Zicht op
grondgebruik
erf en
akker
-Buitenstaander-
Oogsten met
hoofdpijn!
NOG EVEN
Wet Agrarisch
Grondverkeer
Landinrichtingswet
VV at is dan wel het antwoord op de
oogst. Willen we een gemechaniseerd
bedrijf zijn dan zullen we een kombine
moeten aanschaffen. Konden we er
maar ergens eentje lenen en uitprobe
ren om te zien hoe die deze reuzehy
bride van ons te lijf kan gaan. We
kunnen naar een andere maishybride
omkijken, maar daarmee halen we
dan wel meteen een lagere opbrengst
in huis. Toen onlangs de eerste minis
ter op bezoek kwam gaf hij onze ma
nager de nadrukkelijke raad om zich
zo snel mogelijk te gaan oriënteren in
Zimbabwe (Rhodesië), want daar
staan ze bekend om hun voortreffe
lijke maisproduktie.
Wijziging Pachtwet
en een beperking van het kontinua-
tierecht indien de pachter 65 jaar oud
is. Doel van deze laatste wijziging is,
dat landbouwgrond zoveel mogelijk
beschikbaar blijft voor jongere on
dernemers. Het Landbouwschap
beoordeelt beide wijzigingen posi
tief. Wind: "Bij de beperking van het
kontinuatierecht moet wél rekening
worden gehouden met 65-jarige
pachters, die een zoon/dochter als
bedrijfsopvolger hebben, die nog
geen 18 jaar oud is. In die gevallen
zal een uitzondering gemaakt moe
ten kunnen worden. Het lijkt erop,
dat we hiervoor begrip hebben ge
kweekt in het parlement".
Zoals bekend is de WAG door het
parlement aanvaard. Het gaat om
een raamwet, die er is gekomen om
de grondprijzen, die een paar jaar
geleden de pan uitrezen, weer tot een
redelijk en akseptabel peil terug te
brengen door het aantal kopers op de
agrarische grondmarkt te beperken.
Daarvoor zijn toetsingskriteria nodig
en minister De Koning heeft daar
voor enige tijd geleden voorstellen
gedaan, die uitsluitend betrekking
hebben op de persoon van de eige
naar/pachter. Het landbouwbe
drijfsleven, verenigd in het Land
bouwschap, heeft een verdeeld
standpunt over het voorstel van de
minister. De Kommissie Beheer
Landbouwgronden (SBL) heeft over
de voorgestelde kriteria in meerder
heid positief geadviseerd. Twee van
de drie agrarische leden stemden
echter tegen. Wind verwacht, dat De
Koning gezien de politieke druk de
landbouwkundige toetsing aan het
eind van het jaar in werking wil laten
treden. "Er zijn regio's in ons land,
waar nog vrij hoge grondprijzen
worden betaald. Op grond van de
marktsituatie verwacht ik, dat het om
niet al te strakke normen zal gaan".
Vraag aan Wind: Door de bank ge
nomen zijn de grondprijzen toch van
een dusdanig niveau, dat een ingrij
pen op de grondmarkt niet meer no
dig is? Zijn antwoord: "Als het wets
ontwerp voor de WAG vandaag nog
gemaakt moest worden, zou het er
zeer waarschijnlijk niet meer komen.
Wel is gebleken dat de situatie op de
agrarische grondmarkt zich erg snel
kan wijzigen".
De landinrichting is een zeer be
langrijk landbouwpolitiek instru
ment en eigenlijk het enige middel
om de verkaveling over een vrij groot
gebied zo optimaal mogelijk te ver
beteren. Hierbij waren vroeger de
agrarische belangen bepalend.
Steeds sterker gaan andere belangen
(landschapsbehoud, natuurbescher
ming, rekreatie) een rol spelen. In de
praktijk blijkt, dat de visie en ideeën
van de provincie - neergelegd in het
streekplan - bepalend zijn voor het
ruilverkavelingsplan. Met andere
woorden: het streekplan wordt
steeds meer het uitgangspunt, waar
op een verkavelingsplan is geba
seerd. Konklusie van Wind: "Omdat
het streekplan steeds meer die funk-
tie als richtsnoer krijgt, zal de land
en tuinbouw hieraan veel meer aan
dacht moeten besteden. Hier ligt een
zeer belangrijke taak voor de gewes
telijke landbouworganisaties en
vooral de Gewestelijke Raden van
het Landbouwschap".
Uit het wetsontwerp, dat aan de
Tweede Kamer is voorgelegd, blijkt
dat de provincie over de inhoud van
ruilverkavelingen en toekomstige
herinrichtingsplannen veel meer te
zeggen krijgt dan voorheen. Dit heeft
te maken met de door de regering
gewenste decentralisatie het verleg
gen van bestuursverantwoordelijk-
heden naar een lagere overheid (rijk,
provincie, gemeente). Volgens Wind
behoeft het geen betoog, dat de aan
dacht die de land- en tuinbouw re
gionaal aan de dag legt voor door de
provincie gemaakte plannen, ver
sterkt moet worden. De kaderwet
1 Landinrichting voorziet in een pro
cedure, waarmee het Landbouw
schap zich in grote lijnen kan vere
nigen. In de meeste provincies be
staan al goede overlegstrukturen tus
sen het provinciebestuur en "de
landbouw". Wind meent, dat het een
absolute noodzaak is dat dit overleg
ook in andere provincies van de
grond komt. Naast het kontakt met
Gedeputeerde Staten verdient de re
latie met de Statenleden zelf meer
aandacht.
Uit: "Landbouwschap Standpunten"
Langzamerhand naderen we de
jaarlijkse finale. Soms lijkt het of
boeren vooral een kwestie van sle
pen is. Een jaar lang rijden m'n
buren driftig heen en weer met een
trekker, van huis naar het land en
omgekeerd. Voortdurend zijn ze op
pad met een ploeg, een kultivator,
met zaaizaad en pootgoed met
kunstmest, de giertank en land-
bouwvergif. Behalve in de winter
als het land ligt te rijpen en in de
afgelopen weken als de gewassen
hetzelfde staan te doen. Dan is het
eindelijk wat rustig. Het lijkt op de
bekende stilte voor de storm. Maar
schijn bedriegt, want tegelijkertijd
stormen de gewassen werkelijk de
grond uit. Het landschap verandert
met de dag. In de polders zie je de
boerderijen wegzinken in het
graan, een prachtig gezicht.
Langzaam maar zeker komt het
moment dichterbij dat alles er af
moet. De oogsttijd nadert, het
jaarlijks hoogtepunt waar al het
gesleep op gericht is geweest.
Nog een paar weken en het is zo
ver. Eerst nog even met vakantie.
Ik kan mij goed voorstellen, dat er
boeren zijn die 's zomers niet van
huis willen - er valt zoveel te zien in
eigen omgeving, dat je bijna ogen
tekort komt.
Natuurlijk zorg ik er voor dat we
op tijd terug zijn voor de finale,
zodat we niets hoeven te missen
van de mooiste periode, die een
buitenstaander op het platteland
kan beleven - de veertien dagen dat
grote, gele beesten de akkers af
grazen: op zoek naar voedsel, op
zoek naar inkomen.
Buitenstaander
V V e zijn volop bezig met de mais-
oogst. Een oogstkampagne die naar
schatting toch wel zal duren tot eind
augustus. Half mei zijn we begonnen.
Eerst natuurlijk nog erg schuchter,
maar alttngs is er toch meer de swing
ingekomen. Toch hebben we met wat
tegenvallers te maken. Om te begin
nen wil het mechanisch oogsten maar
niet goed van de grond komen. Het is
een veelheid van faktoren. Doch de
grootste boosdoener is eigenlijk de
lengte van de mais. Deze hybride be
reikt een hoogte van drie en een halve
meter. Onze machines zijn gebouwd
op USA mais en die komt minder fors
voor de dag. Van de vier machines die
we in kunnen zetten lopen er maar
twee; de andere zijn kapot en we
wachten al sinds vorig jaar op onder
delen. We weten zeker dat die onder
delen besteld en ook betaald zijn in
US dollars op 22 april. Toch hebben
we nu op 10 juni nog niets gehoord of
gezien terwijl we nadrukkelijk hebben
gevraagd of die spullen per luchtvracht
hierheen konden worden gezonden.
De machines die wel lopen die kampen
met problemen. De dagproduktie ligt
belachelijk laag, gemiddeld draaien
we nog geen 1 ha per dag per machine.
Om daarmee 860 ha te lijf te gaan is
natuurlijk een lugubere grap.
Toch moet onze mais er af. Graag
niet al te laat. Op het ogenblik ligt het
vochtgehalte van de eerst gezaaide
mais op 20%. Eigenlijk is dat het
ideale getal, want dan is er de minste
kans op oogstverliezen. Het is echter
onmogelijk om de mais in dit stadium
binnen te hebben. Overigens aksep-
teert het National Milling Concern de
mais pas op 13%. Geen probleem want
de geoogste gevelde kolven kunnen
drogen in de zon tot 13%, waarna we
pas dorsen. Overigens kunnen we op
het ogenblik onze vochtgehaltemeter
niet meer gebruiken want het batte
rijtje dat daarin zit is leeg. In heel
Tanzania verkopen ze zo'n 9 volts
Het zal steeds moeilijker worden om
voor de boeren voldoende grond be
schikbaar te houden waarop zij op
een doelmatige wijze en naar eigen
inzicht hun bedrijven kunnen
runnen. Denk maar aan de ruimte,
die wordt opgeëist voor stadsuitbrei
ding, wegen en rekreatiegebieden.
En voorts aan de gebieden, waar de
boer meer en meer wordt gekon-
fronteerd met regelingen, die zijn
vrijheid in het beheer van de grond
beperken. De kommissie Grondge
bruik van het Landbouwschap staat
ervoor, om die vrijheid van de on
dernemer in het kader van de wet
geving zoveel mogelijk te bescher
men. Immers, de boer moet als on
dernemer zodanig kunnen opereren,
dat hij ook de natuurlijke risiko's
moet kunnen opvangen. Hij moet in
staat blijven de bemesting van het
land af te stemmen op handhaving
van de bodemvruchtbaarheid, hij
moet in zeer droge tijden zijn gewas
sen kunnen beregenen. Het water
peil moet voorts van dien aard zijn,
dat de grond machinaal goed be
werkbaar blijft ook onder extreme
weersomstandigheden.
De heer ir. Tjeerd Wind (56) sinds
1970 sekretaris van de kommissie
Grondgebruik van het Landbouw
schap, valt met de deur in huis. Al
bijna 25 jaar zit hij midden in het
wereldje van planologen, milieube
schermers, kuituurtechnici en natuur
lijk boeren en als geen ander overziet
hij het terrein van grondgebruiksza
ken en alles wat daarbij komt kijken.
Wind is een boerenzoon uit Friesland
en werkte tot zijn negentiende jaar op
de boerderij. Na de lagere landbouw
school en landbouwwinterschool, be
haalde hij het HBS-B diploma en ging
in 1950 na zijn diensttijd studeren in
Wageningen. Zijn studierichting was
ekonomie en agrarisch recht. Hij
werkte tijdens en na de studie 5 jaar in
het landbouwkundig onderzoek. In
'58 werd hij aangetrokken door de
Nederlandse CBTB in Den Haag.
Zijn werkterrein: veehouderij en
grondgebruik. Daar zat al gauw veel
meer aan vast. Hij werd bestuurslid
van het Produktschap voor Zuivel, de
Nationale Raad van Landbouwkun
dig Onderzoek, de Centrale Kuituur-
technische Kommissie en lid van de
kommissie Grondgebruik van het
Landbouwschap. "Ik werd later se
kretaris van een kommissie, waarvan
ik eerst 12 jaar lid ben geweest", zegt
Wind, met wie we enkele onderwerpen
bespreken die nogal in de politieke
sfeer liggen.
Aan de Tweede Kamer is een wets
ontwerp aangeboden voor enkele
ingrijpende wijzigingen van de
Pachtwet. De belangrijkste zijn, dat
de verpachter eerder kan profiteren
van een verhoging der pachtnormen
De machines staan meer stil dan dat ze werken
rechthoekig batterijtje niet. 't Is nu
besteld in Holland en zal hopelijk
worden meegebracht met de man die
we binnen kort hier verwachten.
We zijn nu grotendeels teruggeval
len op haridwerk. Met druk van de
overheid zijn de omliggende Ujamaa
dorpen bereid gebleken om bij ons een
bepaalde oppervlakte mais te komen
plukken. De manager is voor dat doel
dagen op pad geweest samen met de
Area Commissionar (hoogste baas).
De dorpen waren dan wel bereid om te
komen helpen. Niet voor niks, want
daarvoor gaat zelfs in Tanzania alleen
de zon maar op. Ze wilden zich ook
nog niet vastpinnen op een bepaalde
prijs per ha. Eerst maar eens een dagje
plukken, zeiden de dorpsbestuurders
en dan zullen we wel vertellen wat we
denken dat een redelijk akkoord kan
worden. Slimme kerels, want ze gin
gen nog verder. Eigenlijk wilden ze
geen geld, maar ze wilden dat ons be
drijf hun dorpsakker zou ploegen en
bewerken, kortom zaaiklaar zou ma
ken. De manager is er mee akkoord
gegaan. Min of meer met de rug tegen
de muur, want op die machinale oogst
kon hij zich niet meer verlaten. De
mais moet er af. Toch hebben we hem
er wel op moeten wijzen dat we de
problemen van ons af schuiven want
de dorpen hebben gezamenlijk ruim
200 ha grond. We kunnen amper ons
zelf op tijd van zaaiklaar land voor
zien. Hoe kunnen we in hemelsnaam
daar straks nog eens extra 200 ha land
bijnemen. Land dat bovendien overal
nog vol stronken zit en andere verbor
gen obstakels. Interessant zo'n mais-
bedrijf. Voorlopig zal de oogst ons nog
wel wat hoofdpijn bezorgen.
Schrijfkouter....
4
