BESTUURDER MOET
DURVEN TE KIEZEN
OLM-voorzitter D. J. Jonkhans:
D. J. Jonk hans
„Als je veel van huis bent, dan lukt
het je niet er een model-bedrijf van
te maken. Wel was het mijn pres
tige de boerderij op peil te houden,
zodat een mogelijke opvolger ook
bereid zou zijn erin te stappen."
Aan het woord is D. J. Jonkhans
(57), voorzitter van de Overijsselse
Landbouw Maatschappij. Zoon
Gert heeft het een paar jaar gele
den aangedurfd; er is een maat
schap gevormd en „senior" kan
zich volledig wijden aan bestuur
lijk werk voor landbouworganisa
tie en coöperatie.
De familie Jonkhans woont in de
gemeente Hardenberg. een paar
honderd meter van de Duitse
grens. Het is een gebied dat pas
na de jongste eeuwwisseling in
cultuur is gebracht; de derde ge
neratie boeren treedt nu aan. „Als
ik zo terugkijk naar de periode
dat ik hier boer ben geweest, dan
is er heel wat veranderd."
De ontwikkeling van het bedrijf is
af te zien aan gebouwen en in
richting. Een nieuwe ligboxenstal
completeert het geheel. ..Ik heb
geen reden om aan te nemen dat
mijn zoon het zo zal houden. De
ontwikkeling gaat door: met min
der mensen méér produceren. Ei
genlijk zou de produktiviteitsstij-
ging moeten leiden tot minder
lange werkdagen. Bij stijgende
kosten zal opvoeren van de pro-
duktie evenwel nodig zijn. terwijl
de afzetmogelijkheden juist dwin
gen tot het tegenovergestelde. Dat
vind ik één van de moeilijkste
problemen waar de boer mee te
maken krijgt," aldus Jonkhans,
als wij aan het einde van een
rondgang door het bedrijf zijn ge
komen.
Zuivel en waterschap
Gemiddeld is Jonkhans twee da
gen in de week voor de land
bouworganisatie in touw (OLM
en KNLC), één dag is nodig voor
het voorzitterschap van het water
schap De Bovenvecht. één dag is
gevuld met zuivel, vanwege de
Gelders-Overijsselse Zuivelbond
(voorzitter) en Koninklijke Ne
derlandse Zuivelbond FNZ (vice-
voorzitter). „De rest van de tijd is
voor alles een beetje."
Zijn bestuurlijke functies ziet hij
duidelijk in eikaars verlengde lig
gen. Als voorzitter van een stands
organisatie ijvert hij voor de best
mogelijke omstandigheden waar
onder de leden hun bedrijf kun
nen uitoefenen. Via Den Haag en
Brussel wordt er alles aan gedaan
om een goed markt- en prijsbeleid
te verkrijgen. In de zuivel praat
hij heel concreet over het tot
waarde brengen van de produk-
ten. „Natuurlijk zijn er soms wel
verschillen in opvatting tussen
standsorganisatie en zuivelcoöpe-
ratie," erkent Jonkhans. „Zo
wordt op het ogenblik heel ver
schillend gedacht over het afslui
ten van lange-termiincontracten
door de EG met derde landen. In
dit geval schaar ik mij achter het
afwijzend standpunt van de zui
vel. Die heeft mijns inziens de
beste argumenten. In het hoofd
bestuur van het KNLC heb ik dan
ook het zuivelstandpunt verde
digd. Als bestuurder moet je kie
zen en durven te kiezen na kennis
genomen te hebben van argumen
ten vóór en tegen."
Adem in de nek
Jonkhans ziet voor de landbouw
organisatie een duidelijke taak om
de coöperatie heel kritisch te vol
gen. „Ze moeten als het ware de
adem in de nek voelen. Dat werkt
stimulerend," meent hij. „De coö
peratie moet oppassen geen eigen
doel na te streven. Het is een mid
del dat goed moet functioneren.
Het wordt mij wel eens kwalijk ge
nomen als ik zeg: Wanneer wij
met een schone lei zouden kunnen
beginnen, dan zouden wij in ons
gebied met twee zuivelfabrieken
en één aankoopcoöperatie goed
koper kunnen werken dan nu het
geval is. Maar zo is het!"
Van buitenparlementaire acties is
hij in principe geen tegenstander.
..Je moet er wel heel voorzichtig
mee zijn. Als je voor ieder wisse
wasje de straat opgaat, dan werkt
het niet meer. Daarbij zal men
zich van geweld moeten onthou
den. Een actie of demonstratie
moet uitblinken door een goede
organisatie. Als er zwaarwegende
redenen zijn om te demonstreren,
dan wil het nog wel eens helpen."
Op onze vraag hoe de belangen
van de verschillende sectoren in
Overijssel behartigd worden, ant
woordt Jonkhans: „Voor de ver-
edelingslandbouw als bijvoor
beeld de varkenshouderij trekt
onze inspanning nooit zoveel aan
dacht. Kijk, bij een melkprijs die
met 5 of 10% verhoogd moet wor
den, weet iedereen precies waar je
over praat. In de vleessector praat
je over richtprijzen en dat is veel
vager. Voor de veredelingsland-
bouw hebben wij veel bereikt op
het vlak van ruimtelijke ordening,
milieu, hinderwet en dergelijke.
Dat zijn evenwel zaken waar je in
het openbaar niet veel ruchtbaar
heid aan wilt geven. Je kunt even
wel rustig zeggen dat zonder de
standsorganisaties met name de
veehouders veel meer terrein ver
loren zouden hebben."
In de hoofdbestuursvergadering
van de OLM zijn alle agrarische
schakeringen vertegenwoordigd.
Als commissies vergaderen de di
verse produktietakken ook apart,
waarna de standpunten in het be
stuur aan de orde komen.
Veel energie heeft de OLM ook
gestoken in het verdedigen van de
boerenbelangen in Noordwest-
Overijssel. waar een landschaps
park is gesitueerd plus een ruil
verkaveling Gietnoorn-Wanne-
perveen. „Wij hebben er enorm
veel aan gedaan om redelijke be
heersvergoedingen voor de men
sen in de wacht te slepen. Voordat
er meer van dit soort parken ko
men waar beheersovereenkom
sten met boeren afgesloten moe
ten worden, moeten wij eerst
maar eens zien hoe het in N.w.-
Overijssel gaat. Nu de overheid in
financiële problemen zit, komen
de uitkeringen moeizamer los.
Dat is mijn grote zorg voor de toe
komst," aldus Jonkhans.
B. A. B.
27
