EEN WINDMOLEN
ZAL U GEEN
WINDEIEREN
LEGGEN!
--
Ontstaan stroom uit wind
De investeringskosten
Enkele vuistregels
Eerste windmolens
geplaatst
Bouwaanvraag en
hinderwetvergunning
Bedrijfsvoorlichter voor de
Pluimveehouderij
F. Edzers
In de landbouw zijn de toepassingsmogelijkheden van windenergie
groot op vooral de pluimveebedrijven. Op deze bedrijven is de behoefte
aan energie vrij konstant, hetgeen voor het gebruik van windenergie
noodzakelijk is. Bij de huidige K.W. stroomprijs en bij een bepaalde
bedrijfsomvang is de aanschaf van een windmolen verantwoord. De
algemene verwachting is dat de stroomprijs met 6% per jaar gaat
stijgen, terwijl bij massaproduktie de windturbines goedkoper kunnen
worden.
Het centrum voor energiebesparing
te Delft heeft een financieel ekono-
mische studie van de windturbines
gemaakt. Uit dit.studiemateriaal is
gebleken dat de kommercieel ver
krijgbare windturbines in grote delen
van ons land rendabele elektriciteit
kunnen produceren. De geprodu
ceerde stroom van deze kleinere
windturbines komt op 10 tot 15 cent
per kilowatt uur, terwijl de verbrui
ker op dit moment gemiddeld 20 cent
per kilowatt uur aan het elektrici
teitsbedrijf moet betalen. Onder deze
kleinere windturbines wordt ver
staan een windturbine met een
wiekdiameter van 10 meter bestemd
voor een elektrische generator van 10
KW. De elektriciteitsproduktie van
deze windgenerator is 20.000 tot
30.000 KWH per jaar, afhankelijk
van de plaats in Nederland.
toegestaan. Het net houdt het toe
rental van de generator konstant.
Deze beveiliging wordt overtrek ge
noemd. Voor het produceren van
stroom moet een windsnelheid van
minstens 4 m/s (windkracht 3
Beaufort) worden bereikt. Bij 14 m/s
is het maximale vermogen bereikt.
De windsnelheid is bepalend voor de
opbrengst van de molen; hoe hoger
deze snelheid, des te hoger de op
brengst. Het windaanbod in JMeder-
land is per gebied (kust of binnen
land) zeer verschillend. In de kust
gebieden zal een molen driemaal
meer energie leveren dan in het bin
nenland. De windsnelheid neemt
ook met de hoogte van de molen toe.
Bij de genoemde windsnelheden op
een bepaalde hoogte, kan per meter
hoogte verschil 1% windkracht wor
den bijgeteld of afgetrokken.
K.N.M.I.
BEAUFORT
OMSCHRIJVING M/S
WINDKRACH J
M/S
2
1.6
-
3,3
Matige wind 3-8
3
3.4
-
5.4
4
5,5
-
7.9
Vrij krachtige windi 8-11
5
8,0
-
10.7
Krachtige wind i 11 - 14 j
6
10.8
-
13,8
Harde wind 14— 17 i
7
13.9
-
17 1
Stormachtige wind 17 - 20
8
17.2
-
20.7
Storm 20 -24
9
I 20 8
-
?4.4
Zware storm 24 - 28
10
'24.5
-
28,4
Zeer zware storm 28 - 32
11
28.5
-
32.6
Orkaan 32
12
32.6
Tabel 1. Gemiddelde windsnelheid op 10 meter hoogte boven zeeniveau
De oudere windmolens werden ge
bruikt voor mechanische energie,
zoals het droogmalen van polders,
houtzagerijen enz. De moderne
windmolens zetten windenergie om
in elektriciteit. De werking van het
geheel berust op het volgende: De
wind doet de wieken (rotor) van de
molen draaien en deze wieken zijn
via een overbrenging gekoppeld aan
de generator. In deze generator (dy
namo) wordt de mechanische ener
gie in elektrische energie omgezet.
De energie wordt aan de wind ont
trokken in het oppervlak dat de wie
ken bestrijken. De moderne molens
(windturbines) hebben meestal een
horizontale as. De wieken moeten op
de wind worden gericht. Bij veran
dering van windrichting moet de
molenkop kunnen draaien. Dit
draaien op de wind heet in molen
termen kruien en gebeurt bij kleine
molens met een windvaan en bij
grotere molens met een kruimotor.
Bij harde wind boven 20 meter per
sekonde (m.s.) is het vermogenaan
bod groter dan de molen kan opne
men. (het vermogen van de wind
neemt met een derde macht toe). De
molen moet tegen de hoge winds
nelheden worden beveiligd. T-Iier
voor zijn meerdere mogelijkheden:
b.v. het uit de wind draaien; rem-
kleppen op de rotor, die bij hogere
windsnelheden uitslaan enz. De
meeste Deense molens hebben een
vaste hoek. Bij een harde wind kun
nen molens die aan het net zijn ge
koppeld niet harder draaien dan is
16
Omdat het windaanbod in Neder
land niet konstant is, moeten de be
drijven ook op het openbaar elektri
citeitsnet aangesloten zijn of blijven.
Bij geen of te weinig wind wordt
stroom van het openbaar net verkre
gen. Het teveel aan stroom kan aan
de provinciale elek.mij worden gele
verd, tegen een van te voren vastges
telde k-Watt prijs.
De investeringskosten lopen sterk
uiteen en zijn van vele faktoren af
hankelijk, zoals:
a. de grondslag (funderingskosten,
geheid 5.000,- -ƒ 10.000,-);
b. de hoogte van de mast (winda-
fremming inverband met gebou
wen en of bebossing);
c. type windturbine (voor het be
drijf meest gewenste);
d. jaarlijkse elektriciteitsproduktie
van de windturbine;
e. de windsnelheid en de tijdsduur
hiervan;
f. subsidie mogelijkheden;
g. de prijs die de elek.mij. voor niet
gebruikte stroom betaalt;
h. hoeveelheid gebruikte stroom op
eigen bedrijf.
1Let op de begroeiing om de mo
len, die wordt steeds hoger;
2. De onderkant van de rotor dient
4,5 meter hoger te zijn dan de
hoogste obstakels binnen een
straal van 15 meter;
Door de sterk gestegen ener
gieprijzen is het thans voor
bepaalde bedrijven in de kust
gebieden interessant geworden
windmolens te plaatsen. Hoe
wel de windmolens nog niet in
alle opzichten vervolmaakt
zijn, wordt aan de z.g. kinder
ziekten hard gewerkt. De eer
ste windmolens zijn reeds dit
jaar (1981) op een aantal
pluimveebedrijven in gebruik
genomen. Op deze bedrijven
wordt de windenergie in elek
triciteit omgezet, waardoor de
toepassingsmogelijkheden zijn
vergroot.
Een driebladige propellermolen wordt in de mast gehesen.
3. Waar dat mogelijk is moet de
molen ten westen van de bebou
wing worden geplaatst, omdat de
wind het meest uit deze richting
komt.
Het Centrum voor Energiebespa
ring, Oude Delft 180, 2611 HH te
Delft, maakt op verzoek een wind
turbineplan voor de prijs van
2.000,- - 3.000- (exkl. b.t.w.)
Bij de stichting voorlichting energie
besparing Nederland, kan een subsi
die voor advieskosten worden aan
gevraagd. Deze subsidie is 50% van
het totaal bedrag tot maximaal
5.000,-
Ook via onze dienst en het I.M.A.G.
te Wageningen, kunt U alle moge
lijke inlichtingen ontvangen.
In ons land worden op diverse
plaatsen en op verschillende hoog
ten, windsnelheden gemeten. Aan de
hand van deze gegevens is het aantal
uren windaanbod en de windsnel
heid, per gebied en per maand be
kend. In tabel 2 is in een grafiek de
bruikbare windsnelheid tussen 4-16
m/s weergegeven. Hierbij moet
worden opgemerkt, dat waarschijn
lijk binnenkort ook lagere en hogere
windsnelheden produktief kunnen
worden gemaakt. Uit de grafiek
blijkt dat niet het gehele jaar
8760 uren) windenergie kan worden
opgewekt, maar dat het aantal pro-
duktieve uren op 6105 uren per jaar
is gesteld.
Voor een bedrijf met 25.000 legkip
pen is een molen van 10 en 11 meter
wiekdiameter in de berekening op
genomen. In tabel 3 is voor dit be
drijf het geinstalleerd vermogen en
het verbruik in KWH per jaar weer
gegeven.
De besparingen in elektriciteitskos-
ten zijn bij een molen met een wiek
diameter van 10 meter:
x 25056 x 0,25 4187,-
(dagtarief)
V} x 25056 x 0,19 =f 1587,—
(nachttarief)
(41377-25056) x 0,13 f2122,-
(teruglevering)
Totaal 7885,-
De besparingen in elektriciteitskos-
ten zijn bij een molen met wiekdia
meter van 11 meter:
x 29353 x 0,25 4892,-
(dagtarief)
Vi x 29353 x 0,19 1859,-
(nachttarief)
(51271 -29353) x 0,13 2849,-
(teruglevering)
Totaal 9600,-
Een molen met een wiekdiameter
van 10 meter geplaatst en aangeslo
ten op het 'openbaar net kost
80.000,— en voor een molen met
een wiekdiameter van 11 meter zijn
de kosten 90.000,— Voor deze
projekten zijn de totale subsidiemo
gelijkheden 33%. (W.I.R.
energietoeslag kleinschaligheids
toeslag)
De berekening wordt dan als volgt:
80.000,00 - 26400 53600,00
a 15% jaarkosten 8040,00
90.000,00 - 29700 60300,00
a 15% jaarkosten 9045,00
Uit deze voorbeeldberekening blijkt,
dat de aanschaf van een windmolen
voor een dergelijk bedrijf verant
woord is.
In tabel 4 zijn volgens het B.E.O.P. de
kosten per KWH weergegeven:
Tabel 4. Geschatte kosten van win
denergie op het land
Investering/KW, exklusief grond-
kosten en wegenaanleg 3000,00
Jaarkosten/KW, 14% van 3000,—
plus onderhoud 40,— 460,00
Kosten/KWH
Onderhoud 0,015
Annuïteit 0,162
Bediening 0,01
Totaal
0,19
Benodigde hoeveelheid stroom
Elk toestel dat stroom verbruikt heeft
een aansluitwaarde, die op het ken-
plaatje in Watt of kilowatt vermeld
is. (KW 1 KW 1000 Watt) Als
een toestel van 1 Kw wordt aange
sloten is het gebruik gedurende 1 uur
1 KW. (KWh). Een toestel van 4 KW
verbruikt per uur 4 KWh.
(1 PK 0,736 KW) (1 KW - 1,36
PK)
Voordat een windmolen wordt ge
plaatst is overleg met de elektrici
teitsmaatschappij noodzakelijk. De
ze moet toestemming geven voor
aansluiting op het openbaar elektri
citeitsnet en tegelijkertijd moet er
een terugleveringskontrakt worden
afgesloten. Hoewel er bij de meeste
gemeenten nog geen duidelijke
richtlijnen aanwezig zijn, is het ge
wenst, dat voordat er met de bouw
vjin een windmolen wordt begonnen
een aanvraag bij de gemeente wordt
ingediend. Een belangrijk voordeel
van de windmolen is, dat deze mi
lieu-vriendelijk is en geen schade
lijke stoffen produceert. In bepaalde
gebieden zouden er planologische
bezwaren kunnen zijn, vooral wan
neer er meerdere molens in een be
perkt gebied geplaatst worden.
Ten aanzien van veiligheid en geluid
is een windmolen hinderwetplichtig.
In de meeste gevallen is een aanvul
ling op een bestaande hinderwetver
gunning voldoende. Indien de bes
taande hinderwetvergunning ouder
is dan 10 jaar, kan de gemeente een
6a vergunning eisen. In dat geval
moeten de voor- en nadelen van een
hinderwetaanvraag eerst worden
overwogen. Het geproduceerde ge
luid van een windmolen komt op een
afstand van 50 meter nauwelijks
boven het achtergrondgeluid uit. Het
flapgeluid van de wieken is dan nog
wel te horen. Aan de windmolens
worden nog steeds verbeteringen
aangebracht, zodat ook t.a.v. het ge
luidsniveau nog meerdere verbete
ringen mogen worden verwacht.
Het verwarmen van pluimveehok-
ken en woningen kan ook d.m.v.
windenergie plaats hebben. De ren
tabiliteit hiervan is sterk afhankelijk
van de olie- en of gasprijzen, maar
ook van de opbrengstprijs van de
overtollige geleverde stroom aan de
elektriciteitsmaatschappij.
De toepassing van windmolens op de
pluimveebedrijven is nog in het on-
derzoekstadium. Ook de ervaringen
in het buitenland zijn nog beperkt.
Onlangs is zoals we reeds meldden de
eerste windmolen in de provincie
Zeeland op een legbedrijf geplaatst.
Wij hopen daarmee de nodige erva
ringen op te doen, waarvan de prak
tijk kan profiteren. In de toekomst
zullen vele pluimveebedrijven van
windenergie gebruik kunnen maken.
Dit betekent een extra voordeel voor
de pluimveebedrijven in de kustge
bieden.
(irdsnclheid
Ouur van
de windsnelhei d
Holen 10
22 kW
Holen II
m. 30 kW
•/sec
t
uren/jaar
vermogen
produktie/jr.
eigen ver
vermogen
produktle/jr.
eigen ver
kW
kWh
bruik kWh
kW
kWh
bruik kWh
l.- 6
IJ.O
1139
1.27
1666
1666
1.56
1777
1777
5- 6
«3-3
1165
2.33
2716
2716
2.81
3276
3276
6- 7
«I.S
1007
3-86
3867
3867
6.65
«682
«682
7- a
9-S
832
5.90
6909
6909
7.15
59«9
5900
a- 9
7.0
613
8.60
5272
6300
10.6(1
6375
«300
9-io
5.1
«67
12.0
5366
3100
16.50
6682
3100
10-II
3.7
32".
l£.2
5269
2270
19.60
6350
2270
..-.7
2.6
228
21.3
6856
1600
25.80
5882
1600
«2-13
1.8
158
22
3670
1100
30.00
«750
1100
„-.«
1.2
105
22
2310
700
30.00
3150
700
u-is
0.7
61
22
1362
«50
30.00
1830
«50
19-16
0.3
26
22
572
200
30.00
780
200
61377
25056
51271
29353
Tabel 3.
geïnstalleerd) draai tijd
vermogen KW
I
verbruik
per Jaar
KWH
16 ventilatoren
5.8
continu
43800
20* waaiers
1.5
-
13140
40 TL lampen
1,6
15 uur per d.
14000
ventilatie (drogen)
7.5
3 weken cont.
3780
5 mnd. 3 uur
per dag
3375
12 banden eierafvoer
1,4
0,5 uur p/dag
255
voervijzel
2
1 uur per dag
730
eiersorteren diepvriezen
etc.
500
lassen rest bedrijf
500
huishouden
3000
totaal
schatting
83000
