A fhankelijk van afzetgebied mag
met of zonder wortels worden aan
gevoerd. Bij de presentatie met wor
tels zijn de voorschriften zo dat deze
maximaal 2 cm lang mogen zijn. Ook
hiervan wordt op verschillende be
drijven nog wel eens afgeweken. Be
houdens dat de lengte van de wortels
vaak veel langer is, worden deze ook
dikwijls ongelijk afgesneden. Bekijk
Uw eigen partij nog eens en snijd
G ericht op kwaliteit en produktie
is het van essentieel belang dat het
preigewas op het goede moment
wordt geoogst. Vooral bij herfstprei
worden de beste resultaten verkre
gen indien de oogst plaatsvindt zodra
het gewas volgroeid is, doch vóór het
slijtageverschijnselen gaat vertonen.
Ervaringen hebben geleerd dat men
hierbij nogal eens in de fout gaat.
Speciaal in perioden waarin de prij
zen wat lager zijn, is men vaak ge
neigd de oogst uit te stellen. De ge
dachte die zich hier achter schuilt is
o.a.: het gewas wordt steeds zwaar
der, waardoor de eventueel lagere
prijzen kunnen worden gekompen-
seerd. Niets is echter minder waar.
Uitstellen van de oogst betekent
vrijwel altijd: wat enerzijds aan kg-n
wordt gewonnen, wordt anderzijds
dubbel en dwars toegegeven aan af
val ten gevolge van overrijpheid.
Bovendien vraagt het veilingklaar
maken van prei veel extra scho-
ningsuren en het gaat ten koste van
de kwaliteit.
J aarlijks bedraagt het prei-areaal
1.500 ha en is daarmede een belang
rijk groentegewas. Dit geldt speciaal
wanneer wij bezien dat het tot de in
tensieve gewassen kan worden gere
kend, waarbij een hoog geldelijk be
drag per ha te behalen is. Ondanks
dat de preiteelt al verschillende tien
tallen jaren is ingeburgerd, blijft het
echter nog steeds een teelt met veel
mankementen. Deze treden ener
zijds op tijdens de groeiperiode in de -
vorm van slechte gewasontwikke
ling, ziekten en plagen en anderzijds
bij de oogst door diverse kwaliteit
safwijkingen. Gevolg van dit al is
tegenvallende kg-opbrengsten, met
daarbij een vrij groot percentage
kwaliteit II en afwijkende prei.
P rei zit in het algemeen stevig in de
grond vast en is zonder hulpmidde
len moeilijk uit te trekken. Op de
kleine percelen gebeurt dit nog met
de spade, hetgeen steeds een erg
vermoeiend karwei is. Het leeuwe-
M et name herfstprei kan een be
hoorlijke hoogte bereiken. Daar de
bladeren een onderdeel vormen van
het eindprodukt, is het zaak dat bij
alle handelingen er steeds op wordt
gelet dat de bladeren zo min moge
lijk worden beschadigd. Hierdoor is
het noodzakelijk dat bij het lichten
van de prei zowel de trekker als de
lichter een voldoende vrije hoogte
hebben. Bij voorkeur geldt dat de
vrije hoogte voor beide minimaal 60
cm bedraagt. In de praktijk wordt
hiertegen nogal eens gezondigd en
geeft e.e.a. aanleiding tot het breken
van de bladeren. Tracht dit te voor
komen door met goed materiaal van
huis te gaan. Voldoet de trekker
en/of de lichter niet aan deze eisen,
stel het dan zeker als voorwaarde bij
eventuele vervanging. Ter voorko
ming van bladbeschadiging verdient
het eveneens aanbeveling de wielen
van de trekkers te voorzien van
bladbeschermers. Op een aantal be
drijven wordt hiermede reeds met
goed gevolg gewerkt. De aanschaf
kosten zijn vrij gering en ze kunnen
veelal door een plaatselijke smid
worden gemaakt.
Presentatie
Tijdig oogsten
Met of zonder wortels
Waarom demonstreren?
Goed losrijden
Vrije hoogte
bladbeschermers
Nog steeds wordt het grootste
deel van de prei aangevoerd in
meermalig fust. Afhankelijk van
veilinggebied bestaat deze uit
plastik en/of houten kisten. Of
schoon dergelijk fust bij gebruik
steeds funktioneel is gebleken,
waarbij tevens een redelijke pre
sentatie van de prei werd verkre
gen, lijkt het toch de hoogste tijd
om ook wat meer aan de eenmali
ge verpakking te denken. Het
Centraal Bureau voor Tuinbouw
veilingen introduceerde hiervoor
enkele jaren geleden een nylon
zakje waarin 5 kg prei kan worden
verpakt. Een verpakkingseenheid
die het produkt aanzienlijk aan
trekkelijk deed lijken. Helaas
bent U als teler daarop nog nau
welijks ingegaan. Diverse veilin
gen hebben hiertoe herhaalde po
gingen gewaagd, maar steeds
zonder veel resultaat. Toch me
nen wij dat het in Uw eigen belang
is meer aandacht te gaan besteden
aan de eenmalige verpakking van
prei. Thans wordt voor export het
produkt door de exporteur in de
nylonzak verpakt. Zijn deze cen
ten niet door U zelf te verdienen?
Bovendien zal het voor de expor
teur ook heel wat gemakkelijker
werken zijn als prei rechtstreeks
in het geëigende fust wordt aan
gevoerd. Natuurlijk kost de een
malige verpakking wat extra ar
beid. Met de wetenschap dat prei
al lang geen "kwartjesprodukt"
meer is, zal deze ruimschoots
kunnen worden beloond.
Op bosjes leggen en met de wortels naar buiten op de w^gen.
zonodig er wat korter en zorgvuldi
ger langs. Bij het aanvoeren zonder
wortels is het noodzakelijk dat het
"leven" wordt gespaard. Wij bedoe
len hier natuurlijk dat behalve de
wortels ook nog flink door de stam
wordt gesneden. Dergelijke prei valt
als het ware uit elkaar, waardoor de
marktwaarde sterk afneemt. Geen
problemen ontstaan indien de wor
telvoet intakt wordt gelaten. Vooral
beginners hebben hiermede enige
moeite, doch met wat inspanning en
oplettendheid kan dit snel worden
aangeleerd. Natuurlijk behoort ook
bij het veilingklaar maken dat de
prei ontdaan wordt van alle vuile,
zieke en beschadigde bladeren.
Bovendien dient het produkt vrij te
zijn van aanklevende gronddeeltjes.
Vooral wanneer onder natte om
standigheden moet worden geoogst,
is dit zonder het produkt te wassen
vaak niet haalbaar. Voor het wassen
worden verschillende methoden toe
gepast, waarbij er sommige wel en
andere niet voldoen. Voorwaarde is
namelijk dat het produkt zowel
boven als onder in de kist zuiver is.
Bovendien dient het produkt bij
aanvoer op de veiling winddroog te
zijn.
Het schonen van de prei onderdak!
makkelijkt en vervolgens veroor
zaakt het minder bladschade. In dit
verband willen wij ook nog opmer
ken dat met het optrekken van de
prei moet worden gewacht tot enkele
uren na het losrijden. De preiblade
ren krijgen hierdoor namelijk de
kans enigszins te verflauwen, waar
door aanzienlijk minder bladbreuk
ontstaat. Uittrekken meteen na het
losrijden geeft dus veel extra blad
beschadiging, welke bij het schonen
de kans op "kapstokken" verhoogt.
Afhankelijk van werkmethode (op
het veld of in de schuur schonen)
wordt de prei uitgetrokken en me
teen geschoond of uitgetrokken en
op hoopjes gelegd, waarna deze
middels een wagen naar de schuur
worden vervoerd. Bij dit vervoer is
het belangrijk dat slechts in 2 rijen op
de wagen wordt gestapeld, waarbij
steeds de wortels van de prei naar de
buitenzijde van de wagen zijn ge-
Wiel- of bladbeschermers kunnen veel bladbreuk voorkomen.
O fschoon de preioogst vrijwel het gehele jaar voortduurt, kan er
thans toch gesproken worden van het hoogseizoen. Men is volop bezig
aan de herfstprei, welke nog steeds in oppervlakte groter is dan de
zomer- en winterprei. Een goed moment om wat nader in te gaan op een
aantal oogstwerkzaamheden. Dit nog te meer, daar op 17 oktober op
het bedrijf van de heer H. Kapteyns te Den Dungen een preirooi- en
veilingklaarmaak demonstratie is gehouden.
Op het veld schonen geeft de hoogste arbeidsprestatie.
Konsulentschap voor de tuinbouw te
Tilburg,
ing. A.J. van Oijen
Er zijn diverse typen beddelichters.
richt. Dit voorkomt namelijk extra
vervuiling van het produkt.
deel van de preipercelen wordt ech
ter bij de oogst met een lichter los-
gereden. Hierbij wordt vooral goed
werk geleverd door de zgn. bewe
gende lichters. Deze lichters maken
een op- en neergaande beweging,
waardoor de prei enigszins naar
boven wordt gedreven. Allereerst
wordt het uittrekken hierdoor verge-
15
