Een verantwoorde bemesting
is de moeite waard!
Afzetting van ammonium op
bladeren versterkt effekt van zure
regen in bosgebieden
Besprekingen fusie
"De Eendracht" en Campina
Natuurreservaten
Gevolgen
Provinciale Raad Bedrijfsontwikkeling
meent:
Mestbank-aktiviteiten moeten in
Noord-Brabant worden geaktiveerd!
Als we kijken hoe de bemesting van gras- en bouwland zich heeft
ontwikkeld, zien we dat er de laatste jaren veel is veranderd. Was
vroeger kunstmest hoofdzaak, tegenwoordig is op veel bedrijven toe
passing van drijfmest hoofdzaak en vindt zo nodig een aanvulling met
kunstmest plaats. Waarom drijfmest? Heel eenvoudig omdat er meer
is!
Achteruitgang van de bemestingstoe
stand
Drijfmest is over het algemeen een
goedkope (maar waardevolle) mest
stof. Ze wordt dan ook op ruime
schaal toegepast. Tevens wordt in
veel gevallen grondonderzoek uitge
voerd, waardoor een goed inzicht
verkregen kan worden in de bemes
tingstoestand van de grond. Je zou
dus kunnen verwacten dat het met de
bemestingstoestand van de grond in
Z.O.-Brabant wel goed zit. Dit is
echter niet zo! De bemestingstoe
stand van de grond wordt integen
deel steeds slechter!
Dit blijkt uit de cijfers voor fosfaat en
kali op grasland in onderstaande ta
bel:
percentage uitslagen met
jaar
1973
1976
1978
1981
lage
fosfaat
toestand
13
15
21
24
lage
kali
toestand
22
23
31
32
Bij bouwland is de situatie al niet
veel beter. Hier zijn het vooral de
lage pH (kalktoestand) op 45% van
de percelen en de te lage kalitoestand
op 35% van de percelen die laten zien
dat er iets niet in orde is.
Uit bovenstaande cijfers mag niet de
konklusie worden getrokken dat de
bemestingstoestand overal te laag is.
Evenals een stijging van het aantal
percelen met een te lage bemestings
toestand is er ook een stijging van het
aantal percelen met een te hoge be
mestingstoestand waar te nemen.
Er is echter meer:
Niet alleen de bemestingstoestand,
maar ook de kwaliteit van het gras
land gaat achteruit. Het Konsulent-
schap Waalre heeft de afgelopen ja
ren de oorzaken van deze achteruit
gang bekeken en is tot de konklusie
gekomen dat een verkeerd gebruik
van drijfmest hier een belangrijke
oorzaak is.
Het is duidelijk dat de bemesting uw
extra aandacht verdient.
En wel om de volgende redenen:
De produktie van uw grasland
Door het LEI is een onderzoek in
gesteld naar de faktoren die van in
vloed zijn op het netto overschot van
melkveebedrijven in 1979 - 1980.
Hieruit is gebleken dat de netto
kVEM-opbrengst per ha grasland de
belangrijkste faktor hierbij vormt.
De invloed van de netto kVEM-op-
brengst staat weergegeven in het
volgende overzichtje:
Het uitrijden van mengmest over grasland
Voor een goede opbrengst van uw
grasland is een goede bemesting
noodzakelijk. Bij een slechte bemes
ting zijn er al snel 5 a 8 extra groei-
dagen nodig om een snede te beha
len.
Gezondheid voor het vee
Een goede minerale samenstelling
van het gras is belangrijk voor de
gezondheid van het vee.
Gewasopbrengsten en -kwaliteit
Voor een goed resultaat van akker
kVEM-opbrengst per ha
6510
7220
8540
van behoefte gedekt door
40%
35%
29%
krachtvoer
kosten aangekocht voer/ha
3890
2870
2700
saldo per ha
3910
4270
4930
bouwgewassen van goede kwaliteit,
is een optimale opbrengst onont
beerlijk.
Toenemende bemestingskosten
De drijfmest op uw bedrijf vertegen
woordigt een waarde van vele dui
zenden guldens in vergelijking met
kunstmest. Bij stijgende kunstmest-
kosten neemt deze waarde alleen
maar toe. Of deze waarde ook benut
wordt hangt mede van uw bemesting
af.
Wat kunt u hieraan doen?
Een verantwoorde bemesting is om
veel redenen een noodzaak. Wat
houdt een verantwoorde bemesting
nu eigenlijk in? Dit is een bemesting
die is afgestemd op de bemestings
toestand van de grond en de behoef-
Het Konsulentschap Waalre or
ganiseert, om u hierbij van dienst
te zijn, een aantal speciale bijeen
komsten waar deze onderwerpen
aan de orde komen.
In een drietal bijeenkomsten zal
vooral worden ingegaan op de
funktie van en het opstellen van
een bemestingsplan. Met name op
het gebruik van gegevens uit het
grondonderzoek en de inpassing
van drijfmest in de totale bemes
ting zal uitgebreid worden inge
gaan. Deze bijeenkomsten worden
georganiseerd in samenwerking
met de studieklubs en zijn bedoeld
voor iedere geïnteresseerde ak
kerbouwer of rundveehouder. In
het artikel dat volgende week over
dit onderwerp verschijnt, zal
nader worden ingegaan op het
opstellen van een bemestingsplan
en de faktoren die hierbij een rol
spelen. Tevens zullen we wat meer
vertellen over de opzet van de in-
struktiebijeenkomsten die over dit
onderwerp handelen.
te van het gewas. Hierbij staat een zo
goed mogelijk gebruik van drijfmest
voorop.
Dit betekent dat met veel zaken re
kening moet worden gehouden. Dit
vraagt om voorbereiding, een hulp
middel hierbij is een bemestingsplan.
G. Lommerse, specialist voor Bodem
en Bemestingsaangelegenheden
werkzaam bij het Konsulentschap
voor de Rundveehouderij en de Ak
kerbouw te Waalre.
In twee bosgebieden in Nederland is een ernstige versterking van het
effekt van zure regen op de bodem gekonstateerd. Uit het onderzoek
blijkt dat dit te wijten is aan invloeden vanuit de intensieve landbouw.
In de bodem komt zwaveldioxide uit zure regen in kontakt met ammo
nium dat zich op de bladeren heeft afgezet en dat afkomstig is van mest
en gier uit agrarische gebieden.
mers grote hoeveelheden ammo
niakgas in de atmosfeer terecht. On
derzoekers van het RIN, R1V en het
KNMI vonden nadien echter vrijwel
dezelfde gehalten aan ammonium
sulfaat onder dennen in het natuur
reservaat Kampina bij Oisterwijk
(Noord-Brabant) op grote afstand
van boerenbedrijven.
Het produkt hiervan (ammonium
sulfaat) lekt langs de stam of rechts
treeks naar de bodem, waar het door
de inwerking van mikro-organismen
omgezet wordt in een mengsel van
salpeter- en zwavelzuur. De totale
afzetting van zuur onder de bomen is
daardoor ca. drie tot vier keer zo
hoog als die in het open veld. Deze
konklusies volgen uit een onderzoek
door medewerkers van de Land
bouwhogeschool, het Rijksinstituut
voor Natuurbeheer (RIN), het
KNMI en het Rijksinstituut voor de
Volksgezondheid (RIV). Hun bevin
dingen zijn 7 oktober gepubliceerd in
het internationale wetenschappelijke
tijdschrift Nature. Het onderzoek
werd voor een deel gesubsidieerd
door ZWO en de EEG.
Onderzoekers van de Landbouwho
geschool stootten op dit verschijnsel
van extreme verzuring toen zij in een
eiken- en berkenbosje in het natuur
reservaat Hackfort bij Vorden
(Achterhoek) natuurlijke bodemvor-
mende processen wilden bestuderen,
zoals de verwering van mineralen. Al
spoedig bleek dat deze processen
volledig overschaduwd worden door
verzuringseffekten. De hoge kon-
centraties van ammonium onder bos
leken op die plaats verklaarbaar
omdat de meetpunten niet ver van
een gebied met intensieve landbouw
lagen: uit gier en mest komen im-
Bossen hebben over het algemeen
een "zuiverende" werking op lucht
vervuiling uit de omgeving. In het
geval van zure regen, die zwavelver-
bindingen bevat tengevolge van ver
branding van fossiele brandstoffen,
leidt de kombinatie met stikstofver
bindingen zoals ammoniak uit mest
tot ernstige aantasting van de bodem
onder bos. In veel gevallen is juist
deze bodem al tamelijk zuur en voor
de landbouw onaantrekkelijk. De
weinige overgebleven, relatief onge
repte, bosreservaten dreigen zo ern
stige schade op te lopen. Schade ve
roorzaakt door zure regen aan de
bomen zelf, die in Duitsland reeds
gekonstateerd is, is in Nederland niet
bekend, maar ook nog niet onder
zocht.
Een van de gevaren van de gekon-
stateerde extreme bodemverzuring
ligt in het vrijkomen van aluminium,
hetgeen door de onderzoekers in het
meetgebied Hackfort inderdaad
vastgesteld we'rd. Vrijkomend alu
minium is bij bepaalde koncentraties
giftig voor de plant. Door verzuring
spoelen ook voedingsstoffen die de
plant nodig heeft in toenemende
mate uit.
Een ander gevaar schuilt in de grote
gehaltes aan nitraat dat uit het am
monium in de bodem gevormd
wordt. In het natuurreservaat Hack
fort bleken de nitraatkoncentraties in
het bodemvocht tot op 90 cm diepte
tweemaal zo hoog te zijn als de norm
voor het nitraatgehalte in drinkwa
ter. Op zichzelf is dit niet ernstig
want het bodemvocht is gebonden
aan de grond, maar de kans dat dit
nitraat in het grondwater terecht
komt. is verre van denkbeeldig. Als
dit gebeurt wordt de kwaliteit van
drinkwatervoorraden in de grond
aangetast. In ondiepe waterpartijen
onder bos op de Veluwe en in
Montferland is al in eerdere studie
gekonstateerd dat het nitraatgehalte
fors is gestegen gedurende de laatste
vijfjaren.
De Raad stelde zich op een 17 september j.l. gehouden vergadering de
vraag, wat zij kan doen om de mestproblematiek in goede banen te
leiden. Na bespreking van de omvang en het zwaartepunt van de pro
blematiek in de provincie kwamen de vragen omtrent de sturingsmo
gelijkheden voor uitbreidingen en nieuw-vestigingen aan de orde.
Het ziet er vooral naar uit dat de uitbreiding van de veestapel juist
plaats vindt in de overschotgebieden.
Op de vraag of de Provinciale Ad
vieskommissie van het Borgstel
lingsfonds rekening moet houden
met de mestproblematiek in het ge
bied van de aanvragen, wordt afwij
zend gekonkludeerd. Wel moeten de
aanvragers op de risiko's worden ge
wezen bij het opstellen van het fi
nancieringsplan.
Aktivering van de mestbank-aktivi
teiten noodzakelijk
er is grote behoefte aan een goed
inzicht in de afzet van de mest bin
nen een straal van 40 km.
tot nu toe is het transport van de
mest naar de akkerbouwgebieden,
aanzienlijk goedkoper dan verwer
king.
het is teleurstellend dat de mest
bank niet aan de vraag naar mest kan
voldoen. Het aanbod zal moeten
worden gestimuleerd.
de akkerbouwers zullen garanties
moeten hebben voor meer lange ter
mijn leveranties van goed kwaliteit
mest.
Geen provinciale verordening
De Raad is van mening, dat een pro
vinciale verordening, vooruitlopend
op de meststoffenwet op dit moment
niet nodig is. Wel is de invoering van
de meststoffenwet urgent.
De Raad vindt, dat op een zo breed
mogelijke overlegbasis getracht zal
moeten worden om tot goede initia
tieven c.q. oplossingen te komen.
Het bestuur van de Coöperatieve Melkinrichting "De Eendracht" te
Helmond heeft besloten besprekingen aan te gaan met de Coöpera
tieve Zuivelvereniging Campina B.A. te Veghel, teneinde te komen
tot een algehele integratie.
Bij de Helmondse zuivelcoöperatie
zijn ruim 200 leden-veehouders
aangesloten, die op jaarbasis ca.
54 miljoen kg melk leveren. In de
consumptiemelk- en de boterfa-
briek te Helmond zijn ruim 40
personeelsleden werkzaam
De C.Z.-Campina telt 9000 leden
veehouders, die op jaarbasis 2.3
miljard kg melk leveren. Deze
melk wordt door 4000 medewer
kers in de 17 bedrijven van
DMV-Campina BV verwerkt tot
vrijwel alle zuivelprodukten die
uit melk te maken zijn.
Tussen beide ondernemingen bes
taat reeds een zakelijke relatie in
die zin, dat DMV-Campina een
deel van de bij "De Eendracht"
aangevoerde melk verwerkt en
ook de verkoop van boter ver
zorgt. Het bestuur van de C.Z.
Campina heeft kennis genomen
van het besluit van het bestuur
van de C.Z. "De Eendracht" en
verwacht mag worden dat de
besprekingen op korte termijn
een aanvang zullen nemen. Zo
wel van de zijde van de Coöpera
tieve Melkinrichting "De Een
dracht" als van de C.Z. Campina
kon in afwachting daarvan giste
ren geen nader commentaar wor
den verstrekt.
8
