Zaaizaadkommissie Landbouwschap kan niets bereiken...
JAGERS PRATEN MET
MINISTER VAN LANDBOUW
2 nen bevorderen.
l 1
i In het ZLM Land- en Tuin-
J bouwblad van 3 april j.l. was een J
i ingezonden artikel van de heer J. i
van der Oord opgenomen met als
J titel "Zaaizaadteelt een rendabe- J
I le hobby?" Aangezien de heer i
J van der Oord het onderwerp J
i éénzijdig benadert en iedere me- i
i daille twee zijden heeft, willen wij
J trachten het probleem zo alge- J
1 meen mogelijk te belichten. Dit i
J zal dan wellicht een juister begrip j
van de prijsvorming van zaaigra- J
Granenopbrengsten hebben zich als
gevolg van het kweken van nieuwe
rassen in de laatste 50 jaren explosief
ontwikkeld. Hierdoor is de boer uit
zelfbehoud verplicht zo snel moge
lijk gebruik te maken van deze nieu
we rassen. De zaaizaadvoorziening
van deze nieuwe rassen loopt via de
kweker die het ras heeft ontwikkeld
en die het eigendomsrecht verwor
ven heeft via de wettelijke régelingen
(Zaaizaad- en Plantgoedwet 1966).
De partijen die belang hebben bij de
nieuwe verbeterde rassen zijn:
1) De kweker die het ras heeft ont
wikkeld.
2) De handelaar/koöperatie die met
de kweker een zgn. V.V.C. (ver
koop- Vermeerderings Contract)
afsluit.
3) De zaaizaadteler: de boer die in
geschakeld wordt om het ras te
vermeerderen tot een bepaalde
hoeveelheid basiszaad of gecerti
ficeerd zaad waarmee "de markt"
kan worden bediend.
4) De boer: de gebruiker die het ge
certificeerd zaaizaad koopt om er
een maximale oogst van te win
nen.
Tenslotte zijn er nog de dienstverle
nende instanties die alle, zonder
winstbejag, hun diensten verlenen
om de vier direkt belanghebbende
partijen behulpzaam zijn hun doel
stellingen te bereiken b.v.:
Raad voor het Kwekersrecht
Rijks Instituut voor Rassenon-
derzoek (RIVRO)
Nederlandse Algemene Keu
ringsdienst (NAK)
Proefboerderijen en Voorlich
tingsdiensten.
Zaaizaadvermeerdering
De zaaizaad-cyclus begint bij de
kweker en eindigt bij de afzet naar de
gebruiker. Daartussen liggen twee
schakels
1) De vermeerdering van het kwe
kerszaad afkomstig van het
kweekbedrijf tot het basiszaad op
een vermeerderingskontrakt met
de kweker. De Nederlandse
Kwekers Bond (NKB) organi
seert binnen haar sekties hiervoor
jaarlijks twee vergaderingen om
de prijzen en kondities in dit be
perkte gezelschap af te spreken.
Dus uitgaande van de basis-kon-
sumptieprijs van de granen wordt
d.m.v. een prijzenkalkulatie de
vermeerderaarsprijs opgebouwd.
Zowel kwekers als vermeerde
raars hebben sinds de jaren vijftig
deze spelregels tot tevredenheid
gevolgd.
2) De vermeerdering van basiszaad
tot gecertificeerd zaaizaad (le
vermeerdering) geschiedt door
een grotere groep bedrijven die
basiszaad (vroeger elitezaad ge
noemd) van hun handelaar of
koöperatie ontvangen en een
vermeerderingskontrakt afsluiten
om de opbrengst van dit produkt
terug te leveren als door de NAK
goedgekeurd gecertificeerd zaai
zaad. Over deze laatste groep te-
Iers schrijft de heer Van der Oord
en met name over de prijsvor
ming van het door hen geleverde
produkt.
Iedere boer in Nederland weet dat de
prijs van eerste vermeerdering ge
certificeerd zaaizaad mede afhanke
lijk is van het aanbod, dus van de
marktpositie van het ras. Door de
kwekers en handelaren worden jaar
lijks adviesprijzen uitgegeven, maar
de V.V.C. (Verkoop Vermeerderings
Contraktanten) handelaren en koö-
peraties zijn vrij om de prijs met hun
klanten af te spreken.
De zaaizaadteler zit dus altijd tussen
twee polen:
De V.V.C. handelaar die probeert
nog iets te verdienen en de boer-ver-
bruiker die probeert voor de laagste
prijs zijn benodigd zaaizaad (e ko
pen.
En hoe is nu de praktijk van de afre
kening voor deze zaaizaadteler? Ge
baseerd op de proef- en praktijkre
sultaten van het ras, geeft de kweker
voor de zaaizaadproduktie een
areaal basiszaad uit waarvan naar
zijn verwachting een voldoende pro-
duktie komt om de marktvoorzie-
ning veilig te stellen. Niemand weet
of dat areaal te groot of te klein is.
Maar een kweker wil niet te weinig
produceren want de licentie die op
het verkochte zaaizaad wordt gehe
ven (thans 10,— per 100 kg) is de
vergoeding van zijn kweekarbeid.
Hiervan moét hij het kostbare werk
gaande houden en zorgen dat hij in
de toekomst weer nieuwe rassen in
de strijd kan werpen die de oude
ikunnen verbeteren en vervangen.
Areaalplanning
Over de areaalplanning, waarover de
heer Van der Oord schrijft, zouden
wij willen vermelden dat dit voor ons
land een unieke zaak is. Wij kennen
in de E.E.G. geen enkel ander land
waar de kwekers en de handel dit
jaarlijks samen TRACHTEN >te
plannen. Ook al komen de partijen
niet altijd tot overeenstemming, toch
leidt het overleg tot een beter inzicht
van eikaars posities en wordt de
overproduktie erdoor afgeremd. Het
is een volledig vrijwillig overleg, zo
dat men niemand kan dwingen het
areaal van zijn ras verder in te krim
pen, dan hij zelf als kweker voor de
goede verbreiding van zijn ras nodig
acht. En het meepraten van de telers
over dit onderwerp kan daarom ook
geen enkele verbetering opleveren
voor hen. Onderstaand vermelden wij
de Nederlandse zaaigraanarealen die
de laatste drie jaren door de NAK zijn
goedgekeurd.
Veldkeuringsarealen van de
belangrijkste graangewassen
(basisz. en gecert. zaad)
1978 1979 1980
wintertarwe 333.674 3.849 4.078
wintergerst 325 306 368
zomertarwe 111 .059 843 805
zomergerst 2.585 2.336 2.115
haver 1.414 1.158 1.006
De heer Van der Oord noemt in 'zijn
artikel een areaal van 40.000 ha voor
een verbruik van 15.000 ton. Dit
moet zijn 4.000 ha bij het gewas
wintertarwe, hetgeen een planning
betekent bij een basiszaadteelt van
200 ha en een teelt van gecertifi
ceerd zaad van 3.800 ha, maal een
gemiddelde oogst van 4.800 kg ge
schoond zaad per ha, van ruim
18.000 ton goedgekeurd zaaizaad.
Inderdaad aan de ruime kant. Maar
de vraag is dan waar zit het teveel?
En bij het naslaan van de geprodu
ceerde tonnages zal blijken dat over
het algemeen het overschot bij de
oude teruglopende rassen zit.
Vertrouwenskommissie
VANDERHAVE heeft als eerste en -
voor zover ons thans bekend - ook als
het enige bedrijf in Nederland een
Vertrouwenskommissie voor de
zaaigranen die namens de telers op
treedt. Met deze Vertrouwenskom
missie worden jaarlijks de verschil
lende aspekten van produkties, afzet,
telersbelangen, voorschotbetalingen
en afrekeningen besproken.
De laatste jaren worden er vergade
ringen met de telers georganiseerd in
de regio. Dit overleg is steeds
vruchtbaar.
Iedere teler kan desgewenst een in
zicht krijgen in het opgezette areaal
van het ras dat hij vermeerdert tot
gecertificeerd zaad. Maar meri is zich
bewust dat men afhankelijk Is van de
inzichten en verkoopplanning van
het bedrijf waarvoor men kontrak-
teert.
Zelfdiscipline bij licentiehouders en
terughoudendheid bij de telers kan
geen kwaad, maar het lost niets op
van het feit dat de zaaizaadprijs nu
eenmaal een prijs is die door vraag
en aanbod tot stand komt.
Het is beslist niet juist om te stellen,
zoals de heer Van der Oord doet, dat
alleen de telersvergoeding de sluit
post van het spel is. Wat gebeurt er
nl. bij onverkochte overschotten? De
licentiehouder heeft droog-, scho-
nings-, magazijn- en plomberings-
kosten betaald die hij verlies bij ver
koop van zijn restanten als kon-
sumptiegraan. Om nog maar niet te
spreken van de restanten ontsmet
zaaigraan die ook altijd overblijven
«n die helemaal onverkoopbaar zijn
tegenwoordig. Bovendien kan hij de
kweker geen licentie vergoeding uit
betalen.
Dus bij 100% verkoop gaat alles goed
en het opbrengstbeeld ziet er als
volgt uit:
a) de kweker ontvangt 10,—
licentie per 100 kg
b) de V.V.C.-handelaar (licentie
houder) ontvangt zijn gemaakte
kosten plus zijn licentiehouders
vergoeding van 4,50 per 100 kg
c) de teler ontvangt de konsumptie-
prijs de kosten voor duurder
basiszaad, veldkeuringskosten
De Gewestelijke Raad voor Zeeland
van het Landbouwschap kwam op
dinsdag 7 april 1981 te Goes bijeen.
Aan de orde kwamen o.m. de volgen
de zaken:
Vegetatieonderzoek Provinciale
Planologische Dienst
De Gewestelijke Raad behandelde
het verzoek van de direkteur van de
P.P.D. om medéwerking te geven
aan het uit te voeren vegetatieon
derzoek in Zeeuws-Vlaanderen. De
Raad besloot deze medewerking te
geven onder een aantal strikte kon
dities.
De betrokken grondgebruikers die
nen uitvoerig te worden geïnfor
meerd over de aard en de opzet van
het voorgenomen onderzeek, terwijl
de boeren tevens op de hoogte ge
bracht moeten worden van het soort
vegetatie dat op hun bedrijven is
aangetroffen. Tevens stelde de Raad
vast dat het iedere grondgebruiker
volledig vrij staat zelf te beslissen of
de betrokken onderzoekers op de
landbouwpercelen al dan niet wor
den toegelaten.
Voorts nam de Raad het standpunt
in dat bij de interpretatie en de
beoordeling van de onderzoekresul
taten de landbouw (met-name ook de
diensten Landinrichting en Bedrijf
sontwikkeling) nauw betrokken
dient te worden.
Verbreding kanaal door
Zuid-Beveland
Rijkswaterstaat heeft nu voorstellen
gedaan om degenen die betrokken
De voorzitter van de Koninklijke Ne
derlandse Jagers Vereniging drs.
P.E.H.A. Peeters, samen met de
oud-direkteur drs. Th.J. Veen en de
direkteur der K.N.J.V. drs. J. Oos-
terbaan, hebben onlangs een bezoek
gebracht aan Ir. GJ.M. Braks, mi
nister van Landbouw en Visserij in
Den Haag.
Met de minister werd de hernieuwde,
door de K.NJ.V. in samenwerking
met P.B.N.A. uitgegeven, jachtkur-
sus besproken. Deze kursus is aan de
hand van in de laatste jaren opgedane
ervaringen aangepast aan de huidige
inzichten en richtlijnen.
De K.NJ.V. heeft zich in de laatste
jaren ontwikkeld van een gezellig
heidsvereniging tot een belangenbe-
hartigingsvereniging (67% van de
van 1,75 per 100 kg en even
tuele bewaarvergoeding (de
meeste telers willen niet meer zelf
opslaan) en over het als zaaizaad
verkochte deel van zijn produktie
na afloop van de verkoop een te
lerspremie van 6,60 per 100 kg.
Bij een 50% verkoop als zaaizaad
krijgt de kweker zijn licentie ook
over slechts 50%, de teler krijgt
zijn volledige konsumptieprijs
plus 1,75 en eveneens 50% van
de telerspremie. De V.V.C.-han
delaar komt er slechter af dan de
teler want niemand betaalt hem
zijn gemaakte kosten en winst
marge is er meestal niet als een
ras slecht verkocht wordt, dus bij
50% verkoop daalt zijn marge
naar 50% x 4,50 2,25 per
100 kg. Iedere zaaigranenteler zal
aan de hand van zijn afrekenin
gen van de laatste jaren het beste
kunnen beoordelen wat de zaai
graanteelt hem per jaar extra in
het laadje heeft gebracht. Elk
procent meer boven de kon
sumptieprijs betekent wel 0,45
a 0,50 per 100 kg extra.
Konklusie
Onze konklusie is dat de teler er over
zijn bij de verbreding van het kanaal
door Zuid-Beveland te informeren
over de stand van zaken en de ko
mende plannen.
Een voorlichtingsbijeenkomst is gep
land op 23 april aanstaande in het
Dorpshuis te Kruiningen.
De Gewestelijke Raad besloot met
dit voornemen in te stemmen, langer
uitstel werd niet wenselijk geacht.
Uit de voorstellen bleek dat de gron
daankopen ten zuiden van de lei-
dingstrook bij Vlake voor 1 januari
1982 afgerond moeten zijn. Voor de
gronden ten noorden hiervan is de
planning 1 januari 1984.
Rijkswaterstaat verwacht dat de to
tale verbeteriugswerken niet voor
1987 voltooid zullen zijn.
Kwelschade langs kanaal Gent -
Terneuzen
Naar het zich thans laat aanzien kan
binnen afzienbare tijd een definitie
ve oplossing worden gevonden voor
de reeds gedurende jaren optredende
kwelschade langs het kanaal Gent-
Terneuzen.
Bepaalde kultuurtechnische voorzie
ningen zijn en zullen worden getrof
fen terwijl tevens de uitvoering van
toekomstige werkzaamheden wordt
veiliggesteld door de voorgenomen
toekenning van een financiële ver
goeding aan de betrokken boeren.
De Raad hoopt dat één en ander
spoedig zijn beslag zal krijgen.
Distelverordening
Op verzoek van Gedeputeerde Sta
ten behandelde de Gewestelijke
33.000 jachtaktehouders is lid). Zij
acht het van groot belang dat de
Jachtwet niet wordt uitgehold bij de
wijziging van de Vogelwet en Na
tuurbeschermingswet. Dit zou kun
nen gebeuren als b.v. vogels worden
overgeheveld van de Jachtwet naar
de Vogelwet.
Tevens meent zij dat het zinvol zou
zijn art. 16 van de Natuurbescher
mingswet naderje bezien; zodat, ook
in gebieden welke vallen onder deze
wet, de normale jacht kan worden
uitgeoefend. De K.NJ.V. zegde toe
daar waar mogelijk de mimister
konkrete gegevens aan te dragen. Zij
had waardering voor de zakelijke,
kritische en konstruktieve opstelling
van de minister ten aanzien van jacht
en jachtzaken.
het algemeen nog niet zo slecht af
komt, dat de kweker een groot risiko
loopt en alleen bij zeer goede rassen,
die niet te snel verdrongen worden, z'n
dure kweekkosten kan terug verdie
nen en dat de V.V.C.-handelaar in de
moeilijkste positie verkeert om nog
iets te verdienen. Onze konklusie is
daarom dezelfde als die van heer Van
der Oord: een zauizaadkommissie
van het landbouwschap kan niets be
reiken en zit in een onmogelijke po
sitie. Het is verloren tijd! De telers
die vaste verbindingen met hun han
delaar/koöperatie hebben moeten via
eigen Vertrouwenskommissie hun
belangen bepleiten. En de ervaring bij
VANDERHAVE leidt hiermee tot
tevredenheid in dit toch altijd margi
nale zaaigranen vermeerderingsbe-
drijf.
Tenslotte nog Nededandse
akkerbouwer konsumptiegraanteler
kan voor een gering bedrag per hek-
tare beschikken over goedgekeurd
zaaigraan met alle kwaliteitsgaranties
van de NA K zoals gezondheid, sorte
ring, zuiverheid (onkruiden) en kiem-
kracht. Een basisvoorziening die de
landbouw wel in ere moet houden.
Koninklijk Kweekbedrijf en Zaadhandel
D.J. VAN DER HAVE B.V.
verleneh tenzij de Konsulent, in
tegenstelling tot de in 1980 aangeno
men houding, de in het verleden ge
maakte afspraken zal naleven inzake
het uit te voeren onderzoek naar de
verspreiding van distelzaad en de
eventueel hieruit voortvloeiende
schade voor de landbouw.
Slechts indien de Konsulent hiertoe
bereid blijkt, zal de Raad adviseren
de ontheffing te verlenen voor de
zelfde gebieden en onder dezelfde
voorwaaren als in 1980.
Afvalstoffenplan
De Gewestelijke Raad is een uitge
sproken voorstander van het kon-
centreren van de afvalverwerking op
zo weinig mogelijk stortplaatsen.
Met name voor Zeeuws-Vlaanderen
is de landbouw er een tegenstander
van dat buiten de Koegorspolder
nieuwe stortplaatsen in gebruik wor
den genomen. De Raad besloot ge
bruik te maken van de gelegenheid
om Provinciale Staten van deze
zienswijze op de hoogte te brengen
ten behoeve van de behandeling van
het Provinciaal Afvalstoffenplan in
de Staten.
Uitbreiding mogelijkheden
kavelruil in nieuwe
Landinrichtingwet
Op advies van de kommissie Grond
gebruik besloot de Gewestelijke
Raad het initiatief van de landbouw
organisaties in Oost Zeeuws-Vlaan
deren te ondersteunen om te komen
tot een ruimere mogelijkheid van ka
velruil volgens een eenvoudige, goed
kope en snelle procedure in gebieden
waar geen ingrijpende kultuurtechni
sche werken behoeven te worden uit
gevoerd.
De Raad waardeerde dit initiatief
vanuit de praktijk zeer positief en be
sloot hiervoor op landelijk niveau
aandacht te vragen om bij de verdere
parlementaire behandeling van de
Landinrichtingswet ruimere moge
lijkheden te kreëren voor deze vorm
van landinrichting.
Bezoek Europarlementariërs
In mei aanstaande zullen enkele le
den van het Europese Parlement op
uitnodiging-van Gedeputeerde Sta
ten een bezoek brengen aan Zeeland.
De georganiseerde landbouw is
hierbij betrokken en zal gehoor ge
ven aan het verzoek van Gedepu
teerde Staten om enkele zaken die
voor de landbouw van belang zijn en
ook op Europees niveau spelen, aan
te kaarten.
Raad de aanvraag van de Konsulent
Natuurbehoud van het Staatsbosbe
heer om ontheffing van de distelve^
rordening voor het seizoen 1981.
De Raad besloot Gedeputeerde Sta
ten te adviseren de ontheffing niet te
