"Nieuwe appelrassen zullen
de Nederlandse fruitteelt een
nieuw gezicht geven"
7,7 miljard kg appelen...
Nieuwe brochure NTS voor
voorzitter Landbouwschap
Ir. R.K. Elema op appel appél:
In 1981/82 veel appel-en perenaanplanten
vernieuwd
In 1970 vormden de 5 rassen Jonathan, Cox's Orange Pippin, Golden
Delicious, Schone van Boskoop en James Grieve ca. 75% van onze
appelproduktie. Daarna is Jonathan uit dit beeld verdwenen, maar de
overige vier waren rond 1975 goed voor 77% van onze veilingaanvoer;
Golden Delicious leverde zelfs 44% van het totaal. Met andere woor
den, ons appelsortiment was erg smal geworden; de versmalling was te
ver doorgeschoten. Aldus ir. R.K. Elema van het Proef station voor de
Fruitteelt te Wilhelminadorp die op de appelbijeenkomst op de Floria-
de 26 augustus j.l. een overzicht gaf van de ontwikkelingen van het
appelrassensortiment.
Elema: Fruittelers, voorlichters en
onderzoekers onderkenden, dat ons
appelsortiment moest worden uitge
breid met enkele zeer goede smake
lijke bewaarrassen. In 1969 werd een
begin gemaakt met daarop gericht
onderzoek. Het profiel voor de ge
zochte rassen zag er globaal als volgt
uit:
- smakelijk, - niet te kleine vruch
ten, - goed houdbaar,
aantrekkelijk uiterlijk (gekleurd), -
geen inwendige gebreken, - redelijk
tot goed produktief en - niet over
matig gevoelig voor ziekten.
Om een indruk te geven hoeveel tijd
er normaliter ligt tussen de kruising
van een nieuw ras en het moment
waarop het ras voor de konsument
beschikbaar is, gaf de heer Elema het
volgende schema, waarbij er van is
uitgegaan dat het ras in 1982 is ge
kruist.
2000-2020
redelijk verkrijg
baar voor konsu
ment
1982
1983
1983-1993
1988-1998
1993-2003
1990-2010
1991-2011
1994-2014
kruising
uitzaai gewonnen
pitten
selektie van de
zaailingen
eerste toetsing
landelijke toetsing
acceptatie en ver
meerdering op
boomkwekerij
aanplant door fruit
telers
eerste aanvoer op
veiling
De resultaten van het
rassenonderzoek bij appelHe(
beschreven omvangrijke onderzoek
programma is niet zonder resultaat
gebleven. Het heeft ons de volgende
rassen opgeleverd, waarbij eerlijk
heidshalve vermeld moet worden,
dat ook buitenlandse ervaringen in
enkele gevallen tot de keuze hebben
bijgedragen:
- Karmijn de Sonnaville, een Neder
landse kruising van Cox's O.P. en
Jonathan, een karmijnrode appel,
friszuur met een herkenbaar Cox's-
aroma; wat smaak betreft een top
per: helaas is de vruchtschil soms
ernstig verruwd, konsumptieperiode
van november tot in maart.
- Jonagold, een Amerikaanse krui
sing van Jonathan en Golden Deli
cious, die uitblinkt door smaak en
bewaarbaarheid, hoort een fraaie
blos te hebben.
- Elstar, een kruising van het IVT
met een konsumptieperiode als Kar
mijn. Valt op door smaak en uiterlijk
(blos)
- Glostér, een nieuw rood ras uit
West-Duitsland, erg goed bewaar-
baar en in het late voorjaar frisser
dan Golden Delicious. De smaak
heeft verder weinig eigen karakter.
Ir. R.K. Elema
Smaak
De fruittelers spelen de laat
ste jaren sterk in op deze vondsten:
momenteel bestaat al bijna 10% van
het Nederlandse appelareaal uit deze
nieuwe rassen en als we letten op de
bestellingen van fruittelers bij
boomkwekers dan is het duidelijk
dat deze ontwikkeling doorgaat.
Om nog eens te onderstrepen hoe
groot de invloed van de smaak bij de
uiteindelijke keuze is wijs ik er op dat
"bijna volmaakte" rassen (erg pro-
duktief), zoals Mutsu, Idared en
Odin bijna niet. geplant werden. De
smaak van deze rassen is maar matig.
Nieuwe appels te koop
Hoewel
de genoemde rassen nu al in be
perkte mate beschikbaar zijn zal het
nog een aantal jaren duren tot ze al
gemeen verkrijgbaar zullen zijn voor
de konsument. Over twee jaar kan
van de vier rassen samen zo'n 2500
ha geplant zijn en dat betekent dat
deze rassen rond 1986 wel bijna
overal te koop zullen zijn. Langdurig
en uitgebreid onderzoek heeft zo
bijgedragen tot een vernieuwd ge
zicht van onze fruitteelt", aldus ir.
Elema.
Meer onderzoek naar produktievernieuwing en arbeidskostenverlaging, behoud
van voorlichting en onderzoek en een voortdurende ondersteuning van het on
derwijs ten behoeve van de vollegrondsgroenteteelt. Vergezeld van onder meer
deze wensen heeft de heer G. Cunnen (r), voorzitter van de sektor vollegronds-
groente der NTS, de nieuwe brochure van die sektie aangeboden aan de heer J.
van der Veen (l), voorzitter van het Landbouwschap. Hij deed dat op dinsdag 24
augustus j.l. in Den Haag onder het motto "Bouwen aan de toekomst", daarmee
aangevend dat het om een springlevende loot aan de NTS-boom gaat.
In mei '82 was het areaal pit- en
steenvruchten met in totaal 23.300 ha
2% kleiner dan het jaar ervoor in die
maand. Deze inkrimping was echter
lang zo groot niet als in voorgaande
jaren. Van 1975 t/m 1981 bedroeg de
gemiddelde teruggang in het areaal
per jaar namelijk 4,5%.
Het totale areaal appelen nam in het
seizoen '81/82 weliswaar met 2% af,
maar er werd de afgelopen winter
maar liefst 18% meer geplant dan in
de vorige.
Door deze grootscheepse vernieu
wing zal dit seizoen 5,9% van het
areaal jonger zijn dan 1 jaar, tegen
4,9% in het seizoen '80/81 en 3,0% in
'79/80. Uit een onderzoek van het
Konsulentschap voor de Tuinbouw
te Tiel bleek overigens dat bij de
jonge aanplanten aldaar Jonagold
het meest favoriete ras is. Cox's O.P.
stond op de tweede plaats, gevolgd
door Golden Delicious (waarvoor de
belangstelling blijkens het onder
zoek het afgelopen seizoen toch weer
wat toenam), Elstar, Gloster, James
Grieve en Goudreinette (vnl. de rode
variëteit).
Ook bij peren zien we de laatste jaren
een toenemende verjonging van de
aanplanten. Toch loopt, ondanks
deze verjonging, het totale areaal
peren nog steeds terug; van 1981 op
1982 met 1%. Dit seizoen zal 4,3%
van de oppervlakte peren jonger zijn
dan 1 jaar (vj.. 4,0%, vvj. 3,3%). Het
areaal pruimen lijkt zich te hebben
gestabiliseerd op rond 780 ha. De
oppervlakte morellen is zelfs weer
iets toegenomen, maar de interesse
voor de teelt van zoete kersen was
ook afgelopen seizoen weer minder.
De oppervlakte klein fruit (exkl. de
vollegrondsaardbeien) is iets inge
krompen. Im mei j.l. werd er nog op
510 ha frambozen, zwarte bessen,
rode bessen, bramen e.d. geteeld,
tegen 537 ha in 1981 en 540 ha in
1980. Ook onder glas werd er minder
fruit geteeld (in 1982 ca, 195 ha, -2%).
Tijdens de appelbijeenkomst op de
Floriade 26 augustus j.l. heeft de heer
F.J. Franken van het Centraal Bu
reau van Tuinbouwveilingen zijn
verwachtingen uitgesproken over de
appeloogst in Europa.
Er wordt, zo vertelde hij, dit seizoen
een zeer grote oogst van appelen in
Europa verwacht. Voor het EG-ge-
bied wördt de oogst op 7,7 miljard kg
geschat. Een oogst die bijna 10% ho
ger ligt dan een normale oogst. Vorig
seizoen was de oogst van appelen
juist erg klein met 5,2 miljard kg. Die
kleine oogst hebben de konsumenten
kunnen merken aan de zeer hoge
prijzen in de winkel.
Door de ruime marktvoorziening dit
seizoen zal de konsument het fruit
aanmerkelijk goedkoper kunnen in
kopen. Wat, gelet op de beperktere
bestedingsruimte, niet onwelkom zal
zijn.
In Nederland zal de appeloogst dit
jaar 470 miljoen kg bedragen. Dit is
45% meer dan vorig jaar, maar toch
17% minder dan een normale oogst.
Opmerkelijk is dat dit jaar de oogst
van ons hoofdras, Golden Delicious,
erg krap is met 135 miljoen kg.
Dit lage cijfer (normaal is ruim 200
miljoen kg) is veroorzaakt door de
sterke juni-rui. Toch speelt hierbij
ook een rol dat de Golden Delicious
in toenemende mate gerooid wordt.
Een zeer ruime oogst daarentegen
wordt verwacht van de typisch Ne
derlandse rassen. Boskoop 125 mil
joen kg (v.j. 45 miljoen kg) en Cox's
Orange 70 miljoen (v.j. 45 miljoen).
Hoewel deze nog niet apart in de
oogstschattingen zijn opgenomen is
bekend dat we meer appelen van de
nieuwe rassen, zoals Jonagold, Glos
ter, Elstar, Karmijn etc. mogen ver
wachten.
Van het zomerfruit wordt ook een
ruime oogst verwacht; daar zitten we
overigens midden in. Van het be
langrijkste ras voor de komende we
ken, de James Grieve, wordt de oogst
met 33 miljoen kg 50% hoger dan
vorig jaar.
Wat de peren betreft kan ik kort zijn.
Zowel in Nederland als in de totale
EEG wordt een iets kleinere oogst
verwacht. EEG: 2,1 miljard kg, v.j.
2,3 miljard kg.
Nederland: 100 miljoen, v.j. 110
miljoen kg.
De peren lijken derhalve iets duur
der te worden dan vorig jaar.
19
