Er komt onderzoek naar
kleine zoetwatervoorkomens
in Zeeland
Teunisbloemen; een nieuwe teelt op Noord-Beveland
Informatie bijeenkomst 'zoetwater Zoommeer
Veerse Meer zoet?
Zaad voor medicijnen
Medicijnen
Kontrakt
Pech
Mooie bloemen
Er zal binnenkort worden begonnen met een onderzoek in Zeeland naar
de mogelijkheden om kleine zoetwatervoorkomens in bijvoorbeeld de
kreekruggen voor de landbouw aan te wenden. De commissie Water
beheer en Ontzilting heeft zich met dit onderzoek belast en zal daarbij
worden ondersteund door de Provinciale Waterstaat.
De kwaliteit van het water van het toekomstig Zoommeer zal niet zo
goed zijn als dat van het (mogelijk zoete) Grevelingenmeer. Vanwege
het hoge zoutgehalte van het Zoommeer zal veel water nodig zijn voor
het doorspoelen van het rivieren-en slotenstelsel. Dit betekent dat het
brengen vanuit het Zoommeer van zoet water naar de te beregenen
percelen relatief duur zal zijn. Daardoor zal bijvoorbeeld beregening
voor de graanteelt en de veehouderij geen profijtelijke zaak worden.
De heer Maas legt met behulp van dia's uit hoe het zit met de waterkwaliteit
in de gebieden rond het toekomstig zoommeer. Links kijken de twee andere
inleiders, de heren De Best en Bussen toe.
Dit zijn twee belangrijke konklusies
die konden worden getrokken uit
enige inleidingen die dinsdagavond
j.l. werden gehouden in het gemeen
schapshuis te Tholen. Hier waren ca.
50 belangstellenden bijeen gekomen
om zich nader voor te laten lichten
over de toekomstige mogelijkheden
van zoetwatervoorziening voor de
landbouw vanuit het Zoommeer. In
zijn welkomstwoord tijdens deze
door de Gewestelijke Raad voor
Zeeland van het Landbouwschap
georganiseerde bijeenkomst, zei de
heer M.C.J. Kosten dat niet de keuze
zoet-zout bij het Zoommeer in het
geding is maar wel of het financieel
en technisch een haalbare kaart is
om grote delen van St. Philipsland,
Tholen, Noord-en Zuid-Beveland en
Noord-Brabant vanuit het Zoom
meer van zoet water te voorzien. Hij
sprak er zijn teleurstelling over uit
dat pas nu schot in de problematiek
rond het Zoommeer begint te ko
men. Anderzijds zei hij blij te zijn dat
er nu een club aan het werk gaat die
de zaak voortvarend aanpakt.
Werkgroep Zoetwater
Zoommeer
De heer Kosten doelde hierbij op de
uit vertegenwoordigers van Rijk en
Provinciale Diensten bestaande
werkgroep "Zoetwater Zoommeer"
die medio 1982 met een onderzoek is
begonnen naar de mogelijkheden
om de landbouw rond het Zoom
meer van zoetwater te voorzien. Het
Zoommeer zal volgens plan in 1985
vol zoet water moeten stromen. De
werkgroep die bij deze studie ge
bruik kan maken van opgedane
kennis en ervaring bij een soortge
lijke studie ten behoeve van Schou-
wen-Duiveland moet haar eindrap
port in 1984 gereed hebben.
Kleine zoetwatervoorkomens
Hydroloog(waterkundige) ir. C.
Maas van de onderafdeling water
beheer van de provinciale waterstaat
vertelde dat onderzoek heeft uitge
wezen dat het voor grote delen van
Zeeland betrekkelijke eenvoudig is
om zout water te verdringen door
zoet, althans waterstaatkundig ge
zien. De landbouw zou daarnaast
eventueel ook de kleine zoetwater-
voorkomens onder de kreekruggen
kunnen gaan gebruiken voor bere
gening. Als derde positieve punt
bracht hij naar voren dat uit onder
zoek is gebleken dat in de gebieden
St. Philipsland, Tholen en grote de
len van Noord- en Zuid-Beveland
het grond-en oppervlaktewater min
der zout is dan op Schouwen-Duive-
land zodat voor doorstroming min
der water nodig is dan daar.
Hoger zoutgehalte
Zeer belangrijk nadeel is evenwel, zo
betoogde de heer Maas, dat het wa
ter van het toekomstig Zoommeer
een veel hoger zoutgehalte zal heb
ben dan dat in het (mogelijk zoete)
Grevelingenmeer. Een en ander
heeft uiteraard konsekwenties voor
de mogelijkheden van doorspoeling
van het leidingenstelsel. De studie
zal een antwoord moeten geven op
de vraag of en zo ja tot hoeverwater
nog op een voor de landbouw ren
dabele wijze vanuit het Zoommeer
het land op kan worden getranspor
teerd. Het relatief hoge zoutgehalte
van het Zoommeerwater maakt be
regening van enige gewassen overi
gens nauwelijks interessant.
De heer L.W. Busser hoofd van de
afdeling onderzoek van de Landin-
richtingsdienst in Goes zette met be
hulp van een zeer globale kosten-ba-
ten-analyse uiteen dat beregening
met zoet water uit het Zoommeer
voor enige akkerbouwgewassen en
voor de veehouderij niet of nauwelijks
interessant is. Voor een aantal volle-
grondsgroenten en de fruitteelt kan
ze dat zijns inziens zeker wel zijn.
Wateraccoorden
Ir. A. de Best van provinciale water
staat Zeeland gaf een uiteenzetting
over de toenemende bemoeienis van
de provinciale overheden met wa
terbeheer en waterkwaliteit, een en
ander op grond van o.m. de Wet op
de Waterhuishouding. De positie
van de provincie zal daarbij zijn die
tussen de nationale overheid en de
waterschappen. Hij onderstreepte
dat een van de hoofdlijnen van be
leid van de provincie is dat de zoet
watervoorziening voor de landbouw
bij de planvoorbereiding (ten aan
zien van beheer en kwaliteit van
grond-en oppervlaktewater)buiten-
gewone aandacht moet krijgen. Hij
kondigde het sluiten van waterac
coorden aan tussen enerzijds de be
heerders van het water(waterschap-
pen) en de gebruikers ervan (o.m. de
landbouw).
J. WIERENGA
Binnen de Dienst Landinrichting
te Goes is onlangs het idee geop
perd of het niet mogelijk zou zijn
om het Veerse Meer te verzoeten.
Voorzover men dat in eerste in
stantie heeft kunnen beoordelen
is zulks technisch wel mogelijk.
Bij o.m. de inlaat bij de Ooster-
schelde zou dan een voorziening
moeten worden getroffen ten
einde het binnenkomen van zout
water uit de Oosterschelde tegen
te gaan door bijvoorbeeld een al
in de praktijk toegepast bellen
gordijn. Het huidige zoutgehalte
van het Veerse Meer bedraagt ca.
12000 mg. per liter. Wil dit water,
dat als zeer belangrijk voordeel
de centrale ligging binnen de
provincie heeft, geschikt zijn voor
beregening in de landbouw dan
zal dit gehalte terug moeten wor
den gebracht naar plm 500 a 600
mg per liter. Binnen de dienst zal
de gedachte over het verzoeten
van het Veerse Meer verder wor
den uitgewerkt.
J. Wierenga
Het afgelopen jaar zijn op
Noord-Beveland voor het eerst
Teunisbloemen geteeld. Acht
boeren hadden deze teelt op
kontrakt met de Barendrechtse
handel in bloemen en groenten-
zaden Fa. v.d. Ploeg op totaal ca.
12 ha., in hun plan opgenomen.
De teelt van Teunisbloemen
vindt overigens op kleine schaal
al langer plaats op Flakkee. Hoe
wel de groeiomstandigheden erg
gunstig zijn geweest en de kg-op-
brengst goed is, heeft de teelt erg
veel handwiedwerk gekost om
dat een voorgeschreven bespui
ting tegen onkruid door het droge
weer geen uitwerking heeft ge
had. De uiteindelijke financiële
opbrengst - het laatste regeltje - is
nog niet precies bekend.
Teunisbloemen worden ongeveer
1 meter hoog bloeien uitbundig
en dragen dus bij aan de stoffe
ring van het landschap. Ze wor
den gezaaid in april en in sep
tember geoogst met de combine.
Het is bij de teelt niet zozeer om
dit zaad zelf als wel om de inhoud
daarvan, te doen en die bestaat
uit een olieachtige substantie.
Hoewel we dat niet bevestigd
hebber, kunnen krijgen zou een
firma in Engeland deze olie aan
wenden in medicijnen.
De heer S.J. de Regt uit Geersdijk
is één van de landbouwers die de
teelt van de Teunisbloemen heeft
geprobeerd. "De kontraktvoor-
waarden leken me niet onaardig.
De opbrengst zou waarschijnlijk
boven de 1000 kg per ha uitko
men terwijl de vergoeding 6,-
per kg zal gaan bedragen. Het
zaaizaad was voor niets terwijl er
geen kunstmest behoefde te wor
den gestrooid. De bestrijding van
onkruiden kon worden uitge
voerd met enige bespuitingen die
evenals de droogkosten voor re
kening van mij, dus van de teler
komen". Behalve dat de voor
waarden hem redelijk leken is de
Regt ook mee gaan doen omdat
als zo'n teelt lukt het een ver
breding van het bouwplan kan
gaan betekenen".
De Noord-Bevelandse akkerbou
wer teelde 1,6 ha Teunisbloemen
en heeft er net als z'n kollega-
Teunisbloemen-telers in die zin
pech mee gehad dat als gevolg de
droge weersomstandigheden de
afgelopen zomer een chemische
onkruidbestrijding geen enkel ef-
fekt sorteerde. Drie keer is toen
een mechanische bestrijding uit
gevoerd. "dat kon nog net met de
bietenwiedmachine - terwijl het
perceel aansluitend drie keer met
de hand is schoongemaakt wat
een flink aantal weken heeft ge
kost. De Regt: "Jammer maar ja
daar is dan niets aan te doen. De
opbrengst viel mij niet tegen. We
hebben van 1,6 ha ruim 2800 kg
zaad geteeld".
Bij navraag bij de firma van der
Ploeg bleek ons dat hiervan on
geveer de helft niet bruikbaar
spul is zodat aan schoon zaad
overblijft ca. 1400 kg. Hiervan
gaat dan nog es 15% vochtverlies
af zodat een kg-opbrengst van 1,6
ha Teunisbloemen plm. 1200 kg
overblijft. De bruto-opbrengst
bedraagt dan ca. f7200.-. Hiervan
gaan dan nog eens de verpleeg-
en oogstkosten alsook de droog-
kosten bij de fa. Snoep in Co-
lijnsplaat af. "We moeten het on
derste regeltje natuurlijk nog
zien, zo meent mevrouw de Regt,
maar in ieder geval kunnen we
zeggen dat we de hele zomer
mooie bloemen voor de deur
hebben gehad
De heren S.J. Regt (l.) en A. Kramer temidden van de fraaie Teunisbloe
men waarvan het wieden hun erg veel werk heeft gekost.
De boerderij van de familie De Regt temidden van de Teunisbloemen. De
bewoners hebben in ieder geval de hele zomer mooie bloemen voor de deur
gehad...
13
