Hoe zit dat met die
hormonen
Belgische kijk op het
hormonendossier
PVV-bestuur op weg naar uniform
slachten en wegen van slachtrunderen
Anabole hormonen
Natuurlijke en
semi-synthetische
anabolica
Het DES-hormoon is wel
gevaarlijk
Gebruik natuurlijke
hormonen toegestaan
Inplantplaats
Een smakelijke entre-cote. Met of zonder hormonen?
i
Stempel er op: goedgekeurd. In de EEG geiden echter ten opzichte van hor
monengebruik uiteenlopende voorschriften.
De Belgische Boerenbond heeft wat
betreft het gebruik van hormonen bij
mestvee alles nog eens duidelijk op
een rijtje gezet. We geven een en an
der verkort weer
Anabole hormonen zijn stoffen die
een positief effekt hebben op de op
bouw van eiwit. De werking ervan
resulteert in een hoger percentage
nuttig gebruikt voedereiwit voor de
opbouw van het lichaamseiwit,
voornamelijk in de spiercellen.
In grote lijnen kan men 3 groepen
onderscheiden: de natuurlijke, de
semi-synthetische en de synthetische
anabolica.
Onder natuurlijke anabolica verstaat
men die stoffen die door het mense
lijk of dierlijk organisme zelf opge
bouwd worden. Dit betekent dat
mens en dier deze stóffen snel en
volledig kunnen afbreken in de lever.
De semi-synthetische anabolica wer
den ontwikkeld omdat de natuurlijke
bij toediening langs de mond te snel
worden afgebroken door de lever.
Door het aanbrengen van scheikun
dige groepen is men geslaagd die
nadelen grotendeels te ondervangen.
Wanneer die natuurlijke of semi-
synthetische hormonen oordeelkun
dig wordt toegepast, blijven er
slechts minimale residugehaltes in
het vlees. Die geringe resten worden
door de lever snel afgebroken.
Met enkele voorbeelden wordt aan
getoond dat het residu van geen be
tekenis is.
Voorbeeld 1. Een kind dat jonger is
dan 1 jaar en vooral met melk en
melkprodukten wordt gevoed neemt
500 maal zoveel hormonen op dan
het mogelijk aanwezige residugehal
te.
Voorbeeld 2. Als men berekeningen
maakt op basis van het natuurlijk
hormoon Oestrogeen, ziet men dat
een jonge man zelf 100.000 maal
meer van dit hormoon produceert
dan wat hij opneemt via de voeding.
En bij een zwangere vrouw ligt de
factor zelfs op gemiddeld 100 mil
joen!
Voorbeeld 3. De bekende contrasep-
tieve pil, die veel vrouwen gebrui
ken, vertegenwoordigen bij dagelijk
se inname minstens 50.000 maal het
residu in vlees.
Vandaar dat onze zuiderburen stel
len: bij oordeelkundig gebruik van
natuurlijk of semi-synthetische hor
monen is er geen enkel risico voor de
volksgezondheid.
Dat geldt niet voor de synthetische
hormonen. In die groep komen de
distilbenen voor, waarvan met name
betreffende diëthylstilboestrol
DES) alarmerende wetenschap
pelijke gegevens aan het licht zijn
gekomen. DES wordt door de lever
slechts weinig afgebroken en komt
dus bijna in zijn totaliteit in de
bloedbaan terecht.
Dit kan leiden tot afwijkingen in de
geslachtsfunkties bij de mens en wat
nog belangrijker is: op een verhoog
de kans op kankervorming.
Synthetische anabolica als DES zijn
bij het mestvee het meest aktief, zijn
goedkoop en kunnen met het voer
worden toegediend. Vandaar dat het
gebruik zo hardnekkig is.
De Belgische Boerenbond pleit voor
het toestaan van natuurlijke hormo
nen, gezien de economische voorde
len voor de producent en de onscha
delijkheid voor de consument. Men
haalt dan tevens het gebruik uit de
illegaliteit, zodat concurrentiever-
In Nederland is ook het gebruik van
natuurlijke hormonen verboden. In
België niet.
valsing wordt uitgeschakeld, "terwijl
aan de producent objectieve voor
lichting kan worden gegeven.
Anderzijds wil men een verbod van
de synthetische hormonen met een
doeltreffende kontrole.
Tot zover de Belgische Boerenbond.
De redenatie schijnt niet helemaal
waterdicht te zijn. De natuurlijke en
semi-synthetische hormonen worden
veelal toegediend via een onderhuids
aangebracht pil. Op de plaats waar
die pil zit is er een sterk verhoogde
hormonenconcentratie. Zelfs 3 we
ken na het verwijderen van de pil is
de concentratie nog te hoog. Het
vlees uit de omgeving van de in
plantplaats zou dus niet voor men
selijke concumptie aangeboden mo
gen worden.
Afgezien hiervan houdt de Belgische
Boerenbond staande, "dat een oor
deelkundig gebruik van hormonen
vooral ook in het belang van de con
sument is. Hormonen drukken de
prijs en verbeteren de kwaliteit!"
Al met al is er inmiddels een zeer
onbevredigende situatie ontstaan. In
EEG-verband is er alleen een verbod
voor bepaalde hormonen waarvan
vaststaat dat ze schadelijk zijn voor
de gezondheid. Uiteraard geldt dit
speciaal voor de stilbeenderivaten als
DES. Maar van een algeheel verbod
is geen sprake.
In Nederland zijn alle hormonen
verboden, in andere EEG lidstaten
gaat men niet zover. Vlees uit België
of Engeland kan dus toch hormonele
groeistof bevatten. Dat vlees is dan
op goedkopere wijze geproduceerd
dan het vlees van de Nederlandse
mestveehouders. Er klopt iets niet.
Van de Belgische Boerenbond
ontvingen we een artikel
waarin een duidelijke stand
puntbepaling is weergegeven
betreffende de hormonenk
westie. Het komt er op neer
dat men onder de huidige om
standigheden voorstander is
van een geselecteerd gebruik
van hormonen maar wel een
absoluut verbod wil van be
paalde middelen die kans ge
ven op schadelijke neveneffec
ten.
Er is heel wat beroering rond het
gebruik van hormonen in de veehou
derij. De informatie die daarover in
de persmedia verschijnt is veelal on
juist of onvolledig.
De Boerenbond heeft geen princi
pieel bezwaar tegen een absoluut
hormonenverbod op voorwaarde dat
controle en sanctie mogelijk worden.
Het is immers niet de veehouder die
door zo'n verbod zou getroffen wor
den, maar wel de consument. Hor
monen drukken de kostprijs en ver
beteren de kwaliteit.
Onze voorwaarde - een degelijke
controle - is essentieel.
Indien hieraan in de praktijk niet
kan voldaan worden bedriegen wij
onszelf en bezondigen wij ons aan
struisvogelpolitiek. Daarom vonden
wij het nodig om de producenten en
consumenten te informeren hoe
complex het hormonendossier wel is
en welk standpunt wij hierover in
nemen.
Ons standpunt kan als volgt worden
samengevat:
Het is onder geen enkele voorwaarde
aanvaardbaar dat landbouw pro-
duktiemethodes zou inzetten die de
gezondheid van de consument zou
den schaden.
Daarom moet het gebruik van
Thiouracyl, Methyltestosteron en
vooral DES, streng verboden en be
teugeld.
DES omdat het zelfs in de laagste
koncentratie kankerverwekkend kan
zijn, Thiouracyl omdat het gebruik
ervan een vorm van economisch be
drog is en Methyltestosteron omdat
men nog geen volledige zekerheid
heeft in hoever dit produkt wel veilig
kan gebruikt worden.
Alle andere hormoonpreparaten
kunnen - indien ze op de juiste wijze
gebruikt worden - zonder risico's
voor de consument gebruikt worden.
Natuurlijke hormonen bieden hier
de hoogste veiligheid.
Bij willekeurig gebruik van hormo
nen (zoals dit nu gebeurt op een
zwarte markt) kan de veiligheid van
het eidprodukt niet verzekerd wor
den. Dit willekeurig en ondeskundig
gebruik moet beteugeld worden. Het
veilig gebruik van hormonen komt
vooral de consument ten goede: het
eindprodukt heeft een betere kwali
teit en is goedkoper.
Indien de consument ondanks de in
gebouwde veiligheid en het econo
misch voordeel om emotionele rede
nen hormonenvlees blijft afwijzen,
moeten wij ons als producenten bij
deze beslissing neerleggen en het
eventueel verbod aanvaarden dat
door de overheid uitgevaardig wordt
(op voorwaarde dat
De Boerenbond kan een totaal ver
bod van het gebruik van hormonen in
de vetmesting aanvaarden op voor
waarden dat dit verbod voor alle pro
ducenten geldt en op voorwaarde dat
geen vlees wordt ingevoerd dat be
handeld werd met hormonen.
Nu blijkt dat een totaal verbod on
controleerbaar is. Zo'n verbod toch
uitvaardigen zal de misbruiken nog
doen toenemen, terwijl de consu
ment een groter risico loopt.
Reeds nu weten wij dat behandeld
vlees aan de grens niet kan worden
tegengehouden.
Om al deze redenen meent de Boe
renbond dat Thiouracyl, Methyltes
tosteron en vooral DES, radikaal
verboden moeten blijven en dat het
gebruik van deze produkten streng
gestraft moet worden.
Vermits een totaal verbod onuit
voerbaar en zelfs gevaarlijk is, moet
het gebruik van bepaalde hormoon
preparaten onder streng controleer
bare voorwaarden toegelaten wor
den.
Een voor één jaar contractueel aan
gegane vrijwillige regeling tussen
slachterijen en het produktschap
voor vee en vlees (pw) voor het uni
form slachten en wegen van slacht
runderen loopt op 15 september a.s.
af.
In de kortgeleden gehouden open
bare bestuursvergadering van dit
schap is daarover uitvoerig van ge
dachten gewisseld, hoewel de inhoud
van die regeling feitelijk het hele af
gelopen jaar onderwerp van dicussie
is geweest. De regeling, in het leven
geroepen op verzoek van de slachte
rijen, georganiseerd in de Centrale
Organisatie voor de Vleesgroothan
del (COV), heeft voor die leden af
gedaan en hoeft niet meer. Wat in de
pw-vergadering op fel verzet van de
veehouders stootte. Ook vertegen
woordigers van andere groeperingen
in de vee- en vleessector zagen op
tegen herstel van het vroegere totaal
regelloze tijdperk, al werd zeer ge
nuanceerd gesproken over wat er
dan wel zou moeten gebeuren. Met
enkelvoudige meerderheid besloot
het bestuur, de voor de rundersector
bestaande adviescommissie aan het
werk te zetten om een regeling uit te
werken'voor het uniform slachten en
wegen van alle runderen, behoudens
dan de vleeskalveren. Want daar
voor is een vrijwillige regeling van
kracht die uitstekend voldoet aan de
verwachtingen: o.a. het indammen
van oneerlijke concurrentiepraktij-
ken en het doorzichtig maken van de
markt ten bate van alle betrokken
partijen.
Hoe moet het na 15 september?
Zeer uitvoerig - soms emotioneel -
stond het pw-bestuur stil bij de
vraag of er nu wel of niet geregeld
dient te worden in de rundersector.
Voorzitter G.A. Meijer gaf lopende
het gesprek uiting aan zijn onver
bloemde persoonlijke visie: 'als we
zeggen dat er na 15 september hele
maal niets meer is, is er wel sprake
van buitengewoon zwak bestuur'.
Veehandelsvertegenwoordiger Oos-
trom sprak van terugkeer in de
jungle: slagerssvertegenwoordiger
Vedder constateerde dat er sprake is
van een griezelige situatie. 'We heb
ben als bedrijfsleven geen vertrou
wen in elkaar' en veehoudersverte
genwoordiger De Veer: 'je stelt met
elkaar concurrentievervalsing vast
en besluit er vervolgens niets aan te
doen. Dan kun je van 't pw beter een
subsidiërende instelling maken'.
Technisch blijft er overigens nog heel
wat op te lossen vooraleer het pw-
bestuur aan een definitieve - ver
plichte - regeling voor het uniform
slachten en wegen van slachtrunde
ren toe is. De uitvoerige discussie in
het bestuur geeft daar zicht op. Want
voor een - belangrijk - deel betekent
zo'n regeling, dat je iemand gaat
verplichten hoe hij met zijn eigen
slachtdieren moet omgaan, aldus de
heer Louwes, woordvoerder van de
vleesverwerkende industrie. COV-
woordvoerder Brada bleef bij zijn
mening: je moet óók op je fouten
durven terugkomen vindt hij.
Tenslotte besloot het bestuur bij en-
kelvoudigemeerderheid, de betref
fende adviescommissie op te dragen,
de inhoud van een verplichte rege
ling te ontwerpen en vooral de fi
nanciële consequenties van een con
trole op de naleving van zo'n rege
ling scherp in het oog te houden.
Indentificeerbaarheid
slachtrunderen
Maar de eerder gemaakte opmerking
van boerenzijde om van het pw an
ders alleen maar een subsidiërende
instelling te maken bleef hangen en
sloot aan op de eerdere uitlating van
woordvoerder De Veer, dat de animo
van veehouderskant om zaken in het
pw te regelen er ook vorige keer al
niet groter op geworden was.
Daarmee doelde hij op de door de-
missionair-minister Braks met klem
aan het pw-bestuur gevraagde snelle
regeling van de identificeerbaarheid
van slachtrunderen.
Het pw-bestuur besloot op 8 juli
daarover vandaag verder praten. Dat
werd op voorstel van het pw-secre-
tariaat overigens uitgesteld naar
september in verband met een wel
licht beter werkbare oplossing van de
kant van de Stichting gezondheids
zorg voor dieren dan de - overigens
mede in overleg met deze Stichting -
voorziene pw-regeling. In antwoord
op het genoemde geringe enthou
siasme van veehouderskant om za
ken binnen het pw te regelen,
merkte voorzitter Meijer op, dat hij
het met de staf toejuicht als dat in
derdaad ergens anders zou kunnen.
Waarbij de woordvoerder van de
slachterijen, bestuurslid Brada, die
noch deze regeling noch die voor het
uniform slachten en wegen praktisch
uitvoerbaar vindt, opmerkte dat het
secretariaat in de afgelopen periode
nu zelf op de veemarkten heeft ge
zien dat de voorgestelde identifica
tieregeling niet uitvoerbaar is.
Meijer onderschreef geenszins diéns
conclusie. 'Onze constatering: 5 man
op 3 veemarkten, is dat de toen voor
gestelde regeling duidelijk haalbaar
is, als het bedrijfsleven enige aanpas
sing pleegt!
12
