Stand van de groentegewassen na de vorst
Rondom 't planten
Schorsing
premieregeling
glasafbraak verlengd
Meer samenwerking
Ezels gaven het voorbeeld
De vroeg invallende vorstperiode, die omstreeks 30 oktober begon en
duurde tot in de eerste week van november, heeft veel telers van volle-
grondsgroenten verrast. Op 4 november werd de laagste temperatuur
van -8 -8 gr. Celsius gemeten. Op de meeste plaatsen is er op 6 en 7
november flink wat sneeuw gevallen. Op 9 november stegen de tempe
raturen weer boven het vriespunt en was de situatie aanmerkelijk ver
beterd. Het kleine deel van de late bladgroenten, spinazie, andijvie en
sla, dat nog op het land stond, is geheel verloren gegaan. Wat de
herfstbloemkool betreft is er sprake van een sterk verminderde aanvoer.
De diverse sluitkoolsoorten hebben ook schade ondervonden. Met na
me bij de witte kool is er sprake van een verminderde bewaarbaarheid.
Ook de knolselderij is zwaar getroffen. De houdbaarheid van dit pro-
dukt is waarschijnlijk teruggelopen. Bij de winterpeen moet rekening
worden gehouden met extra kopverliezen.
De meeste tomaten voor de zeer
vroege stookteelt zijn weer gezaaid.
De nateelt van komkommers is goed
verlopen, de oogst van de herfstpa-
prika's begint op gang te komen.
Groenten onder glas
De kwaliteit van de herfsttomaten is
goed. De ervaringen die worden op
gedaan met een herfstteelt van to
maten op kunstmatige voedingsbo
dem zijn goed. De vruchten groeien
over het algemeen wat grover uit dan
bij de teelt in de grond. De meeste
tomaten voor de zeer vroege stook
teelt zijn weer gezaaid. Er is een ten
dens waar te nemen dat het aantal te
gebruiken rassen groter wordt.
De nateelt van komkommers is tot nu
toe zowel in technisch als in ekono-
misch opzicht goed verlopen. Het
pseudoslavergelingsvirus komt dit
jaar op vrijwel alle bedrijven voor.
De belangstelling voor het zelf af-
kweken van plantmateriaal voor de
komende voorjaarsteelt van kom
kommers neemt toe.
De afgelopen weken zijn de laatste
paprika's van de stookgewassen ge
plukt. De oogst van de herfstpapri-
ka's begint op gang te komen. Over
het algemeen lijken de vruchten niet
groot te worden, zeker op plaatsen
waar de zetting laat op gang is geko
men.
Groenten in de volle grond
De nog niet geoogste herfstandijvie
heeft zwaar van de vorst te lijden
gehad. Deze kan geheel als verloren
worden beschouwd.
Een groot deel van de oogstbare
herfstbloemkolen is tijdens de vorst
periode bevroren. De laat uitgeplan-
te bloemkool, die nog geen kooltje
had gevormd, zal waarschijnlijk niet
meer groeien. De aanvoer van her
fstbloemkool was door de vorst al
vroeg op een laag niveau. De ver
wachting is dat er weinig her
fstbloemkool meer zal worden aan
gevoerd.
De boerenkool kan goed enige vorst
verdragen. De herfstboerenkool die
begin november oogstrijp was, zal
meer afval en daardoor een lagere
netto-opbrengst gever*.-De winter
bloemkool heeft vermoedelijk wei
nig of niet geleden.
De waspeen die op tijd is onderge-
dekt met stro heeft niet geleden van
de vorst. De waspeen die toen nog
niet was afgedekt, zal op eventuele
schade worden gekontroleerd. De
goede peen zal dan alsnog worden
ondergedekt en de twijfelgevallen
zullen worden gerooid en verkocht.
Van de winterpeen waren de koppen
enigszins bevroren. Daardoor ont
stonden in de kop scheurtjes. Dit be
tekent dat deze peen waarschijnlijk
niet lang houdbaar zal zijn. Bij het
rooien wordt rekening gehouden met
deze scheurtjes door iets dieper te
koppen.
De kroten waren licht bevroren,
waardoor de houdbaarheid minder
zal worden.
Gezien de weersomstandigheden
van de laatste weken is het percenta
ge afval van herfstprei wat groter ge
worden. De oogst van de reeds rijpe
gewassen werd bemoeilijkt door de
vorstperiode, waardoor de kans op
ziekten toenam.
De knolselderij is een van de gewas
sen die het meest heeft geleden van
de vorstperiode. De knollen waren
grotendeels bevroren. De groei was
er volledig uit. Het advies was tijdens
de vorstperiode niet te rooien en af te
wachten, totdat de vorst uit de knol
was getrokken. Na de koude periode
is men gaan rooien. Hoeveel knol
selderij direkt moet worden afgezet
wegens de slechte houdbaarheid is
op het moment nog niet te overzien.
Voor de vorst was de groei van de
herfst- en bewaarkolen vertraagd
verlopen. De koude heeft hierin geen
verbetering gebracht. De nog te vel
de staande rode kool was licht be
vroren. In de kleinere witte kolen is
de vorst wat dieper ingedrongen dan
in de zwaardere kolen. De verwach
ting is dat de bewaarbaarheid van de
kolen, die het meest hebben geleden
minder is geworden en de bewaar-
verliezen groter zijn dan normaal
(meer kans op rot).
In de spruitkool is weinig vorstscha-
de voorgekomen. Dit heeft nauwe
lijks invloed op de gemiddelde op
brengst. Wel was er tijdens de be
wuste periode een kleinere aanvoer,
omdat de oogstwerkzaamheden
werden bemoeilijkt door de koude.
De witlofwortels kunnen wel redelijk
lage temperaturen verdragen, mits ze
in de grond staan en niet in bevroren
toestand worden gerooid. In hoever
re de vorst invloed heeft gehad op de
houdbaarheid van de wortels die la
ter in het seizoen werden opgezet, is
moeilijk te zeggen.
Op ZUID-BEVELAND is de oogst
net achter de rug en het plantseizoen
is al volop aan de gang. Óp de meeste
bedrijven is dit uiteraard een hande
ling, die een jaar van te voren over
wogen is, omdat de plantbomen tijdig
besteld dienen te worden. Men moet
uit gaan van het beste plantmateriaal,
want ook hier geldt: het beste is nog
niet goed genoeg. De te planten per
celen liggen meestal goed bewerkt
klaar, om direkt te kunnen beginnen
met planten wanneer de bomen op het
bedrijf worden afgeleverd.
De plantgaten kunnen niet te lang
van te voren gemaakt worden, omdat
bij veel regen de kans bestaat, dat de
grond in de gaten dichtslempt.
De wortels van de jonge plantbomen
worden meestal wat bijgeknipt met
de snoeischaar, vooral de wat dikke
re uitstekende wortels dienen ver
wijderd te worden. Door het knippen
in de wortels wordt de aanleg van
jonge haarworteltjes bevorderd. Ook
de plantdiepte is zeer belangrijk. Nu
kan dit met het huidige plantmate
riaal niet misgaan, omdat de ocula-
De fruittelers op SCHOUWEN-
DUIVELAND zijn om deze tijd van
het jaar toe aan het uitvoeren van
achterstallige karweitjes. Na een
drukke periode van de oogst is er op
ieder bedrijf een aantal dagen nodig
om alles weer eens op orde te bren
gen. De motorzaag wordt om deze tijd
ook druk gebruikt om oudere gedeel
ten van de opstand te vervangen.
De vorst van begin november was
uitstekend weer om rooiplannen uit
te voeren. Voor enkele telers met nog
wat appels aan de boom was deze
koude inval niet welkom. Schade
lijkt vooral de Winston te hebben
geleden. Golden Delicious die na
ontdooiing geplukt is houdt zich tot
nu toe goed. Winston vertoont bij het
neusje nogal een groot percentage
met bruine plekken in het vrucht
vlees. In zijn geheel is deze schade in
ons gebied beperkt omdat maar en
kele telers er door getroffen zijn. Het
blad van de bomen is door de kou
bevroren en verdroogd, waardoor
een typisch beeld ontstond, zodat
sommige rassen enkele weken lang
ineen bruin herfst kleed stonden.
Enkele rassen zijn zover door het
14
ties allemaal vrij hoog worden ge
plaatst door de boomkwekers.
Op oude boomgaardgrond kan best
iets dieper geplant worden, omdat de
hergroei toch altijd iets minder zal
zijn dan op verse grond. Altijd moet
zo geplant worden, dat de oculatie
voldoende boven de grond zit. Pot
grond is zeker een methode om de
hergroei op oude boomgaardgrond
te stimuleren. Wel moet dan water
gegeven worden in een droge perio
de. omdat anders de wortels sterk
uitdrogen, zodat de potgrond juist
een slechte uitwerking heeft.
Ook het gebruik van stalmest rond
het boompje is zeker aan te bevelen,
het houdt de grond lekker vochtig en
dat is gedurende het eerste jaar een
eerste vereiste. Alle handelingen
rondom het planten dienen nauwkeu
rig en goed te worden uitgevoerd,
want het is een goede stap voor de
aanleg van een produktieve aanplant.
En u weet hetde eerste klap is
een daalder waard.
blad heen dat het kankersnijden en
snoeien al vroeg mogelijk is. Hoe
vroeger we met de snoei kunnen be
ginnen hoe beter dat is. Toch valt het
niet mee om voor de jaarwisseling
veel te snoeien. Korte dagen, on
werkbaar weer en andere dwingende
werkzaamheden beperken het aantal
snoeiuren.
De eerste dagen van het snoeien ben
je meestal te voorzichtig aan het
knippen. Zo nu en dan even teruglo
pen om te kijken of we wel voldoende
belichting in de boom brengen is ze
ker geen luxe. Het telen van kwaliteit
begint met een goede snoei. Regel
matig sekuur snoeien verdient de
voorkeur boven het enkele jaren zo
vlug mogelijk snoeien, gevolgd door
een jaar van noodzakelijk sterk in
grijpen.
Plotselinge groeireaktie kan een
boom voor enkele jaren uit het pro-
duktieevenwicht brengen. Onze mo
derne beplantingen zijn gelukkig
veel beter in een regelmatige vrucht
dracht te houden dan de ruimere
beplantingen, van jaren geleden.
Toch blijft het stoeien met de natuur.
Voor een buitenstaander is het on
Met het zeer zachte en tamelijk dro
ge weer van vorige week, is het ook in
ons THOOLSE distrikt, voor wat de
buitenteelten aangaat, zichtbaar ka
ler geworden. Nog hier en daar zag
men vorige week wat witlofwortels in
de grond. Ook de gladiolenpercelen
verminderen nu hard. Het valt ieder
jaar weer op, dat er altijd telers zijn,
die een blijvende achterstand in hun
werkzaamheden hebben.
De vraag komt dan onwillekeurig
op: of er op die bedrijven genoeg
studie is gemaakt van een verant
woorde wijze en tijd van oogsten.
Vooral teelten, waarin veel kapitaal
is geinvesteerd, zullen niet in een si
tuatie terecht mogen komen, waarin
de waarde van het produkt aanzien
lijk achteruit kan gaan. Niet alles is
echter te voorzien, want weer en
omstandigheden heeft men niet al
tijd in de hand. Ondertussen wordt
zo mogelijk de leeggekomen grond
zo droog mogelijk geploegd. Dit
laatste is belangrijk, in verband met
de grondstruktuur. Het is ieder
voorjaar weer van groot belang op
welk «tijdstip, en onder welke om
standigheden men opnieuw kan
gaan beginnen. Met de intrede van
het winterseizoen wordt ook nu reeds
nagegaan in hoeverre het zaaiplan
voor 1981 rond zit. De vroege aard
appelteler wil graag zijn pootgoed
vóór eind december in de kiembak-
begrijpelijk dat bij het ene ras een tak
weggeknipt en bij een ander ras weer
doorgeknipt moet worden.
Jaren geleden is me eens netjes ver
teld waar de oorsprong van het
snoeien vandaan zou komen. In de
grijze oudheid was het de gewoonte
dat een wijngaard door een muur
omgeven was en afgesloten met een
hek of poortje. Nu waren een aantal
ken hebben, want zo goed mogelijk
voorgekiemd plantmateriaal, vereist
nu eenmaal ekstra zorg en oplet
tendheid van de teler. Wanneer een
bedrijf in het bezit is van geschikte
vroege aardappelgrond, dan moet hij
daar zeker gebruik van maken met
een goed opgezette vroege teelt. G e-
middeld komen de primeurtelers
dikwijls het beste aan hun trekken,
terwijl leeg aardappelland vóór 28
juni de mogelijkheid biedt, tot om de
twee jaar aardappelteelt. Wil het
vollegrondstuinbouwbedrijf be
staansrecht behouden, dan zal het
moeten uitgaan van teelten, met een
hoog bedrijfsrendement. Dat echter
de wat intensievere teelten in hun
rendement, in sommige jaren sterk
beinvloed kunnen worden door het
weertype, is ook dit jaar weer bewe
zen. Ópkomst en groei van witlof is
dit jaar door ekstreem weer, sterk
beinvloed. Daarbij moet wel opge
merkt worden, dat veel witloftelers
het risiko nemen, om door bewust
weinig zaad te gebruiken, het uit
dunnen te kunnen ontlopen. In een
te droge periode komt men dan wel
voor verrassingen te staan. Ook de
bloemkooltelers kwamen dit jaar tot
teleurstellende verrassingen, met in
de zomer te nat en te koud, en met
bevriezing van de latere her
fstbloemkool.
Ook niet alle bloemzaadteelten zijn
arbeiders 's winters in de wijngaard
aan het werk geweest maar hadden
bij het naar huis gaan per ongeluk
het hek opengelaten, 's Avonds wa
ren twee ezels van een naburige
landheer in die wijngaard gekomen
en hadden een heleboel jonge loten
afgegeten. De volgende morgen ont
dekten de arbeiders tot hun schrik de
afgevreten scheuten. De eigenaar
door weersinvloeden tot hun recht
gekomen. Wanneer zich veel van deze
mankementen afspelen in hetzelfde
bedrijf dan kan dit wel tot gevolg
hebben dat het netto bedrijfsinkomen
te veel achteruitgaat. Juist gespecia
liseerde bedrijfstypen lopen hierbij
het grootste gevaar, terwijl bedrijven
met een wat gevarieerder teeltenpak
ket, altijd wat meer pijlen op hun
boog hebben. Over deze materie kan
ieder van ons in de wat rustiger win
termaanden zijn gedachten eens laten
gaan.
Hangende het beraad over het op
nieuw openstellen van de bijdragere
geling in de kosten van afbraak van
ekonomische verouderde glasopstan
den, samengaand met bedrijfsbeëin
diging, heeft het bestuur van het
Ontwikkelings- en Saneringsfonds
voor de Landbouw de schorsingspe
riode verlengd tot uiterlijk 15 decem
ber a.s.
Koöperatieve organisaties uit het
Verenigd Koninkrijk, Ierland,
Frankrijk, België, Nederland en De
nemarken gaan bijeenkomen in de
hoop invloed te kunnen uitoefenen
op Gemeenschapsniveau. Ze hopen
ook belangstelling te wekken bij an
dere koöperatieve bewegingen in de
Lid-Staten.
van de wijngaard ging diezelfde dag
naar de moeftie om schadevergoe
ding te eisen van zijn buurman. Nu
was die moeftie een oud en wijs man
en hij stelde dan ook voor om bij de
oogst de schade vast te stellen en zo
werd over eengekomen. Toen de tijd
van de oogst naderde stelde de
moeftie de eigenaar van de ezels voor
om bij zijn buurman in de wijngaard
de schade op te gaan nemen. Toen ze
op het bewuste perceel kwamen
moesten ze tot hun verbazing vast
stellen dat het deel waar de ezels de
scheuten hadden afgegeten een aan
zienlijk betere oogst gaf dan het an
dere stuk. Vanaf die tijd werd in die
wijngaard ieder jaar gesnoeid.
En wijeerst snoeiden wij zonder
harttak, toen met harttak. Na de
oorlog de spil van Hereijgers-Dae-
men, daarna de twee- of drietakker
spil. Begin van de jaren '60 de slanke
Groesbeek-spil. De vrije spil, gevolgd
door de Noord-Hollandse snoei en nu
dan de binnenwaartse snoei uit
Utrecht. Gelukkig niet allemaal aan
de zelfde boom maar een ontwikke
ling van jaren met zich wijzigende
plantsystemen en steeds stijgende
kg(opbrengsten).
En de fruitteler hij snoeide
voort.
De fruitteler snoeide voort.
