonck heeft iedere af
deling afvalemmers voor plastic,
handschoen van dierenarts en in-
seminator, touw e.d. in te depone
ren. Eenmaal per week worden
deze emmers geledigd in een ver
rijdbare bedrijfskontainer, welke
door de gemeente-reinigings
dienst geledigd wordt.
Op iedere stal zijn rekjes om ge
reedschap op te hangen.
Minstens eenmaal per week wor
den voerresten verwijderd. Bij
slechte kwaliteit voer moet dat
meerdere malen gebeuren.
Regelmatig worden vliegen in de
stallen bestreden.
Voor de bestrijding van muizen en
ratten wordt, indien nodig, op di
verse plaatsen graan met een che
misch middel gemengd. Zorg dat
er steeds voorraad aanwezig is.
Sinds 1980 worden teeltcursussen georganiseerd op het niveau van
vervolgonderwijs na de Middelbare Agrarische School. Voor dit jaar
staan cursussen over aardappelen en bieten op het programma. Deze
cursussen zijn als volgt geprojecteerd:
1. Bietenteelt te Goes in de
R.M.A.S. De lessen worden ge
houden op maandagmiddag. De
aanvang is in het begin van de
cember. Maximaal kunnen 25
belangstellenden worden toege
laten.
2. Aardappelteelt te Goes in het
Landbouwcentrum. Deze cursus
wordt gehouden op de donder
dagmiddag. De aanvang is in het
begin van december. Het maxi
maal aantal deelnemers is 30.
3. Aardappelteelt te Schoondijke in
de R.M.A.S. De lesdag wordt
nader vastgesteld. De aanvangs
tijd is in het begin van december.
Maximaal kunnen 24 cursisten
worden toegelaten.
Het lesgeld voor deze cursussen be
draagt 60,— dat op de eerste lesdag
dient te worden verrekend. Voor elke
cursus geldt een aantal lesuren van
36 waarvan 6 uren praktijk. De lesu
ren zijn verdeeld over 12 lessen k 3
uur. Omreden er niet meer leer
krachten voor het geven van dit on
derwijs beschikbaar zijn en ook de
lokaalruimte beperkt is maakt dit het
stellen van een maximum aantal toe
te laten kursisten noodzakelijk. In
schrijven gebeurt in volgorde van
aanmelding. Dit spoedig te doen is
gewenst. Het cursusprogramma
wordt voor de aanvang van de lessen
toegezonden.
Aanmelden, alleen schriftelijk, voor
het volgen van een der bovenstaande
cursussen kan plaatsvinden bij
- Ir. W.M. Markusse, directeur der
R.M.A.S., Rav. de Groene Jager
8, 44 61 DJ Goes. Tel. 01100-
27203
- Ir. J.Salomons, directeur der
R.M.A.S., Dr. Huizingastraat 28,
4507 AB Schoondijke. Tel. 01173
- 1313
- Ir. L.Th.J.M. de Wit, Consulent
voor de Akkerbouw en de Rund
veehouderij, Landbouwcentrum,
Westsingel 58, 4461 DM Goes.
Tel. 01100- 16440.
"De ondervinding is een leerschool,
waarin de lessen duur zijn".
Ing. J.H. Lantinga,
cursus coördinator.
9
