Landbouwbegroting 1982
GOED INSTRUMENT VOOR
GRONDBELEID BESCHIKBAAR
Inrichting en beheer
landelijk gebied
nu en straks
Weinig aandacht voor het
ekonomisch belang van
land- en tuinbouw
Belangrijke Nederlandse inbreng
Iraakse plattelandsontwikkeling
Wet Agrarisch grondverkeer:
Eerste reaktie Landbouwschap op
Rijksbegroting
Studieduur niet
meer onbeperkt aan
Landbouw
hogeschool
Kern van de Wet agrarisch grondverkeer vormt de mogelijkheid, de
vraag naar land te beperken door toetsing van overeenkomsten tot
vervreemding van land aan bepaalde kriteria. Daarnaast is voorzien in
een voorkeursrecht in nader aan te wijzen gebieden, alsmede in een
koopplicht in het kader van de landbouwkundige toetsing voor het
Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL), de opvolger van de Stichting
Beheer Landbouwgronden (SBL).
Hierop vestigt de minister van landbouw en visserij nog eens de aan
dacht in de Memorie van Toelichting op de begroting 1982 van zijn
departement.
Op deze wijze zal een aanvaardbaar
grondprijsniveau ontstaan. Dit is het
geval indien de prijs in een aan
vaardbare verhouding staat tot op
brengsten, kosten en financierings-
strukturen binnen de landbouw. Een
dergelijk prijsniveau biedt jonge on
dernemers meer mogelijkheden om
het ouderlijk bedrijf over te nemen.
Ook biedt het de middenbedrijven
meer kansen om op een gezonde(re)
financiële basis tot vergroting van de
bedrijfsoppervlakte te komen. Beïn
vloeding van de grondprijs bevordert
op deze wijze de kontinuïteit van
bedrijven met een gezonde struk-
tuur. Een ander instrument dat
daaraan bijdraagt is het grondbank
stelsel, waaraan de Wet agrarisch
grondverkeer nu een wettelijke basis
geeft.
De Wet agrarisch grondverkeer zal
in gedeelten in werking treden. Het
eerste deel - nl. het artikel dat ge
meenten de bevoegdheid geeft een
gebied te omschrijven, waarbinnen
geen toetsing zal plaatsvinden - is al
van kracht. Een van de uitvoerings
besluiten betreft de te hanteren kri
teria in het kader van het toetsings
systeem van de wet. Het streven is
erop gericht met ingang van 1 januari
1982 het toetsingsmechanisme in
werking te stellen.
In het beleid gericht op herstel van de Nederlandse ekonomie wordt de
plaats van de land- en tuinbouw onderbelicht. Dat is de eerste reaktie
van het dagelijks bestuur van het Landbouwschap op Troonrede en
Rijksbegroting.
Het Landbouwschap baseert deze reaktie zowel op het ontbreken van
een duidelijke verwijzing naar de landbouw in de Troonrede als op de
voorgestelde besteding van de extra aardgasbaten, die vooral worden
gericht op het brengen van een nieuw industrieel elan. Het Landbouw
schap is van mening, dat in de komende regeringsverklaring de bete
kenis van de landbouw moet worden onderkend en dat het nieuwe
kabinet extra stimulansen voor de agrarische sektor zal moeten aan
kondigen.
De grote bijdrage van land- en tuin
bouw aan onze nationale ekonomie,
in het bijzonder aan de betalingsba
lans, kan naar het oordeel van het
Landbouwschap alleen blijven
voortbestaan als het weerstandsver
mogen van de land- en tuinbouw niet
De huidige eerstejaars mogen nog
maar zeven jaar over hun studie doen.
Tot nu toe deden de studenten over
dit programma gemiddeld meer dan
zeven en een half jaar. Hoewel de wet
tweefasenstruktuur pas volgend jaar
van kracht wordt, ontkomen de stu
denten die eerder aan de studie be
gonnen zijn niet aan de beperkte in
schrijvingsduur. Vanaf 1 september
1982 kunnen alle studenten nog maar
zes jaar ingeschreven zijn. Studen-
tendekaan R. van Heusden vreest dat
een aantal studenten hierdoor in de
problemen komt. Dit meldt het Wa-
genings Hogeschoolblad.
Men hoeft er waarschijnlijk ook niet
op te rekenen dat een nieuwe minis
ter op onderwijs van deze wet gaat
afwijken. In de formatie tussen
CDA, PvdA en D'66 is afgesproken
deze wet geheel te handhaven. Wel is
nadrukkelijk in het formatieakkoord
opgenomen dat als door de invoering
van deze wet onvoorziene proble
men rijzen, veranderingen in deze
wet mogelijk zijn.
verder wordt ondergraven. Het
Landbouwschap wijst hierbij op het
feit dat de inkomenspositie van de
land- en tuinbouw de laatste jaren
sterk is verslechterd. Aan deze ont
wikkeling wordt in de begroting te
weinig aandacht geschonken.
Het Landbouwschap heeft begrip
voor de noodzaak van bezuinigin
gen. Deze zullen er toe moeten lei
den dat de financieringslasten voor
het bedrijfsleven verminderen.
Overigens heeft het Landbouwschap
bedenkingen tegen de wijze waarop
binnen de landbouwbegroting be
zuinigingen worden doorgevoerd.
Dat geldt met name voor de vermin
dering van het aantal arbeidsplaat
sen in de landbouwvoorlichting.
Het Landbouwschap vindt dat er
voor moet worden gewaakt dat de
agrarische produktie niet onnodig
wordt belemmerd door beleidsmaa
tregelen op het gebied van planolo
gie en milieu.
Het dagelijks bestuur van het Land
bouwschap is voornemens op korte
termijn met de nieuwe Minister van
Landbouw en Visserij overleg te
voeren over het door het landbouw
bedrijfsleven noodzakelijk geachte
beleid.
In de loop van dit jaar start de aan
wijzing van percelen, waarin het
BBL een voorkeursrecht zal hebben.
Dit voorkeursrecht kan volgens de
wet worden gevestigd in ruilverka
velingen in uitvoering, gebieden die
als reservaat zijn aangewezen, het
rekonstruktiegebied "Midden-Delf
land", het herinrichtingsgebied
"Oost-Groningen en de Gronings-
Drentse Veenkoloniën" alsmede in
gebieden, die bij planologische
kernbeslissing als voorkeursgebied
zijn aangewezen.
Of en in hoeverre binnen deze kate-
goriën gebieden met voorkeursrecht
worden aangewezen, hangt af van
enerzijds de mate van urgentie van
grondverwerking en anderzijds de
mogelijkheid om de grond zonder
voorkeursrecht te verwerven. Alge
meen uitgangspunt bij de hantering
van het voorkeursrecht zal zijn, dat
hiervan een spaarzaam gebruik zal
worden gemaakt.
Overigens zijn aan de instelling van
een voorkeursrecht wettelijke waar
borgen verbonden. Door aan het
Bureau Beheer Landbouwgronden
de mogelijkheid tot het instellen van
een voorkeursrecht te geven, komt
zijn funktie als centraal aankoopor
gaan van landbouwgronden voor de
rijksoverheid duidelijk tot uitdruk
king.
SBL lijdt steeds meer
verliezen
De sterk stijgende tendens op de
grondmarkt van de jaren zeventig
is in het jaar 1979/1980 omgezet
in een daling: eerst in de noorde
lijke provincies, naderhand in de
overige delen van het land.
De grondmobiliteit is in de jaren
met prijsstijging aanzienlijk ge
daald. Nu de prijzen zalen neemt
die mobiliteit echter nauwelijks
toe. Eerder geldt het tegendeel.
Het gedaalde grondprijsniveau
heeft gevolgen voor de verkoop
van bezit van de Stichting Beheer
Landbouwgronden (SBL). Der
den zijn minder bereid de grond
over te nemen omdat zij misschien
verdere prijsdalingen verwachten.
Dit heeft tot gevolg dat de ge
wenste versnelde afstoot van
grond en gebouwen van de SBL
vertraging ondervindt. Er worden
in toenemende mate verliezen ge
leden bij verkoop, met name bij de
verkoop van gebouwen. Maar ook
de verkoop van gronden dient in
een aantal gevallen tegen een la
gere dan de aankoopprijs plaats te
vinden.
Moderne machines op een klein perceel werkt minder economisch
Het beleidsvoornemen van het kabinet voor het Struktuurschema voor
de Landinrichting vormt een belangrijk gegeven met het oog op de
beleidsbepaling op lange termijn inzake de inrichting van het landelijke
gebied. Het struktuurschema verschaft het kader, waarbinnen de
rijksoverheid initiatieven van de provinciale besturen tot plaatsing van
gebieden op het voorbereidingsschema voor landinrichtingsprojekten
zal beoordelen.
Aldus de minister van landbouw en visserij in de paragraaf over de
inrichting van het landelijke gebied, deel uitmakend van de Memorie
van Toelichting op de begroting 1982 van zijn departement.
In 1980 is voor 40.180 hektare beslo
ten tot uitvoering van integrale lan
dinrichtingsprojekten. Naar het zich
laat aanzien zullen in 1981 de daarbij
betrokken Kolleges van Gedepu
teerde Staten voor ca. 41.000 hektare
de wettelijk vereiste stemming uit
schrijven. In 1980 is voor 26.800
hektare ruilverkavelingen de akte
van toedeling gepasseerd, terwijl
voor 39.320 hektare de lijst der gel
delijke regelingen is vastgesteld.
Aangezien de verwezenlijking van
een plan in het algemeen geruime
tijd vergt, is een groot aantal projek-
ten tegelijk in uitvoering. Naar de
situatie van medio 1981 gaat het om
99 projekten, met een gezamenlijke
oppervlakte van 598.000 hektare.
Voor de volledige uitvoering van de
ze plannen is de Landinrichtings-
dienst verplichtingen aangegaan.
Blijkens het voorbereidingsschema
voor landinrichtingsprojekten 1981
is thans voor circa 450.000 hektare
ruilverkaveling en bijzondere lan
dinrichtingsprojekten in voorberei
ding. Voor 1982 is voorzien in een
uitvoeringsprogramma voor ruilver
kavelingen van 40.000 hektare.
A-2 Werken
Op de begroting van 1982 is 25
min. uitgetrokken voor rijksbijdra
gen aan werken van waterschappen
en gemeenten, ter verbetering van de
infrastruktuur in het landelijke ge
bied.
Rekonstruktie oude
glastuinbouwgebieden
Voor de toepassing van de Beschik
king rekonstruktie oude glastuin
bouwgebieden heeft de Centrale
Cultuurtechnische Commissie
(CCC) onlangs een positief advies
uitgebracht over de gebieden Roelo-
farendsveen en Ter Aar. Aangewe
zen zijn inmiddels: Huissen-Lent,
het Ven en Aalsmeer.
Beheersgebieden
Naar verwachting zullen eind van dit
jaar 12 beheersplannen zijn vastges
teld vooreen oppervlakte van 10.000
ha. Er kunnen dan beheersovereen
komsten worden afgesloten in de ge
bieden: Giethoorn-Wanneperveen,
Oirschot-Best, Eilandspolder, Lopi-
kerwaard, Workumerwaard, Ter
schelling, Havelte, Vijfheerenlan-
den, Uitgeest, de Goese Poel,
Dwarsgracht-Beltschutsloot en Wa
terland. Voor de komende jaren
wordt een verdere toeneming van het
aantal beheersplannen en van de
beheersovereenkomsten verwacht.
Medio 1981 zijn 115 beheersove
reenkomsten afgesloten voor een to
tale oppervlakte van 990 ha.
Zie slot begroting 1982 op pag. 20
Een Iraakse delegatie onder lei
ding van minister Abdul Wahab
Mahmoud Abdullah, de minister
voor irrigatie van Irak, heeft van 2
tot en met 9 september 1981 een
bezoek aan ons land gebracht.
Het bezoek onderstreept het be
lang van de samenwerkingsove
reenkomst, die op 21 juni j.l. in
Bagdad is ondertekend. In deze
Amerikaanse maïs voor Sovjets
Opnieuw is een kwantum van
400.000 ton mais door de Verenigde
Staten aan de Sovjet-Unie verkocht
voor levering in 1981/82. Daarbij is
200.000 ton mais die oorspronkelijk
voor verscheping naar andere landen
bestemd was, terwijl ook de reste
rende 200.000 ton aanvankelijk een
andere bestemming had.
Met deze transactie is het totaal voor
levering in 1981/82 op 850.000 ton
gekomen.Inmiddels is het totaal al
weer verhoogd tot 1,05 miljoen ton,
door een aankoop van nog eens
200.000 ton mais, waarover zojuist
uit Washington bericht werd.
samenwerkingsovereenkomst
verklaart men zich bereid nauw
samen te werken om te komen tot
de geïntegreerde agrarische ont
wikkeling van het gebied Hilla
Hashemiya. Deze geïntegreerde
ontwikkeling omvat ontwerp en
aanleg van irrigatie- en ontwate
ringssystemen, de landontgin-
ning, de ontzilting van de bodem,
bedrijfsverplaatsing en de ont
wikkeling van een technische en
sociaal-ekonomische infrastruk
tuur, waaronder wegen, dorpen,
de agro-industrie en landbouwon
derwijs.
Het doel van dit bezoek was ener
zijds een nadere bespreking van
uiteenlopende zaken met betrekking
tot samenwerking op het terrein van
kuituurtechniek en anderzijds een
oriëntatie over de aangeduide Ne
derlandse benadering van de geïnte
greerde plattelandsontwikkeling.
Gedurende het bezoek is speciale
nadruk gelegd op organisatie, plan
ning, voorbereiding, aanbestedings-
prccedures en uitvoering en beheer
van het projekt.
Met betrekking tot de geïntegreerde
ontwikkeling van een gebied van
50.000 ha te Hilla Hashemiya is het
volgende besloten.
- NEDECO zal begin oktober 1981
een ontwerp-overeenkomst op
stellen voor adviseursdiensten
voor dit projekt;
- Deze ontwerp-overeenkomst zal
worden besproken tijdens de eer
ste officiële bijeenkomst van de
stuurgroep, die op 15 oktober
1981 te Bagdad gehouden zal
worden. De resultaten van deze
besprekingen zullen worden op
genomen in een advies aan de
minister voor irrigatie.
11
