De rassenkeuze
bij zaai-uien
I
Samenvatting
N
D e zowel bij de oogst, opslag en
handeling in de pakstations doorge
voerde mechanisatie brengt met zich
mee dat, vergeleken met handwerk,
de beschadiging van het produkt is
toegenomen. Vooral in de verwer
kingsfase toegebrachte beschadiging
kan zeer ernstige gevolgen voor de
kwaliteit hebben. Op de door vallen
en stoten veroorzaakte zachte plek
ken in het weefsel van de vlezige
rokken ontstaat namelijk gemakke
lijk schimmelvorming. Bovendien
heeft een ruwe behandeling ook in
vloed op het kaal worden van de
uien. Uit een oogpunt van kwali-
teitsbehoud is het daarom van groot
belang om de machines op alle hier
voor in aanmerking komende plaat
sen van beschermend materiaal te
voorzien. In de praktijk is gebleken
dat met de kunststof "multileen"
goede resultaten bereikbaar zijn.
Door het verpakte produkt voor het
afleveren te drogen wordt de kans op
schimmelvorming aanmerkelijk
verkleind. Ook de transport- en be
waaromstandigheden van het afgele
verde produkt vragen de nodige aan
dacht. Als door onvoldoende ventila
tie broeivorming ontstaat, wordt het
optreden van rot in de hand gewerkt.
Rassen/selekties voor
bewaring
Kleur
Samenstelling sortiment
aanbevolen
rassen/selekties
8?
2
Kwaliteitsverlies door
beschadiging
Stichting Nederlandse Uien-Federatie (SNUiF) te Middelharnis
De in 1980 met uien ver
bouwde oppervlakte bedroeg
14.842 ha. Hiervan bestond
ruim 70% (10.881 ha) uit zaai-
.uien. Van het voor konsump-
tiedoeleinden geteelde pro-
dukt is circa 85% bestemd
voor uitvoer en industriële
verwerking.
V ergeleken met andere belangrijke uienproducerende landen als b.v.
Spanje, Italië en de Oosteuropese landen vormt ons klimaat vaak een
belemmering voor het verkrijgen van een optimale kwaliteit. Ook in
1980 was dit het geval. Door de ongunstige weersomstandigheden in de
tweede helft van juni en de eerste twee decaden van juli is op veel
percelen wateroverlast opgetreden. Naast de hierdoor ontstane groei
vertraging had de aanhoudende regen tot gevolg dat meer aantasting
door bladvlekkenziekte (Botrytis squamosa) voorkwam dan normaal.
Het heersende weertype was eveneens oorzaak dat op de meeste per
celen bloemstengelvorming optrad.
Hoewel met het telen van deze uien
in een behoefte wordt voorzien, dient
te worden opgemerkt, dat er slechts
voor een beperkt areaal een markt is.
Mede door de mindere huidvastheid
van de voor dit doel gebruikte selek-
ties moet de produktie geruimd zijn
als de oogst van de bewaaruien een
aanvang neemt.
an de produktie van deze later af-
rijpende rassen/selekties, wordt ver
reweg het grootste deel voor kortere
of langere tijd opgeslagen.
n het buitenland moeten onze uien
het bovendien opnemen tegen een
produkt dat veelal minder mechani
sche behandelingen heeft onder
gaan. De door de mechanisatie toe
genomen kans op bolbeschadiging
brengt met zich mee dat aan de
huidvastheid van het produkt hoge
eisen worden gesteld. Bij het met
zaai-uien uitgevoerde gebruikswaar
de-onderzoek zijn daarom vanaf
1972 de eisen ten aanzien van de ei
genschap huidvastheid regelmatig
verzwaard.
aast het ontbreken van bescha
diging vormt ook de kleur een be
langrijk onderdeel van de kwaliteit.
Het risiko voor het verlies van de
natuurlijke kleur is bij de oogst het
grootst. Zeker is dit het geval als tij-
derf?de velddroogperiode veel regen
valt. Door van de inmiddels in de
praktijk geïntroduceerde éénfase-
oogst gebruik te maken wordt aan dit
bezwaar tegemoet gekomen. Bij dit
nieuwe oogstsysteem behoeft geen
velddroging te worden toegepast.
Hierbij dient wel over een zodanige
luchtkapaciteit en warmtebron te
worden beschikt dat het produkt na
het binnenbrengen snel kan worden
gedroogd.
vroege levering en voor bewaring ge
schikt uitgangsmateriaal
Vroegrijpe, uitsluitend voor direkte
afzet te bestemmen selekties
Voor de vroege afzet zijn speciale
rassen/selekties beschikbaar. Het
merendeel van de vroege uien wordt
in onrijpe toestand (groen) geoogst.
Bij normale groeiomstandig'heden
wordt meestal begin augustus met de
aflevering begonnen.
Uiteraard neemt bij later oogsten de
opbrengst nog regelmatig toe. Groen
geoogste uien zijn niet houdbaar en
dienen daarom snel te worden afge
zet.
In de hierna volgende tabellen zijn
de eigenschappen van de aanbevolen
rassen/selekties vermeld.
Eigenschappen vroege uien
Selektie Kweekbedrijf
•o
•H
0)
ja
Cl.
■H
a
•H
CD
4->
•H
58
3 7
■o
•H
CD
■P
T3
Is
U cr>
(D <-
l t-
l cr>
Bi
innen het huidige sortiment wordt
onderscheid gemaakt tussen voor
Het met succes deelnemen aan de internationale handel vereist een goede
kwaliteit.
Eigenschappen bewaaruien
Ras/
selektie
Kweekbedrijf
g*
u<
*H C
•H +)C.
b 37
Ijf
-C -
ON C? (3 ON
r- m t—
ON t. s ON
1- Q) T-
"5nA
h
0) «-
E-SvA
CL, a?. c,
3 a r- 3
Tarzan
Bejo Zaden, Noord-Scharwoude en
De Groot en Slot, Heerhugowaard
6
97
91.5
9
9
Balstora
Bejo Zaden, Noord-Scharwoude en
De Groot en Slot, Heerhugowaard
6
99
91.2
8.5
8.5
Jumbo
Sluis en Groot, Enkhuizen
6.5
103
93.0
8.5
8.5
Robusta
Bejo Zaden, Noord-Scharwoude en
De Groot en Slot, Heerhugowaard
6
100
92.2
8.5
8
Imposa
A.R. Zwaan en Zn., Voorburg
6
97
91.5
8.5
8
Robot
Gebr. Broersen, Tuitjenhorn
6.5
100
92.5
7.5
7-5
Rivato
Royal Sluis, Enkhuizen
6.5
98
92.7
6.5
7
Wabasto
Cebeco-HandelsraadRotterdam
6
103
92.4
6.5
6.5
Produmax
D. van der Ploeg, Barendrecht
6.5
98
93.0
6.5
6.5
Goldskin
Jos Huizer, Rijsoord
6
100
92.5
6.5
6
Produskin
D. van der Ploeg, Barendrecht
7
102
92.6
6.5
*6
Waldo"
Holland Select, Andijk en
Wed. P. de Jongh, Goes
6
100
92.9
4
5
Hybride
Hyduro
Bejo Zaden, Noord-Scharwoude en
De Groot en Slot, Heerhugowaard
6
103
92.6
8
7.5
Augusta
Bejo Zaden, Noord-Scharwoude en
De Groot en Slot, Heerhugowaard
9
98
8
Lucrato
Royal Sluis, Enkhuizen
8
97
8
Adina
D.J. van der Have, Kapelle
8
104
7
Cepria
A.R. Zwaan en Zn., Voorburg
8
100
7
Produbel
D. van der Ploeg, Barendrecht
8
102
6
1) Produktie
rijp geoogst, 755.2 kg/are 100
1) 766.0 kg/are 100
Hoge cijfers betekenen een gunstige
waardering van de desbetreffende
eigenschap. Eén punt verschil in
vroegrijpheid is één week verschil in
plukrijpheid. De cijfers voor huid
vastheid zijn gebaseerd op het per
centage kale uien na machinale ver
werking.
De huidvastheidstest wordt bij de
vroege selekties uitgevoerd kort na
de oogst, bij de bewaarselekties op
het eind van de betreffende bewaar
periode.
Naarmate langer wordt bewaard
neemt de belangrijkheid van de ei
genschap huidvastheid toe. In ver
band hiermee hebben vóór langdu
rige bewaring de rassen/selekties
met de gunstigste waardering voor
huidvastheid dan ook de-voorkeur.
Van het nieuwe kweekprodukt Tar-
zan is helaas op dit moment nog
vrijwel geen zaad voor praktijkge-
bruik beschikbaar.
Naast de eigenschappen van het be
treffende kweekprodukt is ook de
kwaliteit van het zaad van belang. Zo
is het gewenst dat de kiemkracht van
het zaad niet minder dan 80% be
draagt. Bij het hiertoe plaatsgevon
den onderzoek dienen voorts geen
stengelaaltjes op het zaad te zijn
aangetroffen.
Ook tijdens de opslagperiode kan bij onvoldoende ventilatie broeivorming (kleurverlies) optreden.
4
Bij de afzet gaat de kwaliteit een steeds belangrijker rol spelen. Het
gaat hierbij vooral om kleur, huidvastheid en het ontbreken van
beschadiging.
De bij het gebruikswaarde-onderzoek gevolgde gedragslijn heeft
tot een aanmerkelijke verbetering van de huidvastheid bij de aan
bevolen rassen/selekties geleid. Hiervan wordt uiteraard alleen het
volle profijt getrokken door bij de teelt uitsluitend van in de Ras-
senlijst opgenomen kweekprodukten uit te gaan. Voorts is het uit
een oogpunt van kwaliteitsverbetering van groot belang om de ter
vermijding van beschadiging en kleurverlies bestaande mogelijk
heden goed te benutten.
