Vervolg Denar Kas
D,
G rafiek 1 laat het energieverbruik
zien van de verschillende kassen. Het
totale eindverbruik bedroeg:
N a het weergeven van de ervarin
gen met het telen van stooktomaten
in de verschillende kastypen en het
cijfermatig weergeven van het ener
gieverbruik en van de oogst, is het
laatste aspekt van de energiebespa
ring het meest interessant. De ham
vraag is immers: loont het nu om in
een energiebesparende kas te telen?
Met andere woorden, wat is het ren
dement? Op grond van één seizoen
ervaring moet een uitspraak hierover
uiteraard met het nodige voorbe
houd worden gedaan.
Gelijkblijvend areaal
tuinbouwgewassen onder glas
Energieverbruik
Samenvatting en konklusies
Produktie
Rendement der
energiebesparing
Opbrengst
verwachting
augurken goed
Rubigan vloeibaar ter
bestrijding meeldauw in
komkommers, augurken
en aardbeien
vochtigheid, voeding en watergift op
een rijtje gezet worden, is het duide
lijk dat men in energiebesparende
kassen de planten veel méér dan in
de enkel glazen kassen moet kunnen
sturen. Wellicht is in dergelijke kas
sen een substraatteelt dan de oplos
sing. Het is zeker zo interessant uit te
vinden of het met een aangepaste
grondteelt ook mogelijk is. In de to
matenteelt, die in december a.s. na
de komkommers opnieuw volgt, zal
dit worden beproefd.
Alle becijferingen zijn gemaakt op
basis van de proefveldjes, waardoor
randeffekten en slechte planten (b.v.
slaapziekte) uitgesloten konden
worden. De produktie in de kontró-
le-kas komt precies overeen met het
gemiddelde van vijftien bedrijven in
de Kring, in welk gebied ook Denar
kas zich bevindt. De prijzen zijn de
gemiddelde prijzen van de veiling
Delft-Westerlee. In de geldelijke op
brengst is het kwaliteitsverschil ver
werkt. Wat echter naar ieders me
ning niet genoeg benadrukt kan
worden is dat de kwaliteit in de gei-
soleerde kassen onvoldoende was.
Dit blijkt ook uit de waarderingscij
fers.
Het telen onder een energiebesparend dubbel dek heeft een produk
tie te zien gegeven, die kwalitatief onder de maat was, maar qua
hoeveelheid voldeed. Vooral de start van een teelt onder een dubbel
dek is uitermate belangrijk. Er mogen zeker in het begin teelttech-
nisch geen koncessies gedaan worden. Enkele nadelige effekten zijn
gedeeltelijk te compenseren, waarbij verlaging van de relatieve
luchtvochtigheid in de moeilijke perioden noodzakelijk en ook mo
gelijk is. De C02-huishouding in potdichte kassen is uiterst kritisch;
nader onderzoek moet op dit punt meer informatie verschaffen. In
energiebesparende kassen moet wat sneller met een minimum buis
een minimum-ventilatie worden gewerkt dan in een standaard glazen
kas.
De energiebesparing die tussen de 35 en 40% schommelde, is bij de
huidige gasprijzen nog onvoldoende om de meerkosten van een
acrylplatenkas te vergoeden. Wel is een energiebesparende kas ren
dabel naar het model van de futuristische kas, maar die mag bij een
gasprijs van 30,4 ct ten hoogste 75,— per m2 kosten. De gasprijs
zal in de toekomst echter blijven stijgen. Voor langdurende investe
ringen moet zeker met 40 ct. en meer, rekening worden gehouden.
Ook de acrylplatenkas komt dan in het vizier.
L. Koop
SDP
acrylduoplaten
futuristische kas
acrylduoplaten
enkel glas
controle-ob j ek t
enkel glas
is
a
GMfiElc t.
v«nlo-ka» (standaard, (las)
SU acrylplatenkas
futuristische kas (acryl glas)
caQDDéXD vwcHTCaicHT IN cmrea
totaal verbruik in
m3/100 m2 2713 m3
2821 m3
4398 m3
energiebesparing
tov. controle 38,3%
35,8%
De energiebesparing t.o.v. het kon-
tröle-objekt is kleiner dan op grond
van theoretische berekeningen ver
wacht werd. Er moet echter rekening
worden gehouden met het feit dat
alle kassen - dus ook de normale kas -
voorzien waren van een dubbele ge
vel met hortiplus ruit aan de onder
zijde van de binnenwand. Dat levert
t.o.v. de meeste kassen in de praktijk
ook al een besparing op van tegen de
10%.
Het gasverbruik in alle kassen is ze
ker niet laag te noemen. Dit is voor
namelijk terug te voeren tot het forse
ingrijpen met de minimumbuis van
60 gr.C. (eind januari). Wellicht kan
een verbeterde teeltmethode ook
aanleiding zijn voor een hogere
energiebesparing. Relatief werd de
meeste energie bespaard in het begin
en aan het einde van de teelt.
In de twee typen geisoleerde kassen
werd bijna evenveel bespaard. Dit is
opvallend, omdat het dek van de fu
turistische kas voor een derde deel
uit enkel glas bestaat. Bij windtoe-
name neemt de energiebesparing
toe. Wanneer de buitentemperatuur
daalde gebeurde dat niet.
Energiebesparing begint dus bij het
kierenvrij maken van kassen. Het
verschil in energieverbruik bij ver
schillende opwarmschakeltijden tus
sen 's morgens bij 30 minuten per
graad en bij 45 minuten per graad, is
ongeveer 4%. Te snel opwarmen kost
nodeloos energie. Het is beter om
wat vroeger te beginnen en dan
langzamer op te warmen.
De huidige cijfers hebben betrekking
op een teelt van acht maanden, zodat
deze naar een jaar toegerekend zijn.
De oogst is omgerekend met de ge
middelde weekprijzen van 1979,
1980 en 1981. Er is geen verschil in
arbeidskosten tussen de verschillen
de kastypen aangehouden.
Het nètto-resultaat is hier dan ook de
oogst minus de energiekosten bij een
gasprijs per 1 april jl. van 24,9 ct/m3
en per 1 januari 1982 van 30,4 ct/m3.
c jvm a. ie
l^/loo
"•nlo Icm (aUodurt)
SS9 acryl platenkas
Aituriattache kaa
gnm. etmaal t espera tuur
Op het internationale toneel van de
handel in verse èn verwerkte augur
ken spelen slechts een beperkt aantal
landen een rol. West-Duitsland is
verreweg de belangrijkste importeur.
Nederland is nog steeds de grootste
leverancier zowel van vers als van
verwerkt produkt. Op de verse markt
steken vooral Italië en België ons
naar de kroon. Bij de verwerkte au
gurken zijn dat naast de Belgen
vooral een aantal Oosteuropese lan
den, die in de afgelopen jaren kans
hebben gezien hun positie op de
Westduitse markt te verstevigen ten
koste van Nederland en België.
Na een jaar met alom kleine oogsten
ziet het er naar uit dat er in 1981
zowel in Nederland als in het ons
omringende buitenland veel augur
ken geoogst gaan worden.
Tot nu toe heeft de aanvoer van
onze kasaugurken het midden ge
houden tussen die van de twee voor
gaande seizoenen. Daarbij zijn de
prijzen vanaf begin juli laag geweest.
Dooreengenomen betaalde men tot
vorige week rond de drie kwartjes
per kg. Dat is een kwart minder dan
vorig jaar en praktisch evenveel
(weinig)als in '79.
Inmiddels is de oogst van natuurau-
gurken eind juli van start gegaan. Het
areaal bleef gelijk aan dat van vorig
jaar. De opbrengstverwachtingen zijn
daarentegen veel beter.
Markt-Info PGF
Rubigan vloeibaar is een middel dat
al enkele jaren met zeer veel sukses
wordt toegepast ter bestrijding van
meeldauw in kasrozen, buitenrozen,
boomkwekerijgewassen en een aan
tal vaste planten. Sinds juli van dit
jaar is de toelating uitgebreid voor
komkommers, augurken (zowel in
volle grond als onder glas) en aard
beien ter bestrijding van echte meel
dauw.
Netto verschil (energiebesparing minus opbrengstderving) tov. controle-
kas in gld. per m2
SDP
acryl
futurist.kas
controle (glas)
gasprijs 24,9 ct
2.44
4.13
0
30,4 ct
2.77
5.30
0
Uit dit netto verschil moet op zijn minst de netto extra-investering voor
de kas betaald worden.
e gehele produktieperiode is in de
energiebesparende kassen geken
merkt door een onvoldoende kwali
teit. De produktie kwam ook trager
op gang. Wat grofheid betreft was er
nauwelijks verschil (in grafiek 2 is het
gemiddeld vruchtgewicht uitgezet) te
zien. Daaruit valt tevens af te lezen
dat in wat moeilijker perioden de
glazen kas wat vruchtgewicht betreft
de minste problemen gaf.
Berekend kan ook worden hoeveel
de extra investering mag bedragen
om een energiebesparende kas ren
dabel te maken. Uitgegaan is van een
rente van 11,5% en een afschrijving
in 15 jaar.
Bij het beschreven gasgebruik en de
opbrengst (die beide overigens voor
verbetering vatbaar zijn), is de SPD-
acrylplatenkas niet rendabel. Bij de
futuristische kas ligt dat wat anders,
De totale oppervlakte groenten onder glas in mei 1981 bedroeg 4.650
ha; een miniem verschil met het jaa ervoor. Verschuivingen traden
vooral op bij de augurken en paprika's. Het areaal augurken is nu 226
ha (-16,3%). De oppervlakte paprika's steeg tot 228 ha 6,5%).
Eén en ander blijkt uit de voorlopige uitkomsten van de Landbouwtel
ling 1981 van het Centraal Bureau voor de Statistiek voor wat betreft
de arealen tuinbouwgewassen (exklusief groenten in de open grond).
maximale investering energiebesparende kassen per m2
SDP acryl
futurist.kas
controle
gasprijs 24,9 ct
58.60
68.-
45.-
30,4 ct
60.40
75.-
45.-
40.0 ct
77.—
85.-
45.-
SDP
acrylduoplaten
futuristische kas
acrylduoplaten
enkel glas
controle
enkel glas
oogst in kg per 100 m2
1433
1463
1440
vruchtwaardering 1)
- vorm
5,5
5,8
6,5
- kleur
6,1
6,3
6,6
- stevigheid
6,2
6,3
6,7
geldopbrengst per m2 naar
prijzen in 1981
33.60
35.73
36.33
idem in tov. controle
- 7,5%
- 2%
0
omdat voor 75,— per m2 wel de
gelijk een energiebesparende kas te
koop is, die dezelfde eigenschappen
heeft als de futuristische kas. Bij
voorbeeld een energiebesparende
kas met een Venlo onderbouw,
acrylplaten of dubbel glas in de hele
dekruiten en de luchtramen voorzien
van enkel glas. De hele dekruiten,
voorzien met dubbel glas (Sedo), zijn
wellicht nog gunstiger, omdat zo het
condensprobleem wordt omzeild.
Pit- en steenvruchten
De achteruigang van het areaal pit-
en steenvruchten bedroeg dit jaar
1.135 ha (- 4,6%). De totale opper
vlakte is nu 23.601 ha.
De aanplantaktiviteit van appelen en
peren nam echter sterk toe. Van ap
pelen werd 799 ha en van peren 226
ha aangeplant.
Klein fruit
De oppervlakte klein fruit is met 537
ha vrijwel gelijk aan vorig jaar.
Champignonteelt
De teeltoppervlakte champignons
nam met 8.000 m2 toe tot 672.000
m2. Hiervan is in gebruik voor de
teeltmethode met doorgroeide kom
post 188.000 m2. In 1980 was dit
181.000 m2.
Bloembollen en -knollen
Het areaal bloembollen en -knollen
nam met 85 ha toe tot 14.392 ha
0,6%). Uitbreiding vond plaats bij
tulpen 1,1%), narcissen 1,6%)
en lelies 10,2%). Het areaal lelies
is hierdoor op 1.170 ha gekomen.
Het aantal bedrijven met bloembol
len en -knollen nam met 4,9% af tot
4.674.
Bloemkwekerijgewassen
Het areaal bloemkwekerijgewassen
in de open grond is met 1.205 ha
vrijwel gelijk gebleven. De opper
vlakte bloemkwekerijgewassen on
der glas nam met 36 ha toe tot 4.012
ha 0,9%).
Areaaluitbreidingen vonden vooral
plaats bij gerbera's en potplanten.
De oppervlakte gerbera's is nu 262
ha 14,2%), de oppervlakte pot
planten is 594 ha 7,2%).
Boomkwekerijgewassen en
vaste planten
De oppervlakte boomkwekerijge
wassen en vaste planten in de open
grond nam met 139 ha toe tot 6.302
ha 2,3%). Het areaal bos- en
haagplanten nam met 102 ha af tot
1.326 ha. Voor laan-, park- en
vruchtbomen nam het areaal toe met
8% tot 1.709 ha. Bij rozestruiken en
sierconiferen was de areaaluitbrei
ding resp. 6,1% en 3,9%.
1) Het cijfer 6 moet gezien worden als een minimum kwaliteitseis.
15
