Bedrijfsopvolgers in
Verenigd Koninkrijk
worden niet in de
watten gelegd
Phytophthora, soms een reden om
consumptie-aardappelen voortijdig
dood te spuiten en af te leveren.
H et Verenigd Koninkrijk (Engeland, Wales, Scotland en Nrd Ierland) heeft ongeveer 17 miljoen hektare
kultuurgrond. Dit is ongeveer acht keer de oppervlakte agrarische grond in Nederland. Hierbij moet wel
opgemerkt worden dat een groot deel van de Britse kultuurgrond extensief wordt gebruikt. Ruim 10 miljoen
hektare wordt vrij intensief beboerd, daarvan is ruim 4,5 miljoen hektare akkerbouw. Gezien de oppervlakte
kultuurgrond is het aantal bedrijven gering. In 1977 waren het er 225.000 waarvan 153.000 full-time. De
gemiddelde bedrijfsgrootte is hoog en meer dan 50% van de bedrijven heeft een oppervlakte die tussen de 60
en 400 ha ligt. De grootste bedrijven vinden we in de akkerbouwgebieden van Zuid en Oost Engeland. Als
optimale oppervlakte voor een doelmatig bedrijf wordt momenteel uitgegaan van de volgende oppervlakte
normen: melkveehouderij 250 hektare, veehouderij (schapen, mestvee) 600 hektare, akkerbouw 300 hektare
en gemengd bedrijf 250 hektare. Het is niet te verwachten dat deze optimale oppervlakte ooit de gemiddelde
oppervlakten zullen worden.
I n het Verenigd Koninkrijk zijn geen
speciale regelingen die het jongeren
vergemakkelijken een bedrijf te ko
pen of van de familie over te nemen.
De grondprijs ligt boven de 20.000
gulden per hektare. Van buiten de
landbouw komend is het als jongeren
met eigen verdiend geld vrijwel on
mogelijk zelfstandig boer te worden.
P hytophthora in aardappelen is dit jaar al menig keer
onderwerp van gesprek geweest. Gelukkig zijn de meeste
telers tot in augustus in staat geweest de uitbreiding van de
aantasting te stoppen. De maand augustus is echter een
gevaarlijke maand. Er zijn door de soms zware dauwnach
ten en de meestal ruime neerslag in augustus vaak meer
gunstige dagen voor uitbreiding van de aantasting dan in
andere maanden.
D;
W;
D e vaststelling van de mate van
Phytopthora-aantasting soms be
moeilijkt door de aanwezigheid van
andere aantastingen. Vooral Botrytis
is oorzaak van een verkeerde beoor
deling. Wanneer de onderstaande
beschrijvingen worden gebruikt is de
kans op vergissingen vrij klein.
Phytophthora: de bruine vlekken
kunnen overal op het blad zitten;
soms is de bruine vlek omgeven door
een lichtgroene rand; bij een hoge
luchtvochtigheid zit op de onderkant
van het blad langs de rand van de
vlek een ring van witte schimmel-
draden.
Boer worden is erg moeilijk
Gemeenschappelijke
exploitatie
Wel belangstelling om boer
te worden
Opslaan of direct
verkopen?
Wanneer doodspuiten
Waarmee doodspuiten?
I
Phytophthora of Botrytis?
Doodspuiten van aardappelen en
droogte gevolgd door regen samen
oorzaak van naveleinderot en
vaatbundelverkleuring.
Glooiend weidelandschap in het mooie graafschap Devon (Z.W. Engeland).
Als boerenzoon kan men mogelijk
via vererving wel boer worden maar
de successierechten en andere belas
tingen maken dat ook moeilijk. Te
kenend is dat de gemiddelde leeftijd
van de boeren 60 jaar is. Verpachting
van bedrijven kwam vroeger veel
meer voor dan tegenwoordig. In En
geland en Wales is de oppervlakte
pachtgrond vooral afgenomen door
dat er een wet is ingevoerd waarbij
de oudste zoon een pachtrecht ge
kregen heeft mits hij vijf jaar of lan
ger in de landbouw heeft gewerkt.
De andere kinderen zijn van dit recht
uitgesloten. Dit opvolgingsrecht
geldt drie generaties, daarna heeft de
eigenaar het bedrijf weer vrij. Pach
ten van een bedrijf wordt door de
afnemende oppervlakte pachtgrond
steeds moeilijker. Dit geldt ook voor
de pachtbedrijven die in het bezit
zijn van lokale overheden. De laatste
jaren hebben deze nogal eens grond
verkocht om het geld te gebruiken
om eigen financieringsmoeilijkhe
den op te lossen.
Als gevolg van de pacht- en belas
tingwetgeving wordt steeds meer
grond door institutionele beleggers,
die ten dele de grond voor eigen re
kening gaan exploiteren, en door
boeren uit andere EG-landen, opge
kocht.
O,
zinsleden schadeloos te stellen i.v.m.
het via vererving verkregen bedrijf.
Er is een vrijstelling van Vermogens
Winst Belasting als het geld binnen
drie jaar weer in grond wordt gein-
vesteerd. Een andere bedreiging
voor de opvolger vormt de Over
drachtsbelasting, het moeten betalen
van deze belasting is nogal eens
aanleiding tot het gedwongen moe
ten verkopen van een geërfd bedrijf.
O ndanks de hoge rente (20%) en
het ontbreken van speciale regelin
gen die de financieringslasten ver
minderen is er wel belangstelling om
zich in de landbouw te vestigen. Het
aantal personen dat een bedrijf wil
gaan exploiteren is altijd nog groter
dan het aantal beschikbare bedrij
ven. Dit laatste feit geeft sommigen
dan ook aanleiding te zeggen dat er
ook geen speciale regels nodig zijn
om de toekomst van de landbouw
veilig te stellen. Anderzijds wordt er
op gewezen dat de jonge boeren te
zware lasten te dragen krijgen. Ook
wordt gewezen op de gevaren van de
toenemende gezamenlijke exploita
tie van bedrijven door grondeigena
ren en bedrijfsleiders.
Britse boeren zijn aangewezen op de
bestaande instellingen:
De Landbouw hypotheekmaat
schappij. Deze geeft leningen met
een looptijd van vijf tot veertig
jaar op bezittingen in Engeland
en Wales
De banken die leningen verstrek
ken waarbij rekening wordt ge
houden met de levensvatbaar
heid van het bedrijf en de kapa-
citeit van de boer om rente en af
lossing op te brengen
De Landbouw Krediet Maat
schappij, een soort Borgstellings
fonds.
Veel hoop op verlichting van de bes
taande zware lasten hebben de jonge
boeren aan de andere kant van het
Kanaal vooreerst niet. De hoge ren
te, de inflatie en het duurder gewor
den Engelse pond maken de situatie
niet gemakkelijker.
en doodt de schimmel niet. De uit
breiding van de aantasting zou dan
nog door kunnen gaan. Voor con
sumptie-aardappelen blijven dan
dus over de middelen op basis van
dinoseb in olie, DNOC in olie en di-
quat.
ngeveer 70% van de bedrijven in
het Ver. Koninkrijk is eigendom en
30% pacht of overwegend pacht. Van
de kultuurgrond is 65% eigendom en
35% pacht. De nieuwe pachtwet en
de belastingheffing hebben een grote
invloed op de afname van de pacht.
Snel in opkomst is het systeem van
gemeenschappelijke exploitatie door
eigenaar en bedrijfsleiders in een
soort maatschap. De grondeigenaar
is hierdoor niet gebonden aan de
pachtopvolgingsregels en wordt door
de belastingen gezien als zelfstandig
boer. De positie van de bedrijfslei
der/mede-exploitant is in dit sys
teem erg zwak. Door de grond zelf
mee te exploiteren kan de eigenaar
gebruik maken van de mogelijkheid
BTW te verrekenen en is de rente
van leningen aftrekbaar. Dit laatste
is in het Ver. Koninkrijk niet moge
lijk als de grond verpacht wordt.
Ondanks alle moeilijkheden komt
een groot deel van de bedrijven via
vererving bij de opvolgers. Een op
volger kan dan echter wel te maken
krijgen met de Vermogens Winst
Belasting, vooral als het bedrijf ver
kocht moet worden om andere ge
aarbij komt dan nog dat de druk
van buiten de percelen, bijvoorbeeld
vanaf opslagplaatsen, ook groot kan
zijn. Allemaal factoren waardoor
soms gedurende de maand augustus
ir. M. de Boer
Consulentschap in alg. dienst
voor Plantenziekten en Onkruidbe-
strijding in de Landbouw.
en begin september er plotseling een
sterke uitbreiding van Phytophthora
wordt waargenomen. Vooral tegen
het eind van het seizoen dient dus
extra aandacht aan de bestrijding
van Phytophthora te worden bes
teed. Toch zal het ook bij een weke
lijkse bespuiting door de soms be
schutte ligging van perceelgedeelten
of zware druk van buiten het perceel
niet altijd mogelijk zijn uitbreiding te
voorkomen.
blad zitten vaak grauwe schimmel
draden; deze zijn meestal over de
gehele vlek verdeeld.
oor het doodspuiten van con
sumptie-aardappelen zijn vrijwel al
le hiervoor toegelaten middelen te
gebruiken, ook bij aanwezigheid van
Phytophthora. Een uitzondering
hierop is het middel Purivel. Dit laat
het gewas slechts langzaam afsterven
anneer ondanks alle voorzorgs
maatregelen toch knolaantasting
voorkomt neemt de bewaarbaarheid
van de partij af. Hiermee dient bij
het bepalen van het tijdstip van afle
vering rekening te worden gehou
den. Wanneer bij het inschuren blijkt
dat er Phytophthora in de partij zit
moet deze snel worden drooggebla-
zen en koel worden bewaard. De
partij moet regelmatig worden ge
controleerd en bij uitbreiding van de
ziekte onmiddellijk worden geruimd.
n verband met het bovenstaande is
het zeker dit jaar gewénst de percelen
steeds te controleren op de aanwe
zigheid van Phytophthora In som
mige gevallen zal dan blijken dat
doodspuiten van het gewas de enige
mogelijkheid is om de aantasting van
de knollen te voorkomen of te be
perken. Wanneer niet tijdig wordt
doodgespoten kunnen de sporen van
de schimmel met regenwater naar de
knollen gaan en deze aantasten. Er
ontstaat dan veel extra werk bij het
sorteren en bij zware aantastingen
zal de partij zelfs gaan rotten. Om
moeilijkheden te voorkomen of te
verminderen dient het gewas te wor
den doodgespoten wanneer 20% van
de planten is aangetast door Phytop-
Naveleinderot en
vaatbundelverkleuring
hthora, ook al zijn er per plant maar
enkele blaadjes aangetast.
Botrytis: de bruine vlekken zitten
vooral aan de top van de blaadjes.;
ze zijn daardoor meer driehoekig
dan rond; aan de onderzijde van het
De verschijnselen van naveleinderot en vaatbundelverkleuring worden
veroorzaakt door een te snel afsterven van het gewas als gevolg van het
doodspuiten. Vrijwel ieder jaar zijn er partijen waar deze verschijnse
len in worden aangetroffen. Bij overlangs doorsnijden van de knollen
wordt vaak in de vaatbundelring een bruinverkleuring vanuit het soms
licht verzonken rotte naveleinde waargenomen. Naveleinderot kan
ontstaan wanneer na of tijdens een periode van droogte wordt gespo
ten. De afstervingssnelheid is bepalend voor het optreden van het
verschijnsel. Bij toepassing van ieder voor dit doel toegelaten spuit-
middel kan in principe deze afwijking in de knol optreden. Het hangt
geheel van genoemde groei- en gewasomstandigheden af of het gewas
door doodspuiten snel zal afsterven.
Hoewel dit van te voren niet altijd is te bepalen kan toch rekening
worden gehouden met een aantal factoren.
Naveleinderot en vaatbundelverkleuring zullen vooral optreden wan
neer het gewas wordt doodgespoten na een langdurige droogteperiode
en het kort na de bespuiting gaat regenen. Naarmate het gewas eerder
last heeft van droogte, zoals bijvoorbeeld op de zand- en lichte klei
gronden, zullen de verschijnselen eerder optreden. Wanneer de grond
droog is en het gewas een grote behoefte aan vocht heeft moet niet
worden gespoten bij mist, lichte regenval of zware dauw of wanneer
deze omstandigheden worden verwacht. In die situaties dient te wor
den gewacht met doodspuiten totdat de grond na regen weer goed
vochtig is. Het beregenen van aardappelen (±T5 mm) voor de bes
puiting zal de risico's sterk verminderen,.
Waar het gewas moet worden doodgespoten in verband met de Phy-
tophthora-aantasting is uitstel niet mogelijk. Het is dan gewenst, ten
einde het risico van naveleinderot te beperken, bij de eerste bespuiting
een lage dosering doodspuitmiddel te gebruiken. Bij de tweede bes
puiting kan desgewenst de normale dosering worden toegepast.
Wanneer toch naveleinderot in de partij komt zal bij een koelè en
droge bewaring het rot niet toenemen. Partijen met naveleinderot
moeten daarom zodra ze zijn binnengebracht worden drooggeblazen
en vervolgens gekoeld. In het algemeen kunnen deze partijen echter
beter snel worden geruimd maar ze liggen vaak slecht in de markt.
ir. M. de Boer
5
