OVER WINTERHARDHEID
EN BESCHERMING
TEGEN VORST
J
C. BRASSER
C.J. NoilSe Beveland B.V.
Op de grens van het
bestaan
Aanleidingen tot
vorstschade.
Rekening houden met
standplaats.
Vocht in de winter
Bodemisolatie
bemesting
Klimaatverbetering
Keuze
Door de vakman laten
adviseren
in At-
oQAnxjna PiMTc*
<ïa£#
'Sï'/*r-£T*>r=-
HeT OMpee
Fouten bij het planten en
de verzorging
Het herstel van
vorstschade.
I
s
1
Bouwbedrijf
<D
Wie zich blijvend in "den vreemde" vestigt moet minstens over de
volgende eigenschap beschikken: hij of zij moet zich kunnen aan
passen. Zich kunnen aanpassen aan andere mensen, hun cultuur en
gebruiken en bovendien zich kunnen aanpassen aan een ander kli
maat.
Dat geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren en planten.
Het geldt vooral voor de planten die bij ons niet inheems zijn,
ofschoon veel van hen soms al honderden jaren onze tuinen en
parken bevolken.
Het natuurlijke aanpassingsvermo
gen van planten
heeft haar grenzen. Voor veel plan
ten uit andere streken zijn onze zo
mers te koud en ze zullen daarom
nooit echt inburgeren. Anderen ple
gen onze zomers nog voor lief te ne
men maar breken zich de nek over
een flinke wintervorst. In dat geval
kunnen ze hoogstens als zogenaam
de Oranjerieplanten, in kuipen of
potten 's zomers buiten staan en 's
winters binnen overwinteren, ge
bruikt worden.
Talrijke vreemdelingen zijn zich in
ons klimaat wel thuis gaan voelen en
bepalen nu in belangrijke mate het
beeld van veel tuinen en parken.
Denk maar aan blauwsparren,
ieders, rhododendrons, vuurdoorns,
dwergmispels, magnolia's en vele
anderen.
Naast deze. onproblematische plan
ten is er een grote groep die bij ons
op de grens van haar bestaansmoge
lijkheden leeft en die met name in
strengere winters extra aandacht
vraagt. Voorts is er een categorie
planten die in echt strenge winters
vrijwel zeker bevriest. Toch is en
blijft er desondanks voor deze plan
ten veel belangstelling. Daar zijn de
olgende verklaringen voor.
1. Sommige planten zijn zo mooi en
worden zo gewaardeerd dat aan de
kans op vorstschade wordt voorbij
gegaan. Ook ten aanzien van planten
is liefde soms blind. Daarnaast speelt
het verlangen naar het hebben van
bijzondere en zeldzame planten een
rol en men is best bereid aan die
planten de noodzakelijke extra zorg
te besteden.
2. Tuinliefhebbers zijn van nature
optimistisch en ze gaan er van uit dat
het met strenge winters in hun tuin
wel zo'n vaart niet zal lopen.
Er- zijn bepaalde omstandigheden
waardoor vorstschade ook bij win
terharde planten in de hand wordt
gewerkt. Die omstandigheden ko
men meestal voort uit een ongewoon
verloop van de herfst en/of winter.
Is de herfst lang warm, de bodem
vochtig en voedsel ruim beschikbaar,
dan blijven de planten erg lang
doorgroeien. Ze rijpen niet of te laat
af. Een ander geval is dat waarin in
een droge koude septembermaand
de planten het voor gezien houden
en hun bladeren laten vallen. Gaat
het daarna regenen en wordt het
warmer, dan raken sommige planten
in de waan dat het voorjaar er al
aankomt en ze treffen voorbereidin
gen om te gaan uitlopen.
Valt daarna de winter vroeg in, bij
voorbeeld in december al tempera
turen van -10 graden C, dan gebeurt
ongeveer hetzelfde als met een auto
waarin geen antivries zit. De plant
vriest kapot. In de te lang doorgroei
ende of opnieuw uitlopende plante
delen is te weinig "antivries" ont
wikkeld. Onder normale omstandig
heden bevatten de tijdig en goed af-
gerijpte plantedelen een hooggecon-
centreerd vocht, een soort siroop, dat
niet snel bevriest.
het hiervoor beschreven verschijnsel
kan zich behalve in het begin van de
winter ook tegen het voorjaar voor
doen. Als februari warm is begint de
ontwikkeling van planten en volgt
daarop een koude maart, dan kun
nen die ontluikende delen gemakke
lijk bevriezen. Vooral vreemdelingen
die zo'n wispelturig klimaat niet ge
wend zijn kunnen het onder deze
omstandigheden erg moeilijk krij
gen.
Vorstschade treedt ook op als de
winter erg lang en intens is. Met na
me als de vorst diep de grond in
dringt. De plantewortels kunnen dan
nauwelijks nog water opnemen.
Vooral wintergroene planten waar
van het blad, zij het in mindere mate,
toch water blijft verdampen, krijgen
het dan moeilijk. Ze drogen als het
ware uit.
Plaatsen die vlug verwarmd worden
leiden tot spoedig uitlopen van
planten en verhogen de kans op
vorstschade. Een aan de sterk uit
drogende oostenwind blootgestelde
plaats vergroot het risico eveneens.
Vorstgevoelige planten kunnen
daarom het beste aangeplant worden
aan de westzijde van muren of ha
gen.
Na een droge herfst is het nuttig om
wintergroene planten voor het begin
van de winter water te geven. Bij
jonge planten maken we rond de
plant een walletje waarbinnen we
gieten. Bij grotere planten en groe
pen planten moet langdurig worden
gegoten.
Ziet men kans om te verhinderen dat
vorst de grond binnendringt, dan is
een vaak voorkomende vorstschade
oorzaak verdwenen. Afgevallen bla
deren vormen een prima isolatielaag.
Iedere bosbodem is daarvan het le
vende bewijs. Onder een dichte laag
blad is zelfs na langdurige vorst de
grond niet bevroren. De keurig
schoongeharkte propere tuin is uit
dien hoofde allesbehalve een schone
zaak. Maar ook het oogpunt van in
standhouding van de biologische
kringloop is het beter de bodem door
een flinke strooisellaag bedekt te
houden. Niet alleen bladeren maar
bijvoorbeeld ook versnipperd snoei-
hout, boomschors of een laag turf
molm kunnen hetzelfde doel dienen.
Wie na ljuli nog met stikstof bemest,
vraagt meestal om moeilijkheden,
programmeert vorstschade als het
ware voor. Want die stikstof laat de
planten te lang doorgroeien waar
door onvoldoende afrijping plaats
vindt.
Daarentegen schijnt het geven van
kali in september nuttig te zijn. Kali
versterkt het weefsel, vergroot de
weerstand en bindt het bodemvocht
waardoor tijdig afsluiten van de
groei wordt bevorderd.
Gewassen die met ons klimaat soms
moeite hebben zijn voor elke verbe
tering van dat klimaat dankbaar. Dat
geldt des te meer wanneer ze nog
jong zijn. Dan is bovendien het ge
makkelijkst om ze te beschermen.
Beschermen in de vorm van afdek
ken doen we met luchtig materiaal
zoals dennetakken, riet of stroo. Te
dik afdekken met bijvoorbeeld tuin-
turf leidt snel tot rotting.
Om erg kostbare plantén kunnen we
een scherm van bijvoorbeeld riet
matten plaatsen.
Daar waar de ligging van een tuin
gemakkelijk tot vorstschade aanlei
ding geeft kieze men meer winter-
het bruin worden en afvallen van
bladeren. Ernstige bezorgdheid is
dan niet op zijn plaats. In het voor
jaar loopt de plant gewoon opnieuw
uit. Ook licht ingevroren jongere
twijgen herstellen zich meestal vrij
spoedig. Lastiger wordt het wanneer
de oudere delen van een plant be
vroren zijn. Niettemin geldt ook dan
rustig blijven, de plant niet direkt
helemaal afschrijven maar afwach
ten of hij toch niet opnieuw uitloopt.
Pas daarna eventuele dode takken
wegsnoeien en onevenwichtigheden
bijwerken.
Wanneer U het vorstschade risico zo
klein mogelijk wilt houden, als in Uw
tuin gemakkelijk vorstschade op
treedt, als U vragen hebt over de be
ste wijze waarop U Uw kostbare of
dierbare planten moet beschermen,
laat U dan door de vakman adviseren,
Hij is zelf door schade en schande
wijs geworden, hij heeft zelf geëxpe
rimenteerd met gevoelige planten en
hij weet daardoor als geen ander wat
er gedaan en hoe er gehandeld moet
worden als koning Winter met stren
ge hand de tuin regeert.
EtH WACMt MtltFjr
tier mooc dc w«nT£«
wAvee 4COCM
MÉT «CAKC&t
BdMftTmdi Apuii4
u£d Nier
Vlo* «CM
lopen doet hetzelfde. Ook kan men
met het aanplanten van gevoeliger
soorten wachten tot een flinke tuin-
omplanting voor een gematigder
microklimaat zorgt.
Soms ontstaat vorstschade door een
verkeerde behandeling van planten.
Bijvoorbeeld wanneer rozen te on
diep worden geplant waardoor de
veredelingsplaats onvoldoende on
der de grond zit, als te vroeg gerooide
nog niet geheel afgerijpte struiken
worden geplant, als een wintergroe
ne heg kort voor de winter nog wordt
geknipt en dergelijke.
Soms beperkt vorstschade zich tot
5
C l
<L>
-> i
t
T3
G
<D
<D
X>
C/5
H
G
a
Uh
<L>
t-H
<L>
5
Voor nieuwbouw, verbouwingen,
funderingen t.b.v. loodsen, tegelwerk,
cement, dekvloeren, dakkapellen,
kozijnen, trappen, bouwtekeningen,
granolwerk, afhangen van deuren, enz
25.— per uur inclusief B.T.W.
Tel. 01185-2649
Zwaanweg 11 4371 PH Koudekerke
17
