N.T.S. beraadt zich over
nitraat in groente
Leningen met soepele
aflossingen, eventueel
inkomensaanvulling
Witlofkommissie N.T.S.
SECTORREKENING
NEDERLANDSE
GLASTUINBOUW VAN 1973
T/M 1980
Financiering glastuinbouw
Oorsprong
Besluit
Faktoren
Taak
Teelt
Frankrijk wil
heropleving van
sierteelt
Droogte teistert
Australische graanoogst
Onlangs (2 september) hebben de sekties Glasgroente en Vollegronds-
groente N.T.S. een bijeenkomst belegd om geïnformeerd te worden
over de ontwikkelingen op het gebied van nitraat in bladgroentege
wassen. Hiervoor waren, naast de sektiebesturen en de betrokken ge
waskommissies N.T.S., uitgenodigd het Produktschap voor Groente en
Fruit, het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen in Nederland, het
Landbouwschap alsmede onderzoekers van de Proefstations Naaldwijk
en Lelystad.
De overheid is bereid medewerking te verlenen aan de financiering van
energiebesparende investeringen in glastuinbouwbedrijven met vol
doende overlevingskansen. Naast de bijdragen, die daartoe worden
verleend op grond van het zgn. sektorbeleid, kan men ook een beroep
doen op garantie- en bijstandsverlening.
In eerste instantie is nog eens nage
gaan waar de diskussie omtrent ni
traat vandaan is gekomen.
In 1977 heeft de Minister van Volks
gezondheid, naar aanleiding van
Kamervragen, toegezegd op rede
lijke termijn maatregelen te nemen
tegen een eventuele te hoog nitraat
gehalte in babyvoeding. Nitraat zou
namelijk omgezet kunnen worden in
nitriet, hetgeen bij zuigelingen tot 3
maanden de zuurstofopname in het
bloed zou kunnen verstoren. Recen
telijk is het vermoeden ontstaan dat
nitraat in het menselijk lichaam ge
deeltelijk kan worden omgezet in ni
triet. Dit nitriet zou met bepaalde
afbraakprodukten van dierlijke ei
witten verbindingen kunnen aan
gaan (nitrosaminen).
De nitrosaminen - er zijn er enkele
honderden bekend - worden vrijwel
alle van carcinogeniteit verdacht
kankerverwekkend zijn), maar er
zijn er slechts enkele die in dit op
zicht van betekenis zijn. De carcino
geniteit werd aan de hand van dier
proeven geopperd.
De vorming van nitrosaminen is een
zeer komplex proces, ook buiten het
lichaam worden nitrosaminen ge
vormd, waarvan nog weinig bekend
is. Hetgeen wel bekend is, is dat verse
bladgroente een belangrijke leve
rancier is van vitamine C en dat
werkt remmend op de vorming van
nitrosaminen.
Er zijn produkten die een relatief
hoog nitraatgehalte hebben, zoals:
postelein, raapstelen, spinazie, sla,
Tijdens de in juli 1982 gehouden ex-
kursie naar België kwam de goede
verdeling van de wortels erg positief
over. Dit wordt bereikt door dik
zaaien. Hierdoor staan er voldoende
wortels voor goed dun-werk. Een
goede stand van de witlofwortels
geeft een uniforme partij. Hoe uni
former de witlofwortels, hoe hoger
het rendement. Volgens kommissie
adviseur en bedrijfsvoorlichter J.
Wals moeten er ook in Nederland
mogelijkheden zijn. Door kontrak
ten waar wortels per stuk worden
verkocht, moet de witlofwortelteler
tot goed dun-werk worden aangezet.
Rijpheidsbepalingen bij
witlofwortels
Steeds groter wordt de belangstelling
om vroeg witlof te telen. Dit betekent
dat dan goede en rijpe witlofwortels
voorhanden moeten zijn. Nu zijn er
een aantal faktoren en middelen die
invloed op de rijpheid hebben en
bestaan er methoden om te bepalen
of witlofwortels rijp zijn. Momenteel
is het zo dat men aan de stand van
het gewas bepaalt of de witlofwortels
goed zijn om te worden gerooid en
opgezet. Er zijn echter ook andere
methoden om de rijpheid te bepalen.
Mede op verzoek van de Witlof
kommissie heeft kommissie-adviseur
en P.A.G.V.-onderzoeker ir. G. van
Kruistum een diskussienota opges
teld met de titel "Rijpheidsbepaling
bij witlofwortels". Deze diskussieno
ta is tijdens de laatste vergadering
uitvoering behandeld. Het doel van
andijvie, Chinese kool en radijs. Bij
een aantal van de produkten kunnen
moeilijkheden optreden nu het be
sluit zoals de Minister van Volksge
zondheid en Milieuhygiëne zich had
voorgenomen, van kracht is gewor
den.
Dit besluit dat per 1 oktober ingaat,
luidt als volgt: Het gehalte aan ni
traat-ion van de hieronder genoem
de groenten mag niet hoger zijn dan:
a. 4.000 mg per kg; voor andijvie,
spinazie en vollegrondssla;
b. 5.000 mg per kg; voor glassla (in
gaand per 1 juli 1983).
De kontrole op deze gehalten ge
schiedt op dezelfde wijze als de be
monstering van residuen van bestrij
dingsmiddelen in en op groente en
fruit.
Hierbij dient aangetekend te worden
dat deze bemonsteringsmethode uit
de ervaringen tot op heden voor ni
traat niet optimaal lijkt te zijn.
Overwogen wordt ook om genoemde
gehalten jaarlijks te verlagen totdat
het niveau van 2.500 mg per kg is
bereikt. Eveneens wordt ook over
wogen om voor andere groenten een
maximaal nitraatgehalte in te stellen.
Op de bijeenkomst zijn ook de fak
toren die van invloed zijn op het ni
traatgehalte naar voren gehaald en
besproken. Allereerst is er de licht
intensiteit die een rol speelt. Vooral
in de winter bij weinig licht heeft
deze faktor een grote invloed. De
grondsoort en de bemesting spelen
ook een rol. Een ruime bemesting
geeft een hoog gehalte aan stikstof in
deze nota is een overzicht te geven
van de huidige stand van zaken met
betrekking tot rijpheidsbepalingen.
Tevens dient de nota om aan te ge
ven langs welke weg eventueel nader
onderzoek naar de rijpheid en de
beïnvloeding daarvan, het best kan
gebeuren. De nota geeft een drietal
mogelijkheden voor nader onder
zoek:
- Invloed klimaatsfaktoren aan de
hand van gegevens als tempera
tuur, zonuren, straling, neerslag,
enz. bepalen hoe lang het duurt
voor de wortels voldoende rijp
zijn. Als men dit een aantal jaren
goed registreert. zou wellicht
kunnen worden aangegeven
wanneer de wortels voor het eerst
met redelijk sukses getrokken
kunnen worden. Deze methode is
erg moeilijk gezien het zeer grote
aantal faktoren die invloed heb
ben op de rijpheid.
- Biochemische bepaling: Aan de
hand van de suikerstofwisseling
wordt bepaald of de wortels goed
zijn om te komen tot een opti
maal trekresultaat. Een methode
waaraan nogal wat moet worden
gedaan voordat de witloftrekker
op een snelle en goedkope manier
weet of zijn wortels goed zijn.
- Rijpheidsbevorderende maatre
gelen. Bij deze methode wordt
gedacht aan faktoren die de rijp
heid bij witlof beïnvloeden zoals
groeiregulatoren, bemesting, ras,
voorkoeltemperatuur, enz. Ook
aan deze methode zitten de nodi
ge nadelen.
de grond. Een derde faktor is de
temperatuur die invloed heeft op de
aktiviteit van het gewas. De rassen-
keuze is ook bepalend voor het ni
traatgehalte.
Om te komen tot een oplossing van
de nitraatproblematiek zijn verschil
lende punten besproken waarin ook
een taak ligt voor de NTS. Er zal
druk uitgeoefend moeten worden om
meer onderzoek betreffende nitraat
te krijgen. Vooral op het gebied van
veredeling en bemesting, voor de
produkten waar deze problematiek
speelt is het van belang. De verede
ling van rassen met een lager ni
traatgehalte lijkt nog de beste per-
spektieven te bieden, maar is een
lange weg. De selektiebedrijven zul
len dan ook gestimuleerd moeten
worden tot het veredelen van rassen
met een laag nitraatgehalte bij alle
daarvoor in aanmerking komende
gewassen.
Tevens zal er aangedrongen moeten
worden op een goede en betrouwba
re bemonsteringsmethode. Aan de
uitvoerende instanties zal gevraagd
worden om een "inspeelperiode",
voordat de overheid overgaat tot
sancties, om problemen te voorko
men.
Hier volgen enkele punten die we als
teler zelf al aan kunnen pakken. Een
grondmonster onderzoek voor elke
teelt van de gewassen genoemd in het
besluit, is erg belangrijk. Voor spe
ciaal spinazie in de winter geldt min
der stikstof toedienen dan nodig is
voor de hoogste produktie. De stu-
dieklubs kunnen juist voor de spina-
zietelers proeven aanleggen met stik-
stofhoeveelheden met de meststof
Dit is gemengd met zwavelzure am
moniak. De voorlichters en proefsta
tions zullen hier gaarne in begelei
den.
Sektie Groente N.T.S.
De kommissie is er nog niet uit aan
welke van deze drie methoden zij de
voorkeur geeft voor eventueel nader
onderzoek. In de volgende vergade
ring wil de kommissie een aanbeve
ling doen.
Een recent, uit onderzoek van PAGV
en Sprenger Instituut, naar voren
gekomen ontwikkeling is de moge
lijkheid om voor de extra-vroege trek
gebruik te maken van afgerijpte
wortels uit het voorgaande jaar. Deze
wortels kunnen met goed resultaat
tot in september bij - 1 graden C.
worden bewaard. Het ziet ernaar uit,
dat de lofproduktie van deze wortels
tot ca. half september kan konkurre-
ren, ook in bedrijfsekonomisch op
zicht, met die van "verse" wortels.
Op deze wijze wordt dan een be
langrijk deel van de periode waarin
de rijpheidsproblematiek het sterkst
speelt, omzeilt.
De leden van de FNPHP (Fédéra-
tion Nationale producteurs de l'hor-
ticulture et des pépinières) hebben
tijdens hun bijeenkomst van 20 tot 23
juni te Lyon een programma goed
gekeurd, dat volgens hen de sier-
teeltsektor over de krisis die hen se
dert enkele jaren teistert, heen moet
helpen.
Volgens de FNPHP impliceert deze
heropbloei een organisatie van de
markt, de afschaffing van ongelijke
konkurrentlemogelijkheden ten op
zichte van andere landen zoals Ne
derland en een aangepaste fiskale
reglementering.
De Federatie wenst een inventaris
van de bestaande of potentiële sier-
teeltgebieden teneinde de handikap
van geografische verspreiding tegen
Borgstellingsfonds voor de
landbouw
Daar waar nodig en verantwoord
kunnen garanties worden afgegeven
voor het opnemen van leningen bij
banken. Het perspektief van de be
drijven zal worden beoordeeld aan
de hand van de resultaten in de jaren
1979 t/m 1981. Gemiddeld dient er
een zodanig inkomen te zijn verkre
gen dat er een redelijke verhouding
bestaat tussen dit inkomen en de
prlvé-uitgaven. Op deze gegaran
deerde leningen dient uiteraard wel
rente te worden betaald maar be
hoeft in 1983 niet te worden afgelost,
terwijl in 1984 slechts een halve
jaaraflossing zal worden gevraagd.
Vanaf 1985 zal men de normale af
lossing in acht jaar dienen te vol
doen.
Rijksgroepsregeling
Zelfstandigen
Dreigt als gevolg van de verplichtin
gen op de nieuwe financiering het
inkomen van de tuinder tijdelijk zo
danig te dalen, dat financiële bij
stand noodzakelijk en verantwoord
is, dan zal inkomensaanvulling
krachtens de Rijksgroepsregeling
Zelfstandigen mogelijk zijn. Deze
De toename van de non-factorkosten
in de totale kosten hangt nauw sa
men met de stijging van het aandeel
van de energiekosten in de totale
kosten met 6% over de jaren 1973-
1980. In 1980 betaalde de sector
±800 miljoen gulden aan energie
kosten (1973: 240 miljoen).
De gemiddelde prijsstijging van de
kosten is in de onderzochte periode
te gaan, alsook een nieuwe financiële
bijstand ten gunste van deze sektor
en inspanningen op gebied van on
derzoek en vorming.
Wat Europa betreft, is de FNPHP
voor een versterkte kontrole op de
invoer en een toezicht over de door
voer door Nederland van goederen
die uit derde landen afkomstig zijn.
Tenslotte verzocht de FNPHP om
een progressieve gemeenschappe
lijke harmonisering van de prijzen
van de konventionele brandstoffen.
(Agra Magazine)
Aanhoudende grote droogte zal in
Australië ertoe leiden dat de tarwe
oogst 1982/83 niet meer dan 10 mil
joen ton zal opleveren. Aanvankelijk
had men de oogst geraamd op 10 tot
11 miljoen ton. In 1980/81 werd 16.4
miljoen ton geoogst, op één na een
rekord-oogst.
aanvulling zal voorlopig geschieden
in de vorm van een renteloze lening;
de definitieve vorm van de bijstand
zal in 1984 door de gemeente worden
bepaald op basis van d in 1983 be
haalde bedrijfsresultaten. Daarbij
zal rekening worden gehouden met
de inkomens- en vermogenspositie.
Procedure
Indien de bank van oordeel is, dat
verdere financiering van een bedrijf
verantwoord doch slechts mogelijk is
met een aanvullende zekerheidsstel
ling van het Borgstellingsfonds, kan
een garantie-aanvraag bij dat fonds
worden ingediend. Formulieren zijn
bij de bank aanwezig.
Teneinde de afwerking van de aan
vragen te bespoedigen zalvia een
gestroomlijnde rapportage gestreefd
worden naar een snelle beslissing.
Indien uit deze rapportage blijkt, dat
tevens een beroep moet worden ge
daan op de Rijksgroepsregeling
Zelfstandigen zal daartoe een aan
vraag bij de betreffende gemeente
moeten worden ingediend. Aan de
gemeenten zal worden gevraagd
medewerking te verlenen aan een
behandelingsprocedure, die ook
voor dit onderdeel snelle beslissin
gen mogelijk maakt.
hoger geweest dan de prijsstijging
van de opbrengsten. De gemiddelde
prijsstijging van de kosten met 8,5%
wordt in belangrijke mate bepaald
door de gestegen energieprijzen in de
afgelopen acht jaren van gemiddeld
18,5% per jaar.
De achterblijvende opbrengstprijzen
worden echter voor een groot deel
goedgemaakt door de verhoogde fy
sieke opbrengsten.
Gemiddeld per jaar werd voor de
Nederlandse glastuin bouw over de
gehele periode gerekend een positie
ve producticiteitsontwikkeling
2%) waargenomen. Deze ontwikke
ling wordt afgeleid uit de hoeveel-
heidsmutaties van de opbrengsten
5,5% per jaar) en kosten 3,5%
per jaar).
De rentabiliteit van de sector is in de
periode 1973 - 1980 met 1,5% per jaar
verslechterd.
Gemiddeld over de periode 1973-
1980 nam het kostenvolume per
eenheid product met 2,2%af. Hierbij
is de bijdrage van de arbeid de be
langrijkste factor.
LANDBOUW-ECONOMISCH
INSTITUUT
(Deze publicatie kan uitsluitend
worden besteld door overschrijving
van 8,25 op girorekening no.
41.22.35 ten name van het Land-
bouw-Economisch Instituut te Den
Haag. Vermeld dient te worden:
"Zend Mededelingen No. 262".)
Na een korte onderbreking is de Witlofkommissie N.T.S. begonnen
aan een nieuw seizoen. Enkele weken geleden was de eerste bijeen
komst van dit seizoen. Gesproken is over de verschillen tussen de teelt
van witlofwortels in België en Nederland.
In deze publicatie worden de landelijke gegevens met betrekking tot de
ontwikkelingen van hoeveelheden en prijzen van de ingezette produc
tiemiddelen en de verkregen opbrengsten, de toegevoegde waarde en de
ontwikkelingen in de productiviteit geschetst, over de periode 1973 tot
en met 1980.
De opbrengsten van de glassector bedroegen in 1980 ruim 4 miljard
gulden. Dit betekent meer dan een verdubbeling van de opbrengsten
sinds 1973. De kosten stegen in deze periode en bereikten in 1980 een
hoogte van 4,3 miljard gulden.
8
