"Eenmaal in Zuid-Beveland"
Een eeuw Landbouw Organisatie
in Altena-Biesbosch i...^
De landbouw uniek in Zundert
S ikke Is blonken, sikkels klon
ken,
D oor de direktie werden spoedig
werken aanbesteed
aannemers verschenen met groot
materieel
D ertien jaar en één dag geleden
is het werk. begonnen
vandaag zijn de bezwaren over
wonnen
Bij het passeren van de akte
van de ruilverkaveling "de
Poel - Heinkenszand" op 7
november j.l. droeg de heer
D.J. Dees, voorzitter van de
Plaatselijke Kommissie van
deze ruilverkaveling, een door
hem gemaakt gedicht voor
waarin hij verschillende facet
ten over het verloop van deze
verkaveling naar voren haalde.
Vooral voor degenen die in het
gebied wonen en werken inte
ressant lijkt ons, maar zeker
ook voor anderen. Vandaar dat
we zijn "Eenmaal in Zuid-Be
veland" hierbij afdrukken.
D.J. Dees
ruisend viel het graan
~T)p onegale baan.
Laarzen sompten,
paarden bonkten
over de veel te natte akker.
En de boer liep zeer vroeg wakker
langs de slingerend'en onverharde
wegen
van perceeltje naar perceel
en dacht: "opbrengst weinig maar
werken veel,
zo kunnen we er niet langer tegen
al ons zwoegen loont zo niet,
was maar een verkaveling in 't
verschiet".
Zowel in de Poel als Heinkens
zand
werd deze wens herhaaldelijk ver
langd
en bij Waterschap en standsor
gaan
werd die wens verstaan.
Een afspraak die zij samen maak
ten
en zie, sikkels raakten, sikkels
haakten
over de Grote Dijk ineen.
We voegen die twee gebieden saam
tot één
daartoe werd een hernieuwde aan
vraag ingezonden,
dat voorstel was de C.C.C. wel
naar de zin
en ook de Gedeputeerde Staten
waren daarvoor in.
De aanzet tot verkaveling was ge
vonden.
Een voorbereidingskommissie
werd benoemd
met ambtenaren van C.D. en ka
daster
en meerdere adviseurs, d'een wat
losser, d' ander wat vaster
maar, d'inzet van allen zeer
geroemd,
werd een studie opgezet
van wat te doen en waarop gelet,
drie jaar we nodig hadden
om alle wensen samen te vatten
van landbouw en natuurbelang;
Rijkswaterstaat vond: "dat duurt
wat lang".
De minister zegt: "spoedig moet
een weg door het gebied heen ko
men"
Och kommissie, wil niet langer
schromen;
en dus besluiten nemen
het rapport verschenen
de begroting vermeld, 42 miljoen
daarvoor moet het zijn te doen.
Zo ging men van week tot week
met informatie naar de streek.
In 1967 konden eigenaren ter
stemming gaan
Toen kwam het op beslissen aan!
Sikkels roesten, sikkels rusten
en ritselend viel wat graan uit de
stille korenaren
en luist'rend stonden koeien om
een waterplas
te midden van het ruige gras
vanwege de spanning die er was.
De uitslag van de stemming werd
'dra vermeld;
meerderheid van oppervlakte en
stemmental was vóór
derhalve, de verkaveling was er
door
en dat was vlug bekend.
De plaatselijke kommissie werd
geïnstalleerd
Een Zuid-Bevelandse boerderijen het
ruilverkavelingsgebied
met een opdracht niet gering.
Men ging dan ook direkt in ver
gadering
na 153 keer is vergaderen wel ge
leerd
er togen schatters door 't gebied,
de profielwaarde van elk perceel
werd vastgesteld in verhouding tot
't geheel.
Ook het bepalen van de verkoop
waarde was zo eenvoudig niet.
de kleuren varieerden van rood tot
geel.
Na 1 jaar was er al een stuk ge
reed.
Van jaar tot jaar ging het werk
steeds voort,
telkens werden nieuwe bestekken
aangeboord.
't Polderpeil werd aangepast, dus
meest omlaag,
veel wegverharding, laag op laag;
egalisatie kwam op dreef
men wist vaak niet waar het oude
bleef.
Wegen werden breed en effen
net als de waterlopen, meestal
recht,
maar sommigen ook nog krom
kavels werden groter om
nadelig bewerken op te heffen
Verschillende bedrijven konden
worden vergroot
anderen naar elders overgepoot.
Met behulp van de S.B.L.
lukte dat wonderwel.
Aan het eindyvan 't werk was Ka-
dor druk in de weer
om met de Plaatselijke Kommissie
de toedeling te ontwerpen.
Enkelen hadden daarop wat aan te
merken
na veel overleg kreeg ook dat een
goede keer,
al moest de rechterlijke macht
het laatste woord ook spreken.
want de notaris kwam met een
akte, dik en zwaar
in ongeveer tien weken kreeg hij
die voor elkaar.
De rechtstoestand is nieuw vast
gesteld
iedere eigenaar weer over 't zijne
verteld.
En de boer die voelt zich sterk
hij kan nu weer mee
met kollega's elders op hun stee
hij heeft weer plezier in z'n werk.
De lasten betalen in 30 jaar
dat krijgen ze wel voor elkaar.
Wanneer ik zo 't geheel beschouw
dan zie ik daar prachtige appels
groeien
en ginds ook heggen bloeien
al was het niet primair het doel
nog kwetteren er ganzen in de Poel
en in 't Goessche bos
lopen rekreanten los.
Ik zie geen sikkels blinken, ik
hoor geen sikkels klinken
maar ruisend stroomt het graan uit
goudgeel' korenaren
en 't vruchtbaar land belooft een
goede oogst te baren.
De trekkers zoeven over het land
de koeien dansen als hand in hand
door het malse gras;
ook wij verlangen niet meer terug
zoals 't eens was.
Heb, leden en medewerkers, van
harte dank
voor al uw werk en steun zo lank
Landinrichtingsdienst,
U was de streek van dienst.
A l is ook niet alles zo verlopen
als wij aanvankelijk hoopten,
ik zie dit alles aan
en voel me licht voldaan.
Immers de Poel-Heinkenszand
is ook mijn land,
prachtdeel van
Zuid-Beveland.
D.J. Dees
Het gebied "Zundert" is in agrarisch opzicht een uniek en dynamisch
gebied. Vele bedrijfstypen komen naast elkaar voor. Hierbij neemt de
boomteelt een centrale plaats in. De laatste jaren heeft deze bedrijf
stak, mede door de goede bedrijfsresultaten, zich sterk uitgebreid: bijna
een verdubbeling van het areaal en de produktie in vijf jaar tijds. Het
totaal aantal bedrijven in Zundert liep de laatste jaren maar weinig
terug. Ook het aantal arbeidskrachten is nauwelijks afgenomen. De
land- en tuinbouw is een belangrijke bron van werkgelegenheid en zal
dit in de toekomst zeker blijven.
Mijn bijdrage voor deze rubriek wil ik
ditmaal beginnen met een niet alle
dagen voorkomende mededeling n.l.
dat één van onze afdelingen in dit ge
bied in 1981 haar 100-jarig bestaan
hoopt te bereiken.
Het was op 19 oktober 1881 dat de
afd. Almkerk-der Waard Brabantsch
Maatschappij van Landbouw werd
opgericht, de eerste landbouworgani
satie in "Altena-Biesbosch".
Haar ledenbestand was dan ook ver
spreid over heel voornoemd werkge
bied.
Het was in 1913 dat een 2de afd. werd
opgericht en wel de afd. Drongelen.
In 1917 volgden er nog 3 afdelingen.
Ter voorbereiding voor dit eeuwfeest
is er een kommissie gevormd. Deze
heeft op een buitengewone leden
vergadering van de afd. Almkerk de
goedkeuring gekregen haar voorge
nomen plannen verder uit te werken.
U zult daar in dit blad nog nader
over worden geïnformeerd.
Over het thans alle daags gebeuren
een wat minder optimistisch geluid,
de vorst heeft ook in AltenaBies-
bosch haar sporen achter gelaten zij
het wat minder erg als zich eerst liet
aanzien. Niettemin is er bij sommige
bedrijven nogal wat schade ontstaan
vooral de gevoelige tuinbouwgewas-
sen hebben flink geleden.
De schade aan de knolselderij valt
echt nog wel mee. Toch wordt er
naar gestreefd deze direkt af te zetten
en te laten verwerken daar men over
de houdbaarheid niet erg gerust is.
De vorstschade aan de suikerbieten
loopt zeer sterk uiteen en volgens de
mij verstrekte gegevens hebben de
bieten beneden de grote rivieren
meest te lijden gehad dan elders.
Bij de bieten die nog in de grond
stonden en een volgewas vertoonden
met een goede bladontwikkeling valt
de schade nogwel mee maar met een
dunne stand en vooral die bieten die
dit voorjaar zijn overgezaaid zijn de
gevolgen goed voelbaar. Zowel wat
kilo-opbrengst als de vorstschade
betreft. De bieten die aan de hoop
lagen en waarbij voorzieningen wa
ren getroffen, zijn nauwelijks be
schadigd. Voor zo ver mij bekend
waren de aardappels in ons gebied
alle gerooid. Vanzelfsprekend zal ik
bijna willen zeggen want de omstan
digheden om te rooien zijn toch wel
bijzonder goed geweest. Uitstel tot
november zou zeker een groot zelf
verwijt zijn geweest.
De prijzen van de aardappels zijn de
laatste tijd zeker niet ongunstig, of de
teler nu af moet zetten is een vraag
die zeer moeilijk is te beantwoorden.
Er zal later blijken welke beslissing
de juiste is geweest.
Er is zeer veel tarwe uit gezaaid en
sommige percelen worden al aardig
groen. Indien het weer het toe laat
zal er zeker nog veel meer gezaaid
worden vooral nog in bietenland. Bij
het opmaken van deze bijdragen ziet
het er niet erg naar uit: de regen
plenst uit de hemel bij een tempera
tuur van plm. 14 graden, wel een
groot verschil met 2 weken geleden
nl. 21 graden.
Deze vele neerslag zou het rooien van
de nog te velde staande bieten aardig
kunnen belemmeren. Nog een paar
weken dan behoren de werkzaamhe
den van 1980 weer tot het verleden en
zal een ieder wat meer tijd kunnen vrij
maken voor het bezoeken van de op
handen zijnde vergaderingen welke
zeer zeker Uw belangstelling verdie
nen en waarbij de voorbereiding voor
1981 U zeker mee van dienst zal
kunnen zijn. Laten wij de toekomst
wat optimistisch tegemoet zien. Een
kollega zag ik met een sticker op zijn
auto met het opschrift:
"Ik ben blij dat ik boer ben
bent U dat ook?"
Een en ander blijkt uit een onder
zoek dat het Landbouw-Ekonomisch
Instituut in opdracht van de Landin
richtingsdienst heeft verricht in het
kader van de voorbereiding van een
ruilverkaveling voor dit gebied.
Vele kleine Zundertse bedrijven
hebben zich in het verleden toege
legd op intensivering van de pro
duktie. Dit heeft geresulteerd in een
uitbreiding van de intensieve vee
houderij en vooral van de boomteelt,
in het bijzonder bos- en haagplant
soen. Momenteel neemt de boom
teelt circa de helft van de totale pro
duktie in het gebied voor haar reke
ning. De betekenis van de open-
grondsgroenteteelt in het gebied is
iets teruggelopen (vooral het areaal
aardbeien nam af).
De rundveehouderij en de akker
bouw vertonen minder dynamiek.
Om uit te kunnen breiden hebben
deze bedrijfstakken een grotere op
pervlakte nodig. In een gebied als
Zundert is grond echter moeilijk te
verkrijgen, gezien de hevige konkur-
rentie met de tuinbouw. Mede hier
door zal de produktie in deze be
drijfstakken nauwelijks kunnen toe
nemen. Ook de verkavelingssituatie
laat te wensen over: bijna de helft
van de rundveehouderijbedrijven
heeft vijf of meer kavels.
Ook voor de komende jaren wordt
verwacht dat het aantal bedrijven
maar weinig zal verminderen en dat
de arbeidsbezetting per bedrijf gelijk
zal blijven. Het aantal nevenbedrij-
ven is in Zundert naar verhouding
groot en zal naar verwachting nog
toenemen.
De ontwikkelingen in de Zundertse
boomteelt zullen in de toekomst wel
licht wat minder snel verlopen dan in
het recente verleden, onder meer
door toenemende produktiekosten en
marktverzadiging. Wel zullen steeds
meer bedrijven zich op intensievere
teelten gaan toeleggen.
Wat betreft de intensieve veehouderij
wordt voor de toekomst een geringere
groei verwacht dan in het recente
verleden.
Landbouw-Ekonomisch Instituut
(Deze publikatie kan uitsluitend worden
besteld door overschrijving van 17,25
op girorekening no. 41.22.35 t.n.v. het
Landbouw-Ekonomisch Instituut te Den
Haag. Vermeld dient te worden: "Zend
Publikatie No. 2,142")
15
