Kavelruil of ruilverkaveling?
„V
In het Eemland:
U it het bovenstaande wordt de
suggestie gewekt dat de landbouw
alleen de schuld is van het verdwij
nen van de natuurwaarden in dit ge
bied. De kemphanen verdwijnen ook
door andere oorzaken, dit wordt
vergeten. Ook de landbouwkundige
situatie is in dit gebied zeer slecht. Zo
is volgens het landbouw struktuur
advies het aantal kavels per bedrijf in
het Eemland 4,0. Terwijl ditzelfde
voor het overig deel van de provincie
Utrecht 2,3 is.
D oor deze slechte verkaveling
krijg ik ook andere problemen. Vorig
jaar moesten wij gaan tankmelken.
Het op stal melken is bij deze verka
veling onmogelijk. Wij melken nu in
het weiland en nemen de melkbus
sen mee. Deze storten wij daarna
thuis in de melktank. Ook het ver
weiden geeft problemen, zoals U
hierboven al hebt kunnen lezen.
Onze boerderij is verder erg oud, de
indeling is nog ouderwets. De paar-
destal hebben wij ingericht als tan
klokaal. De melkkoeien staan op drie
plaatsen. Eén van de schuren is zo
danig bouwvallig dat er vervanging
moet plaats vinden. Ik had plannen
Landbouwschap wil
prijsverhoging
kunstmest kritisch
gaan volgen
NEDERLAND EN DE
VERENIGDE STATEN
GAAN SAMENWERKEN
OP VOEDSELGEBIED
Geschiedenis van het
gebied
Redt de Weidevogels
Drie keer geteisterd door
een wegdoorsnijding
Andere problemen
Oplossingen
"Een wijds landschap met veel
weidevogels. Voor de bevolking
van het Gooi en Utrecht is het
wijdse Eempolderlandschap met
de kronkelende Eem een ge
waardeerd gegeven. Deze polders
vormen ook het belangrijkste
weidevogelgebied in Midden-
Nederland.
Ruim de helft van het grasland,
zo'n kleine 4000 ha, blijkt op
grond van broedvogeltellingen in
de jaren 1973-1976 voldoende
waardevol te zijn om voor een
aangepast beheer in aanmerking
te komen. Het gebied is ook nog
van betekenis voor trekvogels als
goudplevieren, zwanen en roof
vogels. Al deze vogels geven de
voorkeur aan nat grasland met
een kruidenrijke vegetatie. He
laas moeten we konstateren dat
de weidevogelstand schrikbarend
achteruitgaat. Sommige soorten
zijn letterlijk gedecimeerd. Om
streeks 1970 waren er nog ca. 240
paar kemphaantjes, in 1976 nog
maar 35. Ook watersnippen en
zomertalingert zijn sterk terugge
lopen en de gele kwikstaart,
vroeger een talrijke soort, is zeld
zaam geworden.
Koeien
Wat toeneemt zijn koeien, einde
loos veel koeien. In 1965 liepen er
nog maar 142 op 100 ha, in 1970
al 159, in 1974 187 en nu vast wel
meer dan 200. Dit is mogelijk ge
maakt door diepere ontwatering,
het gebruik van meer machines,
het strooien van meer kunstmest
en het maaien van gras in het
voorjaar. De boeren moeten wel
want anders hebben ze geen in
komen. De wet van vraag en
aanbod geldt niet bij de melk-
produktie. Zuivelbergen ontstaan
en ruilverkavelingen hogen die
nog verder op. Brussel betaalt en
wie heeft in de gaten dat u dat
bent, de belastingbetaler.
Het zal inmiddels wel duidelijk
zijn dat in deze cirkelgang het
kruidenrijk grasland nauwelijks
van belang is, en daarom ver
dwijnen de kemphaantjes!"
De prijzen van kunstmest zijn de
laatste tijd opnieuw fors omhoog-
gegaan. Een van de belangrijkste
oorzaken daarvan is, dat er voor
de produktie van kunstmest bij
zonder veel energie (aardgas) no
dig is,
De hoofdafdeling vindt, dat de
prijsstijging van een produktie-
middcl ook tot uitdrukking moet
komen in de prijs, die de akker
bouwer uiteindelijk voor zijn pro-
dukt ontvangt. Het Landbouw
schap kan op de tariefstelling van
kunstmest nauwelijks of geen in
vloed uitoefenen. "Wij proberen
wel meer inzicht te krijgen in de
kostprijsopbouw van kunstmest
en het tijdstip, waarop de ver
schillende kostprijsverhogingen
worden doorberekend. Te zijner
tijd zullen wij hierop terugko
men", aldus drs. W. Oosterhuis,
sekretaris van de hoofdafdeling
Akkerbouw van het Landbouw
schap in een onlangs gepubliceer
de notitie van ditzelfde schap.
Het Nederlandse ministerie van
Landbouw en visserij en het Ameri
kaanse ministerie van Landbouw zijn
op 4 november j.l. een samenwer
kingsovereenkomst aangegaan. De
overeenkomst, die met name de Di-
rektie Voedings- en Kwaliteitsaan
gelegenheden van ons departement
en de Amerikaanse Food Safety and
Inspection Service aangaat, heeft tot
doel de uitwisseling van informatie
en ervaring op het terrein van de
veiligheid en inspectie van voedsel
tussen beide landen te stimuleren.
De informatie die de departementen
gaan uitwisselen betreft de voedsele-
tikettering, het opsporen van scha
delijke residuen en de maatregelen
ter voorkoming daarvan, eccnomi-
sche analyse en de inspraak van de
consument in het landbouwbeleid.
O ver het Eemland, een gebied ten noorden van Amersfoort, lezen wij
de laatste maanden diverse malen in landelijke dagbladen koppen als:
"Eisen voor natuur; een oorlogsverklaring aan de boeren" of "Aantas
ting dreigt voor Polderland langs Eem". Deze koppen spreken duide
lijke taal. Na lezing van deze artikelen is het wel duidelijk dat in dit
gebied een konfrontatie tussen landbouw en natuurbescherming aan de
gang is, waarvan het eind en de gevolgen niet zijn te overzien.
Het comité "Redt de Weidevogels in Eemland" heeft een aktie gestart
om gelden in te zamelen en publiciteit te verkrijgen bij hun strijd. De
landbouw heeft voor een deel andere belangen. Door middel van deze
reportage bij een lid van ons in dit gebied kunt U kennis nemen van de
agrarische kant van deze ruilverkaveling. Wij hebben een gesprek ge
voerd met de heer J.C.W. van Schie, Wakkerendijk 268 in Eemnes.
Ook de ontwatering is gedeeltelijk
slecht. Volgens de huidige norm is de
beoordeling van de ontwatering op
grond van de draagkracht voor 58,5%
slecht. Een verbetering is in bepaalde
delen van het Eemland nodig. Vol
gens de milieugroeperingen is
grondwaterpeilverlaging, boerderij
verplaatsing naar bepaalde delen
van het Eemland onaanvaardbaar
voor het milieu. Of dit werkelijk zo is
laten wij maar in het midden. Wel
moet er worden bedacht dat de vee
houders een redelijk inkomen moe-
oor de afsluiting van het IJssel-
meer liepen de lager gelegen weide
gronden in dit gebied regelmatig on
der water. De boerderijen waren ge
bouwd langs de dijk in Eemnes, voor
het deel ten oosten van de Eem in de
bebouwde kom van Bunschoten-
Spakenburg en langs de dijk bij
Eemdijk en Eembrugge.
Na 1932, bij de afsluiting van het
IJsselmeer, was het overstromings
gevaar voor het grootste deel gewe
ken.
De langgerekte kavels van soms 3 k 4
kilometer werden beter bereikbaar
en men besloot het gebied in de der
tiger jaren te verkavelen. In 1941
kwam de ruilverkaveling Eemnes
gereed en in 1952 de verkaveling
"Beoosten de Eem".
Er vonden toen geen bedrijfsver-
plaatsingen plaats. Wel werden er
wegen aangelegd die nu uitgezon
derd de verharding en de verhar
dingsbreedte gehandhaafd kunnen
blijven. De kavels werden verbeterd
en de lengte werd waar mogelijk,
verkort. Door diverse ontwikkelin
gen in de landbouw en het opnieuw
versnipperen van het grondgebruik
is er opnieuw een ruilverkaveling
nodig.
H et comité "Redt de Weidevo
gels" schrijft in haar folder:
De heer van Schie wijst aan waar zijn
landerijen liggen.
23% van de oppervlakte kuituur-
grond ligt slechts bij de bedrijfsge
bouwen, terwijl een norm van mini
maal 60% als uitgangsnorm wordt
aangehouden.
ten betalen van hun landerijen en dat
natuurwaarden daarentegen geld
kosten. Heeft men deze bedragen er
werkelijk voor over?
O ver de bovenstaande problemen
spraken wij met de heer J.C.W. van
Schie, Wakkerendijk 268 te Eemnes.
De heer van Schie heeft een bedrijf
met 23 ha grasland.
Samen met zijn vrouw voert hij dil
bedrijf met 35 melkkoeien met bij
behorend jongvee. Oorspronkelijk
komt de familie van Schie uit de
omgeving van Wassenaar-Voor
schoten. Sinds 1921, toen de vadei
van de heer van Schie dit bedrijf kon
pachten, woont deze tak van de fa
milie echter in Eemnes.
De bedrijfsgebouwen zijn in 1959
van de verpachter gekocht. Het me
rendeel van de gronden verder ge
pacht. De gebruikte landerijen zijn
verdeeld over vier percelen. De
huiskavel is slechts 1 hektare
groot. Vroeger was dit een veel groter
perceel. Maar in de loop der jaren
werd op deze huiskavel 3 keer een
aanslag gepleegd. Drie maal werd er
een weg aangelegd die de huiskavel
doorsneed. In eerste instantie kon de
weg door middel van hekken worden
overschreden. Na de laatste doors
nijding van de Rijksweg Amster
dam-verkeersplein Hoevelaken was
ook dit niet meer mogelijk.
Nu moet er bij het verweiden van vee
altijd een grote omweg worden ge
maakt. "Bij voorkeur moet ik om-
weiden op zondagmorgen, want dan
is er geen enkel verkeer op de weg.
Op andere dagen is dit gewoon niet
mogelijk", aldus de heer van Schie.
De bedrijfsgebouwen zijn oud, maar
gezien mijn situatie is nieuwbouw
niet rendabel, aldus de heer van
Schie.
moeten kunnen worden. In dit geval
gaan de inzichten van de milieuor
ganisaties meespelen".
De heer van Schie vraagt zich daar
om af, of de ruilverkaveling uitvoer
baar is en of deze zal brengen wat
men ervan verwacht.
Van Schie is gezien zijn leeftijd en
bedrijfsopvolgingssituatie al tevre
den met een kavelruilobjekt. Aan
een ligboxenstal en een eventuele
bedrijfsverplaatsing denkt hij maar
niet. Tot zover het gesprek met de
heer van Schie over zijn situatie en
de hiervoor aangedragen oplossin
gen.
A.M.
bij de gemeente ingediend voor
nieuwbouw, doch deze werden afge
wezen, het bleek namelijk dat de be
staande schuur zodanig uniek is, dat
er in dezelfde stijl een nieuwe schuur
gebouwd moet worden. Dit is echter
onbetaalbaar. Ik zal nog eens met de
gemeente om de tafel moeten gaan
zitten, zodat er toch overeenstem
ming kan worden bereikt. Want als
de bestaande schuur door ouderdom
in verval raakt, heeft niemand er iets
aan.
Ook de problematiek rond de hin
derwet speelt in ons dorp een be
langrijke rol. Bijna alle boerderijen
staan langs de Wakkerendijk en de
Meentweg. Tussen de boerderijen
staan burgerlijke woonbebouwin
gen. Het verkrijgen van een hinder
wetsvergunning voor de diverse be
drijven is met de huidige wetgeving
bijna onmogelijk. Al met al voor be
drijven die vooruit willen een on
houdbare situatie", volgens de heer
van Schie.
oor de bedrijven zal er wat
moeten veranderen. Daar ik geen
opvolger heb en al bijna zestig jaren
ben, zal het mijn tijd wel uitduren.
Een ruilverkaveling zal veel kunnen
verbeteren. Maar gezien de proble
men zal deze wel lang duren. Of de
jonge boeren hier op kunnen wach
ten is voor mij een vraag. Met een
onderlinge kavelruil kan er snel een
aantal problemen worden opgelost
zonder dat er veel geld mee is ge
moeid", aldus de heer van Schie.
"Tot nog toe is er in Utrecht weinig
van onderlinge kavelruilingen te
recht gekomen. De veehouders me
nen toch te vaak dat hun land veel
beter is dan het land van hun buur
man. Maar in dit geval zul je verder
moeten kijken dan alleen de kwali
teit van de grond.
In het Eemland zouden dan ook wel
een aantal boerderijen verplaatst
De bouwvallige schuur moet worden
vervangen tegen betaalbare lasten.
12
