Drieluik onderwijs, onderzoek en
voorlichting behoudt prioriteit
Gezondheid en kwaliteit
vragen onverminderde
aandacht
Landbouwbegroting 1983
Herstrukturering
Databank voor export
Vorming van de
ondernemer
Agrarische
volwassenenedukatie
Onderwijs
Pluimveehouderij krijgt eigen
onderzoek centrum
Motivatie
Gezondheid en welzijn
dieren
Gewasbescherming
Bacterievuur
Om de konkurrentie met anderen aan te kunnen, zal ons land het
moeten hebben van de kwaliteit van de ondernemers in alle geledingen
van de bedrijfskolom. Hierbij is een goede samenwerking tussen on
derwijs, onderzoek en voorlichting van zo grote betekenis dat ook in
een tijd van bezuinigingen aan handhaving op het huidige niveau hoge
prioriteit moet worden gegeven. In elk geval moet er geen afbreuk
worden gedaan aan de kern van het systeem van het drieluik.
Deze mening geeft minister drs. J. de Koning weer in de paragraaf
onderwijs, onderzoek en voorlichting van de Memorie van Toelichting
op de begroting 1983 voor het departement van landbouw en visserij.
De bewindsman gaat vervolgens in
op twee belangrijke aspekten, n.l.:
de herstrukturering van de
Landbouwhogeschool en de sa
menwerking met het landbouw
kundige onderzoek;
de vorming van de ondernemer,
via de wisselwerking van onder
wijs en voorlichting, resp. onder
zoek en voorlichting.
De komende jaren zal de Land
bouwhogeschool (LH) een aantal
ingrijpende veranderingen moeten
aanbrengen. Deze wijzigingen zullen
in nauwe samenwerking met het
landbouwkundige onderzoek moe
ten worden gerealiseerd en tot een
verdere samenhang tussen beide
moeten leiden.
De veranderingen die de LH en het
landbouwkundige onderzoek betref
fen, o.m.:
de invoering van de voorwaarde
lijke financiering bij de LH,
waarbij taakverdeling en samen
werking met het landbouwkun
dige onderzoek èn afstemming op
de meerjarenvisie voor het land
bouwkundige onderzoek voorop
staan;
de internationalisatie van "Wa-
geningen" als centrum voor on
derwijs en onderzoek. Daarmee
wordt enerzijds beoogd een gro
tere openheid ten bate van de
ontwikkelingslanden, anderzijds
vergroting van de uitwisseling
van onderzoekers en studenten
met andere ontwikkelde landen.
(vervolg van pag. 8)
beslag bij uitstek geschikt zijn voor
deelnemers uit het midden- en
kleinbedrijf, dat in de agrarische
sektor de boventoon voert.
Met de handhaving van het budget
voor exportbevordering óp ruim 10
min is het mogelijk het in 1981 ge
starte marktgerichte aktieprogramma
verder uit te voeren. Daarbij zullen
de instrumenten en aktiviteiten wor
den toegesneden op de eisen van de
betreffende markt. Voor het welsla
gen ervan zijn de werkzaamheden en
impulsen van de bureaus van de
agrarische raden en attachés in de
diverse hoofdsteden onmisbaar.
Op het
terrein van het marktonderzoek begint
de samenwerking met het Landbouw-
Ekonomisch Instituut duidelijk vorm
te krijgen. De ontwikkeling van een
databank voor buitenlandse handels
statistieken zal een belangrijke rol
kunnen spelen bij het nauwlettend
volgen en analyseren van onze markt
positie. Met het departement van eko-
nomische zaken en de Vereniging van
Kamers van Koophandel werkt het
ministerie samen bij het projekt inza
ke automatisering van de handelsbe
middeling. Dit projekt is gericht op
een aktieve orderverwerving en een
beter overzicht over het assortiment
produkten dat ons land voor export
aanbiedt. Zowel voor de agrarische
buitenlandse dienst als voor de ex
portbevorderende instanties in het
binnenland biedt dit systeem een goed
hulpmiddel met uitbreidingsmogelijk
heden voor gerichte informatiesprei
ding, marktrapportages, verwerving
van orders, enz.
Geïntegreerde projekten: be
staan uit deelprojekten waarbij de
op elkaar aansluitende elementen
elk door een bedrijf worden gele
verd (bijv. veestallen, stalinrich
ting, melkvee, veevoedervoorzie
ning). De leverancier garandeert
de goede gang van zaken voor het
betreffende onderdeel.
In de driehoek onderwijs, onderzoek
en voorlichting zijn de inspanningen
in onderlinge samenwerking erop
gericht, de kwaliteit van het onder
nemerschap te optimaliseren.
Het streven is erop gericht, het per
centage jonge agrariërs dat een mid
delbaar agrarische opleiding heeft
gevolgd, te verhogen. In dit kader
zullen in de komende jaren vormen
van deeltijd in het middelbare land
bouwonderwijs worden ontwikkeld.
Er is een nota in voorbereiding over
de agrarische volwassenenedukatie
waarin met name zal worden inge
gaan op de samenhang tussen de
opleidingen als lager en middelbaar
agrarisch onderwijs, het kursuson-
derwijs en de aktiviteiten van de
landbouwvoorlichting. Tevens wil de
bewindsman doen onderzoeken hoe
de koördinatie van het kursusonder-
wijs kan worden verbeterd. In dit
verband is ook speciale aandacht
nodig voor de mogelijkheden die het
kursusonderwijs, al dan niet gekom-
bineerd met aktiviteiten uit de land
bouwvoorlichting, biedt aan mee
werkende echtgenotes op agrarische
bedrijven.
Ook bij het onderzoek wordt er re
kening mee gehouden dat voor de
vorming van het ondernemerschap
elementen als beslissingsvaardig
heid, planmatig werken, informatie
verzamelen en interpreteren steeds
belangrijker worden. In het licht
hiervan zal de voorlichting in sa
menspel met het onderzoek meer
voorrang moeten geven aan de totale
bedrijfsorganisatie met haar kom-
plexe karakter en minder aan relatief
kleine (teelt)technische problemen
in de direkte advisering. Daartoe
verdienen een verdere uitwerking en
toetsing van gekomputeriseerde ad-
viseringssystemen en vooral be-
drij fsbegeleidingssystemen bijzon
dere aandacht.
Een nog in te dienen ontwerp-Ka-
derwet hoger onderwijs beoogt de
voorwaarden te scheppen, waarbin
nen samenhang en samenwerking
ook tussen de Landbouwhogeschool
en de hogere agrarische scholen
krachtiger kan worden bevorderd.
Daarnaast is wetgeving in voorbe
reiding, betreffende een regeling
voor de inschrijving van studenten in
het wetenschappelijke onderwijs en
het hogere beroepsonderwijs.
Een nieuwe ontwikkeling in het
middelbare landbouwonderwijs is de
B-leergang levensmiddelentechnolo
gie. Het streven is, binnen enkele ja
ren aan vier scholen de gelegenheid
te bieden onderwijs in deze leergang
te geven.
Nagegaan zal worden, op welke wij
ze en in welke mate het mogelijk is
middelbaar landbouwonderwijs in
een deeltijdvorm overdag, hetzij in
de avonduren, aan te bieden. Ook
wordt nagegaan, hoe kan worden te
gemoetgekomen aan de wens uit de
sektor groenvoorzieningen, meer
aandacht te besteden aan het ver
krijgen van bedrijfsinzicht en prakti
sche vaardigheden tijdens de oplei
ding in de A-leergang Aanleg en
Onderhoud van tuinen en groen
voorzieningen van de afdelingen
Tuinbouw.
De mogelijkheid, in het kursusjaar
1982-'83 met de invoering van de
verbrede vakrichting een aanvang te
maken, is goed aangeslagen. Ruim
negentig lagere agrarische scholen
hebben een aanvrage daartoe ge
daan. Om financiële en organisato
rische redenen konden tot nog toe
slechts veertig aanvragen gehono
reerd worden. De leraren die in deze
nieuwe situatie les moeten geven,
zijn of worden met het oog op de
vereiste bekwaamheid nageschoold.
Er zijn vergevorderde plannen, en
kele praktijkscholen, zoals die voor
de dierveredeling, mede ten dienste
van de voorlichting te laten funktio-
neren. De bewindsman vindt die in
gang gezette ontwikkeling van be
lang.
De bacterievuursituatie is zorgwekkend.
Van vitaal belang voor de Neder
landse landbouw en de export blijven
een verhoging van de doelmatigheid
van de produktie, het laaghouden van
de kostprijs en een voortdurende
produktverbetering en -vernieuwing.
Daarbij zullen het behoud en de ver
betering van de kwaliteitsnormen,
gezien vanuit de konsument en de
verwerkende industrie, van doorslag
gevende betekenis zijn. Om ten be
hoeve van de pluimveeteelt en de
pluimveeverwerking een optimale
opstelling van de voorlichting en het
onderzoek te verkrijgen, komt er een
centrum voor de pluimveehouderij.
"Ook in een periode van minder gunstige ekonomische omstandighe
den verdient zorg voor de kwaliteit van agrarische produkten en pro-
duktiewijzen onverminderd en nauwlettend aandacht. Het voldoen aan
de eisen die de afnemers, met name de eindverbruiker, daaraan stellen,
is namelijk van essentieel belang voor het kunnen handhaven en zo
mogelijk verbeteren van de afzetpositie op de nationale en internatio
nale markten.
Onderzoek, voorlichting, onderwijs, alsmede het wetgevende en kon-
trolerende werk van het ministerie van landbouw en visserij zijn gericht
op de verwezenlijking van het vorenstaande".
Dit o.m. blijkt uit de paragraaf die minister drs. J. de Koning (landbouw
en visserij) wijdt in de Memorie van Toelichting op de begroting van
zijn departement aan gezondheid en kwaliteit.
Het beleid richt zich ten aanzien van
de gezondheids- en milieubescher
ming vooral op het binnen aan
vaardbare grenzen houden en liefst
nog verder terugdringen van resten
van hulpstoffen en - in water, bodem
en lucht voorkomende - ongewenste
of schadelijke stoffen in produkten.
De bewindsman konstateert overi
gens met voldoening dat, waar het
milieu- en gezondheidsvraagstukken
betreft, het georganiseerde bedrijfs
leven op verschillende terreinen en
in toenemende mate, zowel in de
plantaardige als dierlijke sektor, be
reid is ook zelf initiatief te ontwik
kelen voor onderzoek, daarmee ver
band houdende signaleringspro
gramma's, interne voorlichting en
andere maatregelen.
onderzoek plaats naar de mogelijk
heden om door verbeteringen in
bestaande of invoering van nieuwe
spuittechnieken, zowel een beperkter
als veiliger toepassing van bestrij
dingsmiddelen te bereiken.
Er is een Algemene Maatregel van
Bestuur in voorbereiding, die nadere
voorschriften zal bevatten voor de
toepassing van de toegelaten bestrij
dingsmiddelen met behulp van vlieg
tuigen.
Door beperking van de dosering en
van het areaal is het gebruik van
methylbromide als grondontsmet-
tingsmiddel het afgelopen jaar met
ongeveer 60% verminderd. Het stre
ven blijft erop gericht, het gebruik als
grondontsmettingsmiddel per 1 sep-
Onderwijs, onderzoek en voorlichting zullen onverminderd onze aandacht blij
ven vragen. Teneinde produkten te kunnen leveren die aan de hoogste eisen van
gezondheid en kwaliteit voldoen.
Onze varkenshouderij zal in de ko
mende jaren onder druk komen te
staan, omdat het gebruik van var
kensvlees in de EG naar verwachting
ternauwernood zal stijgen en de
konkurrentie van andere landen zal
toenemen. De konkurrentiepositie
zal behouden moeten worden door
verbeteringen van de resultaten op
het varkensbedrijf en bij de verwer
king. De voorlichting en de praktijk
krijgen daartoe thans evenwel on
voldoende ondersteuning door be
drijfsgericht onderzoek. Daarom is
het noodzakelijk, een proefstation
voor de varkenshouderij op te rich
ten.
Elk stelsel van kwaliteitsregelingen
staat of valt met de motivatie van de
producent en de effektiviteit van de
keuring en kontrole van de produk
ten. Ondanks het groeiende belang
van deze aktiviteiten is het zaak, de
keuringskosten scherp in het oog te
houden en een optimale doelmatig
heid bij de keuring na te streven. Met
de bijdragen in de keuringskosten
beoogt de bewindsman een lasten
verlichting voor het bedrijfsleven en
wil hij ook kunnen bijsturen in de
doelmatigheid van de keuringsin
stellingen en de kwaliteit van de
produkten. Handhaving van dit in
strument acht hij van groot belang.
Voor het onderzoek van dieren op
residuen van diethylstilboestrol
(DES) zijn nieuwe methodieken
ontwikkeld, waarmee deze residuen
met volledige zekerheid zijn vast te
stellen. In EG-verband vinden de
besprekingen over het weren van het
ongewenste gebruik van hormonen
bij de vleesproduktie voortgang. Ook
ten aanzien van het weren van resi
duen van geneesmiddelen in pro
dukten van dierlijke oorsprong wor
den verdergaande maatregelen
voorbereid.
In de bloembollensektor leiden ver
beterde toepassingstechnieken tot
vermindering van de hoeveelheid
overblijvende dompelvloeistof met
ongeveer 80%, terwijl door het toe
passen van lagere gehalten het ge
bruik van bestrijdingsmiddelen
bovendien met 30 k 40% afneemt. In
diverse teeltsektoren vindt voorts
tember 1983 te beëindigen. Geble
ken is dat de thans voorgeschreven,
aanzienlijk lagere dosering in vrijwel
alle gevallen afdoende voor de be
strijding is. De afgifte aan de lucht
blijft bij deze dosering ruimschoots
onder de voorlopige grenswaarde
voor blootstelling van de mens aan
methylbromide.
Het onderzoek naar vervangende
middelen en methoden voor methyl
bromide is nog in volle gang.
Overigens is als gevolg van de pro
blemen met methylbromide de be
langstelling voor substraatteelt
(grondloze teelt) duidelijk toegeno
men.
De bacterievuursituatie in West-Eu
ropa is zorgwekkend. De ziekte
breidt zich naar het zuiden en oosten
uit.
In EG-verband wordt nagegaan,
welke fytosanitaire maatregelen no
dig zijn, om de handel zo goed mo
gelijk te handhaven.
Ook nationaal vereist de huidige
ernstige bacterievuursituatie in de
boomkwekerij en de fruitteelt een
gewijzigde aanpak. Het streven is
erop gericht, de teelt van waard-
planten in de boomkwekerij in be
paalde gebieden te koncentreren en
het aanplanten van de gevoelige
waardplanten in het landschap en
het openbaar groen binnen en in de
naaste omgeving van de koncentra-
tiegebieden zoveel mogelijk achter
wege te laten.
In 1981 is aangevangen met een me
definanciering door het bedrijfsleven
van de opruimkosten van aangetast
materiaal bij partikulieren. Het ligt
in het voornemen deze wijze van fi
nanciering voort te zetten in de vorm
van geleidelijke realisering van een
50/50-regeling.
11
