K,
E
D e temperatuur op de gang moet
vastgesteld worden voor die afdeling
met de zwaarste dieren. Door deze te
hoog in te stellen gaat voor die afde
ling met zware dieren veel energie
verloren. Als men na-verwarming
heeft, moet deze wel een keer in
funktie komen.
H et minimum niveau van de venti
latoren is vooral bij jonge varkens
vaak te hoog. Dit kunnen we alsnog
verlagen d.m.v.:
N iet alleen de ventilatie maar ook
de verwarming moet worden gere
geld. Als de temperatuur in de stal
wat te laag is, moet deze langzaam
worden bijgestuurd. Daarom wordt
bij centrale verwarming de water
temperatuur in de verwarmingsli
chamen geregeld op basis van bui-
Regeling van de ventilatie
Muurisolatie
Centrale gang temperatuur
Hoe ventileren
I
Kalfsvleesvoorraad
geruimd
Verwarming
De prijzen van verschillende energiebronnen blijven steeds
stijgen. Ook in de toekomst zal de varkenshouderij hiermee
rekening moeten houden.
In begin 1981 zullen we voor aardgas 0,48/m3, olie 0,75
en propaan 0,65/1 moeten gaan betalen. En één liter of m3
is zo verslonden, zeker als er aan de stal en regelapparatuur de
nodige fouten kleven.
Afgelopen jaar is door de voorlichting bij de mensen veel
aandacht besteedt op de bedrijven om te wijzen op een goede
klimaatregeling.
Een aantal heeft dit te rigoreus gedaan, diversen hebben dit
geleidelijk gedaan, met goede ervaringen en resultaten.
Daarom moet men goed onthouden dat te... nooit goed is in
deze materie. Toch blijkt er op diverse bedrijven nog veel te
mankeren. Daarom wordt in onderstaand artikel een aantal
onderdelen in het stalgebouw onder de loep genomen.
of in de winter een kleinere venti
lator, en deze bij hogere buiten
temperaturen verwisselen voor
een ventilator die de kapaciteit
heeft voor een gehele afdeling
(b.v. 80 mv).
Pas deze mogelijkheden toe tot zover
het voor U het meest verantwoord is.
Zoals we al gezegd hebben is het
belangrijk dat de ventilatoren goed
regelbaar zijn.
Een slechte regelbare ventilator
en/of de ventilatieregelaar kan het
energieverbruik onnodig doen oplo
pen. Bij de minimum ventilatie kan
de temperatuur wel eens te hoog op
lopen. Dus weer meer ventileren. De
een bandbreedte hebben van 4
gr.C.
wanneer verwarming wordt aan
gesloten moet er een kachelkon-
takt zijn dat voor de koppeling
zorgt van ventilatie met verwar
ming. Voorkomen wordt, dat ge
lijktijdig wordt verwarmd als
boven het minimum wordt ge
ventileerd.
tussen verwarmen en ventileren
moet een neutrale zone zitten van
2 gr.C.
bedrijfszeker, vochtdicht en be
stand tegen stallucht zijn.
controleer de regelapparatuur re
gelmatig en maak ventilatoren en
kokers goed schoon. Men wint aan
kapaciteit en regelnauwkeurigheid.
en goede dakisolatie beperkt het
warmteverlies in de winter. In de zo
merperiode bij hoge temperaturen
blijft zo'n stal langer koel
Een goed isolatiemateriaal moet
voorzien zijn van een dampremmende
Ing. M. Jaspers
Spec, huisvesting C.V.P. Tilburg
laag. Isolatiemateriaal moet vrij van
de gordingen d.m.v. ribwerk worden
aangebracht. De naden afdichten met
een deklatje voldoet in de praktijk
beter dan met tapeband. Vastzetten
met lange nagels of schroeven is het
beste. Belangrijk is dat op tijd aan
dacht wordt besteed aan de bestrij
ding van muizen en ander ongedierte.
Naden - kieren - gaten beïnvloeden
het ventilatiepatroon nadelig.
O,
tentemperatuur. Men noemt dit
weersafhankelijk voorregelen. Daar
onder wordt verstaan dat de water
temperatuur in de c.v. installatie zo
veel mogelijk in overeenstemming is
met de warmtebehoefte. Dit kan
d.m.v. een branderregeling (gaske-
tel) of met een gemotoriseerde drie-
wegmengklep (olieketel). Bij laatst
genoemde wordt de c.v. ketel in het
algemeen hoog gestookt.
Dit voorregelen is uit energieoog
punt noodzakelijk, omdat in de af
delingen, uit investeringsoogpunt,
vaak met eenvoudige regelappara
tuur wordt gewerkt.
De regeling van de centrale gang kan
als één regeling worden uitgevoerd.
Dit moet dan een proportionele re
geling zijn, waarbij 2 meetpunten
(voelers) in de luchtinlaatopening
van de afdeling worden geplaatst.
De 2 meetpunten geven de gemid
delde waarde door naar de regelaar,
die de klep meer of minder open
stuurt.
Een andere mogelijkheid is de ra
diator te regelen met een thermosta-
tische radiatorafsluiter. Deze klep
werkt proportioneel en naarmate de
gangtemperatuur daalt, opent de
klep zich verder. De voeler op af
stand moet ook in de luchtinlaat van
de afdeling worden geplaatst. Als
naregeling in de afdeling kan een
eenvoudige open-dicht regeling
worden toegepast mits een goéde
voorregeling aanwezig is. Beter is het
om ook de verwarming in de afdeling
proportioneel te regelen, zoals we dit
ook doen met de ventilatie. Hiervoor
kan een thermostatische regelaar
worden toegepast. In kombinatie
met een elektronische ventilatiere
gelaar zorgt een tussenschakelaar er
voor dat bij bedieningsfouten niet de
verwarming en ventilatie beide tege
lijk volop funktioneren.
"ok met muurisolatie is het kli
maat beter in de hand te houden en
vraagt daardoor minder energie. Het
direkt aanbrengen van mineraal iso
latie in de spouw tijdens de bouw
kost het minste. Een spouw van 6 cm
bij 4 cm mineraalwol is noodzakelijk.
Rekening houdend met de meerkos
ten, geeft dit per mestvarkenjaar
2,50 besparing aan energiekosten.
Ramen geven ook vaak lekkages.
Daarnaast isoleert glas vrijwel niet. Temperatuurnorm in centrale gang:
m o a i li i- te mest varkens i 5 gr.C.
Een centrale gang waarin de temperatuur niet te hoog zal oplopen!
Om warmteverlies zoveel mogelijk te
voorkomen, kan voor het raam een
voorzetraam worden aangebracht. In
fokstallen is bij nieuwbouw dubbele
beglazing sterk aan te bevelen.
n de winter ventileren we bij koud
weer op het minimum. Dit is de hoe
veelheid die moet worden vervangen
door buitenlucht om het klimaat in de
stal op een aanvaardbaar niveau te
houden. De minimum ventilatie
wordt bepaald door het aantal dieren
dat in de stal aanwezig is.
In het algemeen is dit 15% van het
totale vermogen. Dit houdt in dat bij
Van de zijde van de kommissie opsla
gregeling kalfsvlees verneemt het
produktschap voor vee en vlees (pvv),
dat per heden de gehele voorraad
kalfsvlees (3.000 ton) die eind 1980
gezamenlijk in partikuliere opslag
werd genomen^ buiten de EG is ge
ruimd. Dit vlees werd in het kader van
een door de EG-kommissie met in
gang van 7 november '80 ingestelde
partikukiere opslagregeling uit de
markt genomen om deze toen sterk
onder druk staande sektor voor ver
dere zware verliezen te behoeden.
10 gr.C. vorst, in een mestvarkensstal
70% van de warmte verloren gaat
door ventilatie en de rest door dak en
wanden. Bij een fokvarkensstal is dit
40%. Daarom is van belang dat
men ventilatoren koopt die:
goed regelbaar zijn, ook bij een
laag toerental.
en een laag stroomverbruik per
n m3 verplaatste lucht hebbenT
De ventilatoren worden geregeld op
basis van staltemperatuur. Wordt de
temperatuur hoger dan waarop de
ventilatieregelaar is ingesteld dan
wordt automatisch meer geventi
leerd. Evenzo gebeurt dit als de tem
peratuur hoger wordt omdat U de
stal verwarmt. Dit kost echter veel
energie. De minimum ventilatie is
niet precies vast te stellen. Ammo-
niak-gehalte kan een graadmeter
zijn. Ventileren op minimum mag
nooit ten koste gaan van de gezond
heid van de dieren. In bepaalde ge
vallen kan het noodzakelijk zijn om
wat ruimer te ventileren en te ver
warmen. Denk aan ademhalings
ziekten e.d.
toepassen van een regelschuif
(kraam - biggen - afdelingen)
bij meerdere ventilatoren per af
deling 1 of meer ventilatoren af
zetten (mestvarkens) en de kokers
daarvan goed afsluiten
ventilatieregelaar moet dit ventila-
tieniveau voorzichtig aanpassen.
Het verschil in temperatuur waarbij
de ventilator van minimum naar
maximum loopt, noemen we de
proportionele band of de band
breedte. Deze bandbreedte moet
ongeveer 4 gr.C. zijn. In zo'n geval
draait de ventilator maximaal als de
temperatuur in de stal 4 gr.C. hoger
is dan de ingestelde waarde op de
regelaar. Is de temperatuur in de stal
2 gr.C. hoger, dan draait de ventila
tor op ongeveer de helft van zijn ka
paciteit. De warmteproduktie van de
dieren wordt beter benut en niet di
rekt weggeventileerd. In de winter
periode kost dit anders extra energie.
Ook het luchtbewegingspatroon in
de stal is regelmatiger en rustiger
waardoor minder kans op tochtver
schijnselen ontstaat als gevolg van te
hoge luchtsneHieden.
Een regelaar met een bandbreedte
van 1 gr.C. loopt bij een tempera
tuurverschil in de stal van 1 gr.C.
naar het maximaal vermogen. Zo'n
regelaar is uit energieoogpunt onge
schikt. Op een aantal regelaars kan
de bandbreedte door U zelf worden
ingesteld. De volgende eisen kunnen
aan een goede ventilatieregelaar
worden gesteld:
duidelijke schaalverdeling in
graden.
naast een temperatuurknop een
knop voor de minimum ventila-
tieinstelling.
mag niet te snel reageren op tem
peratuurverschillen.
kraamhokken
- afspeenhokken
>gr.<
10 gr.C.
12 gr.C.
Wanneer men overgaat tot verlaging
van de gangtemperatuur, moet men
dit geleidelijk uitvoeren. Het verla
gen van de gangtemperatuur heeft
tot gevolg dat de lucht op een lagere
temperatuur in de afdeling komt. De
ventilatieklep in de afdeling vraagt
daardoor een betere afstelling.
Enkele praktische aanwijzingen:
Kontroleer regelmatig of de ingestelde temperatuur de werke
lijke waarde is.
Stel de bandbreedte van de ventilatieregelaar op 4 gr.C.
Plaats de verwarmingsthermostaat van de centrale gang in de
luchtinlaat naar de afdeling.
Bij naverwarming in de afdeling de verwarming en ventilatie
zodanig schakelen, dat deze niet beide volop in funktie komen.
Bij niet koppelen van de verwarming en ventilatie de verwarming
1 a 2 gr.C. lager instellen.
Voorkom leidingverliezen.
Isoleer de aanvoer-retourleidingen van de vloer- en afdelingver
warming.
Bij centrale verwarming de watertemperatuur voorregelen.
Pas op grotere bedrijven meerdere c.v.-ketels toe en schakel deze
in serie, minder ketelverliezen en meer bedrijfszekerheid.
Laat stookrendement van Uw c.v.-ketel kontroleren.
Kontroleer en reinig regelmatig de ventilator.
Ventileer niet meer lucht dan noodzakelijk is. Extra lucht op
warmen vraagt extra energie.
Pas regelschuif onder de ventilatiekoker toe, als dat nog nood
zakelijk is.
De medewerkers van het C.V.P. zijn bereid U te informeren over de
mogelijkheden hiervan in de varkenshouderij.
11
