Ruime oogstspreiding is mogelijk
T ot ongeveer half in de zestiger ja
ren kende men in hoofdzaak de nor
male vollegrondsaardbeien, waarvan
de oogst mede afhankelijk van het
ras vanaf begin juni tot hooguit in de
eerste week van juli voortduurde.
Zoals ook verder in het verhaal zal
blijken, is men erin geslaagd door
gewijzigde teeltmethoden de oogst-
periode aanzienlijk te verlengen.
Enerzijds door vervroeging en an
derzijds door verlating. De vervroe
ging werd bereikt middels gebruik
van plastik folie. Aanvankelijk werd
geteeld onder lage plastik tunnels en
wist men hiermede een vervroeging
van twee a drie weken te bereiken.
N atuurlijk is dit een foutieve be
naming en moet het zijn zomerteelt
met gekoeld plantmateriaal. In de
praktijk spreekt men hoofdzakelijk
van gekoelde teelt. Hetgeen wij dan
ook overnemen. De introduktie van
de gekoelde teelt vond ruim tien jaar
geleden plaats en zou een belang
rijke aanwinst blijken te zijn. Het
bood de mogelijkheid van planning,
waarbij men vanaf juni tot in de
herfst op elk gewenst tijdstip met de
oogst kon beginnen. Op hetzelfde
moment konden ook de gespeciali
seerde aardbeienbedrijven van start
komen; welke thans nog in aantal
groeien. Aanvankelijk was men ten
aanzien van de afzetmogelijkheden
enigszins bevreesd. Aarbeien in de
zomerperiode zouden op de markt
een sterke konkurrentie ondervinden
van allerlei andere vruchten, zoals
perziken etc. Gebleken is echter dat
de aardbeien gedurende de zomer
periode naast andere vruchten wel
degelijk worden gewaardeerd. De
gekoelde teelt heeft zich steeds ver
der weten uit te breiden en is inmid
dels voor verschillende aardbeiente
lers al belangrijker dan de normale
teelt.
H et leeuwedeel van het aardbeie-
H et aardbeienareaal heeft in ons land jaren achtereen onder druk
gestaan en is sterk afgenomen, hetgeen uit tabel I blijkt.
Aardbeien van vroeg tot laat ing Aj van 0ijen
Vervroegde teelt
Gekoelde teelt
Doordragers
Normale teelt
De aardbeienteelt
Essentiële voorwaarden
a Ti 4.^4. ,w Konsulentschap Tuinbouw - Tilburg
Wachtbedplanten voor de gekoelde" teelt.
Een aardbeiengewas vraagt veel ar
beidsuren, maar is daarbij in staat
een hoog saldo per oppervlakte-een
heid te geven. Tegelijkertijd is het
echter een kleinschalig gewas, het
geen in tabel II wordt weergegeven.
Uit deze tabel blijkt dat de gemid
delde oppervlakte per bedrijf ca. 55
aren bedraagt. Bovendien heeft on
geveer Vi van alle aardbeientelers een
oppervlakte van 50 aren of kleiner,
waarbij zij 23% van het totale areaal
verbouwen. De rest, ofwel 'A van de
aardbeientelers, heeft een opper
vlakte van 50 aren of meer en telen
tezamen 77% van het totale areaal.
Een welkome aanvulling, welke ech
ter nooit een grote opgang heeft ge-
Van juni tot oktober in de pluk.
nareaal omvat nog de normale teelt.
Hierdoor blijft de aanvoerpiek ge
durende de tweede helft van juni -
begin juli nog steeds voortbestaan,
hetgeen in toenemende mate een
verzadigde markt heeft veroorzaakt.
Overigens moeten wij hierbij wel een
onderscheid maken tussen fabrieks-
en konsumptie-aardbeien. Met name
de afzet aan de verwerkende indus
trie biedt weinig perspektieven. De
prijs heeft zich de afgelopen jaren
telkens opnieuw in een dalende ten
dens ontwikkeld en bedroeg het af
gelopen seizoen nog maar 1,36 per
kg. Hiermede is men ver onder de
kostprijs gekomen. Een ontwikke
ling, die voor een belangrijk deel is
R. emonterende ofwel doordragen
de aardbeien zijn al enkele tientallen
jaren oud, maar worden door de be-
roepsaardbeientelers pas gedurende
de laatste decennia van enige bete
kenis geteeld. Tot op het moment
waarop de gekoelde teelt zijn intrede
deed, waren de doordragers erg
veelbelovend. Men was in staat om
meteen na de oogst van de normale
aardbeien over te gaan op de door
dragers, hetgeen tot oktober kon
worden voortgezet. Toch bleef een
massale uitbreiding achterwege. On-,
getwijfeld zal dit mede het gevolg
zijn van de aanzienlijk hogere eisen
die teelt, verzorging en oogst van de
doordragers vergen. Vervolgens
Tabel II Oppervlakte aardbeien per bedrijf in ha in 1960
Grootteklasse
Aantal bedrijven
Oppervlakte
0,01 -
0,25
0,25 -
0,50
0,50 -
1
1
2
2 -
3
3
4
4
5
5 -
7
7
10
10 -
15
15 en groter
1.474
775
607
358
89
28
21
10
4
4
3
maakt. Ofschoon hiervoor de steeds
stijgende kosten aan materialen wel
eens verantwoordelijk zijn gesteld,
gaan wij er veel meer'vanuit dat de
grote arbeidsbehoefte en de extra
zorgen, in verband met het mogelijk
kapot waaien van de tunnels, de
grootste boosdoeners zijn geweest.
Meer kans van slagen lijkt te hebben
het telen van aardbeien onder vlak-
velds geperforeerde plastik folie. Een
ontwikkeling die sedert enkele jaren
op gang is gekomen en zich nog
steeds verder uitbreidt. Weliswaar
geeft een dergelijke bedekking maar
7-10 dagen vervroeging, doch de
lagere kosten en het gemakkelijker
werken geven hierbij de doorslag. Bij
het gebruik van plastik folie is het
streven op vroegheid gericht. Het ligt
hierbij dan ook voor de hand dat
steeds vroege rassen worden ge
bruikt, zoals Karina, Gorella en El
vira.
Tabel I Oppervlakte aardbeien in
ha
Jaar
Oppervlakte
I960
4.863
1970
2.660
1978
1.845
1979
1.857
1980
1.850
11
1 1
Anno 1981 worden er in Nederland op 3.373 bedrijven aardbeien 1
geteeld met een totale oppervlakte van 1.850 ha. Hiermede vormen
aardbeien een belangrijk gewas, te meer daar ze behoren tot de
groep van de intensieve gewassen. Het is daarom ook verheugend 1
dat juist rondom de aardbeien zich een aantal nieuwe ontwikke
lingen hebben voorgedaan, die de teelt telkens nieuwe impulsen 1
gaven. Overigens hebben zich in het verleden ook steeds problemen
aangediend, waardoor zelfs een relatief groot aantal telers min of
meer gedwongen werd af te haken. De laatste jaren zijn de veran
deringen talrijk geweest, waaronder zeker ook de mechanisatie in
de teelt. Vandaar dat tijdens de Werktuigendagen op 13 en 14 mei
a.s. te Liempde hieraan extra aandacht zal worden besteed.
1 1
II
Vanaf 1960 tot heden is de oppervlakte zelfs met 3.033 ha ofwel 60%
afgenomen. De oorzaken hiervan zijn waarschijnlijk velerlei. Allereerst
heeft hiertoe zeker de ontmenging van een aantal bedrijven bijgedra
gen. Vooral in het verleden waren aardbeien typisch een gewas wat in
kombinatie met vrijwel elke tak van het agrarische gebeuren werd
geteeld. Specialisatie maakte op deze bedrijven de aardbeienteelt
overbodig. Vervolgens deed het tekort aan plukkers menigeen besluiten
het wat de aardbeien betreft voor gezien te houden.
O ntegenzeggelijk mag worden
aangenomen dat er ook veel telers
met aardbeien zijn gestopt vanwege
rentabiliteitsproblemen. Vaak ver
oorzaakt door te lage kg-opbreng-
sten, gepaard gaande met een matige
kwaliteit, waaraan eveneens diverse
faktoren ten grondslag lagen. Sedert
1978 is de areaalsachteruitgang tot
stilstand gekomen en kan over een
stabilisatie worden gesproken.
heeft"ook de komst van de gekoelde
teelt remmend gewerkt. Anderzijds
zijn wij ervan overtuigd dat de door
dragers de komende jaren hun
"mannetje" zullen staan. Allereerst
hebben ze voor de late zomerteelt
een hogere waarde dan de gekoelde
teelt en zijn het echt de beste "hek-
kesluiters". Bovendien is gebleken
dat steeds meer telers erin slagen ook
voor de wat vroegere zomerteelt
goede resultaten te behalen. Bij dit
alles willen wij ook nog vermelden
dat thans twee nieuwe veelbelovende
rassen in aantocht zijn, waardoor
mogelijk weer een extra stimulans
kan ontstaan.
A. ardbeien telen kost geld en zelfs
veel. Uit berekeningen van alle
teeltmethoden blijkt, dat er alleen
maar wat te verdienen valt indien
hoge kg-opbrengsten van een goede
kwaliteit worden geoogst. In het kort
zullen wij de belangrijkste punten
die hiertoe kunnen bijdragen ver
melden. De basis voor een geslaagde
teelt begint natuurlijk bij de grond,
die achtereenvolgens moet voldoen
aan een goede bewortelbaarheid,
doorlatendheid, ontwatering, vocht-
toestand, struktuur, bemestingstoe
stand en gezondheidstoestand. Na
tuurlijk kan alleen van start worden
gegaan met gezond en goed ontwik
keld plantmateriaal. Gebruik maken
van planten uit een produktieveld is
uit den boze. Maak een keuze uit
rassen met een goed produktiever-
mogen die daarbij kwalitatief hoog
waardige vruchten geven. Gebruik
ook de rassen in hun geëigende pe
riode. Plant op tijd, zodat het gewas
zich voldoende kan ontwikkelen.
Voor de normale teelt is dat steeds
vóór 5 augustus, wat ook geldt voor
de aanleg van de wachtbedplanten.
Zorg voor goed beregeningswater;
bij ijzerhoudend water gebruik ma
ken van een ontijzeringsinstallatie.
Houd de groei in het gewas door de
overbemesting tijdig uit te voeren.
Gebruik stro in de produktievelden.
Behandel het produkt met veel zorg,
door de vruchten zo min mogelijk
vast te pakken, snel af te voeren naar
een koele ruimte en niet langer te
bewaren dan strikt noodzakelijk.
Maak ten slotte een goede planning
en plant per teeltperiode nooit meer
aardbeien dan U ook werkelijk goed
kunt verzorgen. Met de diverse teelt
methoden bent U overigens toch in
staat een behoorlijke oppervlakte
aardbeien te telen en daarmede van
vroeg tot laat mee te doen. Hierdoor
haakt U in op de nieuwe ontwikke
lingen, waardoor de aardbeienteelt op
Uw bedrijf zeker aan rentabiliteit kan
toenemen.
Fabrieksaardbeienteelt: weinig perspektieven.
toe te schrijven aan importen van
ingevroren aardbeien uit Oost-Eu
ropa. .Voor de komende jaren wordt
hierin nauwelijks enige verandering
verwacht, hetgeen voor diverse fa-
brieksaardbeientelers aanleiding is
geweest er een streep onder te zetten.
Wat dan overblijft voor deze teelt
periode is de teelt voor de verse
konsumptie. Ook hiervan hebben de
laatste jaren de prijzen enigszins on
der druk gestaan, maar in belangrijk
mindere mate als van de fabriek-
saardbeien. Mits men erin slaagde
kwalitatief een goed produkt aan te
voeren bleef er dan ook steeds nog
aardig wat te verdienen.
11
