Goede ervaringen met
gemengd bedrijf in O. Flevoland
D,
w,
O
O
w e hebben hier doelbewust
geen al te grote investeringen in stal
ruimte gedaan", aldus van Bon. "Als
je dat doet ben je wel gedwongen om
door te gaan met een flinke veebe
zetting. Een weg terug is er dan niet
meer. Ik heb zeker geen hekel aan
vee, maar persoonlijk voel ik toch het
meeste voor akkerbouw. Of ik op
den duur blijf doorgaan met de vee
houderij weet ik dan ook nog niet.
Als vader zich te zijner tijd uit het
bedrijf terugtrekt kan ik altijd nog
bekijken welke kant ik met het be
drijf op wil".
H
Moeilijke grond
Goede opbrengsten
Geen ligboxenstal
Keuze nog mogelijk
Druk
Door mechanisatie is ook bij van Bon het nodige gedaan om de arbeid te
verlichten.
.Aanvankelijk werden er in O. Flevoland ook een aantal gemengde
landbouwbedrijven gesticht; later alleen nog maar akkerbouw- en wei-
debedrijven. In totaal zijn er in deze polder 66 bedrijven "gemengd"
uitgegeven. Maar ook hier heeft in de afgelopen jaren een sterke
ontmenging plaatsgevonden. Slechts enkele van de boeren op deze
bedrijven zijn met hun bedrijf in gemengde vorm doorgegaan. Eén van
hen is Gies van Bon aan de Stobbeweg te Dronten. Hij exploiteert zijn
bedrijf nog steeds ongeveer half als grasland en half als bouwland en
nog altijd tot volle tevredenheid. Zijn bedrijf, helemaal aan de rand van
de polder, dicht bij het Veluwemeer, is 37 ha groot. De familie van Bon,
afkomstig uit het Drentse Zuidlaren, vestigde zich hier in het voorjaar
van 1965. In 1977 volgde Gies (35) zijn vader hier op. Zijn ouders wonen
nu in de plaats Dronten, maar vader en zoon van Bon boeren nog samen
in maatschap.
alleen konsumptie-aardappelen (8'/2
ha Bintje) en suikerbieten (10 ha).
Met het oog op de mogelijkheden
voor het inzaaien van nieuw grasland
na aardappelen passen in een bouw
plan voor een gemengd bedrijf ei
genlijk beter pootaardappelen. Maar
de resultaten daarvan vielen van Bon
niet mee en hij is dan ook overge
gaan naar konsumptieteelt.
Een deel daarvan wordt wel vroeg
gerooid. Ongeveer 2 ha aardappelen
ruimt eind juli, begin augustus al het
veld om verwerkt te worden tot "Vi-
ta-bintjes". Ondanks het vroege
oogsttijdstip verwacht van Bon
daarvan dit jaar zeker 40 ton veldge
was per ha. Vorig jaar werd 2Vi ha
omstreeks dezelfde tijd gerooid met
een opbrengst van gemiddeld 43 ton
per ha. Van de 8'/2 ha aardappelen op
zijn bedrijf oogstte hij toen gemid
deld meer dan 60 ton per ha. Wel
kreeg 4 ha toen een wat extra Jange
groeitijd omdat die pas rond 1 okto
ber werden gerooid.
Wel een bewijs dat de aardappelen
het best doen op deze wat moeilijke
grond. "Maar dan moet je wel de
uiterste zorg aan het gewas beste
den", zegt Gies' van Bon. "De erva
ring heeft geleerd dat we hier veel
stikstof moeten geven. We gaan nu
tot 300 kg zuivere N per ha. Verder
zware bezetting, maar wat toch zon
der bezwaren kan", zo konstateert
hij. "Er is verhoudingsgewijs wel wat
veel jongvee. Dat komt doordat
vader nogal wat liefhebberij heeft in
het opfokken van jonge dieren". De
produktie van het vee is uitstekend.
In het afgelopen jaar gemiddeld bij
na 6000 kg melk per koe met 4.05%
vet en 3.43% eiwit bij een gemiddelde
leeftijd van 4 jaar en 1 maand.
Het vee wordt bij van Bon nog op
traditionele wijze gestald. De oor
spronkelijke dubbele Hollandse stal
bood ruimte aan 33 stuks grootvee en
wat jongvee. Uitbreiding van de
stalruimte werd op eenvoudige wijze
gemaakt in de aangrenzende schuur.
Dat ging wel ten koste van de op
slagruimte voor aardappelen. Deze
moeten nu noodgedwongen voor de
winter worden afgeleverd.
Van Bon is van mening, dat het met
het extra werk bij zijn traditionele
stal in vergelijking met een ligbox-
enstal meevalt. Door een uitmestin
stallatie en een drijfmestgoot vraagt
het uitmesten vdn de stal niet al te
veel tijd. Het voeren kost hem zeker
geen meer tijd dan bij een ligboxen-
stal, omdat het voer overal met de
trekker voor de koeien kan worden
gebracht. Het grootste verschil zit
naar zijn oordeel in het melken. Dat
'e grond op het bedrijf is erg
"bont". Gedeeltelijk is het zandige
grond (code 2, van de lichtste die'in
O. Flevoland voorkomt), maar daar
naast komt ook veel zwaardere
grond voor, tot zware zavel (code 7)
met 35% afslibbaar. Ook komen ve-
nige plekken voor. Dit alles als ge
volg Van het feit, dat het bedrijf op en
langs een zandplaat uit de voormali
ge Zuiderzee ligt. De afzettingen in
Zuiderzee en IJsselmeer zijn bij die
plaat erg grillig geweest.
e hebben hier de eerste jaren
heel wat aanloopmoeilijkheden ge
had", zo vertelt Gies van Bon. "We
hadden hier eerst vrij veel watero
verlast en ook aan de oplevering van
de grond mankeerde nogal wat.
Door de Rijksdienst voor de IJssel-
meerpolders is dat later wel goed
opgelost. Maar de eerste jaren bete
kende het wel een ernstige handicap
voor de bedrijfsvoering".
Door al deze moeilijkheden bij de
start van hun bedrijf werd de be-
drijfsopzet wel wat anders dan de
familie van Bon eigenlijk van plan
was. Het was de bedoeling op dit
bedrijf - met een graslandverplich
ting van 10 ha - het accent op de
akkerbouw te leggen. Maar daarvan
kwam niets terecht. Er werd begon
nen met meer grasland dan verplicht
was en ook nu is er nog altijd bijna de
helft (17 ha) grasland.
"Voor onze grond was het een goeie
zaak, dat we gemengd bleven boe
ren" zo meent van Bon. "Iedere keer
als je met je bouwplan weer een keer
het bedrijf rond was kon je merken
dat het bedrijf op je toekwam. Maar
gemakkelijk is het boeren op een
bedrijf met zo'n verscheidenheid aan
grond niet. Op de ene plaats reage
ren je gewassen op allerlei zaken
vaak heel anders dan op een andere
plek, soms op het zelfde perceel.
Daar moet je voortdurend ontzet
tend mee uitkijken".
Het melkvee zorgt voor een stukje inkomenszekerheid.
moeten we intensief tegen phytop-
hthora spuiten. Het is van belang het
gewas lang groen te houden".
Overigens is van Bon ook goed te
vreden over de bietenopbrengst op
zijn bedrijf. Vorig jaar lag die ge
middeld op ruim 62'/2 ton per ha. met
ruim 15% suiker. Zijn hoop is hier
nog eens 10 ton suiker per ha te ha
len.
p het bouwland heeft van Bon
p de 17 ha grasland houdt van
Bon 43 melkkoeien. 20 vaarzen en
pinken en 22 kalveren. "Een vrij
De boerderij van Gies van Bon aan de Stobbeweg.
gebeurt door 1 man met 4 apparaten
en vraagt ongeveer 5 kwartier aan
zuivere melktijd per keer.
"Wij moeten nu nog met 2 gezinnen
van dit bedrijf bestaan. In die situatie
past naar ons gevoel de gemengde
opzet het beste, omdat de veehoude
rij een stuk inkomenszekerheid geeft.
Met alleen akkerbouw zou je hier
wellicht al gauw aan een bouwplan
met grove tuinbouwgewassen moe
ten denken om voldoende inkomen
uit dit bedrijf te kunnen halen. Het is
de vraag of dat op onze grond zou
passen".
"De goeie opbrengsten op het ak-
kerbouwgedeelte maken het wel
aanlokkelijk om op den duur aan
ontmenging in de richting van ak
kerbouw te denken. Maar aan de
andere kant vraag ik me ook wel eens
af, of je dergelijke opbrengsten wel
vol kunt houden, als de veehouderij
van dit bedrijf zou verdwijnen. Want
het staat voor mij wel vast, dat de
gemengde bedrijfsopzet op onze
grond een heel duidelijk positief ef-
Gies van Bon in zijn bicten die
er weer goed voorstaan.
fekt heeft. Ik ben dan ook zeker van
plan om de ontwikkeling op bedrij
ven waar men wel heeft ontmengd,
goed in de gaten te houden".
et gemengde bedrijf is wel een
druk en gebonden bedrijf. Vader en
zoon van Bon doen hier in principe
samen alle werkzaamheden, maar ze
maken wel gebruik van de loonwer
ker. Deze verzorgt b.v. het zaaien en
oogsten van de bieten en wordt ook
ingeschakeld bij de voederwinning
(in hoofdzaak inkuilen en een klein
beetje hooien). Bij de aardappelteelt
wordt samengeweikt met een buur
man. Met het oog op de kwaliteit van
het produkt vindt van Bon het be
langrijk dat werk zoveel mogelijk
zeifin de hand te houden.
Alles bijelkaar maakt Gies van Bon
op zijn bedrijf normaal zo'n 60 a 65
werkuren per week. Vader doet het
iets kalmer aan, maar kent toch ook
geen 40 urige werkweek. Toch heeft
Gies van Bon met die lange werktijd
en de gebondenheid aan het bedrijf
geen al te grote problemen. "Dat is
iets waar ik zelf voor heb gekozen",
zo zegt hij. "Zoals het nu ligt zie ik
ook niet dat ik mijn gezin er tekort
De aardappelen leveren bij van Bon
beste opbrengsten.
mee doe. We kunnen er op tijd nog
wel een keer uit en een week vakan
tie zit er ook elk jaar nog aan".
"Maar als vader er over een aantal
jaren mee ophoudt, komt dat na
tuurlijk wel wat anders te liggen. Af
hankelijk van de situatie zoals die
dan is zullen we beslissen hoe we dan
verder gaan. Zoals het nu loopt ben
ik met dit bedrijf zeker tevreden. Je
moet er wel voortdurend bovenop
zitten en alles vraagt veel zorg en
aandacht, maar dat doe je met ple
zier als je aardigheid hebt aan je
vak", aldus Gies van Bon.
d.H.
