Diepe ontwatering van grasland is
niet altijd zo gunstig
T emperatuursom
Drs. N. Vaandrager 35
jaar bij K.N.L. C.
Van Gilse
Kandijfabriek
honderd
jaar
VERLOOP VAN DE TEMPERATUURSOM IN 1981
GRA SLA NDBEMESTING
Er vinden in ons land ontwateringen van weilandgebieden plaats
zonder dat de noodzaak daarvan duidelijk is. Soms wordt de
situatie ter plaatse niet goed onderzocht en gaat men er te ge
makkelijk vanuit dat diep ontwateren voor alle boeren gunstig is.
Voor sommige boeren kunnen de kostbare en ingrijpende maat
regelen die met de ontwatering gepaard gaan averechts werken.
Dit blijkt uit het onlangs bij de Biologiewinkel van de Rijksuni
versiteit Groningen verschenen rapport "De grasmat van het
Zuiderland".
bij diepere ontwatering de veenbo-
dem zal inklinken. Doordat de bo
dem van plaats tot plaats van op
bouw verschilt kan het land bij deze
inklinking plaatselijk inzakken. De
dan ontstane kuilen maken het land
moeilijker te bewerken. Er is volgens
de studenten in ons land weinig on
derzoek gedaan naar de invloed van
graslandontwatering. Een gedeelte
van de gedane onderzoeken kan
Afwateringssloot
Het rapport behandelt de gevolgen
van ontwatering voor de boeren in
het Zuiderland. een weilandgebied
dat bij Niekerk, ongeveer 20 kilome
ter ten westen van Groningen, ligt.
Het Waterschap Westerkwartier was
van plan om het slootpeil in het ge
bied drastisch te verlagen tot 1 meter
20 diep. Om deze verlaging tot stand
te brengen moest de huidige afwate
ringssloot door een veel bredere en
diepere worden vervangen. Volgens
het waterschap zouden de weilanden
als gevolg van deze maatregel meer
gras opbrengen. Tevens zou door het
lagere waterpeil de draagkracht van
de bodem groter worden, waardoor
de boeren vroeger in het voorjaar de
weilanden met de traktor konden
berijden. Dit laatste is vooral voor
bedrijven met loopstallen gunstig
omdat daar vroeg in het voorjaar
drijfmest over het land moet worden
verspreid. Enkele boeren uit het
Zuiderland verzetten zich tegen de
plannen van het Waterschap. Ze
vermoedden dat als gevolg van de
plannen de kwaliteit van hun gras
mat zou worden verminderd. Ook
hadden ze, omdat ze een niet-inten-
sief bedrijf zonder loopstallen wen
sten te behouden, niet zo'n baat bij
een betere draagkracht van de bo
dem. Eén vam de boeren diende bij
de Biologiewinkel een verzoek om
meer informatie in, wat het genoem
de rapport tot gevolg had. Met de
informatie uit het rapport in de hand
bleven de boeren zich tegen de
plannen verzetten. Het Waterschap
heeft onlangs de huidige afwate
ringssloot schoon gemaakt. De ont
wateringsplannen zijn voorlopig van
de baan.
Onderzoek
Het rapport is samengesteld door
twee biologiestudenten aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Ze
hebben onderzocht welke gras- en
andere plantensoorten er in de ver
schillende percelen van het Zuider
land groeien. Aan de hand van die
gegevens kunnen ze aangeven welke
percelen te nat en welke te droog
zijn. Ook hebben ze de invloed van
de veebezetting (het aantal koeien
per hektare) op de grasmat bepaald.
De grasmat blijkt plaatselijk te bes
taan uit grassoorten die voor koeien
niet geschikt zijn. Dit is eerder te
wijten aan overbemesting dan aan de
vochtigheid van het land. Slechts
13% van de percelen kan nat ge
noemd worden. Ontwatering zal in
deze percelen inderdaad gunstig zijn
voor de grasgroei en de draagkracht
van de bodem. In alle overige perce
len bestaat de kans dat de bodem in
de zomer te veel uitdroogt. Als dit
gebeurt dan zal het gras daar door
ontwatering juist slechter groeien.
Inklinken
Momenteel is de draagkracht van de
bodem redelijk goed. Dit komt om
dat er ongeveer een 50 cm dik klei-
dek over de zachte veenbodem heen
ligt. Uit literatuurgegevens blijkt dat
Maandag I februari was het 35 jaar
geleden dat drs. N. Vaandrager (61)
in dienst trad bij het Koninklijk Ne
derlands Landbouw-Komité
(KNLC). waar hij nu de funktie van
algemeen-sekretaris vervult. Het
startte in 1947 als adjunkt-sekretaris,
belast met het sekretariaat van de
toen nieuw opgerichte afdeling
Werkgeversbelangen. In de loop der
jaren heeft Vaandrager zich ontwik
keld tot een specifiek deskundige op
het sociaal-ekonomische terrein. Als
boerenzoon bleef hij daarbij steeds
met beide benen in de praktijk staan.
Vaandrager is aktief op vele fronten
waar de boerenbelangen in het ge
ding zijn. Zijn fuktie als algemeen-
sekretaris omschreef hij eens als:
"bevorderen dat het KNLC als een
geoliede machine loopt". Zelf noemt
hij het kenmerkend voor een boere-
norganisatie dat nooit wordt gezegd
dat je het goed doet, dat vindt men
vanzelfsprekend.
Dit is dan een gelegenheid om de
waardering naar buiten te brengen.
Ik hoop dat Vaandrager ook in de
komende jaren in goede gezondheid
zijn grote kennis en werkkracht ten
dienste van het KNLC zal kunnen
stellen.
Luteijn Drs. M. Vaandrager
In juli 1982 bestaat Gebr. Van Gilse
Kandijfabriek B.V. In Roosendaal,
een dochteronderneming van Suiker
Unie, honderd jaar. Dit jubileum zal
in september a.s. officieel worden ge
vierd, doch het bedrijf zal zich eerder
als honderdjarige presenteren.
Van 14 tot 18 februari neemt Van
Gilse deel aan de Roka, de grote
beurs voor de levensmiddelenhandel
in het Jaarbeursgebouw te Utrecht.
Als nieuwste Van Gilse-produkt
wordt hier fijnste suiker in een coni
sche strooibus (500 gram) geïntro
duceerd.
Op 12 april a.s. start een aktie voor
de meest bekende Van Gilse-pro-
dukten (schenkstroop (R), bruine
kandij voor de koffie, fijnste suiker
en geleisuiker (R)), waarbij wekelijks
een videorekorder als prijs wordt
uitgeloofd voor de konsument en één
voor de detaillist.
Van Gilse is ook present op de
Huishoudbeurs 1982, die van 16 tot
25 april a.s. in de R.A.I. te Amster
dam wordt gehouden.
Als de groei begint dient het gras over voldoende stikstof te be
schikken. Het begin van de groei wordt benaderd door de tempe-
ratuursom. De optimale aanwendingstijd van stikstof in het voor
jaar ligt tussen de temperatuursommen van 180 graden Celcius en
280 graden Celcius.
Aan de hand van de gemiddelde temperaturen van voorgaande
jaren wordt een globale schatting gemaakt van het bereiken van de
temperatuursom van 180 graden Celcius.
Evenals voorgaande jaren ligt het in de bedoeling om u minstens
éénmaal in de week deze gegevens te doen toekomen tot de tem
peratuursom van 300 graden Celcius is bereikt.
Tevens treft u hierbij aan een overzicht van het bereiken van de
temperatuursommen van 180 graden Celcius en 280 graden Celcius
gedurende de laatste 11 jaren.
Temperatuursom van 1 januari tot 3 februari
Weerstation
Datum
3/2
Leeuwarden
87
Eelde
65
Den Helder
84
Twente
75
Schiphol
99
Soesterberg
103
De Bilt
Deelen
Rotterdam
Zierikzee
Volkel
Gilze Rijen
Vlissingen
Eindhoven
Zuid-Limburg
94
90
110
106
100
100
105
101
108
Globale schatting van de datum waarop een bepaalde waarde van de
temperatuur wordt bereikt.
Weerstation
Schatting uitgaande van de temperatuursom op
bovendien slecht vergeleken worden
met de situatie in het Zuiderland
omdat de bodem anders van samen
stelling is. De studenten bevelen aan
eerst de bodemsamenstelling goed te
onderzoeken voordat er uitspraken
worden gedaan over de te verwach
ten voordelen.
Alleen natte stukken
Verder vragen zij zich af waarom het
hele gebied ontwaterd moet worden.
Om de ongunstige gevolgen te ver
mijden is het beter alleen de natte
stukken diep te ontwateren. Daarbij
moet ook gekeken worden naar de
manier waarop de boer zijn bedrijf wil
voortzetten. De ontwatering moet
aan de wensen van de boeren beant
woorden; het moet niet zo zijn dat de
boeren hun bedrijf aan de ontwate
ringsplannen moeten aanpassen.
(Het rapport is verkrijgbaar bij de
Biologiewinkel, tel. 050 - 118064, bij
het Voorlichtingscentrum van de
RUG, tel. 050 - 114051 of bij Dolf
Logemann, tel. 050 - 135254).
3/2
80 graden
Leewarden
9/3
Eelde
14/3
Den Helder
10/3
Twente
12/3
Schiphol
6/3
Soesterberg
5/3
De Bilt
7/3
Deelen
8/3
Rotterdam
Zierikzee
Volkel
Gilze Rijen
Vlissingen
Eindhoven
Zuid-Limburg
3/3
4/3
6/3
6/3
5/3
6/3
4/3
VERLOOP VAIJ DR TBMPERATUDRSOM
Weerstation
Data
waaroD de T-som van 180" bereikt is
Jaar
71
72 73 74
75 76 77 i 78 j 79 80 81
Leeuwarden
20-2
15-3 '20-2 6-2
'50-1 22-2*25-2 4-3 6-4 5-3 7-3
Eelde
22-2
16-3 4-3 8-2
31-1 26-2 23-2 8-5: 6-4 14-3 I 10-3
Den Helder
16-2
5-3.17-2 6-2
27-1 14-2' 22-2 '28-2 6-4 28-2 1-3
Rampspol
22-2
8-3 3-3 6-2
30-1 22-2 22-2 - - -
Twente
17-2
5-3 5-3 3-2I
29-1 25-2 20-2 5-3 3-4 6-3 11-3
Schiphol
18-2; 3-3 22-2 2-2
26-1 i 9-2 17-2 28-2 29-3 23-2 25-2
Soesterberg
16-2
3-3 28-2 2-2
28-1 9-2 19-2 2-3 i 2-4 28-2 7.3
Valkenburg
15-2
2-3 17-2 1-2
27-1 10-2 14—2 27-2 27-3 21-2 10-2
De Bilt
17-2
2-31-3 3-2
30-1 13—2 16-2' 2-3 30-3 24-2 7-2
Deelen
21-2
3-3 3-3 j 4-2
30-1 j20-2 20—2 7-3 2-4 1-3 10-3
Rotterdam
10-2
28-2 118—2 2-2
25-1 i 10-2 "6-2 1-3 ■20-3 22-2 15.2
Zierikzee
14-2
22-2J17-2 [30-1
25-1 j 9-2 15-2 27-2 27-3 22-2 9_2
Volkèl
23-2
1-3 3-3 j 2-2
28-1 18-220—2 3-3 28-3 23-2 7.3
Gilze Rijen
14-2
25-2 ;22—2 31-1
28-1 10-2 15-2 1-3 27-3 24-2 6-3
Vlissingen
13-2
22-2 15-2 30-1
27-1 :10-2 15-2 27-2 26-3 19-2 9-2
Eindhoven
13-2
22-2:23-2 1-2
28-1 13-2 '14-2 ,28-2 Ï26-5 22-2 6-3
Zuid-Limburg
14-2
24-2i 5-3 1-2
29-1 j19—2 115—2 i 1-3 |25-3 23-2 8-3
Weerstation
Data Waaroo de T-som van 280" bereikt is
Jaar
71 72 j 73
74 75 76 77 78 79 80 81
20-5 27-3 -17-3
26-2 26-2 27-3 11-', £2-3, Jf-Z 2B-3 21-?
Eeldj
24-3 29-3 £3-3
4-3 3-3-31-3 11-3 25-3 17-4 6-4 24-5
Den Helder
17-3 22-3 ii2-5
26-2 23-2 '14-3 '11-3 16-3 17-4 24-3 18-3
RamDspol
23-3 23-3 123-3
27-2 2-5 26-3 10-5 -
Twente
21-3 21-3 £5-3
24-2 23-2 28-3 9-5 23-3 15-4 30-3 24-j
Schiphol
20-3 20-3 Jl6—3
19-2, 13-2,29-2 5-3 14-3 13-5 14-3 14-3
Soosterberr
19-3 20-3 '21-3"'
21-2 122-2 127-2 8-3 17-3 U-4 25-3 19-3
Valkonbur- 16-3 19-? 40-3' <8-2 11-2 3-3 4-3 13-3 12-/ 15-3 12-3
De Bilt
18-5 18-3 ,21-3
22-2 ,24-2, 2-3 5-3 16-5 13-4 16-3 2tfcK
23-2 J23-2 '13-3 8-3 '25-3 14-4 '26-3 22-3
Deelen
22-3 !20-3
23-3
Rotterdam
10-3 '17-3
12-3
18-2 j 14-2 '28-2
5-3 J 5-3 12-4 14-3 12-3
Zierikzee
14-3 [15-3
10-3
13-2 j13-2 29-2
4-3 14-3 11-4 '11-5 11-3
Volkel
25-3 :i9-5
25-3
19-2 119-2! 2-3
9-3 20-3 1 12-4 14-3 12-3
Gilze Rijen
16-3 -16-3
19-3
16-2 i 21-2:29-2
4-5 16-3 i 11-4 17-5 16-3
Vlissingen
13-3 4 5-3
8-3
14-2 15-2 2-3
4-3 14-3 10-4 7-3 10-3
Eindhoven
17-3 14-3
?l-3
16-2
18-2 i 1-5
4-3 14-3 10-4 13-3 15-3
Zuid-Limburg
18-3 16-3
26-3
17-2
21-2 h1-3
i
4-515-3 10-4 i 15-3 20-5
In de rundveehouderij begint de
temperatuursom een begrip te
worden. Bij T-200 begint de gras-
groei op de vroegste percelen. Dat
is het goede moment voor de eer
ste stikstofgift.
Voor goed gras is echter meer
nodig dan alleen stikstof. Ook de
fosfaat- en kalibemesting moeten
niet worden vergeten. Voor beide
elementen moet de gift worden
afgestemd op bemestingstoestand
en graslandgebruik. Ook moet re
kening worden gehouden met via
organische mest gegeven fosfaat
en kali. Als stikstofmest verdient
op het zandgrasland Magnesa-
mon de voorkeur. Met deze mest
stof worden tegelijkertijd kalk en
magnesium toegevoegd. Naast
22% stikstof bevat Magnesamon
7% magnesium (MgO) en heeft
4% zuurbindende waarde.
Een goed advies voor weiden is
350 kg Magnesamon per ha. Voor
maaien kan 500 kg Magnesamon
worden gegeven.
11
