Mac Cain exporteerde
veel aardappels naar
Engeland.
Voorzichtigheid
geboden
Enten
EG
Een schone stal vermindert het gevaar voor besmettelijke ziekten.
komt het in Nederland echter nooit;
lang voor die tijd zijn de dieren ge
slacht en vernietigd.
In Nederland is 80 tot 90% van de
koeien ingeënt tegen mond- en
klauwzeer. Omdat de gemiddelde
levensduur van varkens veel korter is
en daardoor de kosten van enting
relatief hoger zijn, worden varkens
niet geënt.
De situatie in de overige EG-landen
verschilt onderling nogal. Zo wordt
in Denemarken en Engelang niet
geënt. Reden hiervoor is, volgens
deze landen, het gevaar dat smetstof
onder gezonde dieren blijft leven. De
enting wordt uitgevoerd met het zo
genaamde Frenkel-vaccin, geprodu
ceerd door het in Lelystad gelegen
Centraal Diergeneeskundig Insti
tuut. Zoals gezegd is het virus uiter
mate besmettelijk. Niet alleen door
kleding, mest, urine, en de dieren
zelf, echter ook door middel van
lucht met een juiste luchtvochtigheid
kan het virus over afstanden tot meer
dan 100 km verspreid worden.
Voorzichtigheid is dan ook geboden.
Is op een bedrijf (in Nederland of
daarbuiten) mond- en klauwzeer ge
constateerd, dan worden alle dieren
afgemaakt en vernietigd. Vervolgens
wordt de hele stal ontsmet, waarna
de boer de mest op moet ruimen.
Hierna volgt nog een ontsmettings
beurt. Overigens moet een geval van
ziekte aangegeven worden bij de
burgemeester. Deze schakelt dan de
Veterinaire Dienst in en wordt het
vee op zijn waarde getaxeerd. Voor
zieke dieren wordt 50%, voor gezon
de dieren 100% van de waarde uit
gekeerd. De schade geleden doordat
na de laatste ontsmetting de stal nog
enige tijd leeg moet staan, wordt niet
vergoed.
De gevallen van dierziekten die in de
wereld voorkomen worden goed ge
registreerd. Elk land is verplicht bij
ontdekking van een besmettelijke
ziekte dit door te geven aan het
O.I.E. te Parijs; een bureau dat alle
ziekten registreerd. Het O.I.E. stuurt
dezelfde dag aan alle veterinaire
diensten een bericht van deze ziekte.
Zodoende wordt onnodige uitbrei
ding voorkomen. Dat niet alle lan
den zich hier braaf aan houden is wel
gebleken. De Deense mond— en
klauwzeer blijkt afkomstig te zijn uit
Oost-Duitsland. De laatste had ver
zuimd te melden, met alle gevolgen
van dien. Binnen Denemarken is de
ziekte beperkt tot het eiland Funen.
Inmiddels is het eiland volkomen
van de buitenwereld geïsoleerd. Tot
op dit moment blijven de Denen
weigeren de overige Deense koeien
te enten; gevaar voor uitbreiding is
dus nog aanwezig.
De heer Aukema merkt echter op dat
de laatste dagen geen nieuwe geval
len meer gemeld zijn. Wanneer er
gedurende 14 dagen geen nieuwe
gevallen meer bijkomen, mag wor
den aangenomen dat de ziekte onder
controle is. De incubatietijd (tijd
tussen besmetting en ziek worden)
bedraagt een week tot 10 dagen. Ook
Oost-Duitsland heeft een uitvoer
verbod opgelegd gekregen. Dit sluit
echter niet geheel; intra-Duits han
delsverkeer via Berlijn blijft moge
lijk. De ziekte wordt zoveel mogelijk
afgeschermd, maar besmetting is
gauw geschied.
Mocht onverhoopt de ziekte naar
Nederland overkomen, dan ligt een
"rampenplan" klaar. Er is voldoende
entstof voorradig om binnen een
week alle varkens in de regio waarin
de ziekte wordt geconstateerd te en
ten. Een ploeg dierenartsen zal dan
van bedrijf tot bedrijf trekken. Ho
pelijk komt het niet zo ver.
Het blijft verstandig de hygiëne-
maatregelen goed in de gaten te
houden. Een loog voor de deur, geen
vieze kleding dragen en wanneer er
iets vreemds is meteen de dierenarts
waarschuwen. "Uitbreken van de
ziekte hier in Nederland zou een
ware ramp betekenen. De export zal
binnen een mum van tijd volledig
stilligen. Dieren moeten worden
vernietigd en de economische malai
se zal niet gering zijn. Het is te hopen
dat het niet zo ver komt," aldus de
heer Aukema
MONICA
De aardappelprijs is in de loop van het winterseizoen flink opgelopen.
Dat was voor een belangrijk deel te danken aan grote vraag uit Enge
land. De betekenis van de export naar het Verenigd Koninkrijk (Enge
land, Schotland, Wales en Noord Ierland) komt duidelijk tot uiting in
het onderstaande overzicht:
Export consumptie-aardappelen tot
1 mei 1982.
01-05-1982
West-Duitsland 481.000
België
Italië
V.K.
Frankrijk
Ierland
Denemarken
E.E.G.
24.000
52.500
229.000
238.000
37.000
2.000
01-05-1981
568.000
14.500
54.000
11.000
7.500
8.500
863.000 663.500
Het komt er dus op neer dat tot 1 mei
1982 ruim 200.000 ton meer naar
andere E.E.G. landen werd uitge
voerd dan het jaar tevoren. Die
200.000 ton vindt men terug in de
grotere afname door Engeland.
Ongeveer de helft van de aardappel-
uitvoer naar Groot-Brittannië
kwam voor rekening van de interna
tionale onderneming MacCain, die
een vestiging heeft te Lewedorp.
Genoemd bedrijf voert ook nog de
naam Huzo, afkorting van voor
Huige en Zoon. De heer Huige Sr.
heeft namelijk de handelsonderne
ming opgebouwd, doch deze is in
1973 overgenomen door Mac Cain
Europa b.v. Omdat de naam Huige
een zeer goede klank in de aardap
pelwereld, zowel bij de handel als
producent, werd het etiket Huzo tot
nu toe gehandhaafd naast die van de
nieuwe eigenaar. In de nabije toe
komst komt daar echter een eind
aan.
Vestigingen in 7 landen.
We merkten al op dat Mac Cain een
international is. Het bedrijf heeft o.a.
3 vestigingen in Nederland (Lewe
dorp, Werkendam en Hoofddorp) 3
in Engeland en verder een ons on
bekend aantal in Frankrijk, Spanje,
Australië, de Ver. Staten en Canada.
De nadruk ligt op verwerking van
aardappelen in de vorm van voorge
bakken frites, maar uiteraard legt
men zich ook toe op diverse andere
produkten. Over één en ander had
den we een gesprek met de verkoop
leider voor de Nederlandse vestigin
gen, de heer J.A. de Kok. Vaak on
derbroken door de telefoon, want het
is een drukke baan. De heer De Kok
heeft namelijk ook als taak om zo
nodig voor aardappelen te zorgen
voor Mac Cain Filialen in andere
landen.
Engeland had deze winter en voor
jaar een groot tekort aan aardappe
len. Dat was vooral te wijten aan
strenge vorst, gepaard met alles
doordringende wind (storm) in de
cember. Veel aardappels waren on
voldoende tegen de felle kou be
schermd en gingen verloren of wer
den te "zoet" voor verwerking tot
frites.
Bevroren aardappelen in
Engeland
Op grote schaal moesten daarom
aardappelen worden ingevoerd. De
prijs schoot omhoog op de termijn-
markt in Londen. De import kostte
enorm veel geld, het was een rib uit
het Engelse lijf, dat toch al geen al te
stevig karkas had.
Zoals gezegd was het aandeel van
Mac Cain Europa in de Nederlandse
export naar Engeland ongeveer 50%.
Vorige week (19 mei) werd het drie
honderdste schip geladen met bes
temming de Engelse havens Wisbach
en Scarborough. Tot nu toe werd niet
minder dan 115.000 ton verscheept.
Het meeste ging in jumbo zakken
met een inhoud van globaal 1000 kg.
Met een takel worden de zakken in
het scheepsruim gezet of gelegd, in
Engeland op een zachtzinnige wijze
geledigd via de bode, die met een
touw gesloten is. Behalve met jum-
bozakken vond ook vervoer plaats
met containers en buik-trailers. Er is
veel geladen te Hansweert en daar
naast ook te Middelburg' Breskens,
Dinteloord, Numansdorp, Bever
wijk, enz.
Prima kwaliteit Bintjes.
De Nederlandse Bintjes werden in
Engeland hoog gewaardeerd. Men
was met name zeer te spreken over
de kwaliteit. Engeland teelt zelf wit-
vlezige rassen, die grootvruchtiger
zijn dan onze Bintje en ook zeer ge
schikt voor frites. De bekendste ras
sen zijn Majestic, Pentland Dell en
Pentland Crown. De Bintje is geel-
vlezig en anders van structuur dan de
Engelse aardappelen. Door die ei
genschappen is het geschikt voor be
paalde specifieke produkten waar de
Engelse rassen zich minder voor le
nen.
De heer De Kok verwacht nog
hoogstens 2 weken (begin juni) ex
port van onze oude aardappeloogst
naar Engeland. Vanaf half juli kan
een redelijk groot aanbod van nieu
we aardappelen worden verwacht uit
Pembroke (Zuid Wales), Cornwall
(Z.W. Engeland) en het Kanaalei
land Jersey.
Cebeco doet ook flink mee
De Nederlandse aardappelen voor
Mac Cain werden in vrijwel gelijke
mate betrokken via de coöperatieve
sector en de particuliere handel. Wat
de coöperaties betreft had de Aard
appelafzetorganisatie voor Zuid
West Nederland b.v. een flinke vin
ger in de afzetpap. Op dinsdag 25
mei werd het 50e schip voor Mac
Cain te Middelburg geladen. Een
gebeurtenis die met een mini-feestje
(koffie met een gevulde koek) werd
gevierd in het bijzijn van de heren
De Kok. Huige St. en Huige Jr.
De genoemde afzetorganisatie han
delt in samenwerkingsverband met
de coöperaties uit de noordelijke
provincie en de IJsselmeerpolder
onder de naam Agrico. De 50 sche
pen die aan Mac Cain worden gele
verd vervoerden samen in totaal
ruim 15.000 ton. Dat is ongeveer 10%
van hetgeen de zuidwestelijke coö
peraties te verhandelen hadden.
Een paar belangrijke slotkonklusies
zouden kunnen zijn:
1. De afzet naar Engeland werd ver
gemakkelijkt doordat aardappelen
van prima kwaliteit werden geleverd.
Het streven naar kwaliteitsverbete
ring mag niet verslappen.
2. De Nederlandse aardappel levert
(samen met veel andere land- en
tuinbouwprodukten) een zeer be
langrijke bijdrage voor de werkgele
genheid en de betalingsbalans van
ons land. Dat aandeel wordt nog zeer
vaak onderschat en ondergewaar
deerd.
Iedereen weet het inmiddels: op het Deense eiland Funen is mond- en
klauwzeer uitgebroken. Ook Oost-Duitsland heeft met deze ziekte te
kampen. Beide gebieden zijn (op de doorgang in de stad Berlijn na), van
de rest van de buitenwereld afgesloten. Niet voor niets; mond- en
klauwzeer is uiterst besmettelijk. Dieren die besmet zijn moeten wor
den afgemaakt met alle financiële en emotionele gevolgen van dien.
Over de veterinaire aspecten van het gebeuren hadden we een gesprek
met dr. J.J. Aukema, inspecteur van de Veterinaire Dienst in Gelder
land.
Mond- en klauwzeer wordt veroor
zaakt door een uiterst besmettelijk
virus. Een virus verschilt van een
bacterie; het kan niet met anti-bioti-
ca' gedood worden en heeft voor
overleving altijd eiwitachtig mate
riaal nodig. Behalve het virusdra-
gend dier kan dit ook bijvoorbeeld
mest of vlees zijn. Er bestaan drie
zogeheten "stammen" van het virus,
te weten de O- A- en C-stam. Koeien
zijn voor alle drie even gevoelig,
varkens hebben vooral een gevoelig
heid voor C. Dat wil echter aller
minst zeggen dat varkens niet vat
baar zijn voor O en A. In Denemar
ken heerst op dit moment de O-stam.
Niet alleen varkens en koeien kun
nen mond- en klauwzeer krijgen;
ook bijvoorbeeld schapen en giraffen
zijn er vatbaar voor. Voor alle twee
hoevige dieren betekent deze ziekte
een gevaar. De symptomen zijn bij
koeien en varkens niet hetzelfde. De
ziekte openbaart zich bij rundvee in
eerste instantie door blaren op de
tong en het tandloze gedeelte van de
bek. De koeien kwijlen en staan "te
smakken". Pas in een later stadium
zijn de klauwen zichtbaar aangetast.
O
Hygiëne begint bij de bedrijfskleding.
Varkens daarentegen vertonen veel
minder blaarvorming; bij hen wordt
de ziekte meestal ontdekt door kreu
pelheid. Bij alle diersoorten veroor
zaakt het virus in een laatste stadium
afwijkingen aan de organen. Zo ver
7
