Konklusie ZAJK-studiedag:
geen eindpunt
Problemen
loonbedrijven moeten
worden verlicht
landbouw
rai82
Teelt-technische avond enquête
wintertarwe
Enquête
Vertrouwen
Ophouden met
doemdenken
Luchtfietserij
Nog veel vragen
De overige 75%
18 t|m 23 januari 82
De jaarlijkse studiedag van het Zeeuws Agrarisch Jongeren Kontakt,
die op woensdag 16 december heeft plaatsgevonden vormde slechts een
onderdeel van het jaarprogramma. Het ZAJK heeft in het seizoen
*81-'82 het thema "Boer zijn, tussen vrijheid en gebondenheid" centraal
gesteld. De studiedag moet dan ook niet beschouwd worden als een
afsluiting van dit jaarthema. Alles behalve dat. De vrijheid en gebon
denheid van de boer, of zoals u wilt agrarisch ondernemer, is een
onderwerp dat voorlopig niet aan aktualiteit behoeft in te boeten. Het
is ook een veelzijdig onderwerp waarbij je op steeds nieuwe gezicht
spunten stuit die het bespreken waard zijn.
Allereerst kan de studiedag niet los
worden gezien van een enquête die
daaraan is voorafgegaan. Alle gere
gistreerde leden van de plattelands
jongerenorganisatie is een vragenlijst
toegezonden. Het is juist de voorlo
pige uitslag van de enquête- bekend
gemaakt op de studiedag die de no
dige aandacht heeft gekregen in de
pers. De verslaggeving van de stu
diedag zelf is daardoor een beetje in
het gedrang gekomen. Geen wonder
ook. want juist een enquêteuitslag
geeft een aantal kant-en-klare cijfer
gegevens waaraan ieder graag wat
konklusies verbindt. Dat mag ook
niet, al moet je met konklusies trek
ken altijd voorzichtig zijn. Sommige
gegevens kunnen uiteenlopende
achtergronden hebben.
Wat in ieder geval vrij sterk uit de
antwoorden in de enquête naar vo
ren springt is dat de jonge zeeuwse
boer zijn beroep, zijn werk hoog
waardeert. De leuze "ik ben er trots
op boer te zijn" wordt in zijn oor
spronkelijke versie niet duidelijk on
derstreept, maar wel wanneer "trots"
daarin door "blij" wordt vervangen.
Het zijn vooral de zelfstandigheid,
de vrijheid van beslissen em hande
len, het werken in de buitenlucht en
met dieren en de grote afwisseling
van het werk die het beroep boer zo
aantrekkelijk maken. Men wil dit -
letterlijk - voor geen geld missen. De
jonge zeeuwse boer is bereid genoe
gen te nemen met soms lange werk
weken, weinig vrije tijd en vakantie
en een onzeker inkomen als hij
daarvoor maar boer kan blijven.
Hoewel meer dan drie-kwart vindt
dat hij - mede gezien de lange werk
week - eigenlijk te weinig verdient in
vergelijking met de inkomens buiten
de landbouw is men toch niet bereid
om met Jan Modaal te ruilen.
De konklusie lijkt gerechtvaardigd
dat andere waardem dan puur fi-
mancieel-ekonomische een grote rol
spelen in het leven van de (jonge)
zeeuwse boer.
De ZAJK-voorzitter verwoordde het
zo: "De jonge Zeeuwse boer is geen
keiharde zakenman".
De positieve waardering over het
boer zijn die uit de enquête sprak
kwam ook weer naar voren in het
middagdeel van de studiedag. In
leider J. Markusse schilderde een
aantal veranderingen die zich in de
landbouw en het boer zijn hebben
voltrokken en gaf aan hoe de boer
zijn weg daarin vond en nog steeds
kan vinden. Oud-ZAJK voorzitter
Jos de Regt en PJGN-voorzitter Jos
Akkermans verhaalden vervolgens
over hun eigen ervaringen als jonge
beginnende boeren. Uit beider ver
haal bleek hoe vele beslissingen die
genomen moeten worden in het pro
ces van boer worden ook persoonlijk
diep verwerkt moeten worden.
Van spijt is zeker geen sprake in
tegendeel en de toekomst wordt met
vertrouwen tegemoet gezien.
Ook de diskussies die na de inleidin
gen in groepen plaatsvonden adem
den de sfeer uit van "er zijn nog mo
gelijkheden, er zijn nog voldoende
kansen".
Natuurlijk zijn er regels en beperkin
gen waaraaan een boer zich te houden
heeft en is de vrijheid van de boer er
een met een aantal duidelijk grenzen.
Maar toch, in de direkte bedrijfsuit-
voering van alledag voelt men zich
niet zo beperkt dat het ook als lastig
wordt ervaren.
s
Joris Schouten: weinig hoopge
vend....
Op zich zeer positieve geluiden die
ook als zeer hoopgevend overkwamen
bij hen die niet alleen in, maar ook
voor de landbouw werkzaam zijn.
Toch zijn er bij alle - gelukkig - po
sitieve uitingen enkele kanttekenin
gen geplaatst en nog te plaatsen.
Het optimisme, dat naar voren
kwam, is ook haast een noodzake
lijkheid. Markusse stelde het zo:
"We moeten ophouden met het
doemdenken, met het onszelf en an
deren hoofdpijn aanpraten". En in
derdaad, wie niet met hoop en opti
misme de toekomst tegemoet treedt,
zal ook nergens anders de moed
vandaan kunnen halen om de nood
zakelijke inzet te geven. Dit mag
echter niet inhouden dat we met
oogkleppen op moeten lopen voor de
negatieve kanten die er ook zijn. Dat
dit ook beseft wordt bleek zowel uit
de enquete als op de studiedag. Zo is
het b.v. een gegeven dat er weliswaar
weinig boeren failliet gaan, maar dat
er toch velen de poorten moeten
stuiten omdat het bedrijf te klein is
geworden.
Het is eveneens waar, zo vond men,
dat de boeren als het ware elkanders
graf delven zonder dat de overblijvers
er op vooruitgaan. Hoewel een deug
delijke oplossing voor velen nog in
nevelen is gehuld, kiest in de enquete
toch driekwart van de invullers voor
een beleid waarin vraag en aanbod
meer op elkaar afgestemd moeten
worden en waarbij vanuit de EG de
produktie gereguleerd wordt om zo
overschotten te voorkomen en ar
beidsplaatsen in de landbouw te be
houden.
Ook het avondprogramma, waar
juist het beleid centraal stond, zorgde
niet voor de nodige helderheid.
Vooral KNBTB-voorzitter Joris
Schouten en WBZ-er Hilbrandt
Corver zaten elkaar al te fel af te
katten om de aanwezigen in de zaal
ook op beleidsniveau een optimis
tisch uitzicht voor te spiegelen. De
verschillende visies die wij graag be
spreekbaar wilden maken om zo een
beter begrip voor eikaars standpunt
te bewerkstelligen werden hierdoor
haast hopeloos ver uit elkaar gedre
ven. Op zich leverde dit spel ook een
stuk helderheid op, al was dat er een
van een andere orde
De WBZ (Werkgroep Beter Zuivel
beleid) heeft een duidelijk alternatief
beleid voor ogen. Corver moest wel
een enkele maal toegeven dat er nog
enkele punten niet helemaal opge
lost zijn, in dit alternatieve beleids
plan. Hij was daar heel eerlijk in, al
komt het wel wat zwak over als je
mensen voor jouw visie wilt winnen.
Joris Schouten kroop weer helemaal
terug achter de hoog opgetrokken
muren waar hij in een vroeger periode
toch wel langzaam vanachter durfde
te komen. Hij wenste zich niet uit te
laten met luchtfietserij, zo herhaalde
hij meermaals, en beperkte zich tot de
realiteit. Zijn realiteit echter is er één
die weinig hoopgevend genoemd kan
worden, zoals bleek uit antwoorden
op vragen uit de zaal. In die realiteit
is er nu al geen toekomst meer voor
een 30 ha groot akkerbouwbedrijf en
binnen korte tijd ook niet meer voor
een 40 ha en zelfs 50 ha groot bedrijf.
Schouten's hoop ligt in de export.
Dat daar ook kanttekeningen bij te
plaatsen zijn zoals een in de zaal
aanwezige Colombiaganger deed)
daar wilde hij de 16e december he
lemaal niet aan. Al met al getuigde
hij niet bepaald van een frisse inzet
en een positieve instelling die wel
kenmerkend bleek voor de aanwezi
gen in de zaal. Die tegenstelling was
tegen het eind van de avond bijna
voelbaar aanwezig, maar werd uit
eindelijk toch weggeapplaudiseerd.
Zeger Stappershoef, voorzitter van
het NAJK en de derde man in het
forum had ook zijn avond niet. Hij
had misschien een bijdrage kunnen
leveren om de uiteendrijvende
standpunten dichter bij elkaar te
brengen. Zeger, die normaal een
goed ontwikkeld gevoel voor nuan
ceren heeft, kwam in het verbale ge
weld van de anderen ook niet duide
lijk met een eigen geluid naar voren.
Ook dat was jammer.
Er blijven ook na .de forumdiskussie
veel vragen. Enerzijds kun je met een
oplossing komen voor een heel ander
beleid, maar daarmee blijkbaar de
realiteit te veel uit het oog verliezen,
anderzijds kun je je bij de ontwikke
lingen neerleggen en de zaak maar
een beetje bijsturen daar waar de
mogelijkheden zich daartoe aandie
nen.
Luchtfietsen heeft geen zin. Maar
wie bepaalt wat luchtfietsen is en wat
realiteit is? Wie er vanuit gaat dat er
niets of heel weinig te beginnen valt
met nieuwe ideeën maakt een ge
vaarlijke fout. Wie er bij voorbaat
vanuit gaat dat iets niet haalbaar is,
zal niet bereid zijn de handen daar
voor uit de mouwen te steken en zal
ook zo nooit iets bereiken. Een zelf
vervullende profectie wordt zoiets wel
genoemd.
De studiedaggangers waren positief
over wat er in de realiteit nog alle
maal te bereiken valt. Mogen we in
ieder geval die positieve benadering
ook niet van onze vertegenwoordi
gers verwachten?
Tenslotte moet nog iets ons van het
hart.
De enquête is door bijna 20% van de
leden ingevuld. Minder dan 20% van
de leden was op de studiedag. Er van
uit gaande dat er een zekere overlap
ping is, heeft misschien ook 25% van
de leden zijn mening naar voren ge
bracht.
Hoe demkt de overige 75% erover?
Uit de enquête blijkt dat over het al
gemeen de leden v an de wat grotere
bedrijven hebben meegewerkt. Ook
op de studiedag waren er wel bekende
gezichten, d.w.z. kaderleden van het
agrarisch jongerenwerk.
Zullen die overige 75%, wanneer ze
wel aktief hadden meegedaan het
zelfde positieve geluid hebben laten
horen? Of zitten er juist in deze groep
velen tussen voor wie de toekomst er
minder rooskleurig uitziet?
Slechts 19% van de enquête invullers
vindt dat het ZAJK en de RAK's te
weinig leden met hun aktiviteiten
bereiken terwijl 72% vindt dat het
ZAJK wel zijn best doet, maar dat de
leden het niet eens af laten weten.
Hoe denkt de overige driekwart van
de leden hierover? Hebben wij hen,
of zij ons niet kunnen bereiken?
Is deze groep te weinig "organisatie-
minded" (Een gemis in de kwaliteit
van het ondernemerschap)?
Hoe kan een organisatie zich uit
spreken over en belangen behartigen
van leden die zich niet laten horen?
Ook dit is realiteit.
Wij blijven er echter naar streven om
zo veel mogelijk mensen te bereiken.
Ook met onderwerpen die volgems
sommige enquête invullers met slap
geouwehoer afgedaan kunnen wor
den.
Ad Phernambucq
Uit onderzoek is onder meer geble
ken, dat inschakeling van de loon
werker per bedrijf en per jaar gemid
deld een arbeidsbesparing oplevert
van 200 uur en een financieel voor
deel van 9000,— in vergelijking
met volledige eigen mechanisatie.
Belangstellenden kunnen de nota
"ontwikkelingen en knelpunten in
het loonbedrijf" gratis aanvragen bij
de afdeling Voorlichting van het
Landbouwschap.
Door o.m. vestigingsregeling
'K
Het gaat slecht met de ruim 2500 loonbedrijven in ons land. Veel ervan
verkeren in financiële moeilijkheden. Niet alleen wordt er vanuit de
landbouw steeds minder een beroep op de loonwerker gedaan maar
door de moderne machines gaat het werk ook steeds sneller, waardoor
de periode van leegloop groter wordt. Er is sprake van overmechanisa-
tie: om de klant snel van dienst te kunnen zijn beschikken veel loon
bedrijven over meer machines en kapaciteit dan eigenlijk noodzakelijk
is.
In een nota over de ontwikkelingen
en knelpunten in het loonbedrijf is
de afdeling Landbouwambachten
vajn het Landbouwschap tot de kon
klusie gekomen, dat er maatregelen
nodig zijn om de moeilijke positie
van de loonbedrijven te verlichten.
Het besluit van de hoofdafdeling
gaat in de vorm van een advies naar
het bestuur van het Landbouwschap,
dat begin januari het uiteindelijke
besluit neemt (in samenspraak met
de suikerindustrie). Ons land telt
zo'n 22.000 grote en kleine akker
bouwers, die 125 tot 130.000 ha bie
ten telen.
Deze langdurige diskussie over het
systeem is zeker noodzakelijk om tot
een overwogen besluit te komen,
waarbij aan zoveel mogelijk belan
gen wordt tegemoet gekomen.
Gedacht wordt aan het instellen van
een vestigingsregeling, een intensie
vere voorlichting door de overheid
over het voorkomen van financiële
problemen, het bevorderen van zo
genaamde "jaarrond"-werkzaamhe-
den, uitbreiding van het aantal vak
technische kursussen en een betere
belangenbehartiging. Loonbedrijven
zouden ook in aanmerking moeten
kunnen komen voor financiële hulp
op basis van de zogenaamde GBK-
regeling (gegarandeerd bijzonder
bedrijfskrediet).
De vestigingsregeling zou onder
meer het hand over hand toenemen
de verschijnsel van de betaalde bu
renhulp moeten beperken. Boeren of
hun zoons verrichten daarbij met
hun machines loonwerk tegen lagere
tarieven dan de loonbedrijven, ter
wijl ze bovendien geen omzetbelas
ting hoeven te berekenen. Als be
taalde burenhulp grote vormen aan
neemt, kan dit de konkurrentiemo-
gelijkheid van het loonbedrijf sterk
verstoren.
De vestigingsregeling, waaraan
overigens nogal wat haken en ogen
zitten, zou onder meer moeten be
palen dat een (nieuwe) ondernemer
in het loonbedrijf zijn funktie als'
hoofdberoep moet uitoefenen.
Het Landbouwschap acht het behoud
van de ioonwerksektor voor de gehele
land- en tuinbouw van groot belang.
Op vrijdag 8 januari, om 19.30 uur
zal er een Teelttechnische avond
worden gehouden in de R.M.A.S. te
Schoondijke.
Op deze avond zal dhr. Malcorps een
toelichting geven op de zaaiopkomst
enquête wintertarwe, die dit jaar is
gehouden. (Deelnemers aan deze
enquête gaarne aanwezig). Verder
komen aktuele zaken aan de orde en
kan men vragen en/of problemen
naar voren brengen. Voorts zullen de
uitkomsten van de vorig jaar gehou
den zaai-opkomst enquête over erw
ten besproken worden.
Wij zouden het bijzonder op prijs
stellen, dat de deelnemers aan deze
enquête op deze avond aanwezig
willen zijn.
Mededelingen:
Het huidige R.A.K-bestuur is er na
de laatste gehouden ledenvergade
ring als volgt komen uit te zien:
Bram Manneke, Langeweg 102,4511
RN Breskens, tel. 01172-1734, voor
zitter, ZAJK-afgevaardigde; John
van Waes, Groeneweg 6, 4507 KM
Schoondijke, tel. 01170-2169, Sekre-
taris, ZAJK-afgevaardigde; Sjaak de
Hullu, Poolster 14, 4501 GN Oost
burg, tel. 01170-2388, Penningmees
ter, ZLM-afgevaardigde; Adrie de
Hullu, Kokersweg 2, 4505 PK Zuid-
zande, tel. 01170-2518, Vice-voor-
zitter, ZAJK-reserve; Laurant
Goense, Savoyaardweg 3, 4542 PM
Hoek, tel. 01152-1468, 2e sekretaris,
NCB-afgevaardigde; David Scheele,
Stampershoekweg 1. 4501 PN Oost
burg. tel. 01170-2324, CBTB-afge-
vaardigde; Marc van Vooren, Heil-
leweg 8. 4524 MB Sluis, tel.
01178-1209, ZALK-afgevaardigde.
Verder willen we een kalveropfok-
wedstrijd organiseren, degene die
hier meer over wil weten, of zich
voor deze wedstrijd wil opgeven, kan
kontakt opnemen met Adrie de Hul
lu, tel. 01170-2518.
Het R.A.K. bestuur
Bram Manneke, sekretaris
