Stalperiode vraagt om
aanpassing rantsoen melkvee
Rundveehouderij
Graslandverzorging voor de
winter
Ploegen
Voorbewerken
Sloot- en
drainage-onderhoud
Tijdig onderkennen van
emelten
Opbergen van werktuigen
Bijblijven is dringend
noodzakelijk
De weideperiode behoort voor een groot gedeelte tot het verleden. Het
melkvee is weer opgestald en een gedeelte loopt alleen overdag nog in
de weide. De overgang is voor de veehouder, maar nog meer voor de
koeien een hele verandering. De omstandigheden in het rantsoen wij
zigen sterk en vragen de nodige aanpassing. Het is niet gemakkelijk om
in deze fase dezelfde melkgift te handhaven. De produktieverlaging zal
minimaal zijn als de omschakeling geleidelijk verloopt en het rantsoen
wordt aangepast. Op een aantal bedrijven bestaat de bijvoeding uit vers
bietenblad wat, als het niet teveel met grond verontreinigd en een
verantwoorde hoeveelheid, een passend ruwvoer is.
deperiode niet te vroeg te beëindi
gen, zodat de voorraad gras wordt
opgenomen. Stuktrappen van de
graszode moet altijd voorkomen
worden, want dan is het middel erger
dan de kwaal. Kan door welke om
standigheden dan ook op het laatst
van het seizoen niet meer beweid
worden en is het gras te lang, dan is
maaien de aangewezen weg. Zode
beschadiging door langdurig bijvoe-
Te grote hoeveelheden per dier per
dag kunnen averechts werken en
produktieverlaging tot gevolg heb
ben. Droogstaande en koeien met
een lage melkgift krijgen vaak teveel
en vervetten gemakkelijk, hetgeen
niet bevorderlijk is. Een enkel per
ceel gras wordt nog gemaaid en op de
stal vervoederd. Vanzelfsprekend is
dit een voordelige zaak, maar de
voederwaarde mag niet overschat
worden. Het droge stof gehalte van
najaarsgras is aanmerkelijk lager dan
in de zomer en er moet voldoende
krachtvoer bijgevoerd worden. Ver
schillende veehouders zijn reeds of
beginnen op korte termijn met het
voeren van het winterrantsoen, wat
voor het merendeel bestaat uit mais
en voordrooggras.
De mais is, mits in een goed stadium
gekuild, een hoogwaardig voer en
van goede kwaliteit.
Een groot percentage van de voor-
droogkuilen is door de gunstige
weersomstandigheden tijdens het
groeiseizoen goed geslaagd. De ge
middelde voederwaarde is hoger dan
in het voorafgaande jaar. Toch is er
ongetwijfeld ook ruwvoer van min
dere kwaliteit gewonnen. Als dat ook
bij U voorkomt, is het raadzaam om
een dergelijke kuil niet te reserveren,
maar nog deze stalperiode op te
voeren. Bij een te hoge ammoniak-
fraktie loopt immers de voederwaar
de geleidelijk terug.
Ideaal is om het beste ruwvoer aan
de hoogproduktieve dieren te geven,
maar dan is groepsindeling een eer
ste vereiste.
Alleen de mindere kuil opvoeren aan
jongvee heeft het bezwaar dat de
termijn te lang wordt. De voersnel-
heid is dan te laag, waardoor het
mindere kuilvoer nog verder in kwa
liteit achteruitgaat. Ook bij jongvee
dient krachtvoer bijgegeven te wor
den om een regelmatige groei te be
houden van 600-700 gram per dag.
Meerdere kuilen openen en weer
goed sluiten, kan ook op bezwaren
stuiten. Om deze redenen kan het
praktisch zijn om de minder ge
slaagde kuil aan alle dieren op te
voeren, maar doe dit dan in een pe
riode met de minst nieuwmelkse
koeien. Wat het krachtvoer betreft,
zal waarschijnlijk in het artikel van
de maand december uitvoerig wor
den ingegaan. Hierover dan ook
De opfok van kalveren in de éénlingbox.
maar een korte opmerking. De aan
vulling van krachtvoer is evenals de
samenstelling van de brok van groot
belang. De hoeveelheid per koe is
variabel en afhankelijk van de indi
viduele melkgift. Zorg dan ook voor
een juiste verdeling. Het mag niet zo
zijn dat de nieuwmelkse koeien te
weinig en de laagproduktieve dieren
teveel krijgen.
Een goede verzorging in het najaar is
niet miftder belangrijk dan tijdens
het groeiseizoen. Grasland dat goed
onderhouden de winter ingaat, heeft
vele voordelen t.o.v. percelen die aan
het lot worden overgelaten. Jaarlijks
zijn er in het voorjaar klachten over
vreterij, aangericht door emelten en
larven van rouwvliegen. Als de gras-
groei op gang komt, wordt meestal
de schade pas ontdekt terwijl de ei-
afzetting voor de winter plaatsvindt
en bij voorkeur op ruig materiaal. De
schade is dan ook het grootst op
percelen die na het weideseizoen te
ruig achterblijven. Het verdient aan
beveling om bij gunstig weer de wei-
ren in hetzelfde perceel, aanwenden
van grote hoeveelheden drijfmest in
één keer of uitrijden op een verkeerd
tijdstip en een onregelmatig verdelen
is een slechte zaak evenals een mol-
lenplaag. Raadzaam is het om uit
sluitend bij te voeren op een perceel
wat een andere bestemming krijgt.
Nog beter is het op stal, het grasland
wordt niet bevuild, blijft gespaard en
de voederverliezen zijn aanmerkelijk
kleiner. Een drijfmestgift tot maxi
maal 15.000 1 per ha per keer is toe
laatbaar als de draagkracht van de
bodem het toelaat en de verdeling
gelijkmatig is.
De aandacht voor mollenbestrijding
laat nogal eens te wensen over. Het
slepen van de percelen alleen is niet
voldoende. Het kwaad moet bestre
den worden door ze te vangen, wat
op verschillende manieren mogelijk
is. Het gebruik van goede klemmen
is een eenvoudige en geen dure me
thode, maar vraagt wat moeite.
Een facet wat ook niet achterwege
mag blijven, is de onkruidbestrij-
ding. Over dit onderwerp is al veel
geschreven, maar toch is het goed om
het nog even in herinnering te bren
gen. Het is een zaak van de veehou-
vervolg akkerbouw pag 12
men ook TCA-granulaat gebruiken.
Perceelsranden zijn zeer belangrijk
als invalspoort voor kweek.
Men zal deze maand de laatste hand
dienen te leggen aan het wintervoor
ploegen. Vooral bietenland en de
groenbemesters vragen de aandacht
om de gunstigste voorwaarden te
benutten. Met het ploegen wordt al
weer de basis gelegd voor het vol
gend gewas. Zorg voor een goede
kering en aansluitng van de ploeg-
sneden. Het onderploegen van
groenbemesters vraagt een ruime
ploeg met goed afgestelde voorscha-
ren. Deze voorscharen moeten
slechts enkele cm diep en maximaal
15 cm breed werken. Daar waar
groenbemesters (speciaal grasachti-
gen) onvoldoende ondergeploegd
kunnen worden, op bijvoorbeeld de
zwaardere gronden, op geren en kop-
einden wordt het gebruik van 3 liter
Gramoxone aanbevolen. Ook met 10
kg Dalapon per ha zijn goede resul
taten te behalen en dit is goedkoper
dan Gramoxone! Kuil groenbemes
ters niet in. Niet dieper dan ongeveer
20 cm ploegen bevordert de verte
ring. Voorkom te diep ploegen.
Rond 30 cm houdt een zekere ver
schraling in van de bouwvoor. Steeds
dezelfde ploegdiepte aanhouden on
der droge omstandigheden verdient
de voorkeur.
Voor de zware, niet slempgevoelige
gronden kan enige tijd na het ploe
gen in november heel goed een
voorbewerking met een cultivator
worden uitgevoerd. Voor bieten en
uien op deze grondsoort die toch al
moeilijk gesloten geploegd kan wor
den, is een voorbewerking in het na
jaar te prefereren boven een bewer
king in februari of vroeg in het
voorjaar.
Ook als de veldwerkzaamheden
e.ven ruimte laten, moet men de
controle van de drainage ter hand
nemen. Tijdens een regenrijke pe
der om te zorgen dat het grasland
brandschoon de winter ingaat. Bij
het voorkomen van muur, ook al zijn
het op het oog nietige, onschildige
plantjes moet er een bestrijding
uitgevoerd worden. Muur groeit en
bloeit, met uitzondering van de da
gen dat het vriest, een heel jaar door.
Als aan bovengenoemde aspekten
aandacht is besteed, maar de ontwa
tering is niet in orde, dan is de gras
landverzorging onvoldoende. Water
overlast is funest. Te natte percelen
hebben'nslechtgrasbestand.omdatde
goede grassen zich in water niet
kunnen handhaven en er is een grote
kans op parasitaire infekties, denk
maar eens aan bijv. leverbot en
maagdarm wormen. Het instand
houden van voldoende lage grond-
waterstand is het doel van ontwate
ren. Tijdens het groeiseizoen valt er
gemiddeld minder neerslag dan door
verdamping aan de bodem wordt
onttrokken, zodat de draagkracht
van de graszode in de maanden april
tot september behouden blijft. Het
omgekeerde heeft plaats van oktober
tot april. Vrijwel altijd is in deze
maanden de neerslag groter dan de
verdamping met als gevolg dat het
water in een regenperiode in de zode
staat en piasvorming optreedt.
Te hoge grondwaterstanden gedu
rende langere perioden veroorzaken
afsterven van diepere graswortels,
waardoor de droogtegevoeligheid in
de zomer toeneemt. Zeer belangrijk
voor een goede ontwatering is het
slootpeil wat voldoende laag moet
zijn. Grasland zonder wateroverlast
geeft een grote bedrijfszekerheid. Ga
aan dit onderwerp niet klakkeloos
voorbij door het alleen bij lezen te
laten. Neem het ook ter harte. Het
zijn werkzaamheden die tot de ex
ploitatie van het bedrijf behoren.
Emelten zijn pootloze grauw ge
kleurde larven van de langpootmug,
komen als het weer gunstig is 's
nachts boven de grond en doen
schade aan allerlei gewassen. Bij het
onderdeel graslandverzorging in de
winter is gememoreerd dat de schade
aangericht in grasland pas in het
voorjaar onderkend wordt, terwijl
het kwaad in het najaar geschiedt.
bruiken middelen zijn 2 1 parathion
25% 15 kg Luxam emeltenkorrels of
eenzelfde hoeveelheid AA Meltex
per ha. Na de behandeling mag er 3
weken lang niet worden ingeschaard.
Een bestrijding op tijd uitgevoerd,
voorkomt veel narigheden.
De meeste werktuigen op het rund-
veehouderijbedrijf hebben voor dit
jaar hun dienst weer bewezen en zijn
aan een onderhoudsbeurt toe. Van
wege de nog drukke werkzaamheden
op het veld en in de stal zal van een
goede beurt op de meeste bedrijven
voorlopig nog niets komen. Deze
korte mededeling blijft dan ook be
perkt tot uitsluitend opbergen. Nog
regelmatig komt het voor dat ge
bruikte apparatuur links en rechts op
het erf is gestationeerd of in een ver
loren hoekje is weggestopt. Naast
een slordige indruk is in een derge
lijke situatie sprake van "Rust
Roest". Het erf moet opgeruimd
blijven en dient mede voor totale
verfraaiing van het bedrijf. Slijtage
door gebruik of buiten opslaan is niet
te voorkomen maar door goed op te
bergen wel te beperken. Na het
schoonmaken en vooral de draaien
de delen van olie of smeer te hebben
voorzien, is ordelijk en overzichtelijk
opbergen in een daarvoor speciaal
ingerichte ruimte de manier.
Pas de onderhoudsbeurt toe als het
gelegen komt, maar laat de werktui
gen niet buiten overwinteren.
De tijd van vergaderen staat
weer voor de deur en om bij te
blijven is het wenselijk dat U zoveel
mogelijk bijeenkomsten bezoekt. Van
iedere inleider, ongeacht het onder
werp, is wel wat te leren. Verschillende
veehouders zien het veel van huis zijn
als een last en een zware opgave. Als
dat ook bij IJ het geval is, verdient het
aanbeveling om te selecteren en alleen
die bijeenkomsten te bezoeken die
voor het bedrijf het meest waardevol
zijn. Regeren is vooruitzien, vandaar
dat ook de landbouwvoorlichtings-
dienst vooraf een planning maakt en
vroegtijdig een programma opstelt.
Voor de winterperiode 1982/1983 ligt
Molshopen zijn schadelijk voor de graszode en dienen dan ook van tijd tot tijd
verwijderd te worden.
riode kan de waterafvoer gemeten
worden. Een drain moet namelijk 4-5
mm regen per etmaal afvoeren. Dit
betekent dat een goed lopende buis
bij voorbeeld 250 m lengte en een
drainafstand van 16 m bij volle af
voer ongeveer 1 liter water in 4 6
seconden of 11-14 liter water per
minuut moet afvoeren. Ook grond
waterstandsmetingen bij voorkeur
door het plaatsen van grondwater
standsbuizen op en tussen de drains
geven een goede indicatie van de
werking van Uw drainage. Het
doorspuiten van pas aangelegde
drainage ter controle is zeer aan te
bevelen. Op de lichte en de ijzer
houdende ondergronden is regelma
tig doorspuiten eerder noodzakelijk
dan bij buizen gelegd in de klei. Het
doorspuiten is goed uitvoerbaar met
zowel hogedruk als middendruk
drainreinigingsmachines. De mid-
dendrukmachines met machinale
inbreng van de slang geven goede
resultaten.
De bedrijfsvoorlichter,
ing. K.F. Malcorps.
Voorkomen is beter dan genezen. Er
moeten dan ook, zonodig, tijdig
maatregelen worden genomen. De
maand november is bij uitstek ge
schikt om na te gaan of er larven
aanwezig zijn. Het vaststellen op het
voorkomen kan gebeuren door ge
bruik te maken van een pekelbad
met een oplossing van 1 kg zout op 5
1 water. Stukjes graszoden, verspreid
genomen over het perceel, worden in
de zoutoplossing gedompeld en bij
aanwezigheid van emelten komen
deze spoedig bovendrijven. Ook het
gebruik van benzine is mogelijk.
Door kleine plekjes te begieten,
wordt hetzelfde effect verkregen,
maar een nadeel is dat waar benzine
wordt gebruikt dode plekjes ontstaan
door verbranding. Blijkt bij de kon-
trole dat omgerekend 150 emelten of
meer per m2 voorkomen, dan is er
grote kans op schade en is het wen
selijk een bestrijding uit te voeren.
Een goed resultaat is mogelijk als de
bestrijding bij voorkeur tegen de
avond wordt uitgevoerd bij droge
weersomstandigheden en geen kou
de nacht verwacht wordt. De te ge-
voor de veehouderijbedrijven in de
Consulentschappen Zevenbergen en
Goes het zwaartepunt op rundveever
betering. Over dit veelzijdig onder
werp worden in Zeeland cursussen en
groepsbijeenkomsten georganiseerd
waaraan ook door dierenartsen en
door de inspecteur van het stamboek
zal worden meegewerkt. Nadere aan
kondigingen van deze cursussen en
groepsbijeenkomsten verschijnen bin
nenkort in de landbouwbladen. In het
Consulentschap Zevenbergen zal een
samenwerking worden opgebouwd
met de K.I., fok- en controlevereni
gingen en de inspecteur van het stam
boek. Over dit veelzijdig onderwerp
worden daar groepsbijeenkomsten ge
houden, waar degenen die aangesloten
zijn bij de controlevereniging voor
worden uitgenodigd. Als blijkt dat er
belangstelling is voor meer diepgaan
de informatie, dan zullen er huiska
merbijeenkomsten volgen.
C.A.R. Zevenbergen
bedrijfsvoorlichter rundvee- houderij
A. van Haperen.
13
