De familie van Linge en
de fabrieksboerderij te Veelerveen
Bedrijf lierontgonnen en
verkaveld
Verminderd
pootaardappelareaal in
de Gemeenschap
Gezond bedrijf
Kompliment van de
komputer
Het gezin Van Linge
Deze keer is mijn keuze voor de
KNLC-bedrijfsreportage gevallen
op een wat uitzonderlijk bedrijf.
Het betreft wat men in Veelerveen
nog steeds de fabrieksboerderij
noemt.
Een groot bedrijf van 242 ha, dat
in 1972 van de koöperatieve aard
appelmeelfabriek W.T.M. werd
gekocht door de heer Wester-
mann te Dortmund (Did.). Reeds
meer dan twintig jaar is de heer
Jan van Linge direkteur van dit
mooie bedrijf.
Door zijn grootte is het inderdaad
een uitzonderlijk bedrijf, maar qua
type is het volslagen veenkoloniaal;
50% aardappelen in het bouwplan,
een kwart bieten en een kwart graan
(vrijwel geheel wintertarwe).
Het bedrijf heeft een zeer interes
sante geschiedenis.
Veelerveen ligt zo'n vijftien kilome
ter ten zuidoosten van Winschoten
op de westflank van het zich tot ver
in Duitsland uitstrekkende voorma
lige hoogveengebied, het Bourtanger
Moor.
In het begin van deze eeuw was het
de Oldambster boer B.L. Tijdens, die
grote belangstelling aan de dag legde
voor de hoogveengebieden! van
Westerwolde, die zich ten zuiden van
het Oldambt uitstrekten. De heer
Tijdens heeft de stoot gegeven tot de
kanalisatie van Westerwolde, het
graven van het Ruiten A-kanaal en
het Mussel A-kanaal, die zich bij
Veelerveen verenigen tot het B.L.
Tijdens-kanaal.
Met zijn Oldambster kollega's Bont-
kes. Everts, Ebels en Toxopeus kocht
Tijdens rond 1900 woeste gronden in
Veelerveen en zij namen tegelijker
tijd het initiatief tot het stichten van
de koöperatieve aardappelmeelfa
briek "Westerwolde".
Met het graven van het Ruiten A-
kanaal was tevens de mogelijkheid
geschapen tot ontginning van het
gebied over te gaan. Zo werd gedu
rende de eerste wereldoorlog het
Hebrecht aan snee gebracht en
voorts met behulp van Belgische
vluchtelingen en ossenploegen ont
gonnen. In de krisis van de dertiger
jaren volgde de ontginning van het
gebied langs de Duitse grens, het
Rhederveld.
De visie vam de Oldambster heren
bleek juist te zijn geweest, voor de
aardappelmeelfabriek "Westerwol
de" kwam allengs voldoende grond
stofbeschikbaar.
Tegelijkertijd is de fabrieksboerderij
ontstaan. Direkte aanleiding was het
kunnen beschikken over vloeivelden.
waarop het afvalwater van de fabriek
eerst werd geloosd, alvorens het in
schonere toestand op het kanaal kon
worden toegelaten.
Vier vijfde gedeelte van de boerderij
was als regel als vloeiveld (met dijk
jes er omheen) in gebruik. Daarbij
was het mogelijk op de velden tevens
gewassen te verbouwen.
Toen na de tweede oorlog de me
chanisatie in de landbouw zich aan
diende. was de bedrijfsvoering vol
gens de oude vertrouwde methode
met veel mankracht en paarden niet
langer te realiseren. In de periode
1947 - 1957 is met behulp van subsi
die het gehele bedrijf op de schop
geweest, wijken gedempt, geëgali
seerd en opnieuw verkaveld. Op één
voor hetzelfde beroep een opleiding,
terwijl de jongste dochter dit jaar in
Groningen de hotelschool gaat be
zoeken.
De Van Linge's hebben zich in
Veelerveen steeds goed thuis ge
voeld. De gedachte van het over
schakelen naar een eigen bedrijf
heeft natuurlijk weieens gespeeld,
maar is nooit werkelijkheid gewor
den. Daarover wordt niet getreurd.
Integendeel de familie heeft het best
naar haar zin. Het runnen van een
dergelijk groot bedrijf met groot
materieel heeft voor de heer des
huizes veel aantrekkelijks.
Voor het landbouworganisatiewezen
heeft hij steeds veel belangstelling
gehad. De landbouwcourant voor de
Veenkoloniën werd thuis op de
boerderij in Dedemsvaart reeds ge
lezen! Begin dit jaar werd Van Linge
benoemd tot bestuurslid van de
Veenkoloniale Boerenbond. Een
funktie, welke hij met veel ambitie
vervult.
Schuitemaker
Het areaal pootaardappelen in de
E.E.G. is gedaald van 104.576 ha in
1980 tot 98.282 ha in 1981, aldus
mededelingen van de Europese Unie
van de Aardappelgroothandel
Nederland bleef het land met het
grootste areaal al liep dit terug van
32.622 ha in 1980 tot 31.065 ha in
1981. Op de tweede plaats kwam
Groot-Brittannië met 28.610 ha of
2737 ha minder dan in 1980.
Op de derde en vierde plaats komen
Frankrijk met 15.006 ha (15.083) en
Duitsland met 14.367 ha (16.059).
De internationale handel in poot-
aardappelen ondervindt moeilijkhe
den door uiteenlopende oorzaken als
inflatie, devaluatie, hoe transport
kosten en rente. Voorts zijn veel lan
den erop uit hun eigen teelt tegen
import te beschermen.
vdw
van de wijken werd midden over het
bedrijf een verharde weg aangelegd.
Voor het afvalwater van de fabriek
kwam een bassin van 30 ha, verdeeld
in drie vakken, waarvan het mogelijk
bleek jaarlijks nog twee vakken voor
de verbouw van gewassen te benut
ten.
Begin zestiger jaren heeft het bestuur
van "Westerwolde" onder het emi
nente voorzitterschap van Jan Luth
samen met de besturen van de koö
peratieve aardappelmeelfabrieken
"Ter Apel en Omstreken" en "Mus-
selkanaal en Omstreken", de basis
De bieten tonen zich goed.
gelegd voor de totale fusie van alle
AVEBE-fabrieken, die in 1970 volg
de. Het eerste begin, de fusie van
"Westerwolde", "Ter Apel en
Omstr." en "Musselkanaal en
Omstr." werd in 1961 een feit. De
nieuwe koöperatie "W.T.M." ont
stond en de heer van Linge kwam
met zijn boerderij in dienst van
W.T.M.
In het kader van de totale AVEBE-
fusie in 1970 werd de fabrieksboer
derij te Veelerveen te koop aange
boden.
Twee jaar later in 1972 kocht de heer
Westermann het gehele bedrijf, in-
klusief inventaris voor 3,3 miljoen.
Daarbij was bedongen, dat direkteur
en personeel eveneens mee moesten
worden overgenomen.
Dat is allemaal glad verlopen en zo
heeft de heer Van Linge alweer tien
jaar met een Duitse eigenaar te ma
ken. De verhouding is allerplezie
rigst en de heer Westermann laat
Van Linge volledig de vrije hand.
zodat deze het bedrijf runt op een
manier alsof het van hemzelf is.
Wat het bedrijf nu zelf betreft, het
volgende.
Door de herontginning en bezanding
is de grond nogal wat verschraald,
toch kunnen we nog spreken van
humusrijke zandgrond. Goede
grond, goed droogtebestendig. In
deze droge zomer staan de gewassen
er dan ook nog goed voor. Het stuif-
gevaar. dat zich vooral bij de suiker-
bietenverbouw voordoet, heeft de
heer Van Linge goed in de hand met
behulp van het zaaien van rogge. Hij
verbouwt de hier benodigde rogge
zelf. In de herfst wordt met behulp
van een zaaibak op een vaste tand-
kultivator met drukrolien de rogge
breedwerpig gezaaid, waarna tege
lijkertijd de grond met een aange
Het echtpaar Van Linge voor de prachtige boerderij.
Dankzij de ideale verkaveling en
ontsluiting van het bijna 250 ha grote
bedrijf, is het anderzijds ook moge
lijk de kosten goed in de hand te
houden. Met zijn drie medewerkers
en een goed uitgekiende mechanisa
tie zet de heer Van Linge het gehele
bedrijf rond.
Het P.A.G.V. te Lelystad heeft in
samenwerking met het l.M.A.G. te
Wageningen op de komputer van de
Landbouwhogeschool een program
ma voor het gehele bedrijf ontwik
keld. Daarbij is gebleken, dat de be
drijfsvoering, zoals Van Linge die
voert de meest ideale is. De enige
kritiek die de komputer had, was dat
het resultaat nog iets gunstiger zou
zijn, wanneer een drie-meters zelf-
rijdende maaidorser gebruikt was in
plaats van de op het bedrijf aanwe
zige vier-meterskombine. Een mooi
kompliment aan het adres van de
heer Van Linge en zijn drie mede
werkers.
De komputer berekende een onder
nemersinkomen (exklusief betaalde
rente) van ruim duizend gulden per
ha.
We moeten hierbij in aanmerking
nemen, dat alle arbeid op het bedrijf
betaald wordt.
De heer Van Linge stamt uit een be
kende vervenersfamilie. Zijn groot
vader vertrok begin 1900uitVeendam
en vestigde zich te Dedemsvaart. Hij
kocht daar een paar honderd hektare
woeste grond voor zestig gulden de
bunder. Daarvan is een boerderij van
170 ha overgebleven, waarop de
jongste broer van Van Linge boer is.
Van Linge zelf kwam in 1958 als as
sistent-bedrijfsleider naar Veeler
veen. Dat zelfde jaar trad hij in het
huwelijk. Mevrouw Van Linge komt
van een boerderij aan de IJssel bij
Zwolle. Er zijn vier dochters, waar
van de oudste twee al uit huis zijn.
De oudste is kleuterleidster, de
tweede verpleegster, de derde volgt
bouwde verkruimelaaF nog wordt
bewerkt.
In het voorjaar vóór het bietenzaaien
wordt de rogge dood gemaakt met
een halve dosering Round Up.
Daarmee is een ideaal zaaibed voor
de suikerbieten ontstaan en het
stuifgevaar afgewend. Op 5 augustus
jl. heb ik me er van kunnen overtui
gen, dat het bietengewas een zeer
goede ontwikkeling te zien gaf! De
gemiddelde opbrengst aan bieten
was de laatste vijf jaar ruim 50 ton.
Ook met de aardappelen heeft Van
Linge niet te klagen. Bijna 44 ton
over de laatste vijf jaar gemiddeld.
De verdeling over de rassen is; 20%
Element (vroeg), 50% Astarte (laat)
en 30% Elkana om te bewaren. Met
het laatste genoemde ras doet Van
Linge mee aan de honderdduizend
tons-bewaarproef van AVEBE.
Daartoe heeft hij een mooie grote
ruime (spantvrije) luchtgekoelde be
waarplaats in een grote vrijstaande
schuur gebouwd.
De gemiddelde (winter)tarwe-op-
brengst is rond 5,5 ton. Al met al
blijkt wel, dat de herontginning van
de vijftiger jaren zijn vruchten af
werpt.
11
