De eerste teeltervaringen bij Denar Kas
De Boer Op en
Kom In De Kas
OMZETTEN AAN GROEN
TEN-EN FRUITVEILINGEN
Raming bedrijfsuitkomsten
glastuinbouwbedrijven in 1980
D e eerste ervaringen met het Denar Kasprojekt te Rijswijk hebben
nog geen harde cijfers opgeleverd. Het doel van de herfstteelt kom
kommers was vooral om uit te testen of de grond homogeen is en of de
meetapparatuur betrouwbaar genoeg is om bij de no begonnen teelt van
vroege stooktomaten gedegen cijfermateriaal te produceren. Wel zijn
in de beginperiode een aantal voorlopige indrukken opgedaan. Deze
worden - met de nodige restrikties - hieronder weer-gegeven.
Dt
E nergiebesparen betekent licht
verliezen. Uitgangspunt is dat 1%
lichtverlies ook 1% produktieverlies
betekent. De verhoging van de rela
tieve luchtvochtigheid kan een twee
de nadelig effekt van het energiebe
sparen zijn.
Kasklimaat
Surséance
Aardappelhandel De
Feijter
opgeheven
Gewas en produktie
Voorjaar 1981
E én van de voorlopige uitkomsten
is dat in een acrylduoplatenkas (zg.
stegdoppelplatenkas) een energiebe
sparing van 40% ten opzichte van een
gewone glazen kas zeker kan worden
gehaald. Er is zelfs reden om opti
mistisch te zijn over een nog hoger
percentage. Deze konklusie is geba
seerd op de te.eltervaringen met
komkommers sinds eind augustus.
De herfstteelt komkommers begon
op 26 augustus. Door bouwperikelen
waren de startposities in de kassen
niet gelijk; door het te late opleveren
van de futuristische kas is in deze kas
een groeiachterstand ontstaan waar
door een vergelijking tussen de drie
kastypen niet mogelijk is.
Alle opmerkingen betreffen daarom
de vergelijking tussen de gewone,
standaard Venlokas van glas en de
breedkapper met acrylduoplaten (de
z.g. stegdoppelplatenkas).
'e ingestelde temperatuurwaar
den waren tot het moment van oog-
De schuldeisers van de Breskense
Aardappelhandel De Feijter hebben
een door bedrijf en bewindvoerders
opgesteld reddingsplan geaccep
teerd. Dit betekent dat er een eind is
gekomen aan de surséance van beta
ling waarin het bedrijf geraakte na
dat het enige maanden geleden niet
meer in staat was aan zijn financiële
verplichtingen te voldoen. Het ak
koord werd dinsdag j.l. in Middel
burg bereikt, en zal vrijdag 23 ja
nuari officieel door de rechtbank
worden bekrachtigd. Het bereikte
akkoord houdt wel in dat de schuld
eisers waaronder de boeren een
flinke veer zullen moeten laten.
Het bedrijf zelf zal op de oude voet
worden voortgezet met dien verstan
de dat het bij De Feijter behorende
landbouwbedrijf zal worden afge
stoten.
sten 21 gr.C. nachttemperatuur en 23
gr.C. voor de dag.
Vanaf het moment van oogsten (on
geveer 20 september) waren deze
waarden 19 gr.C. voorde nacht en 21
gr.C. voor de dag. Tot half oktober
kon er nog niet op luchtvochtigheid
geregeld worden, hetgeen achteraf
wel te betreuren is, omdat eind sep
tember de hoge luchtvochtigheid
(gedurende langere tijd boven de
90%) in de acrylduoplatenkas pro
blemen veroorzaakte.
Nu zijn natuurlijk die problemen in
een energiebesparende kas voor
spelbaar, omdat deze kassen dichter
zijn dan een traditioneel Venlodek
en door het isolerend dek minder
kondensatie van vocht uit de lucht
optreedt. Dat de vochtproblemen
zich voordeden komt voort uit de
gekozen werkwijze, die er op gericht
is een optimale produktie te behalen
(zoals in de praktijk) met een mini
mum aan energie. Vochtproblemen
oplossen kan op een aantal manie
ren. Enerzijds door het bestrijden
van de opgetreden schimmelziekten.
Anderzijds door het nemen van kli
maatmaatregelen in de vorm van een
minimum buistemperatuur en een
minimum ventilatie-opening van
b.v. 5 of 10%. Dit laatste kost energie,
dat zal duidelijk zijn.
Het is daarom interessant te weten
welk effekt deze klimaatmaatrege-
lingen hebben op het totale energie
besparingspercentage van de acryl
duoplatenkas. Dit gegeven ontbreekt
nog in de totaalsom van gegevens,
vandaar de voorzichtigheid bij het
noemen van getallen.
Daar komt nog bij dat dit probleem
zich met name in de herfst voordoet,
ook bij gewone glazen kassen en dus
weer niet maatgevend kan zijn voor
•een teelt bij hoge temperaturen in de
winter en het voorjaar, wanneer een
lage relatieve luchtvochtigheid een
even groot probleem vormt als een
hoge relatieve vochtigheid. Toen de
relatieve vochtigheid dan ook door
de natuurlijke warmtebehoefte - half
oktober - gemiddeld beneden de 90%
zakte, vond er een soort omkeer-
reaktie plaats. Het gewas liet duide
lijk zien dat het het gelijkmatige kli
maat in de acrylduoplatenkas beter
waardeerde dan het schommelende
11 april 1981
Onder het motto "De Boer op en Kom In De Kas"
houdt de land- en tuinbouw op zaterdag 11 april a.s.
een open dag. In elke provincie zal èen aantal land
en tuinbouwbedrijven en wellicht ook aanverwante
ondernemingen de mogelijkheid bieden nader kennis
te maken met de land- en tuinbouw. Op deze wijze
kunnen de bezoekers o.a. ervaren wat de agrarische
sektor betekent voor de maatschappij.
De nationale dag van de land- en tuinbouw sluit aan
bij de Open Dag van de tuinbouw die jarenlang een
groot succes is geweest. De aktiviteiten van de
tuinbouw worden op 11 april aangevuld en
uitgebreid met een presentatie van de landbouw. Een
en ander geschiedt in regionaal verband en zal zo
nodig landelijk worden begeleid.
De Drie Centrale Landbouw Organisaties hebben
alle aangesloten gewestelijke en provinciale land- en
tuinbouworganisaties gevraagd om zo snel mogelijk
een aktieplan te ontwerpen voor de nationale dag
van de landen tuinbouw op 11 april. Het is de
bedoeling dat dit aktieplan volledig aansluit bij de
aktiviteiten die de regionale tuinbouw organiseert
onder auspiciën van de Nederlandse Vereniging van
Tuinbouwstudieclubs (NTS). Indien deze aktie
slaagt is een jaarlijkse terugkerende presentatie te
overwegen.
klimaat in de glazen kas en uitte dat
in groei en produktie.
Wat betreft de energiebesparing ge
ven de metingen aan dat het bere
kende percentage energiebesparing
voor de acrylduoplatenkas, nl. 40%
ten opzichte van de glazen kas, zeker
gehaald wordt. Als de tendens van de
meetcijfers zich voortzet, mogen we
zelfs nog wat optimistischer zijn.
De ervaring doet vermoeden dat een
te hoge relatieve vochtigheid eerder
een limiterende faktor is in een
energiebesparende kas dan de lagere
lichtontvangst. De totale kilogram
opbrengst in de acrylduoplatenkas
deed namelijk nauwelijks onder voor
die van de glazen kas. Het is zelfs zo
dat een achterstand in het begin van
de produktieperiode in de duopla
tenkas (bij een hoge relatieve voch
tigheid) later praktisch is ingelopen.
En dat terwijl de lichtomstandighe
den later in het seizoen alsmaar
minder werden.
Ten tijde van de vroege produktie
gaf de glazen kas minder stekpro-
duktie te zien.
Toch is het geringe verschil in pro
duktie nog geen aanleiding de vuist
regel: 1% lichtverlies 1% produk
tieverlies, te laten varen. De moge
lijkheid is aanwezig dat het gelijk
matiger klimaat er oorzaak van is dat
het produktieverlies, ontstaan door
lichtverlies, genivelleerd wordt. Een
andere mogelijkheid is nog dat het
gewas in de acrylduoplatenkas door
de geringere produktie in het begin
minder uitgeput was.
Voldoende reden echter om te stellen
dat energie besparen in kassen be
gint met het dichter maken er van,
ook in bestaande kassen. Het is op
vallend dat naarmate de wind toe
neemt ook het energiebesparings
percentage in de acrylduoplatenkas
groter wordt, hetgeen niet gebeurde
bij windstil en vriezend weer.
2^.1 met al is het te hopen dat bij de
tomatenteelt die 15 december gestart
is, eenzelfde gunstig beeld te zien zal
zijn. Bij deze teelt zullen enkele cij
fers periodiek in de publiciteit wor
den gebracht. Er kan ook dieper in
Profiel van het DENAR-kastype, waarin verschillende manieren om energie te
besparen bij elkaar zijn gebracht, (foto Landbouwschap).
gegaan worden op randfaktoren die
zo sterk het resultaat beinvloeden.
Voor de goede orde dient nog ver
meld te worden dat iedere kweker
zich op dinsdag- en vrijdagmiddag
op de hoogte kan stellen hoe de
praktijkproef bij Denar Kas is opge
zet en wat de cijfers die straks ver
meld worden, betekenen.
Het adres: Denar Kas BV, Sionsweg
60a, Rijswijk Z.H. tel. 015 - 132022.
Denar Kas BV
L. Koop
In 1980 met 171/2% gestegen
In 1980 is de waarde van de omzetten aan de groenten- en fruitveilingen
ten opzichte van voorgaand jaar gestegen met 17,5% tot ongeveer
2,35 miljard. Het aandeel groenten onder glas geteeld steeg met 21%
tot 1,42 miljard, dat van groenten van de open grond vertoonde een
toeneming van 13% tot 563 miljoen, dat van fruit van 37 miljoen tot
328 miljoen.
Het sterkst stegen de omzetten in tomaten, te weten met 170 miljoen
ton 676 miljoen. Een opmerkelijke stijging vertoonde ook de omzet
in komkommers teweten met 90 miljoen tot 332 miljoen.
1979 was er ook veel prei bevroren,
doch het ruime aanbod van 1980 kon
toch tegen redelijke prijzen worden
afgezet.
Bij tomaten was op te merken dat er
in 1980 een goede vraag bestond mét
minder concurrentie. Bij komkom
mers was slechts van een klein over
schot sprake, terwijl ook hier een
goede vraag en weinig concurrentie
was op te merken.
Bij de z.g. glassla, waarvan de om
zetten terugliepen met 49 miljoen
tot 155 miljoen was er vooral aan het
begin van 1980 een groot aanbod te
verwekken. De concurrentie was vrij
fel. Door de strenge vorst in het le
kwartaal van 1979 was er in 1980
weinig aanbod, wat tegen redelijke
prijs kon worden afgezet. In' witlof
was vooral in het begin van 1980 het
aanbod groot, wat leidde tot toen la
ge prijzen. Voor bloemkool waren de
prijzen in 1980 beter dan in 1979. De
winterbloemkool die in 1979 geheel
bevroren was, werd in 1980 weer in
voldoende mate aangeboden. In
Fruit
Voor glasaardbeien waren de op
brengsten in 1980 hoger. Er waren
meer vollegrondsaardbeien, doch
voor een goed deel van slechte kwali
teit. De gemiddelde prijs en ook de
omzet waren lager dan in 1979. Door
schaartste in het tweede kwartaal
trokken de prijzen van appelen aan,
ook van appelen nieuwe oogst. In het
begin van 1980 was het aanbod in be-
waarperen nogal ruim, met alle ge
volgen daarvan voor de prijzen. Voor
peren van oogst 1980 trokken de
prijzen aan. Er waren aanmerkelijk
minder pruimen dan in 1979, doch de
besomming bleef vrijwel gelijk aan
die in 1979.
Vooruitlopend op de definitieve resultaten heeft het LEI de bedrijfsuitkomsten in 1980 van de glasgroente-,
de snijbloemen-, en de potplantenbedrijven geraamd.
Ten gevolge van het achterblijven van de stijging van de bedrijfsopbrengsten bij die van de kosten, zijn de
bedrijfsresultaten van de snijbloemenbedrijven t.o.v. het voorgaande jaar in 1980 enigszins en van de
potplantenbedrijven in sterkere mate teruggelopen.
Op de glasgroentebedrijven zijn de bedrijfsopbrengsten sterker gestegen dan de kosten, zodat in 1980 ten opzichte van
1979 een flinke verbetering van de rentabiliteit kan worden verwacht.
In de hiernavolgende tabel zijn het geraamde gemiddelde ondernemersoverschot per bedrijf, de arbeidsopbrengst
(ondernemersoverschot en de gekalkuleerde kosten van de handenarbeid van de ondernemer) en het ondernemer
sinkomen (arbeidsopbrengst vermeerderd met het saldo van de berekende en de betaalde rente en de rentesubsidie)
per ondernemer, in 1980 weergegeven in vergelijking met de resultaten van 1979.
Raming van de gemiddelde bedrijfsuitkomsten
in gld. in 1980 in vergelijking met de resultaten in 1979.
Ondernemersoverschot
Arbeids
Ondernen
per be
per 100
opbrengst
inkomen
drijf
kosten
per ondernemer
Groenten onder glas
1979
-34000
-10
17800
24300
1980
- 9700
- 3
39400
45400
Snijbloemen
1979
-46400
-10
11600
19100
1980
-57700
-11
5300
11200
Potplahten
1979
20200
5
60100
62900
1980
- 8000
- 2
41800
43800
LANDBOUW-EKONOMISCH INSTITUUT
(Deze publikatie kan uitsluitend worden besteld door overschrijving van 7,— op postrekening no. 41 22 35 t.n.v. het
Landbouw-Ekonomisch Instituut te Den Haag. Vermeldt dient te worden: "Zend Mededeling no. 238").
11
