Schoonheid
in hout
N ogal zeldzaam zijn e^n. aantal
winterse esdoornschoonhedenmaar
schoonheid is nu eenmaal zeldzaam.
Van enkele esdoornsoorten is de
groene bast opvallend gestreept.
Lange witte strepen in de olijfgroene
bast geven deze struiken of bomen
een interessante tekening.
K oraalrood, geelgroen en purper-
zwart zijn de takken gekleurd van
een drietal kornoeljes. De takken van
Cornus alba "Sibirica" zijn koraal
rood, purperzwart is de huid van
Cornus alba "Kesselringii" en geel
groen steekt Cornus stoloniferae fla-
viramae daartegen af. De levendige
kleuren van deze kornoeljes komen
vooral tot uitdrukking wanneer deze
soorten groepsgewijs bij elkaar wor
den geplant. In de winter ontstaat
daarddor een mooi kleurenbeeld.
Winterse schoonheden
BERKEN
Schilderachtig
Gepolitoerd
Zeldzaam
Kleurig
Wilgen
Grillige, exotische
groeiwijzen
1 n de winter zijn de meeste bomen
en struiken kaal. Veelal lijken onze
tuinen dan somber en schijnt er in de
donkere dagen rond Kerstmis niet
veel te beleven. De aandacht is ge
richt op de versierde kerstboom en
op het kerstfeest met alles er op en er
aan.
Toch valt er voor wie er oog voor
heeft best wat te genieten.
Ontdaan van hun mantel van blade
ren laten de naakte bomen en strui
ken zich van een heel andere kant
zien. Een kant die bijzonder boeiend
kan zijn. Grillige takkenstelsels te
kenen zich als grafische kunstwerken
tegen de hemel af. Kleurige twijgen
en mooi getekende basten geven
donkere tuinen een onverwachte le
vendigheid. Opvallende stammen
tonen hun interessante schorsen en
de bizarre vormen van kronkelend
groeiende struiken en bomen komen
eerst in de winter goed tot hun recht.
Van de gewonere soorten staan de
skeletten fier in de kou. Potentie
sluimert onder de bast. Knoppen,
zwanger van nieuw leven, zwellen tot
ze in de voorjaarseuforie openbar
sten. Tekenen van hoop, als rijsjes
ontspruitend aan Juda's stam.
vermeerderd door zaad en het resul
taat daarvan is nogal gevarieerd. Je
weet nooit helemaal zeker of iedere
berk wel zo'n mooie berk wordt.
Daarom zijn er uit de zaaisels een
aantal mooie vormen geselekteerd
die door enten worden vermeerderd
en daardoor in hun verschijnings
vorm konstant blijven.
Want voor een boom blijft er hoop;
Wordt hij omgehouwen zo schiet hij
nieuwe loten,
Zijn scheuten blijven niet uit;
Ofschoon zijn wortel in de aarde ver
oudert,
En zijn stronk in de grond versterft;
Door de geur des waters bot hij uit
En maakt nieuwe twijgen als een jon
ge plant.
JOB.
1 n dit verhaal willen we een aantal
winterse schoonheden aan U voor
stellen. Schoonheden die behoren tot
de kategorie bladverliezende bomen
en struiken. Soorten waaraan men
het verloop der seizoenen kan mee
beleven. Het ontluiken van het prille
groen in het voorjaar, bloeien en
vruchtdragen in de zomer, het war
me afscheid in de herfst en tenslotte
de naakte schoonheid in de winter.
erken zijn in tuinen erg geliefd. In
de zomer filtert de transparante
kroon met de kleine bladeren het
felle zonlicht, 's Winters zijn de ber
ken met hun lichte bast en beweeg
lijke kroon een levendig voorbeeld
van naakte schoonheid. Schoonheid
die per soort nog weer belangrijk kan
verschillen. Want de ene berk is be
paald de andere niet.
De meest voorkomende is de scherpe
berk (Betula pendula) met een mees
tal witte stam. De scherpe berk wordt
Bekende vormen zijn de treurberk
(Betula pendula "Tristis") met diep
doorhangende takken en twijgen aan
een doorgaande stam. En de prieel
berk (Betula p. "Youngii") die geen
doorgaande kop heeft maar haar
twijgen en takken vanaf de ruim
twee meter hoge stam omlaag laat
hangen en zo als het ware een prieel
vormt waaronder men kan schuilen.
I_/en byzonder schilderachtige berk
is de zwarte berk (Betula nigra). De
zwarte berk is een grillige groeier die
een vaak onregelmatige, brede, sterk
overhangende kroon vormt. De bast
van de jonge bodem is zilverwit met
afbladderende, krullende baststro-
ken. Na afbladdering worden stam
en takken op de duur zwart-rood-
bruin. De afbladderende baststroken
blijven stam en takken lang sieren.
De kombinatie van donker en licht
gekleurde takken, de grillige groei en
de aanblijvende baststroken geven
de zwarte berk haar bijzonder schil
derachtige aanzien.
Ook de papierberk (Betula papyrife-
ra) kenmerkt zich door de papier
dunne afbladderende bast. De schors
is helderwit en na afbladdering komt
de roodbruine glanzende stam te
voorschijn.
Een geel-witte bast met roodachtige
nuances heeft de mooie berk Betula
ermanii.
Bij berken komt de sapstroom al
weer vroeg op gang. Voorzover er
aan een berk gesnoeid moet worden,
bijvoorbeeld het opkronen van de
stam, moeten we dat doen voor het
einde van het jaar. Later snoeien
C.J. NoilSe Beveland B.V.
vergroot de kans op het zogenaamde
bloeden. De sapstroom gaat dan
lekken door de snoeiwonden.
J—/en weinig voorkomende sierkers
is Prunus serrula. Van deze uit Tibet
afkomstige kersesoort zijn stam en
takken warm mahoniebruin. Ze zijn
zo glanzend glad dat ze wel gepoli
toerd lijken. Net als bij de berk
bladdert de bast in dunne stroken a£-
waarna de prachtig glanzende stam
en takken zichtbaar worden.
Tot de bomen met opvallende af
schilferende stammen en takken be
hoort ook de plataan (Platanus ace-
rifolia). De schors valt in soms vrij
grote platen van de stam en takken.
Vooral op latere leeftijd manifesteert
de plataan zich zeer majestueus met
groei-wit gevlekte stam en takken.
Parrotia persica, een grote struik of
kleine boom is befaamd om haar
magnifieke herfstkleur maar in de
winter heeft ze bovendien net als de
plataan een afbladderende schors
waardoor een licht- en donkergroen
gevlekte stam en takken ontstaan.
De bekendste "streepbastesdoorns"
zijn Acer capillipes, Acer davidii en
Acer pensylvanicum.
Een plantefamilie met soms opval
lend getinte takken is die van de wil
gen. De bekende grote treurwilg Sa
lix sepulcralis "Tristis" heeft licht
gele twijgen en ziet ér allesbehalve
treurig uit. Oranjegeel tot rood zijn
de twijgen van Salix alba "Chermesi-
na" en opvallend blauwwit berijpt zijn
de takken van de mooie katwilg Salix
daphnoides.
Bandwilg.
Kronkelhazelaar.
gevormde kleine boom. Een tussen
vorm tussen de treurwilg en de
kronkelwilg is Salix erythroflexuo-
sa met golvend gedraaide takken. De
bandwilg Salix sachalinensis "Sek-
ka" voegt een aantal dunnere twijgen
tot een brede band. Deze handvor
mige vergroeiing waarop ook op de
oorspronkelijke twijgen katjes ko
men, probeert bovendien gedraaid te
groeien waardoor een soms erg bi
zarre vorm ontstaat.
A l met al zijn er nogal wat struiken en
bomen die de wintertuin interessant
kunnen helpen maken. Behalve de
naakte schoonheid van het hout zijn er
een aantal winterbloeiers die er samen
met wat groenblijvende heesters en
coniferen voor zorgen dat de tuin in de
donkere dagen rond Kerstmis bepaald
geen somber stemmend geheel behoeft
te zijn.
Sommige struiken en bomen wor
den gekenmerkt door een merk
waardige soms bizarre groeiwijze.
Vooral in de winter komt de grillig
heid van hun bewegingen duidelijk
aan het licht. Om in de aandacht te
komen kronkelen ze zich in allerlei
bochten.
Tot de mooiste in die groep rekenen
we de kronkelhazelaar Corylus avel-
lana "Contorta". Deze kleinere
heester met grillig gedraaide takken
en mooie gele katjes in het voorjaar is
een bijzonder mooie solitair struik in
de wat kleinere tuin, of aan de rand
van een niet te grote vijver.
Groter groeit de kronkelacacia Ro-
binia pscudoacacia "Tortuosa". Spi-,
raalsgewijs groeiende takken vormen
een zeer aparte grote solitairstruik of
kleine boom.
Buitenbeentjes zijn er ook nu weer
bij de wilgen. De kronkelwilg Salix
matsudane 'Tortuosa" groeit be
trekkelijk snel uit tot een interessant
Berk Betula Ermanii,
Prunus serrula,
11
