VIRUSDIARRHEE BIJ
VARKENS
Provinciale indoor
springwedstrijden te
Kapelle
N a de explosieve uitbraken van virusdiarrhee in de jaren 1969/1970
en 1975 zien we nu weer deze ziekte optreden in enkele gebieden in
Zuid-West Brabant en ook reeds 'n enkel geval in Midden-Brabant. De
ziekte verspreidt zich zowel op het fok- als mestbedrijf meestal in de
loop van één tot enkele dagen over het gehele bedrijf, afhankelijk van de
voorzorgsmaatregelen die men neemt om de verspreiding tegen te gaan.
W.
H,
Samenvattend:
Prestatieproef Nederlands New
Forest Pony Stamboek
W
Wat kunnen wij doen?
Mensen
Dieren
Overige zaken
Definitieve leverbotvoorspelling voor
najaar en winter 1980 - 1981
STICHTING GEZONDHEIDS
DIENST VOOR DIEREN IN
NOORD-BRABANT
Molenwijkseweg 48,5282 SC Boxtel,
tel. 04116 - 73951
at kunnen wij waarnemen op
een bedrijf waar virusdiarrhee uit
breekt? Op een fokbedrijf is vaak het
eerste wat men ziet een toom jonge
biggen die begint te braken en diarr-
hee krijgt.
De mest is waterig, groenachtig en
bevat vaak kleine korreltjes onver
teerde melk. Dit gaat zich dan uit
breiden naar andere tomen en ook
de zeugen krijgen waterdunne diarr-
hee, waarbij zij meestal totaal geen
eetlust meer hebben. Verschillende
zeugen beginnen ook te braken. Ook
gelten en mestvarkens worden aan
getast, zij het vaak in mindere mate.
De konditie en de gezondheidstoe
stand van de jonge biggen gaan snel
achteruit. Zij blijven zuigen, zijn zeer
dorstig, maar toch treedt er een ster
ke uitdroging op. Na enkele dagen
treedt de eerste sterfte op. De totale
sterfte geeft een vrij grote variatie per
bedrijf te zien. Bij biggen die jonger
zijn dan 1 week schommelt dit tussen
de 10- 100%.
Bij de oudere biggen valt de sterfte
mee; boven de 3 a 4 weken gaan
weinig biggen dood.
De ziekte bij de oudere biggen en
zeugen duurt 2 a 5 dagen. Daarna
komt de eetlust weer terug; de diarr-
hee houdt op. Tijdens de ziekte ver
tonen de varkens praktisch geen
temperatuurverhoging, in tegenstel
ling tot bij andere vormen van bes
mettelijke diarrhee.
Het is duidelijk, dat deze ziekte een
zeer alarmerende toestand teweeg
brengt, zeker wanneer er op het mo
ment van uitbreken veel tomen jonge
biggen aanwezig zijn.
I-J iteraard wordt snel de praktise
rende dierenarts geraadpleegd. Er is
echter geen enkel geneesmiddel
werkzaam tegen deze diarrhee, om
dat deze veroorzaakt wordt door een
virus, dat - evenmin als bijvoorbeeld
mond- en klauwzeer en varkenspest-
virus - door een geneesmiddel is te
bestrijden.
Door het verstrekken van voldoende
vers drinkwater, aangevuld met een
elektrolytenoplossing probeert men
de vochtbalans van de biggen zo lang
mogelijk op peil te houden.
De antibiotika, die men de biggen
toedient, zijn bedoeld om de bijko
mende bakteriële infekties te bestrij
den.
Bij de zeer jonge biggen zal de sterfte
ondanks deze behandeling toch nog
zeer groot zijn. Bij de oudere biggen
valt de sterfte erg mee. Door de vi
rusdiarrhee hebben de dieren echter
wel minder weerstand en kunnen in
fekties als b.v. de ziekte van Aujesz-
ky, varkensdysenterie en paratyphus
gemakkelijk aanslaan.
Daarom is het wenselijk deze biggen
tijdelijk geneesmiddelen door het
voer of drinkwater te verstrekken.
Dit geldt eveneens voor de mestvar
kens, al zijn hier de dieetmaatregelen
het belangrijkste; een zeer beperkte
voedering met volop vers drinkwa
ter.
De zeugen die de ziekte hebben
doorgemaakt, bouwen antistoffen op
tegen dit virus. Deze antistoffen
scheiden zij via de melk weer uit,
zodat de zogende biggen deze kun
nen opnemen, waardoor zij onge
voelig worden voor deze ziekte.
Een zeug heeft echter minimaal 3
weken nodig om voldoende antistof
fen op te bouwen om de biggen te
beschermen. De dragende zeugen
die dus gaan biggen binnen 3 weken
nadat de ziekte is ontstaan, brengen
biggen voort die nog geen of te wei
nig antistoffen via het zog kunnen
krijgen. Later geboren biggen zullen
dus geen of weinig gevaar meer lo
pen.
Het zal derhalve duidelijk zijn dat
het belangrijk is, dat alle dragende
zeugen zo snel mogelijk deze ziekte
moeten doormaken om met de pro-
duktie van antistoffen te kunnen be
ginnen.
Het beste kan men dit doen door de
mest van aangetaste biggen of dar
men van aan deze ziekte gestorven
biggen te voeren aan de oudere var
kens, speciaal de dragende zeugen.
(Er is geen of weinig gevaar van ver
werpen).
Het is lang niet zeker, dat dan ook
100% van de varkens duidelijk ziek
wordt, maar wij mogen dan toch
aannemen, dat zij met voldoende vi
rusmateriaal besmet zijn geweest,
zodat zij toch antistoffen gaan pro
duceren. Dit is een ongekontroleerde
vorm van voorbehoedende enting,
doch de enige mogelijkheid die mo
menteel bestaat.
De ziekte varieert nogal, wat de ernst
van de besmetting betreft. Het aantal
aangetaste zeugen kan bijvoorbeeld
uiteenlopen van 20-80%. Het sterfte
percentage bij de jonge biggen va
rieert ook sterk, namelijk van
10-100%.
Op sommige bedrijven zullen de
symptomen zó duidelijk zijn, dat er
praktisch geen twijfel mogelijk is wat
betreft de oorzaak van de diarrhee.
Op andere bedrijven echter kan het
veel minder typisch verlopen, zodat
daar mogelijk ook andere oorzaken
in het spel zijn.
anneer men denkt met deze
ziekte te maken te hebben is het be
langrijk, dat men overleg pleegt met
de praktiserende dierenarts. Bij twij
fel kunnen het beste zo snel mogelijk
enkele aangetaste biggen worden op
gestuurd naar de Gezondheidsdienst
voor nader onderzoek. Het is nood
zakelijk dat het levende biggen zijn,
omdat de struktuur van de darmvlok
jes belangrijk is voor het onderzoek
en bij dode biggen is van deze struk
tuur, door de snel optredende veran
deringen, niets meer te zien.
Deze ziekte is zeer besmettelijk, dat
wil zeggen, zij gaat snel over van het
ene op het andere bedrijf. Bovendien
kunnen de eerste verschijnselen al
optreden 12 tot 24 uren nadat de
smetstof op het bedrijf is binnenge
komen.
Wij stellen daarom opnieuw met zeer
veel nadruk, dat het van groot belang
is Uw bedrijf goed gesloten te hou
den.
Onder een gesloten bedrijf verstaan
wij een bedrijf, waarvan de eigenaar
kontrole heeft op alles wat er bin
nenkomt. Met dit alles wordt be
doeld: mensen, dieren en overige za
ken.
I ndien zij in de stallen moeten zijn,
dienen laarzen en stofjes van het be
drijf beschikbaar te zijn.
Verkochte dieren moet men zelf uit
de hokken halen. Mestbedrijven
dienen vooral bedacht te zijn op het
besmettingsgevaar bij het afleveren
van de mestvarkens.
Het gebruik van afleveringshokjes
blijkt bijna de enige mogelijkheid te
zijn om ziekte-insleep bij het afleve
ren te voorkomen.
Na het gebruik dienen deze uiter
aard wel gereinigd en ontsmet te
worden.
"V arkensaankoop beperken tot het
hoognodige. Kontrole via quaran
taine is goed mogelijk en kan, indien
varkens van het eigen bedrijf als
kontroledieren er bij geplaatst wor
den, voor deze ziekte beperkt blijven
tot enkele dagen.
Voor mesters die regelmatig moeten
aankopen is dit moeilijker. Honden,
katten, ratten, muizen, vliegen etc.
dient men zoveel mogelijk te weten.
- ieronder vallen het voer (liefst
bulk en papierverpakking), het kon-
takt met dekberen voor algemene
dekdienst (vermijden) en kontakt
met buurbedrijven via weiland of
sloten (vermijden).
1. Krijgt U met virusdiarrhee te maken, raadpleeg dan direkt Uw
dierenarts. Bespreek met hem de maatregelen die er op Uw
bedrijf kunnen en moeten genomen worden en volg zijn adviezen
op.
2. Laat bij twijfel direkt levende biggen onderzoeken op de Ge
zondheidsdienst.
3. Aangezien momenteel nog geen enkel goedwerkend vaccin be
schikbaar is, moet men trachten door afdoende maatregelen in
sleep van deze ziekte op het bedrijf zoveel mogelijk te voorko
men.
(Mededelingen van de Gezondheidsdienst voor dieren in Noord-
Brabant).
De jonge landelijkerijvereniging en ponyklub "Jacoba van Beieren" te
Goes presteerde het om het eerste Provinciaal indoorspringkonkour
voor paarden en pony's te houden in het winterseizoen '80/'81.
Plaats van handeling was de manege "De Braanjenhoek" van de familie
Van Willigen te Kapelle. "Omdat we een goed funktionerend bestuur
met ijverige leden hebben kunnen we als jonge vereniging een dergelijk
spektakelstuk aan", aldus mevrouw Henneman, sekretaresse van "Ja
coba van Beieren". Federatievertegenwoordiger was Jan van Dalen uit
Poortvliet terwijl juryleden waren die dag Simon den Exter uit Kort-
gene en Henk Kooman uit Haamstede. 21 Verenigingen namen deel.
De klasse B pony's kwamen het eerst
aan bod, kategorie AB en CD wer
den in handikap verreden, waarbij
Petra Herman met Killy van de
Kleppertjes het oranjelint veroverde
voor Fransica Bakker met Geiha van
Jacoba van Beieren, 3 Katherine
Butler met Gipsy Queen van Weste
lijk Schouwen, 4 Jaqueline de Winter
met Grey Slip Corry van Walcheren,
5 Rozina d'Olieslager met Blue yan
Hulst, 6 Loesj/an Dijke metTara van
Jacoba van Beieren.
Van de 20 klasse L springen pony's
kwamen maar 7 in de barrage,
waarbij Tonny Joosse met Beauty
van Walcheren met een foutloos
parkour een scherpe tijd stelde met
51 sekonden. Annelore Bax met
King Brown van Oranjezon bena
derde hem op 1 sekonde, nul fout 52
sekonde en een prachtige tweede
plaats, 3 Wilma Beun met Ajax
Oranjezon, 4 Nina de Leeuw met
Mara May van de Dijkruiters, 5
Sjaak Murre met Heidi van de
Weelruiters.
Klasse M en Z pony's werd in han
dikap verreden, de klasse Z deelne
mers kwamen in de barrage niet
voor. Het oranjelint was voor de
16
goed rijdende Kees de Visser met
Astra van de Gouwe Reyers met een
foutloos parkour in 46 sekonde knap
tweede werd Wilfried Steyn met
Brendel van de Weelruiters in 47 se
konde, 3 Gerdian Timmerman met
Tarzan van de Paardebloem.
B springen paarden, hier bleek Mar-
got Bosch met Surprise van Luctor in
goede vorm te steken, en veroverde
de eerste plaats voor Nicoline Vos
met Nananka van de Gouwe Reyers,
3 Frank Braspennincx met Wendy
van Hulst, 4 Jo de Winter met Meri-
da Walcheren, 5 Trudy de Nooyer
met Mona Lisa van de Gouwe
Reyers 6 Linda Kaboord met Salina
Dijkruiters, 7 Donny Morel met Olaf
van de Zwinruiters, 8 A. de Leeuw
met Daphne van de Dijkruiters.
Bij het L springen paarden was het
Ad Bergs met Pablo van Hulst die in
goede vorm stak in de barrage, een
foutloos parkour in de snelle tijd van
45.4 sekonde, goed tweede Albert
Vermue met Pourquoi Deux van de
Weelruiters, 3 Jan Paauwe met Fa-
rouk van Reimerswaal, 4 Jolanda
Crucq met Postar Walcheren, 5 Luc
Cornelissen met Saskia van Hulst, 6
Chris Boone met Rialto van de
Gouwe Reyers, Sijn Danker met
Winnetou van Reimerswaal.
Ook M-Z springen paarden in han
dikap, in deze rubriek geen barrage,
de Zeeuwse spring kampioene Ineke
Goense met El Gaucho van de
Paardebloem bewijst nog steeds haar
grote klasse, ook op dit indoor kon-
kour in deze rubriek als enige een
foutloos parkour in de tijd van 126
sekonden en het erelint, voor Hans
Wieringa met Beauty van de Dij
kruiters (klasse M) een tweede plaats
I fout 135 sekonden, 3 Cathy Drijvers
met Patricia van de Weelruiters 2
fout 139 sekonden.
Een indoorspring konkours met goe
de verrichting, op een parkour neer
gezet door parkourbouwer Bram
Maljaars, de bodem los op een harde
ondergrond gaf wat springruiters last.
Veel publieke belangstelling, en een
goede organisatie waarin ook het
verwerken van ongeveer 150 spring-
kombinaties geen kleinigheid is.
Jan Murre
Chris Boone Grijpskerke kampioen
De nationale wedstrijden voor sa
mengestelde wedstrijden van het Ne
derlands New Forest Pony Stamboek
werden zaterdag in Kaatsheuvel ge
houden.
Plaats van handeling was Manege
"De Duykse Hoef' en de prachtige
terreinen van de Efteling.
De organisatie was in handen van de
Noord-Brabantse afdeling van het
New Forest Stamboek.
De prestatieproef bestond uit drie
onderdelen, een dressuurproef, een
cross country van 2800 meter met 16
hindernissen voor de grote maat,
2400 meter met 14 hindemissen voor
de kleine maat, met daarop aanslui
tend een te springen parkoers. Bij de
grote maat pony's, bezette na de
dressuur Chris Boone met Westen-
schouwen Faust uit Grijpskerke een
gedeelde vierde plaats, maar na het
rijden van de cross, waarin hij de
maximale winst boekte, stond hij aan
de leiding met 20 punten voorsprong
op zijn naaste belager Conny We
zenbeek met Jody uit Eindhoven.
Bij het springen van het parkoer ging
het foutloos, waarbij de konkurrentie
ook nog een balkje meenam, zodat
het kampioenschap voor Chris Boone
met Westenschouwen Faust veilig
gesteld was' tweede werd Conny We
zenbeek met Jody, derde Edwin Ool-
bekkink met Orlano uit Enschede'
vierde Jacqueline Wiemes met Ha
rold uit Axel.
Bij de kleine maat een Zeeuwse deel
nemer Annemieke Boone met Ronde
Puttens Midnight Julia uit Grijps
kerke, zij stond na de dressuur op de
tweede plaats, had wat moeite in de
cross die zij toch moedig uit reed, een
foutloos spring parkoer bracht een
prachtige vijfde plaats.
Jan Murre
De maand mei en de eerste helft van
juni waren zeer droogHierdoor werd
een mogelijke ontwikkeling van de
leverbotslakjes zeer sterk afgeremd.
Helaas was de voor slakjes zo be
langrijke periode tweede helft juni en
juli zeer nat. Hierdoor kregen de
slakjes, die de droge periode hadden
overleefd, volop de kans zich te ont
wikkelen en te vermenigvuldigen.
Gelukkig was de maand september
droog, waardoor een mogelijke kans
op aanzienlijke leverbot-infekties
sterk verminderde. Daarentegen was
oktober nat waardoor de kans op late
infekties weer toenam.
De besmettingspercentages van de
slakjes met tussenstadia van lever-
botten waren wisselend, maar over
het algemeen vrij gering.
De afkeuringspercentages van lam-
merlevers wegens een aantasting
door leverbot zijn sinds half septem
ber gering gestegen zoals dat ieder
jaar het geval is, maar zijn beslist niet
alarmerend.
Advies
a. Beweiding; natte percelen dienen
in herfst en winter voor bewei
ding door schapen te worden ge
meden.
b. Behandeling:
1. Schapen: waar in oktober een
behandeling noodzakelijk
was, dient deze te worden
herhaald eind november - be
gin december. Bovendien is
door de infekties in oktober
tevens een behandeling eind
december - begin januari ge
boden.
2. Rundvee: behandelen na po
sitief onderzoek van de mest,
of indien er andere aanwij
zingen zijn dat een behande
ling nodig is.
Voorts wul de werkgroep leverbot-
prognose er op wijzen dat op die be
drijven waarop vorig jaar een behan
deling van het rundvee tegen leverbot
noodzakelijk was, dit jaar zeker weer
het geval is. In de regel zal dan één
behandeling voldoende zijn bij voor
keur in januari of februari.
