Hebben varkenshouders in
Zeeuws-Vlaanderen de goede
weg gevonden!?
Landbouwschap heeft kritiek
op ontwerpbesluit
"scharrelvarkensvlees"
Voortbestaan bedrijven hangt af van instelling ondernemers
Varkenspest in
Baarle-Nassau en België
Noordierse varkens
naar Japan
Ierse runderen voor
Libië
Eierprijzen fors
omlaag
In de eerste 2 maanden van 1982 werd de varkenshouderij in Nederland
opgeschrikt door 4 gevallen van varkenspest in West Zeeuws-VIaan-
deren. Het herhaaldelijk vóórkomen van deze besmettelijke ziekte in
juist dit gebied en de eventuele gevolgen daarvan voor onze nationale
export verontrustten dan ook een groot aantal varkenshouders in
overig Nederland.
De Gezondheidsdienst voor Dieren in West-Nederland heeft aan alle
varkenshouders, handelaren en praktici in West-Zeeuws-Vlaanderen
een circulaire gezonden betreffende het voorkómen van ziekte-insleep.
Tevens werd in overleg met het C.V.P. en de Vereniging van Varkens
houders besloten alle bedrijven te bezoeken, enerzijds om voorlichting
te geven, anderzijds om de bestaande situatie te inventariseren. Een
maand na het eerste bezoek zijn de bedrijven opnieuw bezocht om het
effekt van de gegeven adviezen te bekijken.
Op een 22 januari j.l. te Eede gehouden vergadering van varkenshouders
werden alle problemen besproken en toegelicht door een aantal deskundigen.
Situatie in
West-Zeeuws-Vlaanderen
Ten westen van het kanaal Terneu-
zen-Gent zijn 188 bedrijven geves
tigd, t.w. 112 bedrijven met fokvar-
kens, 7 bedrijven met fok en mest-
varkens, 47 bedrijven met mestvar-
kens en 22 bedrijven waar ten tijde
van het bezoek geen varkens aanwe
zig bleken te zijn.
Ingaande op de resultaten van de
eerste enquête kan gesteld worden
dat:
Op de fok- en vermeerderingsbe-
drijven met minder dan 25 fok-
zeugen nauwelijks maatregelen
genomen werden om ziektein-
sleep te voorkomen
Op de fok- en vermeerderingsbe-
drijven met meer dan 25 fokzeu-
gen nog een duidelijke verbete
ring van de hygiënische maatre
gelen gerealiseerd zou moeten
worden
Op bedrijven met minder dan 50
mestvarkens praktisch niets ge
daan werd aan ziektepreventie
Op bedrijven met meer dan 50
mestvarkens beslist onvoldoende
preventie-maatregelen ter hand
genomen werden.
Op de helft van de kleinere fokbe-
drijven (minder dan 25 zeugen)
wordt gebruik gemaakt van een
padbeer. Daarnaast komen op deze
bedrijven vaak kastreurs en wordt
fokmateriaal van niet gekontroleer-
de bedrijven betrokken.
Waarom moet de varkenspest
uitgeroeid worden?
Met ingang van 1 maart 1982 is in
ons land een plan ter uitroeiing van
de varkenspest in werking getreden.
Conform de E.E.G. richtlijn van no
vember 1981 moeten alle lidstaten
(m.u.v. Denemarken, Ierland, Lux
emburg en het Verenigd Koninkrijk,
welke landen reeds varkenspest-vrij
zijn) een versneld uitroeiingspro
gramma uitvoeren. Het Nederlandse
plan is op 17 februari 1982 door de
E.E.G. goedgekeurd: Wanneer in
ons land 12 maanden lang geen ge
vallen van varkenspest zijn opgetre
den en geen inentingen zijn verricht,
kan ons land officieel vrij van var
kenspest worden verklaard. Dan ook
pas zal, b.v. vanuit ons land, de ex
port van levende dieren en vers vlees
naar Denemarken, Ierland en het
Verenigd Koninkrijk zonder proble
men kunnen verlopen. Voor de var
kenshouderij in Nederland en dus
ook voor die in West Zeeuws-Vlaan-
deren is dit van essentieel belang.
Uitvoering programma
De uitvoering van een dergelijk uit
roeiingsprogramma is een taak van
de overheid en het bedrijfsleven,
maar bovenal van IEDERE var
kenshouder.
Met andere woorden, als niet alle
praktische varkenshouders meewer
ken, zal dit tot nationale en/of re
gionale problemen leiden. Van de
overheid mag men in dit verband
dan ook o.a. een verbod op vaccina
tie, een passende kontröle op grens
verkeer en een aktief beleid inzake
de opsporing van eventueel voorko
mende varkenspest verwachten.
Van U als varkenshouder mag en
moet verwacht worden, dat alle mo
gelijke maatregelen, die dienen ter
preventie van varkenspest, worden
uitgevoerd.
Benadrukt moet worden, dat dit ze
ker geldt voor een gebied als West
Zeeuws-Vlaanderen, waar in het re
cente verleden is gebleken, dat fre
quent import en verspreiding van
varkenspest kon optreden. Bezien we
de resultaten van de eerste enquête,
dan kan dit ook nauwelijks een ver
rassing genoemd worden. Het voor
gaande beoogt zeker niet een streven
om minder solidair te zijn met West
Zeeuws-Vlaanderen, maar we die
nen wel in alle nuchterheid de reali
teit onder ogen te zien.
Het getuigt van een grote kollegiali-
teit als iedere varkenshouder voor
zichzelf al het mogelijke doet ter
preventie van varkenspest.
Doorgaan op de ingeslagen weg
In maart 1982 zijn de bedrijven, uit
gezonderd die welke reeds de nood
zakelijke maatregelen ter wering van
ziekten hadden genomen, nogmaals
bezocht. Niet bezocht zijn de fok-
vermeerderingsbedrijven met 1 zeug
en bedrijven welke sinds het eerste
bezoek gestopt waren met de var
kenshouderij (tot. 10).
Ook mestvarkensbedrijven met min
der dan 50 mestvarkens werden niet
bezocht. Uit deze bezoeken bleek
duidelijk dat vele varkenshouders in
West-Zeeuws-Vlaanderen betere
hygiënische maatregelen hadden ge
troffen. Alle bedrijven met meer dan
25 zeugen en op 2 na alle bedrijven
met meer dan 50 mestvarkens heb
ben de gegeven adviezen met be
trekking tot de verbetering van de
hygiënische omstandigheden opge
volgd. Ook vele fokkers met minder
dan 25 zeugen hebben met betrek
king tot dit aspekt hun positieve in
stelling getoond. De goede richting
schijnen zij gevonden te hebben,
maar toch
We zijn er nog niet!
Juist bij de kleinere varkenshouders
is in het verleden vaak varkenspest
uitgebroken. En het zijn juist deze
bedrijven, die de adviezen van de
Gezondheidsdienst en het Konsu-
lentschap in mindere mate plegen op
te volgen. Nog steeds worden op een
40% van de bedrijven met minder
dan 15 zeugen onvoldoende hygië
nische maatregelen getroffen.
Het nemen van deze maatregelen
(stofjas/overall, laarzen, ontsmet-
tingsbakken voor de stallen afde
lingen etc.) ter voorkóming van
ziekte-insleep moet gezien worden
als de eerste, maar ook als de een
voudigste stap in de goede richting.
Het zelf biggen uit de hokken halen
(en niet de verlader), het niet meer
gebruik maken van een padbeer, het
zelf uitvoeren van de kastraties en ae
aankoop van fokmateriaal van ge-
kontroleerde fokbedrijven zal een
grotere ingreep op de bedrijfsvoering
van vele varkenshouders hebben.
Toch zullen ook deze veranderingen
doorgevoerd moeten worden, wil de
varkenshouderij in West Zeeuws-
Vlaanderen haar geloofwaardigheid,
maar zeker ook haar bestaan niet
verliezen. Iedereen, zonder uitzon
dering, zal hieraan zijn of haar bij
drage moeten leveren.
Eventuele gevolgen nieuwe
varkenspest-uitbraken
Bij het voortdurend optreden van
varkenspest in West Zeeuws-Vlaan
deren zal de toekomst van de var
kenshouderij in dit gebied, zoals ge
zegd, er niet rooskleurig uitzien.
Door de te nemen maatregelen, zoals
o.a. het instellen van een vervoers-
verbod, zal de ekonomische schade
groot zijn. Omdat er in deze streek
ook een struktureel biggenoverschot
is 20.000 biggen), zullen afzet-
problemen ontstaan. De varkens-
mesters zullen doodeenvoudig de
biggen niet meer af durven te nemen.
Mocht daarnaast nog blijken, dat
West Zeeuws-Vlaanderen er na lan
gere tijd niet in slaagt om pestvrij te
worden, dan dienen uitzonderings
maatregelen t.b.v. de nationale var-
Het Landbouwschap is het ermee
eens dat er een wettelijke regeling
komt, omdat de konsument dan de
zekerheid heeft dat het als zodanig
gekochte vlees onder bepaalde om
standigheden is geproduceerd. Het
Landbouwschap noemt het terecht,
dat bij de voorgestelde regeling de
nadruk ligt op de bevordering van de
eerlijkheid in de handel. Nu wordt
op enkele plaatsen in ons land
scharrelvarkensvlees verkocht, zon
der onafhankelijke kontrole en toe
zicht.
In de memorie van toelichting op het
ontwerpbesluit zal duidelijk om
schreven moeten worden wat met het
begrip "kwaliteit" wordt bedoeld. In
de zin der wet omvat dit ook de wijze
van produktie. Met andere woorden:
een betere kwaliteit betekent dus niet
zonder meer beter vlees. Overigens
wordt in de memorie van toelichting
het verschil in produktieomstandig-
heden tussen scharrelvarkens en het
gangbare varkensvlees volgens het
Landbouwschap veel te groot voor
gesteld. Het schap maakt hiertegen
bezwaar, omdat het varkensvlees op
zeer verschillende manieren wordt
geproduceerd. Een groot aantal var
kenshouders zal al of niet met kleine
aanpassingen in hun bedrijfsvoering
aan de normen kunnen voldoen.
Naamgeving
De naamgeving van het vlees stuit bij
het Landbouwschap ook op bezwa-
kenshouderij niet uitgesloten te wor
den geacht. Vraag is of dat dan t.z.t.
nog nodig zal zijn, daar, zoals ge
zegd, bij meerdere uitbraken de to
tale varkenshouderij in West
Zeeuws-Vlaanderen wel sterk onder
druk zal komen te staan.
Nadrukkelijk moet worden gesteld,
dat bij iedere dienst en instantie het
belang van de varkenshouderij in dit
gebied, ondanks de kleinschaligheid,
volledig wordt onderkend.
Konklusie
Iedereen is er van overtuigd, dat het
varkenspestvrij blijven én daarmee
het kontinueren van de varkenshou
derij in West Zeeuws-Vlaanderen
van uiterst belang zijn. Dit kan ech
ter alleen als ALLE varkenshouders
hieraan hun medewerking verlenen.
Velen, maar niet allen, hebben hun
positieve instelling al in een eerste
daad (verbetering van de hygiëne)
omgezet. Hopelijk volgen de overi
gen en kunnen zij gezamenlijk ver
der gaan in de goede richting:
1. geen personen, die biggen of
slachtvarkens afnemen, toelaten
in de hokken
ren. Zowel bij konsument als bij de
producent mogen geen verwachtin
gen worden gewekt, die niet waarge
maakt kunnen worden. Ook mag de
naam geen diskwalifikatie inhouden
ten opzichte van overige produktie-
wijzen. Daarom kan pas, nadat de
voorwaarden aan de huisvesting, voe
ding, drenking en verzorging bekend
zijn, over de naamgeving worden be
slist. Tenslotte dringt het Land
bouwschap er op aan, dat alle gele
dingen uit de varkenshouderij (fok
kers, vermeerderaars en mesters)
worden vertegenwoordigd in een te
vormen Stichting, die toezicht gaat
houden op de uitvoering en kontrole
van de regeling.
Na afvoer van circa 100 biggen en
170 mestvarkens te Baarle-Nassau
(Noord-Brabant) vanwege vastges
telde varkenspest aldaar op een fok-
/mestbedrijf op 29 april j.l., zijn op 3
mei 1982 wederom op een tweede
bedrijf in de "zone de protection"
van Baarle-Nassau 155 mestvarkens
en 317 biggen afgeslacht.
Ook werd varkenspest vastgesteld in
M.eer, prov. Antwerpen, dicht bij de
Nederlandse grens (5 km vanaf het
eerste geval in Baarle-Nassau), op
een mestbedrijf met 237 varkens.
Alle dieren zijn geruimd.
(Vee en Vlees)
2. aan de dierenarts (en andere
noodzakelijke bezoekers) moet
altijd bedrijfskleding verstrekt
worden
3. STOPPEN met het gebruik van
padberen
4. zoveel mogelijk ZELF de biggen
kastreren
5. alleen fokmateriaal betrekken
van gekontroleerde fokbedrijven
6. de veterinaire begeleiding laten
uitvoeren door een dierenarts, die
goed op de hoogte is van de Ne
derlandse omstandigheden en
wetgeving.
Eerst DAN zal in samenwerking met
de overheid en het bedrijfsleven het
uitroeiingsplan kunnen slagen en
zult U Uw kollegialiteit t.o.v. de
overige varkenshouders in Neder
land getoond hebben.
Ir. P. Snoeijen,
Konsulentschap voor de Varkens- en
Pluimveehouderij te Tilburg.
De Noordierse Pig Marketing Board
heeft een opdracht verkregen om
gedurende een periode van acht we
ken in mei en juni 2000 tot 3000 var
kens per week naar Japan te leveren.
Koper is het Mitsubishi-koncern in
Japan. De mogelijkheid is open dat
ook verdere orders voor varkensvlees
in stukken verkregen kunnen wor
den.
Voor de Noordierse varkenshouders
is deze afzet bijzonder belangrijk,
mede en vooral gezien de lagere ba-
conprijs die men bij afzet naar
Groot-Brittannië kan maken.
Na de verlaging van de Deense ba-
conprijs op de Britse markt ging ook
de eerste handsprijs van Noordierse
bacon met £80 per ton omlaag.
Het Ierse konsortium Purcell Horgan
Co heeft een kontrakt verkregen
voor de levering van 120.000 stuks
rundvee naar Libië in een periode
van 12 achtereenvolgende maanden.
De gemiddelde prijs die vorig jaar
nog 1650 per ton bedroeg bedraagt
thans 1485 per ton. De dollarwaarde
ten opzichte van het Ierse is echter
hoger.
Overigens is men niet bij de veehou
ders niet bijster tevreden over deze
transaktie, dit gezien de momenteel
in de Gemeenschap vrij vaste markt
voor rundvee. De korresponderende
prijs voor de veehouders zou tussen
de £54 en £56 per cwt liggen.
In de week tot 23 april liepen ook de
eierprijzen fors terug. Het verschil
met de prijzen op 23 april 1981 be
draagt 5 tot 7 cent per stuk.
De situatie voor de legpluimveehou-
ders is allerbedroevendst. De pro
duktie is voor de huidige nationale
en internationale vraag te groot. Het
lijkt niet onmogelijk dat de prijzen
nog verder zullen dalen.
De huidige varkenshouderij kan door de nu gekozen opzet van een
wettelijke regeling voor de produktie van "scharrelvarkensvlees" een
nadelige invloed ondervinden. Dit is de mening van het Landbouw
schap, dat zelfs vreest dat bestaande produktiemethoden erdoor in een
kwaad daglicht kunnen worden gesteld. In de voorgestelde regeling
wordt gebruik gemaakt van het begrip "Landbouwkwaliteitsbesluit".
Volgens het Landbouwschap kan hierdoor ten onrechte de indruk
worden gewekt, dat scharrelvarkensvlees van betere kwaliteit is dan
ander varkensvlees. Het Landbouwschap heeft naar aanleiding van het
ontwerp-besluit per brief een aantal op- en aanmerkingen kenbaar
gemaakt bij minister De Koning (landbouw en visserij).
27
