'Mii'.'1
w,
w ater heeft haar eigen plantenwe
reld. In het water, aan de waterkant
en op de oever groeit een eigen type
beplanting.
w,
W,
D,
D e bekendste planten in het water
zijn de waterlelies. Waterlelies zijn
schitterend gevormde bloemen met
soms ook heerlijke geuren. Er zijn
kleine soortjes voor de kleine vijvers
"en grote groeiers voor het ruimere
water. Waterlelies zijn er in de kleu
ren wit - geel - koperkleurig - rose tot
vleeskleurig en rood.
D e grootste groep planten waar
mee we onze vijver kunnen aankle
den zijn de oever- of moerasplanten.
Op de grens van land en water in een
waterdiepte van 0 - 50 cm kunnen we
kiezen uit vele vormen en kleuren.
Te veel om op te noemen eigenlijk,
maar we doen een greep:
Zwanebloem (Butomusumbellatus)
prachtige tot 100 cm hoogwordende
oeverplant. Bloeit van juni tot au
gustus met mooie rose bloemscher-
men.
H,
Een watertuin of
water in de tuin
I
"V ijvers kunnen op heel wat ma
nieren worden gemaakt.
Het degelijkste maar ook het duurste
is een betonvijver. Beton dat gewa
pend moet worden tegen stukvrie-
zen. In zo'n betonnen vijver kunnen
plantebakken gemetseld worden,
kan een overloop en kan een water-
aan- en afvoer worden aangebracht.
Allemaal praktische dingen die in
een andere vijver veel moeilijker te
realiseren zijn.
O
Zolang er tuinen zijn is er
water in de tuin
Watertuin, vijver of
waterspel
Welke vijver
Beplanting
In het water
Drijfplanten
Kant en klare vijvers
Onderwaterplanten
Oeverplanten
Het biologisch evenwicht
Welk water?
Water een rijk bezit
/O
C.J. Nouse Beveland B.V.
ater is het oerelement waaruit alle leven is ontstaan. Water, dat in
grote kringlopen op aarde circuleert, dat als regen valt, de bodem
bevochtigt en rivieren vult. Een deel van dat water doorstroomt tijdens
die kringloop de planten. Wortels nemen water en tegelijk daarmee
opgeloste voedingsstoffen op. De plant transporteert het water naar de
bladeren waar de voedingsstoffen verwerkt worden en het water weer
wordt verdampt. Water is een aan de natuur verbonden levensvoor
waarde.
s het die natuurverbondenheid die
mensen er toe brengt om water be
halve als nuttig element ook aan te
wenden ter vermaak, of is er meer.
Zolang er tuinen zijn, zijn er vijvers
en waterspelen. In de oudste tuinaf-
beeldingen zien we al vijvers. Be
faamd zijn sommige oude Italiaanse
en Engelse tuinen om de uitbundig
heid waarmee in die tuinen met wa
ter gefeest wordt. Dartele fonteinen,
bruisende spuiters, klaterende wa
tervallen en glinsterende vijvers
werden gekreeërd ter verpozing en
ongetwijfeld ook ter meerdere glorie
van de bezitters.
In onze tuinen en tuintjes wordt wa
ter ook steeds meer toegepast. Meer
en meer mensen beseffen dat het le
vendige spiegelende water met haar
eigen karakteristieke plantenbeeld
tot een rijker en boeiender tuin leidt.
Een tuin met meer variatie, een tuin
met meer natuur, een tuin waarin
meer te beleven valt, een tuin die
door het spiegelende wateroppervlak
soms ook groter lijkt.
Typha latifolia
ie eens iets anders wil dan het
obligate gazon met bordertje zou van
zijn tuin een watertuin kunnen ma
ken. In plaats van gras een water
partij met mooie waterplanten, een
enkele solitair en een passende oe
verbeplanting. Tesamen met een
mooi bijpassend vlonderterras, een
enkele zwerfkei en een spuiter kan
een zeer boeiend geheel ingericht
worden.
Wie dat teveel van het goede vindt,
kan zich beperken tot een grotere of
kleinere vijver. Een vijver die we
mooi inpassen in het gehele tuinplan.
Meestal in het zicht vanuit de woon
kamer en dichtbij het terras. Dan
hebben we er het meeste plezier van.
Zo'n vijver met zijn specifieke be
planting is dan in de tuin een bij
zonder levendig en boeiend gebeu
ren.
Tenslotte is er voor de waterliefheb
bers die bijvoorbeeld bang zijn dat
kleine kinderen in het water vallen,
de mogelijkheid van een waterspel.
Zo'n waterspel kan bestaan uit een
molensteen of grote zwerfkei, meta
len bol of iets dergelijks op een bed
van grote kiezels of maaskeien op
plastik. Door die steen of bol voeren
we een waterleiding met een aan
sluiting op een pompje in het keien-
bed Dat pompje laat het water over
steen of bol spuiten of vloeien en een
sprankelend waterspel is daar.
Een andere mogelijkheid om een
vijver te maken is met waterbouwf-
'e gemakkelijkste en duurzame
manier om een vijver te maken is het
ingraven van een kant en klare po
lyester vijver. Die polyester vijvers
zijn er in vele uitvoeringen: rond,
vierkant, niervormig, L-vormig enz.
Vooral in kleine tuinen kunnen we
altijd een vijver kiezen die past in de
stijl waarin we de tuin aanleggen.
Een goede vijver heeft rrrinstens twee
nivo's. Een dieper voor vissen en
waterlelies en één ondieper voor de
oeverbeplanting. Ook bij polyester
vijvers geeft de randafwerking wel
eens wat problemen. Problemen die
we op dezelfde manier oplossen als
bij de folievijvers. Sommige vijver
fabrikanten hebben hun vijvers
voorzien van een hele reeks acces
soires zoals watervalletjes, oever-
bakken, spuiters en fonteinen, waar
mee we het geheel nog fraaier kun
nen aankleden.
Voor kleine en ondiepe vijvers of
waterschalen zijn er al waterlelies die
met een waterdiepte van zo'n 10-20
cm genoegen nemen, zodat ook de
kleintjes zich kunnen tooien met de
ze schoonheidskoningin onder de
waterplanten. Waterlelies kunnen
geplant worden in mandjes of bak
ken die gevuld zijn met voedzame
kleigrond, houden van zon en de be
ste planttijd is eind mei.
1 rt I .1 In .1.,.-, =i .1 ,"i .J 1 - »-! m i li ,i i' li .-i 1 li
olie. Dat is een goedkope en flexibele
manier om een vijver te maken.
Bij het kiezen van folie moeten we er
op letten dat die minstens een halve
mm dik is en bestand tegen de ultra-
violettestralen uit het zonlicht. Een
heleboel folies zijn daar niet tegen
bestand en worden na verloop van
tijd hard en bros en gaan stuk.
Met vijverfolie kunnen we wat het
vormgeven en inrichten van de vijver
betreft vele kanten op. Diep en on
diep, rond, onregelmatig, vierkant,
steil of glooiend is geen probleem.
Ook moerasjes kunnen met gebruik
making van plastikfolie gemakkelijk
worden gerealiseerd.
Vijverfolie hoeft niet perse strak en
glad te liggen. Het is juist goed om
wat speling te hebben als de grond
zich gaat zetten.
Een probleem bij veel folievijvers is
de randafwerking. Te dikwijls blij
ven de randen zichtbaar. Toch kan
dat op verschillende manieren wor
den voorkomen.
Het mooiste is om de folie helemaal
met klei te bekleden (de kans op lek
steken is dan ook kleiner). Op de
randen kunnen we dan met een,
mooie oeverbeplanting water in land
laten overgaan. Dat kan echter al
leen als de wanden niet te steil zijn.
Bij steile wanden leggen we tegels
over de vijverrand, leggen we gras
zoden tot in het water of kiezen we
een overhangende randbeplanting
die de lelijke randen bedekt.
rijfplanten zijn planten die net
op of onder de waterspiegel drijven.
Z hoeven niet in de bodem te worte
len maar nemen voedsel op uit het
water. Samen met de zogenaamde
onderwaterplanten spelen ze een be
langrijke rol bij het instandhouden
van het biologisch evenwicht in de
vijver. Opjiet water drijvende plan
ten houden het zonlicht tegen en
helpen zo algengroei te beperken.
Een aardig drijfplantje is kikkerbeet
(Hydrocharis morsus ranae) met
kleine ronde blaadjes en witte
bloempjes. Een andere mooie drijf-
plant is krabbescheer (Stratiotes al-
oides), die leeft eerst ondergedoken
en komt tijdens de bloei boven drij
ven met witte bloemen.
Water in dc tuin.
gele plomb (nuphar luteum), in mei
gele bloemen
fonteinkruid (potamogeton soorten)
een prima zuurstof leverancier
waterranonkel (Ranuculus aquatilis)
met talrijk witte bloempjes
Dotterbloem (caltha palustris) gele
bloemen in het voorjaar. Er is ook
een mooie witte variëteit.
Veenpluis (Emiophorum angustifo-
lium) bloeit met mooie zilverwitte
pluizen.
Blauwe lis (Iris laevigata) paarsblau
we bloemen in juni-juli
Penningkruid (Lysimachia nummu-
laria) kruipend plantje mej botergele
bloemen
Waterdrieblad (Mehyanthes trifolia-
ta), prachtige witte tot rose trechter
vormige bloempjes in mei - juni
Waterhyacinth, (Pontederia cordata)
zeer dekoratieve moerasplant met
prachtig paarsblauwe bloemen in
augustus september.
Strattenbies (Scirpus soorten) ronde
stengels met enkele soorten dekora-
tief gestreept
Lisdodde (Typhasoorten) bekende
moerasplant. Voor kleine vijvers is er
een dwergvorm.-
nderwaterplanten leven zoals de
naam al zegt voornamelijk onder of
in het water. Het zijn geen erg rijk-
bloeiende planten maar wel goede
zuurstof leveranciers. Enkele aardige
soorten zijn:
lidsteng (hippunis vulgaris), met een
erg dekoratieve groeiwijze
waterviolier (hottonia palustris), met
mooie lichtgroene bladrozetten
- et grootste probleem bij de vij
veraanleg is het verkrijgen en be
houden van een natuurlijk even
wicht. Een goede vijver heeft schoon
helder water, een goede verhouding
tussen beplanting en water en in het
water enkele vissen en veel kleine
diertjes (watervlo, roeipootkreeftje,
larven).
Bij het aanleggen van een vijver
moeten we maatregelen nemen die
leiden tot een later evenwicht.
De grond die we gebruiken moet niet
te rijk zijn aan voedingsstoffen, want
dan ontstaat algengroei. Een gewone
kleigrond afgedekt met zand voldoet
meestal het beste. Schoon water is
zuurstofrijk water. Daarom zorgen
we voor planten die zuurstof afgeven
aan het water. Elementen die het
water in beweging brengen zoals een
fonteintje, een watervalletje en der
gelijke zorgen dat het water zuur stof
krijgt.
Eriophorum augustifolium
Teveel plantegroei, te veel in het
watervallende blad moet door bak-
teriën omgezet worden. Dat omzet
ten kost veel zuurstof soms meer
zuurstof dan er is. Is de zuurstof op
dan nemen andere bakteriën het
werk over. Die bakteriën zetten bla-
dafval om tot giftige stinkende stof
fen die het water vies maken. Daar
om plantegroei niet overdrijven en te
veel blad tijdig eruit vissen.
Het aantal vissen in een vijver mag
niet te groot zijn. Teveel vissen in een
kleine ruimte betekent bijvoeren, dat
betekent voedsel in het water en
voedsel leidt tot algengroei. Matig
zijn in alles is een goed vijvermotto..
oor het leven in water is voedsel
nodig, maar niet te veel. Bij het vul
len van de vijver kunnen we daarmee
rekening houden.
In regenwater zit niets, daar valt voor
plant en dier niets uit te halen.
In leidingwater zitten plantenvoe-
dende stoffen, maar eigenlijk teveel.
Een goed kompromis is daarom de
vijver te vullen met gedeeltelijk re
gen- en gedeeltelijk leidingwater.
Watertuin.
ie op deze manier met water in
de tuin aan de gang gaat kan na ver
loop van tijd genieten van een uniek
stukje natuur. Kan op een zwoele
zomeravond dromerig uitzien over
een verstilde waterspiegel, kan op
warme zomerdagen luisteren naar het
verfrissende geluid van klaterend
water en kan genieten van- fraaie
planten in en om dat water. Het kan
een rijk bezit zijn zo'n vijver!
7
