M
en
eid<
lan
>orii
dscl
i, bakterievuur
ïap
Vergadering Tuinbouwcommissie Z.L.M.
I
Hc
J
Van de zijde van de fruittelers is bij
herhaling naar voren gebracht dat
men niet alle meidoorn met wortel
en tak wil uitroeien, maar dat men
als eis stelt dat door goed onderhoud
en afzagen van zieke bomen het
besmettingsgevaar wordt beperkt.
Dikwijls lijkt het of er daarbij tegen
stellingen zijn tussen fruittelers en
"natuurbeschermers". Wellicht is dat
in bepaalde gevallen ook zo. Maar
het hoeft niet.
In dit verband kan het nuttig zijn om
de zienswijze weer te geven van de
heer H.J. van Oosten, voorzitter van
het Zeeuws Coördinatie Orgaan.
Deze schrijft in het juninummer van
het maandblad van dit orgaan
"Zeeuws Nieuws Natuur, Landschap
en Milieu" o.a. het volgende.
Aktieve preventie door natuur
en landschapsbeheerders.
Zoals gezegd komt bakterievuur ook
voor bij de in Zeeland wijd versprei
de meidoorn. Er zijn verscheidene
aanwijzingen dat meidoorn wel ern
stig aangetast kan worden doch zich
meestal weer herstelt. De meidoorn
gaat zelden geheel dood, maar kan
jarenlang een kwijnend bestaan lij
den. Het ziet er dan ook naar uit dat
uit een puur natuurbeschermings
standpunt (laat de natuur zijn gang
gaan) een aktieve bestrijding niet
nodig is. Daarbij aksepteert men dan
het voorkomen van aangetaste, vaak
kwijnende struiken met meer of
minder dood hout. kortom het
handhaven van infektiebronnen.
Toch vind ik een eenzijdige opstel
ling in deze zaak onjuist. De fruit
teelt is in Zeeland van wezenlijke
betekenis en men kan daarom het
bakterievuur niet bagatelliseren. Te
veel fruittelers hebben bakterievuur
op hun bedrijf moeten ervaren als
een reëel probleem. Met name in een
gebied als Zuid Beveland is de situa
tie zeer komplex. Immers veel dijken
met daarop meidoorn kronkelen zich
door een uitgestrekt fruitge-
bied. Ik denk, dat een aktiev kontrole
en bestrijding in de teeltgebieden
zonder meer aanvaard moet worden.
Besmette meidoorns worden dan af
gezaagd en, zoals de ervaring heeft
geleerd, lopen in de volgende jaren
weer makkelijk uit. In een aantal ge
vallen is bewust op 1 a 2 meter
hoogte afgezaagd om een snel herstel
mogelijk te maken. Eenzelfde afwe
ging kan gemaakt worden ten aan
zien van gesloten meidoornhagen.
Men denke hierbij aan het heggere-
servaat in de Poel en bij Nisse. Er
kend moet worden dat dit gebied,
zeker tijdens de bloei, van een uit
zonderlijke schoonheid is. Maar wat
te doen als er op enige schaal infektie
zou voorkomen?
Het lijkt mij het overwegen waard om
in dit gebied de meidoorn op één
twee meter hoogte af te zetten. Ener
zijds voorkomt men bloei (én bes
metting), anderzijds benadert men
veel meer het historische landschap.
Het is de vraag of het nuttig en nodig
is alle heggen tegelijk af te zetten,
maar wellicht is het mogelijk elk jaar
een deel te doen, zodanig dat elke vijf
a zeven jaar dit gebied gesnoeid
wordt. Op deze wijze kan beheer ge-
kombineerd worden met behoud.
Deze suggestie is niet uit de lucht
gegrepen. In verschillende neder-
landse heggengebieden zijn met deze
maatregel gunstige ervaringen opge
daan. In Zuid Limburg zijn zo vele
geïnfekteerde heggen thans weer ge
zond. Ik wijs ook op de Engelse si
tuatie: de zeer talrijke meidoornha
gen worden in Kent onderhouden, dat
wil zeggen geknipt. De bloei is daar
door beperkt en de infektie met bak
terievuur zeldzaam. Wellicht is dit de
belangrijkste reden waarom er in
Kent zo weinig problemen zijn met
bakterievuur.
Bakterievuur en iepziekte
De PD en het Staatsbosbeheer (SBB)
besteden veel geld aan de bestrijding
van de iepziekte. Van 1976 tot en met
1981 was dat 30 miljoen gulden. Men
is het er over eens dat bestrijding de
goedkoopste manier is om van zie
ke/dode bomen af te komen omdat
a. het gezonde bomenbestand lan
ger gezond blijft
b. de dode bomen niet op de weg
vallen en
c. de dode bomen niet op treden als
broedbomen.
Ik zie geen principieel verschil
tussen bakte
rievuur en ïepziekte met betrekking
tot de bestrijding Daarom kan ik
ook niet begrijpen waarom deze twee
ernstige planteziekten zo volkomen
verschillend worden benaderd. Wel
licht één aspekt: de iep gaat zeer snel
dood, de meidoorn hoeft niet dood te
gaan maar kan jaren een kwijnend
bestaan leiden en zich soms herstel
len.
Waar ik, om samen te vatten, voor wil
pleiten, is een blijk van begrip van
met name de terreinbeherende na
tuurbeschermingsorganisaties. Niet
het niets doen als een beleid, dat
tegenstellingen verscherpt, maar een
aktief méédenken. Ik pleit voor een
overleg tussen deze organisatiesen de
fruittelersorganisatie om na te gaan
of de problematic k gezamenlijk aan
gevat kan worden.
Akkoord
Tot zover het artikel in het Zeeuws
Coördinatie Orgaan. De heer W. de
Jager heeft namens de NFO al ge
zegd dat de fruitteelt zich met het
voorstel om de meidoorn öm de 5 a 7
jaar af te zagen ih grote lijnen kan
verenigen. Ongetwijfeld onder
schrijven de fruittelers ook de op
merkingen over iepziekte en bakte
rievuur.
De tuinbouwcommissie van de Z.L.M. vergaderde op 22 juli jl. in
Hoogerheide. De voorzitter van de commissie de heer M.J. Goud te
Baarland memoreerde in zijn openingswoord 3 aspecten, die de grond
slag voor de tuinbouw en fruitteelt aantasten:
- De ongunstige kosten-batenverhouding leidt met name bij de glas
sector tot grote problemen.
- Het ontbreken van voldoende zoetwater in Zuid West-Nederland
voor beregening van gewassen in land- en tuinbouw heeft een ver
slechterende concurrentiepositie voor die gebieden tot gevolg en
maakt de handhaving van bepaalde teelten twijfelachtig.
- De explosie van bacterievuuraantastingen zet de fruittelers onder
een zware psychologische druk: is de aantasting van de boomgaar
den in de hand te houden of moeten opstanden worden gerooid of
zelfs bedrijven worden beëindigd. Het is onbegrijpelijk dat vanuit de
hoek van landschapsbeheer de risico's voor de fruitteelt worden
gebagatelliseerd en de bijdrage van deze primaire sector aan natio
nale economie en werkgelegenheid in de waagschaal wordt gesteld.
Een grotere loyaliteit t.o.v. het ondernemerschap in het algemeen is
nodig.
Bacterievuur: een bedreiging
voor de fruitteelt
De vergadering toont zich zeer ver
ontrust over de uitbreiding van de
bacterievuuraantastingen in boom
gaarden in het landschap. De aan
tasting vormt een potentieel gevaar
voor de fruitteelt en doordat beheer
ders van landschap- en natuurgebie
den ondanks herhaalde aandrang
door de fruitteelt de bestrijding niet
of onvoldoende ter hand hebben ge
nomen is de fruitteelt in levensge
vaar. De commissie veroordeelt een
dergelijke begatelliserende houding
ten zeerste. Er zal een duidelijk plan
moeten komen voor een effectieve
bestrijding van het bacterievuur.:
- overal de besmette struiken afza
gen en opruimen om te trachten
de aantasting zo ver mogelijk te
rug te dringen.
- het voorkomen van de aanplant
van struiken die als waardplant
kunnen fungeren.
- regelmatige controle op aantas
tingen.
Mochten de signalen vanuit de fruit
teelt worden genegeerd, dan is het
gevaar niet denkbeeldig, dat sommi
ge fruittelers voor eigen rechter gaan
spelen. Dat is weliswaar niet terecht,
maar als bedrijf en werkgelegenheid
in levensgevaar komen te verkeren
en een effectieve bestrijding wordt
bewust nagelaten, dan roept men
krachten op, die soms niet meer in de
hand zijn te houden.
Dat dient te worden voorkomen.
Gelukkig kan worden geconstateerd,
dat provinciaal bestuur van Zeeland
duidelijk heeft gemaakt van de ge
varen overtuigd te zijn. De provin
ciale en landelijke «Jverheid zullen de
vereiste financiële middelen op tafel
moeten leggen, die een goede be
strijding mogelijk maken. Over een
n Mbozi is nu de koude tijd aange
broken. Lekker weer in Hollandse
ogen. Op een hoogte van 1500 meter
kan hier in de vroege morgen de tem
peratuur dalen tot een graad of 9.
Maar om een uur of negen heeft het
zonnetje alweer voldoende warmte om
de trui er bij uit te trekken. De rest van
de dag is het zonnig met stapelwolken
en een temperatuur van 25 graden.
Toch tegen een uur of half zes wordt
het alweer kil en moet de trui terug
aan. Een van de weinig goede erfenis
sen die we in dit huisje aantroffen was
de openhaard. We hebben die warm
tebron nu in gebruik genomen en eer
lijk waar, het is knus. We moesten
trouwens eerst de uilen uit de schoor
steen verdrijven. Vorig jaar hadden ze
er in gebroed en onze voorganger leed
liever kou dan die vogels te verstoren.
Voordat ze nu weer gingen nestelen
hebben we ze verdreven. Onwillig en
schuw vluchtten ze uit het diepste van
de schouw en streken neer in de na
bijgelegen bomen. Samen met Wil
liam de tuinjongen hebben we toen
vlug kippengaas voor de schouwgaten
gespannen. De eerste nacht hebben de
uilen voortdurend pogingen onderno
men om er terug in te komen. De hele
nacht door hoorden we een gebonk en
gebang op het dak.
luisteren, dat zijn zo,n beetje de be
zigheden waarmee we ons in de avond
proberen zoet te houden. Erg veel
ontspanning is er verder niet. Het is
het echte afgelegen boerderij-leven.
De televisie is in Tanzania nog niet
doorgedrongen. We hebben wel eens
gehoopt op het krijgen van een video-
set, maar het ziet er naar uit dat het er
niet van zal komen. In Dar es Salaam
hebben de "rijken" en de buitenlan
ders in veel gevallen wel zo'n apparaat.
Er bestaat een hele organisatie die tot
taak heeft tegen redelijke beloning de
gelukkigen van banden te voorzien.
Wanneer we trouwens eenmaal op weg
zijn met een goed boek dan is een te
levisie of een video ook niet meer no
dig. We laten ons meeslepen met de
gebeurtenissen en letten niet eens
meer op de stroomfluctuaties van het
licht, dat soms helemaal wegvalt, nou
ja en dan zien we niks meer en staren
we in de vlammen van de open haard.
oe lang nog, zeggen we dan tegen
elkaar. Hoe lang zullen we nog elec-
triciteit hebben?? Drie van de vier ge
nerators zijn nu inmiddels kapot. Wat
er precies is misgegaan weet niemand,
want er is niemand die er verstand van
heeft. Er draait nog één generator en
financiële bijdrage van de fruitteelt is
in principe te praten als het gaat over
het bijhouden van de bestrijding in
een tneer normale situatie. Het wordt
als zeer onrechtvaardig aangevoeld
om de fruitteelt mede te laten beta
len aan de sanering van de situatie in
landschap- en natuurgebieden, die
ondanks haar waarschuwingen is
ontstaan. De actie van de landbouw
organisaties en de N.F.O. in Zeeland
om in samenwerking met Planten-
ziektenkundige Dienst op vrijwillige
basis aan de bestrijding mede te
werken wordt een goede zaak ge
vonden. Op deze wijze kan een be
langrijke bijdrage aan de bestrijding
worden geleverd, die de bereidheid
van andere betrokkenen kan stimu
leren om de inspanningen voor een
betere bestrijding te vergroten. Maar
dat zal dan ook wel moeten gebeu
ren.
Zoetwater blijft urgent
In het kader van de voorbereiding
voor de beleidsbeslissing of de Gre-
velingen zoet moet worden of zout
zal blijven zijn door een aantal
werkgroepen studies verricht, waar
van de resultaten op 12 mei jl. zijn
aangeboden. Door het Landbouw
schap worden de stukken geanali-
seerd en in een reactie zal het Land
bouwschap zijn standpunt over de
studies naar voren brengen.
In de tuinbouwcommissie worden
twijfels uitgesproken over de juist
heid van een aantal resultaten. Een
en ander moet zeer critisch worden
bezien door het Landbouwschap.
Over de ontwikkelingen van het
Zoommeer, van groot belang voor
een betere zoetwatervoorziening
voor Tholen en West-Brabant, hangt
een verontrustende stilte. Een en an
der zal in het Hoofdbestuur aan de
orde worden gesteld.
Uilen zijn gek op onze schoorstenen. Ons huisje met het eenvoudige
schouwtje.
J-j en paar dagen later kreeg onze
collega Bulie de schrik van zijn leven.
Hij had sinds kort een nieuwe open
haard laten bouwen. De schouw stond
nog in steigers en de rookgaten waren
nog niet afgeschermd.
Midden in de 'nacht werd hij wakker
van een vreselijk lawaai in huis. Een
bonk hier en een slag daar. Verschrikt
stond hij op. Het eerste wat in zijn
gedachten kwam was dat er mischien
dronkelappen of dieven het huis waren
binnengekomen. Even later begon hij
zich de verhalen over de boze en rare
geesten te herinneren die de ronde de
den op de boerderij. Het toppunt
kwam echter toen hij op het punt stond
de slaapkamerdeur te open om te kij
ken wat er aan de hand was, toen hij de
deurklink zag bewegen-Hij opende de
deur,...niks te zien. Maar even later
zag hij de grote kerkuil in paniek door
de kamer vliegen en met kracht tegen
de houten wanden opbotsen. Opeens
verdween de uil ook weer door de
schoorsteen naar buiten.
a, zo lekker bij de open haard zitten
en een boek lezen of naar de radio
die vertoont reeds vreemde kuren. We
hebben de stallantaarns goed nageke
ken, gevuld en schoongepoetst, gereed
voor het pakken gezet, want we vrezen
dat de dag niet ver meer is dat we terug
moeten naar het petroleumlicht. Het
drink- en waswater wordt met een
elektrische onderwaterpomp uit een 30
meter diepe bron naar boven gebracht.
Met de gebrekkige electriciteit ook
een gebrekkige watervoorziening. Bij
ons huis hebben we nog een behoor
lijke voorraadtank, maar de arme
sloebers op het bedrijf verderop, zitten
om de haverklap zonder water. Dan
komen ze bedelend met een emmer bij
ons om water. Je bent er om elkaar te
helpen, maar een lolletje is het niet,
steeds maar die lieden met een emmer
bij je deur. We hebben nu een volledi
ge generatorset naar Dar es Salaam
gestuurd, 2000 km heen en terug. Er is
daar een Aziaat met een goed elektri
citeitsbedrijf. We hopen dat die in
staat zal zijn de zaak weer in goede
orde te krijgen. Gelukkig hebben we
nog een kostelijk voorraadje jonge
Bols. Bij de haard, met een boek, en
iedere avond twee glaasjes Bols (rant
soen) is het leven best warm genoeg!
SCHR1JFKOUTER (1-7-82)
