Mbozi, een ander Afrika!
TUINBOU WKLANKEIM
De Balans
Nog even achterom zien
H et Mbozi gebied staat alom be
kend om zijn vruchtbaarheid en de
betrekkelijke rijkdom die er onder de
bevolking heerst. Het merendeel van
de grond is in handen van kleinere
boeren die er koffie als cashcrop
verbouwen en daarnaast mais en
bonen telen. In deze streek liggen
ook verschillende grote bedrijven.
Waarschijnlijk is ons bedrijf nu met
ruim 1000 ha het grootste. Toch zijn
er ook nog verschillende bedrijven in
partikuliere handen. Wie hierin deze
streek rondrijdt verbaast zich on
middellijk om de aankleding van het
landschap. Overal nog fraaie bo
mengroepen, veelal dennen en euca
lyptussen. De bevolking is door
drongen van de noodzaak om bomen
te blijven planten. Het enige gevaar
dat die aanplant bedreigt zijn de
grasbranden in de droge tijd. Dit is
zeker niet. het Afrika dat in Europa
zo vaak op de TV wordt getoond. De
kleine boeren, ploegen met ossen of
hebben gezamenlijk een trekker. Ze
wonen in huizen van bakstenen en
hebben eenvoudige bankstellen in
huis. Eigenlijk zijn het kleine kapi
talisten. Sommigen bezitten zelfs een
landrover of een pick-up. Vroeger
voor de tweede wereldoorlog hadden
D e grond is vruchtbaar, maar ook
de mensen. Hij heeft twee vrouwen
getrouwd en hij is er zelf gelukkig
mee dat het twee zusters zijn. Op die
manier voorkom je veel problemen,
grinnikt hij. Het is trouwens onder de
Niha stam, hier in Mbozi heel ge
woon om meerdere vrouwen te heb
ben. Wanneer we binnen komen en
in -de schone en goed ingerichte
woonkamer gaan zitten, komen ook
beide vrouwen er bij zitten. Zeven
tien kinderen hebben ze nu samen al
geproduceerd en de jongste vrouw
loopt alweer op alle dag. Een oudere
dochter komt binnen met de koffie.
Een goeie naam
door een
betrouwbaar
produkt
Aan het einde van het jaar maakt een
ieder de balans op. Voor veel fruit
telers op ZUID-BEVELAND een re
delijk tot goed jaar. De bedrijfsre
sultaten zullen weliswaar zeer ver
schillend zijn dit jaar, dit mede door
de nachtvorst, die door geheel Eu
ropa optrad in de nacht van 23 op 24
april. De nachtvorst, die vanaf 1 uur
's nachts tot onder de morgen duurde
richtte grote schade aan. Veel appel
bloesem was geheel bevroren en de
kleine perevruchtjes zagen kompleet
zwart van binnen. De schade va
rieerde echter van streek tot streek.
Verschillende bedrijven kwamen
goed uit de bus, maar anderen, met
name de bedrijven in de Quarles-
polder werden zwaar getroffen.
De oogst werd voor 50% of meer ge
reduceerd. Vandaar de grote ver
schillen in bedrijfsuitkomsten dit
jaar. Want zij, die dit jaar met een
oogst van '50% of meer uit de bus
kwamen zullen financieel beslist een
goed jaar hebben. De fruitprijzen
waren goed en op 't moment hoog.
De prijzen van het zomerfruit be
reikten niet de hoogte, die men ver
wacht had. In 't begin van het seizoen
zat de oude Golden Delicious in dé
weg en het import fruit drukte de
prijs nog verder naar beneden. Op
het moment dat de prijzen van het
zomerfruit te laag waren zijn er di
verse boomgaarden op het hout ver
kocht. Te vroeg en tegen te lage prij
zen. Jammer.
De James Grieve werd op tijd geplukt
en dat is beloond geworden, want de
laatste James Grieves liepen zelfs op
in prijs. Vanaf eind augustus zijn de
prijzen gelukkig steeds beter gewor
den, met uitschieters voor de Cox
Orange en de Goudreinette. Zowel
de gewone Goudreinette als de Rode
Goudreinette zijn zeer schaars, wat
op het moment duidelijk blijkt met
prijzen boven de 2,— per kilo.
De nieuwe rassen Elstar, Jonagold en j
Karmijn maken ook zeer hoge prij-
zen en we kunnen gerust aannemen,
dat in de komende jaren de aanvoe
ren van voornamelijk deze 3 nieuwe
rassen zal stijgen. We moeten de
nieuwkomers toch als aanvulling op
ons sortiment zien, want vai> alle
niéuwe appelrassen zijn er in het
verleden weinig echte blijvers te ver
foeiden, al is dit met deze zeer goed
mogelijk. Een nuchtere kijk'op de
zaken is hier zeker op zijn plaats.
Een jaar als 1981, met de huidige
prijzen hoeven we niet op te schrijven,
dat onthou je zo wel. Wanneer vol
gend jaar door heel Europa alles goed
bloeit^ wat te verwachten is en de
aanslag is ook goed, zullen de prijzen
stukken lager liggen, dat ligt voor de
hand.
Wanneer we ons vak echter goed ui
toefenen en er vanuit gaan om de
beste kwaliteit te telen en het ook als
de beste kwaliteit te veilen of te ver
kopen, valt er een goed bedrijfsresul
taat te behalen.
Maar hoe je het ook bekijkt, ons hele
bestaan hangt af van onze gezond
heid. Voor 1982 wensen wij u met
heel uw gezin veel gezonde dagen toe
en een hoop arbeidsvreugde.
Daar dit de laatste THOOLSE tuin-
bouwklank voor het nu alweer voor
bije jaar zal zijn, gaan de gedachten
onwillekeurig terug, naar hetgeen is
gepasseerd, en wat 1981 heeft ge
bracht. Het teeltjaar zit er weer op,
en voor een zéér groot deel kunnen
wij aan de resultaten zien, of het ons
gebracht heeft, wat wij er van ver
wachtten.
Het weertype in het afgelopen teelt
jaar, is niet altijd even gunstig ge
weest. De naand maart bracht veel
regen, w moeilijkheden voor de
vroege te 'ten gaf, terwijl tevens een
deel van c reeds gestrooide stikstof,
voortijdig uit de grond verdween. De
eerste helft van juli gaf met zijn
overdadige plensbuien, ook zijn
stagnatie bij het vroege aardappel-
rooien. Dit is de latere geldelijke op
brengst niet ten goede gekomen.
Vervolgens tot eind september een
gelijkmatig weertype, met een ge
zonde groei van de gewassen. Okto
ber is echter weer met een dubbele
portie neerslag gekomen, wat het
rooien en binnenhalen van de laatste
gewassen, zeer heeft bemoeilijkt. Nu
aan het eind van 1981, zit het met het
klimaat voor boer en tuinder nog
steeds niet mee. Een en ander heeft
zeer zeker de struktuur van de grond
geen goed gedaan. Bij enkele telers
zijn nog steeds niet alle bolgewassen
gerooid. Met de vorige week inge
treden vorst, kunnen deze laatste
restanten wel worden afgeschreven.
De geldelijke resultaten lopen nogal
uiteen, vooral bij de vollegronds-
tuinders, waar het weertype van
grote invloed is geweest. Staand
glastelers kunnen terugzien op een
behoorlijk goed resultaat, want de
tegenvallende oogsten in het buiten
land gaven behoorlijke eksportmo-
gelijkheden. In de wat rustige.perio
de van eind december met zijn korte
werkdagen moet weer nagedacht
worden over hoe wij weer verder
zullen gaan. De glastuinder dient na
te gaan, met welke voorzieningen hij
de nog steeds stijgende energiekos
ten kan omzeilen. Een goed gerichte
gewassenkeuze verdient hierbij zeer
zeker de volle aandacht: Proefsge-
wijze kan worden begonnen met een
wat belovende nieuwe groentesoort.
De vollegrondstuinder moet zijn aan
dacht meer richten op wat met een
vervroegende teeltwijze zijn netto
geldelijke opbrengst kan verhogen.
Ieder moet en kan nagaan, met welke
teelten en bedrijfsomstandigheden^
hij aanstaand jaar de zaak rond kan
maken.
Ook nu weer bij het einde van 1981,
moeten wij konstateren, dat het voor
heel onze agrarische sektor nog
steeds een zoeken en tasten blijft, om
zich aan gewijzigde werkwijzen aan
te passen. In de laatste twintig jaar is
er meer veranderd, dan in een eeuw
daaraan voorgaand. Veelzeggend
zijn de jaarlijkse percentages agrari
sche afhakers. Een zekere bewinds
man uit de zestiger jaren had dit toer.
al voorspeld, maar zijn oplossing is
gelukkig nog steeds niet bewaarheid.
Misschien had men dan per provin
cie nog een agrariër overgehouden.
Gezien echter de ernst van de situa
tie, zullen wij er niet verder de draak
mee steken.
Stress
In ons organisatieblad kc j men vo
rige week lezen, wat het verschijnsel
"stress" teweeg kan brengen. Tot ze
kere mate, neemt men aan, dat de
meeste mensen daar iets van nodig
hebben in hun werk. In toenemende
mate komt het echter voor hij hen,
die zich moeilijk kunnen aanpassen,
aan gewijzigde omstandigheden. In
ons beroep betekent dit bijna, dat de
hedendaagse ekonomie slechts dege
ne, die enkel tienen in zijn beroep
heeft, als geslaagd wordt beschouwd.
Aangezien echter een te hard toege
past ekonomisch 'streven, als de
zweep van een slavendrijver werkt,
moet ernstig worden nagegaan, of dit
het "welzijn" van onze beroepsge
noten ten goede komt. Niets is m.i.
funester dan toenemende "stress",
want het doodt alle initiatieven, in-
klusief die welke ook kans van slagen
zouden hebben. Het is te hopen dat
hier doeltreffende maatregelen tegen
genomen kunnen worden in het
straks te beginnen nieuwe jaar. Mis
schien zullen er binnenkort alweer
besluiten moeten worden genomen,
over hoe wij verder zullen gaan. Een
gepast optimisme, mag ons hierbij
niet ontbreken.
Rèdaktie en verder alle medewerkers
van ons organisatieblad, nog een
Gezegende Kerst, en een Gelukkig
Nieuwjaartoegewenst, uit ons
Thoolse distrikt.
18
hier 167 blanke boeren een bedrijf.
Ze zijn bijna allemaal verdwenen,
politieke omstandigheden dwongen
hen er toe. Het is ironisch dat in het
plaatsje Vwava nog een naambord
staat met de namen van vi$r kolo
nisten die reeds lang zijn overleden.
Om de een of andere reden wordt het
nog regelmatig geschilderd.
P hilemon is een Tanzaniaanse
boer. H(j boert niet zo ver van ons
bedrijf vandaan. Gisteren hebben we
hem een bezoek gebracht en zijn be
drijf bekeken. Hij heeft ook nog vijf
jaar in het parlement gezeten, maar
nu is hij echt alleen nog maar boer.
Philemon woont in een fraai huis dat
nog maar enkele jaren oud is. Het
oude huis is er ook nog maar wordt
gebruikt als schuur. Hij verpleegt
30.000 koffiestruiken en verbouwt 10
acre mais en ook nog 5 acre bonen.
Daarnaast heeft hij een tiental koei
en, en ook een aantal varkens. Een
typisch gemengd bedrijf. De koeien
en varkensmest wordt bij de koffie
struiken gebracht. De invloed van ons
bedrijf ook al is het een mammoet
boerderij is groot in de omgeving.
Philemon heeft de rijenteelt over ge-
Philemon met vrouw en dochter voor hun fraai huis.
nomen. Met zijn bruine bonen is hij
eigenlijk veel verder dan wij. Hij
zaait direkt achter de ossenploeg met
een rijafstand van circa 40 cm. Op
ons bedrijf is de manager vorig jaar
met een rijafstand van 75 cm voor de
dag gekomen. Omdat het mogelijk is
hier twee maal bonen te telen in het
seizoen, en Philemon in de eerste
ronde zit en wij pas in de tweede
ronde gaan zaaien, hebben we de
kans om in de buurt precies te zien
hoe die methode van 40 cm tussen de
rijen het zal dóen. Op deze manier
kunnen we van elkaar wat leren. Zijn
mais is vroeg gezaaid en staat er goed
voor. Hij heeft veel meer regen ge
kregen dan wij tot nu toe. Eens in de
vijf jaar laat hij zijn grond met een
trekkerploeg bewerken, de jaren
daartussen wordt er met de kleine
ossenploeg gewerkt. In dat opzicht
kunnen we wat de diepte van de
grondbewerking betreft ook wat bij
hem opsteken.
Vanuit SCHOUWEN-DUIVE-
LAND schrijven we weer de laatste
tuinbouwklanken van dit jaar. De
neiging om dan even terug te kijken is
op zo'n moment altijd groot.
Voor de belangrijkste tuinbouwge-
wassen die in onze regio geteeld
worden is 1981 bevredigend verlo
pen. De telers die witlof trekken
kunnen tot voor enkele weken te
rugzien op goede prijzen. De laatste
jaren is deze teelt aanzienlijk uitge
breid. Het is verheugend dat deze
forse investeringen door overwegend
jonge ondernemers, afgelopen jaar
een goed rendement hebben gege
ven. Momenteel staan de prijzen on
der druk, maar rond de jaarwisseling
is dit geen uitzondering. Dank zij het
gunstige novemberweer zijn op en
kele uitzonderingen na alle witlof
wortels nog gerooid.
Ook met de winterprei is met het
kouder worden van het weer een be
gin met de oogst gemaakt. Als de
vorst even aanhoudt is het ook weer
gedaan om ze uit de grond te kunnen
krijgen. De oppervlakte is op ons ei
land weer wat uitgebreid.
Akkerbouwbedrijven zoeken naar een
teelt om de winteruren rendabel te
kunnen besteden. Aangemoedigd
door de prijzen van de laatste jaren
staat de grove tuinbouw steeds meer
in de belangstelling. Naast de teelt is
echter het veiling klaarmaken van het
produkt erg belangrijk. Als akker
bouwer wordt dit facet soms te licht
opgevat. De schuld van tegenvallende
prijzen wordt dan vaak aan de veiling
gegeven. Neem eens een keer de
moeite om af en toe het produkt op de
veiling bij verkoop te volgen en te
vergelijken.
Probeer het produkt zo klaar te ma
ken, dat de hoogste notering bena
derd wordt. Een goede naam door een
betrouwbaar produkt wordt door de
kopers gewaardeerd. Dit opbouwen
duurt langer dan het bederven.
Ook de fruittelers kunnen terugzien
op een gunstig jaar. De bedrijfsom-
zetten zijn gemiddeld in guldens be
langrijk beter dan we de laatste jaren
gewoon waren.
Nadat over een lange tijd de broe
kriem ieder jaar weer opnieuw aan
getrokken moest worden, kan deze
nu gelukkig weer eens wat losser ko
men te zitten. Toch zullen we in de
toekomst deze broekriem niet kun
nen missen.
Het antwoord dat de vroegere mi
nister van landbouw Lardinois ruim
lOjaar geleden aan de fruittelers gaf:
"Je zult je boks zelf op moeten hou
den". moeten we niet vergeten. Jam
mer dat deze bewindsman de mooie
woorden als "selidariteitsheffing"
nog niet kende. Toch vrees ik dat wij
deze heffing aan onze broek zullen
krijgen. Een heffing op vrije tijd be
staat nog niet, dat kan ook moeilijk,
want daar valt niets te halen. Alleen
zet het je als tuinder met de vele uren
arbeid per jaar wel eens aan het
denken. Belastingheffing op een in
komen per jaar, ongeacht hoeveel
inspanning dit vergt is voor de kleine
zelfstandige een steen om z'n nek. In
andere bedrijfstakken wordt jftist
over arbeidstijd verkorting gepraat.
Het- is dan ook terecht dat de glas
tuinbouw ons belastingstelsel als
konkurrentie vervalsend aanklaagt
en daarom bezwaar maakt tegen een
te snel stijgende gasprijs. Gelijkstel
ling van belasting met de andere
EEG-landen zal jammer genoeg een
vrome wens blijven. Bij stelling van
de gasprijs zit er wel in en ook hier
zal de broekriem wat aangetrokken
moeten worden.
Ze groet ons op de hier gebruikelijke
manier door op haar knieën te gaan
zitten en ons zo de hand te reiken.
We raken gemoedelijk aan de praat.
Hij verontschuldigt zich dat hij geen
bier in huis heeft. We praten over de
landbouw en verschillende teelten en
er is niets geen verschil in zo'n ges
prek wanneer <iat in Nederland met
een boer zou worden gevoerd. Ook
dit is Afrika, we komen er nog op
terugSchrijfkouter
