Systemen voor het drogen en afvoeren
van kippemest
D
D,
G
H
B
T
I n een deep-pit-hok kan een vlakke-, twee-etage-, of een drie-etage-
batterij worden opgesteld. Bij deze batterijsystemen moet de mest
rechtstreeks in de put vallen. Afhankelijk van de grondwaterstand
worden deze hokken gedeeltelijk onder of op het maaiveld gebouwd.
Onder de batterij bevindt zich een kelder van 2,5 - 3 m diepte. De mest
kan hier één of meerdere leg-perioden worden opgeslagen. Het is
noodzakelijk dat een betonvloer van 120 mm dikte met een wape-
ningsnet van 0 5 - 200 - 200 mm wordt aangebracht. In de praktijk is
gebleken, dat bij toepassing van alleen natuurlijke ventilatie de mest
onvoldoende droogt en daardoor niet of nauwelijks verwerkbaar is.
A
Deep-pit-hok
In het artikel van vorige week ben ik uitgegaan van de vraag:
"Waarom droge mest?"
Voor het drogen van kippemest kunnen de volgende systemen
worden toegepast.
1 n deep-pit-hokken met natuurlijke
ventilatie heeft men de keus uit drie
mestdroogsystemen.
a. Plafondventilatoren onder het
looppad aangebracht met een
onderlinge afstand van 8 m en op
1 m hoogte vanaf de mestvloer.
Kosten plafondventilatoren
330,— Bij het gebruik van een
drie-etage-batterij met asbestce-
mentplaten uitgevoerd, wordt de
mest reeds voorgedroogd. In dit
geval is het niet nodig dal de pla
fondventilatoren 24 uur per et
maal draaien. Wanneer dit wel
gebeurt is de kans groot, dat de
mest te droog wordt en er geen
broei optreedt. Dit kan weer tot
gevolg hebben dat de mestkelder
te snel vol is. De stroomkosten
van deze ventilatoren zijn laag.
Bij een constant gebruik en bij het
drie-etage-batterijsysteem kan
het stroomverbruik op ±22 cent
per kip per jaar worden gesteld.
b. Het drogen van de mest is ook
mogelijk door het aanbrengen
van geperforeerde kunststofslang
onder de looppaden. Deze slan
gen hebben een diameter van 30
of 35 cm. Op een onderlinge af
stand van 40 cm worden er vier
rijen openingen van 0 20 mm in
aangebracht. Afhankelijk van de
batterijlengte worden één of
meerdere ventilatoren van 0 30
of 0 5 cm. en 2800 toeren/min.
met de kunststofslang verbonden.
Door de aangebrachte openingen
in deze slang wordt de hoklucht
over de mest geleid.
Kosten ventilatoren 640,—
De kunststofslang kost compleet
3,— p.m. Bij constant gebruik
van de ventilatoren zijn de
stroomkosten 0.40 per kip per
jaar.
c. Het is ook mogelijk een combi
natie van A en B aan te brengen.
Deep-pit-hok met mechanische
ventilatie en
drie-etage-compact-batterij
Consulentschap voor de Varkens- en
Pluimveehouderij te Tilburg,
F. Edzers
Bedrijfsvoorlichter leghennenhoude-
r'j
systeem zelf, maar aan de juiste toe
passing van dit systeem. Wanneer
aan de gestelde eisen wordt voldaan
is de mest in deze hokken goed droog
te krijgen.
Hokken met mestkanalen en
drie-etage-compactbatterijen
Is de mest gedurende de gehele
legperiode in het mestkanaal blijft
liggen, moet het kanaal minimaal
1,20 m diep zijn. Wordt bij het ver
wijderen van de mest gebruik ge
maakt van een land- of tuinbouw-
trekker, dan moet de vrije doorrij-
hoogte 1,70 - 1,80 m onder de batterij
zijn. Er zijn meerdere mogelijkheden
om de mest in de mestkanalen te
drogen. De drie te behandelen syste
men zijn er alle op gericht de mest
met stallucht te drogen.
Deze systemen zijn: ventilatoren
verbonden met geperforeerde slan
gen - het verkrijgen van stapelbare
mest op batterijen met mestbanden -
het drogen van mest d.m.v. ventila
toren via openingen in de zijwand
van het mestkanaal.
Ventilatoren verbonden met een
geperforeerde slang midden en
op 1 m hoogte boven de vloer
van het mestkanaal.
e geperforeerde kunststofslang
moet een diameter hebben van 30 of
Deep-pit legkippenhok met voor het
drogen van de mest aangebrachte
kunststofslang met openingen die
aan het eind verbonden zijn met ven
tilatoren.
35 cm. Op elke 30 m batterij lengte
moet één ventilator 30 of 35 cm dia
meter en 2800 toeren worden ge
plaatst. De ventilatoren worden op
de geperforeerde slang aangesloten.
Bij een batterij-lengte van 60 m
wordt aan weerszijden van de slang
een ventilator aangesloten. De hok-
luAht wordt met hoge snelheid via de
openingen in de slang over de mest
gevoerd.
Het aantal uren, dat de ventilatoren
per etmaal moeten draaien, is sterk
afhankelijk van het jaargetijde,
waarin de hennen op de batterij
worden geplaatst.
Het is gewenst om bij dit systeem van
mestdrogen de ventilatoren de eerste
4 a 5 maanden 22 uren per etmaal te
laten draaien. Daarna kan het aantal
draaiuren geleidelijk tot 3 uren
per etmaal worden teruggebracht.
De pluimveehouder moet zelf regel
matig de mest controleren op broei
en vochtigheid. Als de ventilatie te
sterk is komt er onvoldoende broei in
de mest en is het mestkanaal te smal.
De laatste jaren heeft een aantal
pluimveehouders met dit systeem
gunstige ervaringen opgedaan. Op
deze bedrijven wordt de droge mest
met een mestbak, die op de hefin-
richting van de trekker is gemon
teerd, verwijderd. Het is ook moge
lijk met een mestafvoerinstallatie de
mest uit het hok te verwijderen. De
mestschuif wordt in platliggende
toestand 1 a 2 meter onder de mest
getrokken. Na omschakeling van de
trekinrichting kantelt de schuif en
e ventilatoren zijn in de zijwand
van de mestkelder aangebracht (ver
mogen 7 m3 per uur/kip). De lucht
komt door de'open nok binnen en
wordt over de mest via de ventilato
ren afgevoerd. Ook is het omgekeer
de mogelijk; de lucht komt dan via
de ventilatoren het hok binnen en
gaat via de open nok het hok ver
laten. Om de mest voldoende droog
te krijgen, moet bij dit laatste sys
teem de luchtstroom van de ventila
toren in de zijwand goed op de mest
gericht zijn om voldoende droge
mest te krijgen. De stroomkosten van
dit systeem (mestdrogen en venti
latie) bedragen 0.43 per kip per
jaar.
Gem. gehaltes van in het hok ge
droogde mest in
D.s. - 50,00: Org.s. - 25,75; N. - 1,93;
P205 - 3.83: K20 - 2.15; Cao - 6.56;
Mgo - 0,78. Dat de deep-pit-hokken
in de praktijk geen goede naam heb
ben is veelal niet te wijten aan het
wordt de mest naar buiten afge
voerd. Hetzelfde kan worden bereikt
door een heen en weerrijdende trek
ker buiten het hok. Het gebruik van
een trekker is kostenbesparend en
werkt sneller. Een bijkomend voor
deel bij toepassing van zowel de heen
en weerrijdende trekker als de mest
schuif is, dat ook tijdens de legperio
de de mest verwijderd kan worden.
De samenstelling van gedroogde
mest uit mestkanalen in
Droge stof - 57,7; Ruw as - 27,5; N. -
1,99; P205 - 3,92; K20-2,26.
Getrokken sleepmat
enoemde mestverwijderingssys-
temen kosten veel arbeid. Het
I.M.A.G. heeft een systeem ontwik
keld waarbij deze nadelen minder
groot zijn.
De sleepmat
De eerste indrukken van dit systeem
zijn zeer gunstig. Voordat de legkip
pen op de batterij worden geplaatst
wordt de sleepmat in de mestkanalen
gelegd. De huidige mat mag tot een
lengte van 40 m worden gebruikt, bij
een breedte van 1,80 m. Een sleep
mat tot een lengte van 80 m is in
beproeving. Als een droge-stof-ge-
halte van boven 50% wordt bereikt,
kan de sleepmat eens per 6 maanden
worden afgedraaid. In dit geval moet
het mestkanaal bij een drie-etage-
batterij 1,00 m diep zijn en 1,20 m
breed. Met de sleepmattrekmachine
wordt de mat met een snelheid van 1
m/min. voortgetrokken. De mest
wordt op een rol gewikkeld. De dro
ge mest wordt buiten op een beton
vloer gedeponeerd en met een trek
ker met voorlader verwijderd of via
dwars- of opvoerbanden (vijzel)
rechtstreeks op een wagen geladen.
Het voordeel van deze mat is, dat hij
tijdens de produktieperiode kan
worden afgedraaid zonder dat de
kippen hiervan nadeel ondervinden.
Afhankelijk van de diepte van het
mestkanaal moet de mat vaker of
minder vaak worden afgedraaid. De
sleepmat is een geweven kunststof
doek die 13,~ per m2 kost. De
sleepmattrekmachine kan voor een
prijs van waarschijnlijk 75,— per
uur worden gehuurd.
Het verkrijgen van stapelbare
mest op batterijen met
mestbanden
Deep-pit legkippenhok met in de
mest-kelder aangebrachte plafond-
ventilatoren voor het drogen van
mest.
et is gebruikelijk de mestbanden
2 a 3 maal per week af te draaien,
waarbij de mest d.m.v. een mestgoot
met vijzel buiten het hok wordt ge
bracht. Een nadeel van dit systeem is,
dat de mest te droog is om te ver
pompen, maar te nat is om de mest te
stapelen. Om niet meer drijfmest te
krijgen dan noodzakelijk is, heeft het
I.M.A.G. naar een systeem gezocht,
waarbij de mest op de mestbanden
wordt ingedroogd tot een stapelbaar
produkt.
Hiervoor is een centrifugaal-ventila-
tor verbonden met een uit p.v.c.-
hulpstukken opgebouwde verdeelu-
nit. Deze verdeelunit is aangesloten
op een buizensysteem, bestaande uit
drie p.v.c.-buizen van 63 mm dsn. en
50 m lengte. Deze harde buis, voor
zien van een mestafdekkap rust op
een mestband. In de buis zijn ope
ningen van 3 mm dsn. die op een
onderlinge afstand van 10 cm zijn
aangebracht. De ventilatoren voor
zien van een stoffilter zuigen de stal
lucht aan die door de openingen in
de p.v.c.-buis over de op de band
liggende mest wordt uitgeblazen Van
de mest die gedurende 4 dagen op de
mestbanden had gelegen was het
droge-stof-gehalte 34,7%. Van de
niet geventileerde mest was het dro
ge-stof-gehalte 26,0%. Het electrici-
teitsverbruik voor 3000 kippen is 20
K.watt per dag. De totale installatie-
kosten voor dit droogsysteem bedra
gen 1,50 - 2,- per kip. Er zijn
thans batterijfabrikanten, die het
buizensysteem (op verzoek) op de
nieuwe batterijen inbouwen.
TOTALE HOKVENTILATIE IN
COMBINATIE MET HET
DROGEN VAN MEST
ij dit systeem heeft het drogen
van mest d.m.v. ventilatielucht plaats
via openingen tussen de zijwand van
het lucht- en mestkanaal. Bij dit sys
teem van stalventilatie zijn de venti
latoren in de kopgevels voor de holle
looppaden opgesteld.
In de muur tussen het mestkanaal en
het looppad zijn zo hoog mogelijk
een rij gemetselde stenen met ope
ningen aangebracht, (er zijn meer
dere soorten stenen met kleinere en
grotere openingen in de handel).
Deze openingen moeten zeer nauw
keurig over de gehele muurlengte
worden verdeeld. Het aantal ope
ningen en de grootte hiervan zijn van
meerdere factoren afhankelijk en
moet- tot nu toe per hok worden
berekend. De mest kan d.m.v. een
mestschraper of sleepmat uit het
mestkanaal worden verwijderd.
Toepassing van dit
gecombineerde systeem
er oriëntatie is uitgegaan van een
hok met de volgende afmetingen: 76
m lang x 14 m incl. 6 m voeder
ruimte. Geplaatst 5 rijen vier-etage-
batterijen voorzien van asbest-ce-
mentplaten mestschrapers voor de
bovenste drie etages. Onder elke
batterij een mestkanaal, onder alle
looppaden een luchtkanaal. Tussen
mest en luchtkanaal is een gemetsel
de muur met aan de bovenkant en
geperforeerde steen. Door deze steen
met openingen wordt de door de
ventilatoren aangezogen lucht over
de mest geleid. Aan de voor- en
achterkant van elke luchtkoker zijn
twee ventilatoren naast elkaar ge-
plaats. Dus 4 ventilatoren per koker,
totaal 6 x 4 - 24 ventilatoren. Deze
geluidsarme ventilatoren gebrui
ken weinig stroom. De totale
stroomkosten incl. verlichting en de
overige motoren is 450,— per
mnd. (Aanwezig 65 TL-lampen a 20
Watt). De mest wordt eenmaal per 4
dagen van de asbestcementplaten in
het mestkanaal geschoven. Deze
voorgedroogde mest kan 4 a 5
maanden in het mestkanaal worden
opgeslagen.
De mest wordt d.m.v. een mestschuif
naar de achterkant van het hok in
een mestgoot getransporteerd. Via
de dwars- én opvoervijzel valt de
mest op een wagen. Bij dit systeem is
een droge-stof-gehalte van de mest
tot 50% haalbaar.
Conclusie:
In dit en het voorgaande artikel is
op twee vragen een antwoord ge
geven n.l.:
- - Waarom droge mest?
- Hoe krijgt men droge mest?
De pluimveehouder die ernstig
overweegt om bij nieuwbouw of
bij verbouw te kiezen voor het
droge mestsysteem zal er nog niet
uit zijn. Uw bedrijfsvoorlichter
zal de voor- en nadelen van de
verschillende mestsystemen
graag met u bespreken.
9
