Ervaringen met bloei- en
vruchtzetting van tomaten bij
Denar Kas
Interventieregeling
appelen en peren
Dr.Ir. de Ponti:
'er dreigt
smaakvervlakking
R
N aast deze waarnemingen ver
richtte onze stagiaire ook plantleng-
temetingen en bladoppervlakteme-
tingen. Bij de plantlengte waren per
13 februari geen duidelijke verschil
len te melden.
verschenen
Samenvatting
Bloeiwaarnemingen
Plantlengte en
bladoppervlakte
Deense parlementariërs bekeken DENAR-kas
Direktie C.V.Z. waarschuwt voor fruitverkoop op
het hout
99.
In "Nieuws uit Wagenin-
gen" een kort interview
met dr.ir. O.M.B. de
Ponti, medewerker van
het Instituut voor de Ve
redeling van Tuinbouw-
gewassen, over smaak en
veredeling van tuinbouw-
produkten. Interessant
genoeg lijkt ons, om hier
af te drukken.
99
Teneinde in een later stadium
van de teelt van tomaten iets
naders te kunnen zeggen over de
verschillen in de .produkten, zijn
vanaf de plantdatum totdat de
planten aan de draad reikten,
bloeiwaarnemingen verrricht
door Kees v.d. Maas, student van
de Hogere Tuinbouwschool te
Utrecht.
eden voor een aandachtig volgen
van de bloei- en vruchtzetting bij to
maten in de Denar Kas zijn het licht-
verlies en de hogere luchtvochtigheid
onder een energiebesparend kasdek
en de daaruit te verwachten lagere
produktie.
Opzet van de praktijkproef bij Denar
Kas is het bepalen van energie-be
sparing van een kas met een bedek
king van acrylplaten in vergelijking
tot een traditionele kas met een gla
zen venlo-dek.
Het derde vergelijkingsobjekt, de
zogenaamde futuristische kas is een
kruising tussen de standaard-kas en
de kas van acrylplaten om zowel van
goede lichteigenschappen van de
traditionele kas als de energiebespa
rende voordelen van een kas met
acrylplaten te kunnen profiteren.
Een andere belangrijke vraag die
beantwoord moet worden gaat over
de teeltmaatregelen die genomen
moeten worden in een dichte, ener
giebesparende kas om tot een opti
male produktie te geraken.
De tomaten zijn van het ras Sonati
ne, op 24 oktober gezaaid. Op 10
november zijn ze in 1 liter plastik pot
verplant en rond 17 december in het
plantgat gezet. Op 24 december zijn
deze potten één keer gedraaid, met
als doel de plant wat beter te be
heersen en zo de bloei te bevorderen.
Na de zonnige dagen rond de kerst
werd van vaker draaien afgezien,
omdat de planten zich goed ontwik
kelden. Tot 20 januari zag het er wat
betreft de gewasontwikkeling alle
maal normaal uit.
Het relatief lagere lichtniveau na 20
januari gaf vooral in de kassen die
het meeste licht missen (en het
meeste energie besparen) grote zet
tingsproblemen. Een en ander moge
in de volgende beschrijving duidelijk
zijn.
D rie keer per week werden van 48
proefvelden de data genoteerd
waarop de eerste bloemen van elke
tros bloeiden. Het resultaat van deze
waarnemingen is te zien in grafiek 1.
Na enkele weken werd geteld hoe
veel gezette vruchtjes er aan iedere
tros hingen, hetgeen in tabel 1 te zien
is.
Ook in tabel 1 (vruchtzetting) komt
tót uiting dat in de geïsoleerde kassen
de vruchtzetting minder is dan in de
glazen kas bij de eerste 3 trossen. De
3e tros is trouwens overal slecht ge
zet. Mogelijk als reaktie op deze
slechte zetting begonnen de planten
in de acrylplaten kas dit verlies te
kompenseren door een snellere bloei
en een hogere vruchtzetting vanaf de
4e tros. Over de hele linie is de bloei
vanaf de 4e tros normaal te noemen.
Hoe dit op de produktie uitwerkt zal
in een later stadium gemeld worden.
Erg duidelijk is dat fraktioneel licht-
verlies in sommige perioden desas
treus kan zijn, maar tevens dat wan
neer planten goed gestuurd kunnen
worden (le periode) de bloeiproble-
men veel geringer zijn.
Wat het bladoppervlak betreft kan
worden gesteld dat de planten het
verlies van licht gedeeltelijk kom
penseren door grotere bladeren aan
te leggen (blad gemeten tussen 3e en
4e tros). In de geisoleerde kassen was
het bladoppervlak ongeveer 30%
groter dan in de glazen kas en dat is
niet iets om verheugd over te zijn.
De vaste Kamerkommissie voor landbouw van het parlement in
Denemarken heeft op donderdag 7 mei jl. een bezoek gebracht aan
de DENAR-kas in Rijswijk.
De direktie van de Coöperatieve Ve
reniging Centrale Tuinbouwveiling
Zeeland B.A. heeft haar leden in een
speciaal schrijven gewaarschuwd
voor het nu al op het hout verkopen
van de fruitoogst 1981 omdat enige
zekerheid omtrent de oogst nog ge
heel ontbreekt.
Met de waarschuwing haakt de di
rektie in op een run die is ontstaan op
fruittelers om na de schade- die door
de nachtvorst van 23 op 24 april is
ontstaan, nu meteen al zaken te
doen. "Een mogelijk aanbod om ge
deeltelijk middels het zg., zwarte cir
cuit af te rekenen mag erg aantrek
kelijk lijken, de realiteit gebiedt ons,
zo schrijft de direktie, u dan te wijzen
op de gevolgen daarvan zoals deze
zich voordoen in de visserij wereld.
Bij een oogst die nog meer tegenvalt
dan thans wordt verondersteld, is de
prijs altijd te laag. Bij een meeval
lende oogst komen de moeilijkheden
in een later stadium". De direktie
wijst er nog eens nadrukkelijk op dat
destijds werd gekozen voor een afzet
via de veiling en adviseert dringend
daarmee door te gaan. Er wordt ten
slotte een krachtig beroep gedaan op
de fruittelers om over de afzet, on
geacht op welke wijze - deze het
meest aantrekkelijk lijkt, tevoren
overleg te plegen met de veiling.
Behalve bij appels en peren,
houden de veredelaars van fruit
en groente meestal geen rekening
met de smaak van de produkten.
Waarom is de smaakveredeling
zo'n achtergebleven gebied?
"Ja, dat is waar, in de plantenve
redeling wordt vaak geen reke
ning gehouden met de smaak van
de nieuwe rassen. Dat geldt zeker
voor de nieuwe groenterassen.
Maar zelfs als er wêl aandacht
aan de smaak wordt gegeven,
zoals bij de aardbei, dan nog ko-
men soms minder goed smakende
rassen op de markt. Dat komt
doordat kwekers hun nieuwe
rassen bij de tuinders aanprijzen
door vooral te wijzen op de hoge
opbrengsten en het aantrekke
lijke uiterlijk. Bovendien ver
bouwt de tuinder geen goedsma-
kende rassen als ze niet ook veel
kilo's opbrengen. Hij krijgt be
taald naar gewicht en uiterlijke
kwaliteit, niet naar smaak. Ver
schijnt er in de winkel bijvoor
beeld een goedsmakende aardbei
dan is de konsument niet in staat
er de volgende keer weer naar te
vragen: de naam van het ras ont
breekt. En daar zit vooral de oor
zaak van ongeïnteresseerdheid
van de kwekers voor smaakvere
deling. Doordat er geen navraag
en dus geen stijgende omzet komt
van goedsmakende produkten,
dringt er geen signaal tot tuinders
en kwekers door. Ik wil dus sterk
pleiten voor verkoop van fruit en
groente onder rasnaam.
Om nog even op die aardbei terug
te komen: er is een heel mooie
aardbei op de markt, maar met
een matige smaak. Die wordt grif
verkocht. Maar de kopers komen
vaak niet terug, het is een af
knapper.
Wat met veel tuinbouwproduk-
ten, speciaal groenten in ons land
dreigt, is het ontstaan van
smaakvervlakking. Als de vere
delaar geen aandacht voor de
smaak heeft, gaan alle rassen op
elkaar lijken. Zo wordt de Ne
derlandse tomaat bijvoorbeeld
flauw van smaak genoemd. Wij
maken in de veredeling te veel
eenheidsworst. Kultuurhistorisch
kun je dat niet maken. Vroeger
kon je zeer verschillend smaken
de komkommers kopen of veel
meer soorten bonen dan alleen
bruine en witte. Die zijn allemaal
verdwenen en dat is smaakverar-
ming.
Op ons instituut hebben we ook
geen rechtstreekse kontakten met
de konsument. Onze program
mals ontstaan op basis van kon
takten met proefstations en tuin
ders, ofwel de industrie: in de
zestiger jaren klaagde de Duitse
industrie dat de Nederlandse au
gurk bitter was.
Toen hebben we wel aan smaak
veredeling gedaan. Nu wordt er
trouwens weer geklaagd dat die
augurk te veel naar komkommer
smaakt. De oplossing zit in een
gevarieerd smaakaanbod, want
smaken verschillen en iedereen
moet aan zijn trekken komen.
Maar dan moet de konsument
wel de kans krijgen aan te wijzen
welke smaak hij lekker vindt.
Dus: rasnamen op groenten en
fruit naast teeltwijze en land van
herkomst".
H.P.
Tabel 1 Gemiddeld aantal gezette vruchtjes per tros in de verschillende
kastypen
glazen kas
futuristische kas
acrylplaten kas
le tros
6.3
6,2
5,6
2e tros
7,0
6,4
6,0
3e tros
6,4
5,2
5,3
4e tros
8,4
8,0
8,7
5e tros
9,7
9,7
I0,l
Enige weken geleden is men het in
Brussel eens geworden over de jaar
lijkse verhoging van de prijs voor het
komende seizoen in de gehele land
bouw. Wat dit konkreet betekent
voor de Europese telers van groenten
en fruit is neergelegd in Verordening
(EEG) nr 1117/81 van 28 april jl.
In de tabel zijn de maximale bo
demprijzen van appelen en peren
voor het seizoen 1981/82 naast die
van de beide voorgaande seizoenen
geplaatst. Daar ze in EEG-verband
in zgn. ECU's worden opgegeven,
zijn ze dezerzijds omgerekend in
guldens. Voor de prijzen van het sei
zoen 1981/82 hebben we de huidige
koers van de ECU t.o.v. de gulden
gebruikt. Voor de voorgaande sei
zoenen hebben we een wijziging in
de koers in de maand van invoering
toegepast.
Dooreengenomen liggen de prijzen
zowel voor appelen als voor peren
ruim 10% boven die van vorig sei
zoen (1980/81).
Teelt van winterpeen, teelthandlei
ding nr. 6, 6,50, 48 bladzijden, sa
mengesteld door ing. Tj. Buishand.
Teelt van sjalotten, teelthandleiding
nr. 10, 6,— 29 bladzijden, samen
gesteld door D. Hoek en C. de Geus
van de Stichting Nederlandse Uien
Federatie en ing. Tj. Buishand.
Bij Denar Kas zijn in de kassen met dubbele dekken de eerste 3
trossen t.o.v. de glazen kontróle-kas slecht gezet. Vooral de bloei
van de 3e tros stagneerde tijdelijk tengevolge van het donkere weer
eind januari. Als gevolg hiervan is ook de vruchtzetting 2 tot 3
gezette vruchtjes achtergebleven ten opzichte van de glazen kas. De
gang van zaken geeft ook reden om kwaliteitsverlies te verwachten
in geisoleerde kassen. Duidelijk is ook dat wanneer men planten in
moeilijke perioden goed kan sturen, het effekt van problemen niet
groot hoeft te zijn.
In de acrylplatenkas loopt als reaktie op de slechte vruchtzetting de
bloei vanaf de 4e tros voor op de glazen kas, terwijl ook de vrucht
zetting hoger is. In de futuristische kas is dit laatste nog niet zo
duidelijk waargenomen. Verwacht mag worden dat de beide gei
soleerde kastypen hun verlies aan opbrengst goed zullen maken, al
staat daar het verlies van een stukje vroegheid tegenover. Daar staat
tegenover dat er minder energie is verbruikt.
Denar Kas BV
Maximale bodemprijzen voor appelen en peren in het seizoen '81/'82
vergeleken met voorgaande seizoenen
bedragen in gids per 100 kg netto
Appelen
Peren
'79/80
'80/81
'81/82
'79/80
'80/81
'81/82
juli
27,26
28,77
32,02
111
augustus
24,53
26.04
28,95
111
25,96
27,48
30,73
112
september
24,53
26,04
28,95
111
24,43
25,94
29,18
112
oktober
24,77
26,28
29,19
111
24,71
26,23
29,47
112
november
25,15
27,32
30,24
111
25,31
26,83
30,07
112
december
27,03
30,16
33,10
110
26,14
27,65
30,91
112
januari
29,76
32,98
35,94
109
26,72
28,23
31,49
112
februari
32,48
32,98
35,94
109
26,72
28,23
31,49
112
maart
32,48
32,98
35,94
109
26,72
28,23
31,49
112
april
32,48
33,21
35,94
108
26,72
28,43
31,49
111
mei
32,48
33,21
35,94
108
--
1981/82 in van 1980/81
19
