Franse boeren onzeker over
nieuw landbouwbeleid
Meeste EG-landen eisen meer
dan 9%
Nationalisaties grijpen ver om zich heen
In Staatshanden
Netelig probleem
Nederland:
Grootste leverancier
Brussel eist binnenkort forse gasprijsverhoging tuinders
Uitvechten
De ekonomische politiek van Frankrijk onder de nieuwe socialistische
regering, die 21 mei 1981 aan de macht kwam, wordt vooral gekenmerkt
door nationalisatie van (11) grote financiële concerns en door natio
nalisatie van het kredietwezen (36 banken met tenminste 1 miljard
francs aan deposito's van Franse ingezetenen.) Kleinere banken en
vestigingen van buitenlandse banken worden niet genationaliseerd. De
grootste drie kommerciële banken: Banque Nationale de Paris, Crédit
Lyonnais en Sociéte Générale, waren al genationaliseerd. Daarmee zal
de kredietverlening per 1 januari 1982 voor 90 procent genationaliseerd
zijn en de industriële produktie voor 18 procent van het bruto nationaal
produkt (BNP).
Ir. K.W. Kruse. Landbouwr
De investeringen stagneren. De on
dernemers wachten af: gaat het in de
richting van nog verdere nationali
satie, of blijft de nodige vrijheid van
handelen voor de ondernemer be
waard? De bestrijding van de wer
keloosheid (prioriteit aller prioritei
ten van de nieuwe regering) lukt
door deze stagnatie van de investe
ringen niet. De ondernemer heeft nu
eenmaal meer rekening te houden
met de ekonomische realiteit dan
met de nationaal gestelde politieke
doeleinden (inlossen van verkie
zingsbeloften, ideologisch bepaalde
doeleinden enz.). De Overheid
schept in 1982 rond 60.000 arbeids
plaatsen in de zgn. quartaire sektor,
doch dit is slechts een druppel op een
gloeiende plaat. Het aantal werklo
zen is de laatste maanden namelijk
tot 2 miljoen gestegen.
Gaan deze grote veranderingen in
het ekonomisch bestel voorbij aan
agrarisch Frankrijk? Neen! Want
met de nationalisatie van grote in
dustriële concerns komt praktisch de
gehele Franse kunstmestindustrie in
handen van de Staat. Dit geldt ook in
sterke mate voor de fytosanitaire in
dustrie (gewasbeschermingsmidde
len) en verder voor de gehele pro
duktie van diergeneesmiddelen.
De plantenveredeling komt ook voor
een stukje in genationaliseerde han
den, omdat de staats-oliemaatschap-
pij ELF-Acquitaine ook in deze sek
tor is begonnen. Het te nationalise
ren chemisch concern Rhone Pou-
lenc was de afgelopen tien jaar bijv.
al werkzaam op het terrein van de
pluimveeveredeling. Niet alleen
Rhone Poulenc, doch ook verschil-
■Pfil
aan
de Nederlandse ambassade te Parijs,
hield voor de algemene vergadering
van de Groninger Mij. van Landbouw
een inleiding over: De Franse land
bouw in relatie tot de EG.
De gegevens voor dit artikel zijn
daaraan ontleend.
lende andere te nationaliseren con
cerns zijn werkzaam op het gebied
van de moderne genetica en bio
technologie.
Dit soort onderzoek, dat ten dele in
samenwerking met het officiële
Landbouwkundig Onderzoek (IN-
RA), soms samen met een Land
bouwhogeschool of samen met een
in innovatie geïnteresseerde finan
cieringsmij, wordt uitgevoerd, kan
vandaag of morgen voor agrarisch
Frankrijk belangrijke resultaten op
leveren. Er wordt op dit nieuwe ter
rein van onderzoek naar gestreefd
een stuk van de achterstand op de
V.S. en Japan in te lopen, en in ieder
geval geen grotere achterstand op te
doen.
De nationalisatie van het kredietwe
zen gaat grotendeels aan de Franse
Landbouw voorbij, omdat de Caisse
nationale du Crédit Agricole (de cen
trale van het Landbouwkredietwe
zen) al een staatskas is, welke via de
koöperatieve regionale banken be
paalde typen (gesubsidieerde) lenin
gen verstrekt.
Het nieuwe landbouwbeleid als zo
danig is nog niet helemaal uitgekris
talliseerd. Drie in het oogspringende
doelstellingen van de socialistische
partij voor het landbouwbeleid zijn:
Instelling van semi-overheidsor-
ganen, welke produktiedoelstelling,
marktorganisatie en marktbeheer
per produkt (bijv. wijn) of groep van
produkten (bijv. groente en fruit)
voor de nationale markt tot taak
krijgen;
Instelling van grondbanken per
canton (een canton is plm. 10 ge
meenten);
Verdere vermindering van het
aantal land- en tuinbouwbedrijven
voorkomen door inkomenspolitiek
te bedrijven ten gunste van vooral de
kleinere boeren.
De wijze waarop deze drie hoofdele
menten voor het nieuwe landbouwbe
leid praktisch uitgevoerd kunnen
worden (zonder te veel botsingen met
het meest produktieve deel van de
Franse boerenstand en zonder te zeer
in openlijke konflikten met het Ge
meenschappelijk Landbouwbeleid te
treden) vormt nog een netelig pro
bleem.
Daarbij komt in tweede instantie nog
een serie nieuwe elementen, waar
onder:
Bevoordeling van openbaar
(staats)landbouwonderwijs
boven bijzonder onderwijs;
Accentuering van voorkeur van
de overheid voor koöperatieve
onderneming;
Herziening van fiskaal regiem
voor de landbouw;
Sterkere afscherming van de na
tionale markt (herovering van de
nationale markt).
Vooral met dit laatste element zullen
zich voor ons land in toenemende
mate moeilijkheden voordoen.
Enkele cijfers over de Franse agrari
sche produktie: de waarde van de
totale produktie welke het erf verlaat
vertegenwoordigde in 1980 ongeveer
180 miljoen Francs (4x de Neder
landse produktie), waarvan 55 pro
cent uit de plantaardige sektor. De
belangrijkste produktietakken zijn:
akkerbouw: 25 procent, melkvee
houderij: 18 procent; mestveehou-
derij: 12 procent; wijnbouw: 10 pro
cent: tuinbouw: 8 procent.
De Franse agrarische export beliep
in 1980 bijna 80 miljard Francs. De
voornaamste exportprodukten zijn:
granen 16,6 miljard Francs, zuivel
8,8 miljard Francs en wijn 12,7 mil
jard Francs.
De Franse agrarische import beliep
in 1980 rond 68 miljard Francs,
waarvan 9 miljard uit Nederland, dat
de grootste leverancier van Frankrijk
is voor agrarische produkten. Het
agrarisch exportsaldo van Frankrijk
en Nederland ontlopen elkaar niet
veel.
Minister De Koning aksepteert voorstellen globaal
Alle EG-partners, behalve Neder
land, Engeland. Denemarken en
West-Duitsland verlangen een gro
tere aanpassing van de landbouw
prijzen dan de 9% gemiddeld die zijn
voorgesteld. De Europese prijsver
hoging zal dit jaar daarom zeker met
twee getallen geschreven worden en
aldus boven de 10% komen te liggen.
"Dertien procent, dat zou best aardig
zijn. Maar het zal wel moeilijk wor
den om dat er in Brussel uit te sle
pen", zo heeft de Franse regerings
leider Pierre Maurois zaterdag ver
klaard.
Nederland aksepteert de door land-
bouwkommissaris Poul Dalsager
voorgestelde verhogingen globaal,
behalve voor de baktarwe. "Daar is
de voorgestelde 5,2% echt onvol
doende", aldus minister De Koning.
Vooral de Zuidelijke EG-landen met
hun 10 tot meer dan 20% inflatie
noemen in koor de 9% als gemiddel
de "zeer onvoldoende".
Alleen de Britten vinden het te veel.
Aldus steekt de voor de Europese
integratie zo gevaarlijke Brits-Franse
tegenstelling weer de kop op. Iedere
minister van landbouw hoopt dat de
prijzen op de officiële datum van 1
april vastgesteld zijn. De Britse be
windsman Peter Walker heeft (nog)
geen verband gelegd tussen de vast
stelling van de nieuwe landbouw
prijzen en de kwestie van de Britse
kontributie aan de Europese schat
kist.
Dat zijn zo globaal de belangrijkste
konklusies die wij kunnen trekken na
de eerste besprekingen afgelopen
maandag en dinsdag in Brussel, on
der leiding van de Belgische staats-
sekretaris voor EG en landbouw
Paul de Keersmaeker. In zijn gesprek
met de Nederlandse journalisten
trok minister De Koning allereerst
het kader waarbinnen de onderhan
delingen zich in Brussel, Luxemburg
en Straatsburg (parlement) zullen
voltrekken, te weten:
- De budgettaire limieten voor de
EG die in zicht komen;
- de reeks mislukte pogingen van
regeringsleiders en bewindslie
den van buitenlandse zaken om
het Britse en het zuivelprobleem
aan te pakken, "zodat die kouwe
prak nu dan op ons bord komt te
liggen", aldus de minister;
- de zeer uiteenlopende ekonomi
sche en monetaire ontwikkelin
gen binnen de grote Euro-markt.
Volgens de Nederlandse minister
kun je berekenen dat de prijzen met
gemiddeld 5% omhoog moeten maar
eveneens dat het meer dan 15% moet
zijn.
"Daarom vinden wij de 9% daar er
gens tussen in nog niet zo gek", aldus
De Koning. Daarbij zal wellicht ook
een rol spelen de bewering van de
Europese Kommissie dat nergens el
ders in de EG de agrarische inko
mens vorig jaar ruim 17% stegen,
zoals in Nederland.
In Duitsland gingen de agrariërs er
vorig jaar ruim 3% op achteruit en in
Frankrijk en Italië zelfs 7%. Cijfers
die wel aanduidend hoe moeilijk het
wordt om tot een uniforme EG-
prijsaanpassing te komen, al zit er
dan wel wat wisselgeld in de mone
taire kompensaties.
Nederland aksepteert overigens niet
dat wij nu meer dan de helft van die
kompensaties zouden moeten inle
veren en West-Duitsland vindt de
voor dat land voorgestelde afbraak
helemaal onaanvaardbaar. De Brit
ten willen hun mcb's helemaal niet
verminderen.
Granen
De Franse minister mevrouw Edith
Cresson meldde dat De Koning voor
het eerst het probleem van de
graanvervangers voor het veevoeder
had erkend.
Minister De Koning: "Ik heb inder
daad gezegd dat de groei van de in
voer van de graanvervangers voor
veevoeder niet losstaat van het rela
tief hoge prijspeil voor granen dat de
Europese Gemeenschap in het ver
leden heeft opgebouwd. Maar ik heb
nog niet gehoord dat zij ons daarin
bijvalt". De minister ging onge
vraagd ook even in op de kritiek van
de akkerbouwers zoals hij die in dit
weekblad had gelezen. "Je mag niet
zeggen dat ik onvoldoende oog heb
voor de belangen van de graantelers,
want ik wil wel degelijk wat veran
deren. Het dringt nog te weinig tot de
mensen door dat wanneer wij de
graanprijzen gewoon zouden verho
gen en de graanvervangers van bui
ten de EG binnen laten, dat wij dan
met de akkerbouw zouden vastlo
pen. Uit de alternatieven moet ik het
minste kwaad kiezen. Dat is voor
mij: Een terughoudend prijsbeleid
voor de granen, eventueel gekombi-
neerd met Europese afspraken over
een stabilisatie van de invoer van
graanvervangers.
Dat laatste dan ook meer met het
doel om heffingen van de EG op die
invoer te vermijden".
Produktierem
De Nederlandse minister aksepteer-
de in Brussel de gedachte van pro-
duktiedrempels zoals die met name
voor de granen en de veehouderij
zijn vöorgesteld. Zodra de Europese
agrariërs meer gaan afleveren moe
ten zij meebetalen aan de afzet van
dergelijke overschotten. De Koning
heeft zich wat het niveau van die
drempels betreft overigens nog niet
vastgelegd. De introduktie van zulke
drempels won deze week in Brussel
duidelijk terrein, maar over het ni
veau waarop ze worden vastgesteld
hoorden wij ook mevrouw Cresson
en andere ministers mopperen.
Zij herhaalde overigens haar eisen
ten aanzien van een extra lage melk-
heffing voor de kleine veehouder.
Tenslotte blijkt niemand in het mi
nisterieel gezelschap nu helemaal af
te willen van de huidige melkheffing.
De Nederlandse glastuinders moeten naar ongeveer 43 cent. Dit Europees
van 'Brussel' vóór het volgende compromis is voorgesteld door de
stookseizoen 25% meer gaan betalen Deense minister nadat onze be-
voor het aardgas. Na de komende
winter gaat de energieprijs dan nog
maals met 10% omhoog. De modale
(gemiddelde) tuinder zou deze ver
hoging in totaal 60.000,— kosten,
er van uitgaande dat hij ze helemaal
niet in de prijzen van zijn produkten
kan doorberekenen. Die modale
tuinder heeft een netto-onkomen
van 40.000,— en bij de bloemk
weker ligt dat zelfs lager. "Ik besef
dat bij een zo snelle prijsverhoging
de spanningen onder de tuinders ge
weldig kunnen oplopen", aldus mi
nister Jan de Koning nadat hij deze
week bovenstaand nieuws in Brussel
aan de journalisten bekend maakte.
De Nederlandse minister vreest het
ergste wanneer het Landbouwschap
(namens de tuinders) bovenstaand
voorstel zou afwijzen. Volgens het nu
geldende contract zouden de tuin
ders nog maximaal twee jaar lang
een aflopend voordeliger gasprijs
betalen dan hun collega's in het bui
tenland. Zoals meermalen hier ge
meld willen de Europese autoriteiten
met name Dalsager (landbouw) en
Andriessen (concurrentie) dat Ne
derland nu onmiddellijk de gastarie-
ven voor tuinders op het niveau van
de industrie brengt. Genoemde le
den van de Eurpese Commissie staan
daarbij onder geweldige druk van
Europese landbouwministers, die op
hun beurt weer worden opgejaagd
door klagende tuinders elders.
Bovenstaand 'compromis', als je het
zo durft aanduiden, betekent dat de
tuinders uit de met ons concurreren
de landen nog een jaar moeten
wachten op het moment dat de ener
gietarieven in Nederland en soort
van Europees-niveau bereiken. De
huidige prijs van ruim dertig cent per
m3 gas gaat dan uiterlijk 1 oktober
sprongsgewijs naar ongeveer 38 cent
en vervolgens na de volgende winter
windsman zowat al zijn collega's plus
de Europese autoriteiten de afgelo
pen weken heeft gepolst. "Denk
driemaal na voordat je dit afwijst",
zo luidt het onmiskenbaar duidelijke
advies van minister de Koning aan
de tuinders. Hij zegt niet zonder
kleerscheuren thuis te zullen komen
wanneer midden volgende maand de
Europese ministerraad bijeen komt
en er geen contract ligt Landbouw
schap-Gasunie "langs de lijnen van
bovenstaand voorstel".
Betrouwbare kringen in Brussel zeg
gen dat onze tweede grootste klant,
te weten Groot-Brittanië, in de mi
nistervergadering deze week er mee
dreigde dat de tuinders daar via
grensbelemmeringen en andere con
flicten het recht in eigen hand willen
nemen wanneer Nederland het con-^
flict maar wat door laat sudderen'
voor het Europees hof van Justitie in
Luxemburg
Eerste vraag aan de Nederlands mi
nister in Brussel: Het klinkt allemaal
wel erg dreigend, maar ach dat duurt
toch al maanden zo? Loopt het wel
zo'n vaart? Antwoord: "Volgens m'n
Britse collega Walker is de zaak nu
16 keer aan de orde geweest hier.
Daarom slikken ze nu geen enkel
uitstel meer. Als ik volgende keer
met een dergelijk verzoek hier bij
mijn collega's zou terugkeren zeggen
zij: Val jij maar dood.
Iedere tuinder zal zich echter nog een
tweede vraag stellen. En wel de vol
gende: Al die 16 keer dat de zaak in
Brussel aan de órde kwam verzeker
de de Nederlands landbouwminister
een eventueel vonnis van het EG-hof
van Justitie niet te vrezen. Wij zou
den dat wel winnen, zo meenden
achtereenvolgens de ministers Van
der Stee, Brak en de Koning altijd.
Waarom gaan wij nu dan toch ineens
door de knieën wetend dat veel
tuinders aldus in de rode cijfers ko
men? Antwoord van minister De
Koning: "Je neemt met een juridi
sche procedure in Luxemburg het
risico dat je toch verliest. Dan zou
den de gasprijzen ook nog meer
schoksgewijs omhoog moeten.
Bovendien zou dan inmiddels het
internationale handelsklimaat wel
grondig verpest zijn. De onrust die in
veel EG-landen onder de tuinders nu
al tegen Nederland is gegroeid zou
dan geweldig toenemen. De Neder
landse tuinbouw met haar giganti
sche export is c'aar gevoelig voor.
Vandaag werd in de Europese mi
nisterraad al in bedekte termen ge
dreigd met grensbelemmeringen. Ik
wil niet dat Nderland als groot-ex
porteur aanleiding geeft tot derge
lijke conflicten. Want wij zijn vol
strekt afhankelijk van de open Eu
ropese markt wegens onze enorme
afzet daar. Je mag dus niet zeggen
Dat conflict vechten wij wel even uit
in Luxemburg. Of: Dan gaan er
maar tien trailers met tomaten die de
grens niet meer overkunnen de sloot
in. Dat aan de andere kant met
bovenstaande berichten de spanning
onder de tuinders in Nederland ge
weldig toeneemt, is voor mij best be
grijpelijk".
De ministers willen de laatste drie
dagen van maart in Brussel hun be
faamde marathonvergadering hou
den. Die loopt dan niet toevallig pa
rallel met de Europese topconferen
tie van 29 en 30 maart met het Franse
staatshoofd en de regeringsleiders
waar het probleem van de Britse
contributie hoofdschotel zal zijn.
Terwijl de klok dan naar 1 april loopt
wordt via een grootscheeps diplo
matiek offensief geprobeerd om de
twee centrale EG-problemen (on
derlinge lastenverdeling en land
bouwpolitiek) tezamen in een com
promis te gieten.
